- Έχω γεννηθεί στην Πολωνία από πατέρα Έλληνα και όταν ήμουν δεκατριών ήρθαμε στην Ελλάδα. «Τόμεκ» είναι ο «Θωμάς» στα πολωνικά, με αυτό το όνομα μεγάλωσα. Με το σχέδιο ασχολήθηκα σοβαρά όταν πέρασα στο ΤΕΙ Γραφιστικής και αποφάσισα ότι αυτό ήταν που ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Πήρα ειδικότητα στο animation και, πριν πιάσω τα κόμικς, δούλεψα για δεκαπέντε χρόνια στο κινούμενο σχέδιο. Ήμουν από την αρχή της δημιουργίας της ARTOON στη δημιουργική ομάδα που έφτιαξε την Πανδώρα και τον Πλάτωνα, τα Φραουλόπουλα, και μετά άρχισα να ακολουθώ μια δική μου πορεία σε διαφημιστικά και τίτλους εκπομπών. Έχω δουλέψει σε ταινίες μεγάλου μήκους για το εξωτερικό, παράλληλα άρχισα να φτιάχνω κόμικς και, σιγά-σιγά, από κει μπήκα και στην εικονογράφηση. Ζω από τις εικονογραφήσεις και τα κόμικς και δεν έχω παράπονο, υπάρχει αρκετή δουλειά.
- Όλοι έχουμε κάποιες στιγμές στη ζωή μας που μπορεί να τις προσπερνάμε και να μην τους δίνουμε σημασία, αλλά εκείνες ξαναγυρνάνε και μας στοιχειώνουν, κι όταν περάσουν κάποια χρόνια, καταλαβαίνουμε τη σημασία τους. Θυμάμαι τη δασκάλα των καλλιτεχνικών στην Πολωνία να με ξεχωρίζει για το σχέδιό μου και να με επιλέγει για να πάω σε μια έκθεση ζωγραφικής. Ήμουν 11 χρονών. Έβαλε χαρτιά μπροστά μου και μου είπε «φτιάξε κάτι». Εγώ άρχισα να φτιάχνω σούπερ-ήρωες γιατί ήμουν κολλημένος με τον Σούπερμαν. Εκείνη μου είπε: «Μη φτιάχνεις μόνο σούπερ-ήρωες, υπάρχουν και πιο απλά πράγματα. Δες αυτή την καρέκλα» – ήταν μια καρέκλα με ένα φυτό δίπλα της, και άρχισε να τα σχεδιάζει. Τότε είχα σκεφτεί: «Μωρέ, τι μας λέει τώρα;». Και όμως, ξαναγυρνάω σε αυτήν τη στιγμή συχνά γιατί είχε δίκιο, είναι πιο δύσκολο να προσεγγίσεις το απλό, πρέπει να βλέπεις και να προσέχεις όλο τον περίγυρό σου.
Όταν φτιάχνω ένα κόμικ, δεν αυτολογοκρίνομαι, σκέφτομαι. Δεν υπάρχει τίποτα εκεί μέσα που δεν είμαι εγώ. Δεν βρίζω, γενικά, και δεν είμαι του ερωτικού κόμικ ή του ακραίου, με εκφράζει αυτό που κάνω.
- Με το «Κουλούρι» προσπαθώ να πιάσω μια μεγάλη γκάμα ηλικιών. Ο στόχος μου ήταν από την αρχή να φτιάξω ένα κόμικ για παιδιά, γιατί στην Ελλάδα τα κόμικς είναι μόνο για ενήλικες. Από τα παιδιά ξεκινάνε όλα και πρέπει να επενδύσεις σε αυτό, να μην περιμένεις να έχεις αποτέλεσμα αμέσως. Το «Κουλούρι» βγαίνει από το 2011 και τώρα, έπειτα από έξι χρόνια, αρχίζει να ακούγεται πολύ. Έπρεπε να φτάσω στο τεύχος 7 για να το μάθει ο κόσμος. Το πρόβλημα με τα κόμικς στην Ελλάδα είναι ότι ενώ τα διαβάζουν πολλοί, δεν υπάρχουν σημεία αναφοράς, όλα τα κόμικς είναι εισαγόμενα. Και όσα ελληνικά κόμικς υπήρξαν κατά καιρούς, ήταν για ένα ιδιαίτερο κοινό, δεν γίνονταν ποτέ για μικρές ηλικίες. Υπήρχαν τα «Βαβούρα», «Τιραμόλα», «Μίκυ Μάους», «Σπάιντερμαν», σούπερ-ήρωες, αλλά ποτέ ελληνικό κόμικ για παιδιά. Μεγάλωσα στην Πολωνία, σε ένα περιβάλλον όπου έβγαιναν ντόπια κόμικς, γιατί λόγω του Ανατολικού Μπλοκ δεν υπήρχε δυνατότητα να έχεις ξένα. Αυτό ενίσχυε κατευθείαν την ντόπια αγορά και υπήρχε μεγάλη ποικιλία από χάρτινους ήρωες και animation. Αυτά τα δύο μπερδεύονταν και δημιουργούσαν γενιές οπαδών που μεγάλωσαν με ντόπιο κόμικ. Η «βιομηχανία» των κόμικς στην Πολωνία σήμερα είναι πολύ μεγάλη και πολύ εξελιγμένη. Το κοινό δημιουργήθηκε, όμως, πριν από σαράντα χρόνια και ολοένα αυξάνεται.
- Δημιουργικά, νομίζω ότι είμαστε σε καλή φάση κι έχω την αίσθηση ότι έχουμε ξεφύγει από το «ελληνικό» επίπεδο. Έχουμε ξεπεράσει αυτό το «άντε να κάνουμε κάτι και καλό είναι όπως είναι». Ειδικά στο σχέδιο, έχουμε ανέβει αισθητά επίπεδο ποιοτικά. Υπάρχουν άνθρωποι που συνεργάζονται με το εξωτερικό και από ελληνικές εταιρείες βγαίνουν πολύ καλές δουλειές. Τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο βγαίνουν πολύ καλά graphic novels. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει ελληνική σκηνή κόμικ, υπάρχουν εκδόσεις μόνο για κόμικς όπου βγαίνουν νέα πράγματα και στηρίζουν τους νέους δημιουργούς. Τη δεκαετία του '90 και το 2000, που ήμασταν πολύ λίγοι, όλα τα κόμικς έμπαιναν στο ίδιο τσουβάλι, σουρεάλ, fantasy, παιδικά. Τώρα αρχίζουν να ξεχωρίζουν τα πράγματα. Άλλο κοινό έχει κάποιος που φτιάχνει σούπερ-ήρωες και άλλο κάποιος που κάνει πιο ανεξάρτητα κόμικς. Αυτός ο διαχωρισμός που γίνεται σιγά-σιγά βοηθάει το είδος να περάσει σε περισσότερο και διαφορετικό κόσμο.
- Σε όλα τα workshops λέω στα παιδιά: «Δεν χρειάζεται να σχεδιάζετε καλά. Μη σκέφτεστε ότι δεν ξέρετε να σχεδιάζετε, απλώς δημιουργήστε. Ακόμα και με απλά ανθρωπάκια». Το κόμικ δεν είναι μόνο σχέδιο, είναι και όλη η ιστορία που θα φτιάξεις, ο τρόπος που θα την πεις. Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν τρομερά κόμικς, οι οποίοι δεν ξέρουν να σχεδιάζουν. Το σενάριο είναι το πιο δύσκολο μέρος μιας ιστορίας και θέλει πολλή δουλειά. Κάποια στιγμή, παρόλο που προσπάθησα πολύ, βρέθηκα σε αδιέξοδο, κατάλαβα ότι δεν οδηγούσε πουθενά σεναριακά. Έτσι το «Κ(θ)ουλούρι νο 7» γίνεται σε συνεργασία με τον Βασίλη τον Μπαμπούρη, που έγραψε το σενάριο. Είπαμε να δοκιμάσουμε κάτι διαφορετικό και νομίζω ότι πήγε πολύ καλά.
- Μου έχει βγει το όνομα ότι υπό πίεση λειτουργώ καλύτερα. Δοκιμάζω τα όριά μου και φτάνω μέχρι τα άκρα και είναι αλήθεια ότι μου αρέσει να λειτουργώ έτσι. Αυτή η πίεση μου δημιουργεί έναν αυθορμητισμό και δεν με αφήνει να επεξεργαστώ πολύ τα πράγματα. Πολλές φορές παγιδεύεσαι σε ένα σχέδιο ή σε ένα σενάριο και αρχίζεις να το πασπαλίζεις, το ξανακοιτάς, το ξανακάνεις και στο τέλος δεν είναι αυτό που ήθελες. Καλό είναι να βγαίνουν τα πράγματα πολύ γρήγορα κι αυθόρμητα, γιατί συνήθως είναι πιο κοντά σε αυτό που σκόπευες να κάνεις αρχικά.
- Έχω μια σχέση αγάπης και μίσους με την Αθήνα. Την εκτίμησα περισσότερο όταν φύγαμε για δυόμισι χρόνια στη Σκιάθο. Σε μια δημιουργική δουλειά χρειάζεσαι επαφή με διάφορα άτομα και η Αθήνα σου το προσφέρει αυτό. Αυτό που με ενοχλεί είναι που δεν υπάρχει σεβασμός για τον άλλον στο θέμα της οδήγησης. Ο καθένας παρκάρει όπου να 'ναι. Με ενοχλεί που δεν υπάρχει, πια, ντροπή. Λες σε κάποιον «γιατί πέταξες κάτω το χαρτάκι;» και σε βρίζει κι από πάνω. Λείπει η ευσυνειδησία, η σκέψη για τον άλλον. Πάντα, όταν παρκάρω τη μηχανή μου, προσπαθώ να βάλω τον εαυτό μου στη θέση του άλλου που θα περάσει από κει. Μπορεί να κάνω τρεις γύρους στο τετράγωνο και να ψάξω να βρω μια θέση παραδίπλα, παρά να ενοχλήσω.
- Όταν φτιάχνω ένα κόμικ, δεν αυτολογοκρίνομαι, σκέφτομαι. Δεν υπάρχει τίποτα εκεί μέσα που δεν είμαι εγώ. Δεν βρίζω, γενικά, και δεν είμαι του ερωτικού κόμικ ή του ακραίου, με εκφράζει αυτό που κάνω. Όπως στο παρκάρισμα στην Αθήνα, έτσι σκέφτομαι και στο κόμικ πολλές φορές. Κάποια πράγματα λειτουργούν κάπως αυτόματα. Έχω μια ευαισθησία σε κάποια θέματα και κάποιες λέξεις, με την έννοια ότι σκέφτομαι τον άλλον. Ποτέ δεν ήμουν υπέρ του χοντροκομμένου αστείου μόνο για να προκαλέσω. Δεν μπορώ να γράψω χαρακτηρισμούς για κάποιον, αν δεν νιώθω άνετα με αυτό.
Info:
Το «Κουλούρι νο 7» θα υπάρχει στο Comicdom Con Athens 2016 μαζί με όλα τα κόμικς του Τόμεκ. Ο Τόμεκ είναι ο τιμώμενος Έλληνας καλλιτέχνης της φετινής διοργάνωσης για το συνολικό έργο του και έχει επιμεληθεί το επίσημο εικαστικό του φεστιβάλ.
www.tomek.gr, http://tomekthings.blogspot.gr, theveryclosedcircle.blogspot.com
Το άρθρο είναι από την έντυπη έκδοση της LIFO.
