Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη

Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
0

Ένα χαμένο κλειδί στάθηκε η αφορμή για την πραγματοποίηση της έκθεσης «Αγαπημένη Θεία Λένα» που θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη και ασχολείται με τη ζωή και το έργο της Αντιγόνης Μεταξά, της πιο σημαντικής παιδαγωγού στην Ελλάδα. Η έκθεση θα συνοδεύεται από ένα ντοκιμαντέρ, αλλά και από την επανέκδοση δύο από τα πιο γνωστά της βιβλία, Η ώρα του παιδιού και Άκουσέ με, Μαρία μου. Η Μαρία του τίτλου δεν είναι άλλη από την εγγονή της Αντιγόνης Μεταξά και επιμελήτρια της έκθεσης, Μαρία Ηλιού, η οποία ανακάλυψε ένα μέρος από το υλικό που πρόκειται να παρουσιαστεί σε ντουλαπάκι κλειδωμένο για 55 ολόκληρα χρόνια. «Ταξιδεύω τουλάχιστον δέκα χρόνια σε όλη τη γη και μοιράζω τον χρόνο μου μεταξύ Αθήνας και Νέας Υόρκης για να βρω το υλικό για τις ταινίες μου, όλες αυτές τις χαμένες εικόνες. Ωστόσο, δεν είχα βρει ακόμα τις χαμένες εικόνες της δικής μου οικογένειας στο ντουλαπάκι του σπιτιού μου. Όλοι είχαμε μπει στον πειρασμό να το ανοίξουμε, μια και το κλειδί είχε χαθεί από το 1960. Η σκέψη που μας έκανε να το αναβάλλουμε συνεχώς ήταν ότι αν κάποιος είχε πετάξει το κλειδί, ίσως το έκανε επειδή έκρυβε ερωτική αλληλογραφία», αφηγείται η ίδια. «Το 2015 αποφάσισα να το σπάσω μετά από μια μεγάλη γιορτή Πρωτομαγιάς που ήμασταν όλοι πολύ χαρούμενοι. Βρήκα φωτογραφίες και αρνητικά που η μητέρα μου Λήδα Κροντηρά, η οποία είχε ταξινομήσει το αρχείο της γιαγιάς μου σε 370 κούτες, αναζητούσε για χρόνια. Μετά από αυτή την ανακάλυψη άρχισα να ανοίγω τις κούτες», συμπληρώνει.

Μέσα σε σαράντα χρόνια δημιουργίας ασχολήθηκε με όλα τα μέσα –και μάλιστα στο ξεκίνημά τους–, στο ίδιο πάντα πνεύμα: δεν αρκεί απλώς να ψυχαγωγείς τα παιδιά, πρέπει να τους μαθαίνεις και κάτι σημαντικό για τη ζωή, χωρίς όμως να τους κάνεις μάθημα.


Η Αντιγόνη Μεταξά ήταν μια πολύ τολμηρή και δυναμική γυναίκα, που είχε μέσα της τη χαρά της ζωής. Αν και σπούδασε Παιδαγωγικά στο Παρίσι για να αναλάβει τη διεύθυνση της Σχολής Μεταξά, επιστρέφοντας δήλωσε στον πατέρα της ότι ήθελε να ασχοληθεί με την υποκριτική. Αφού δούλεψε στο θέατρο δίπλα στον Αιμίλιο Βεάκη, συνεργάστηκε με το παιδικό περιοδικό «Θεατρικός Κόσμος» και ανέβασε την πρώτη της θεατρική παράσταση. Έφτιαξε τον πρώτο μόνιμο θεατρικό οργανισμό για παιδιά και τον λειτούργησε για εννιά χρόνια. Το 1941 οι Γερμανοί τής έκλεισαν το θέατρο, ενώ ήδη από το 1939 είχε ανεβάσει μια παράσταση για παιδιά στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Ξεκίνησε τη συνεργασία της με τη ραδιοφωνία και έκανε μια εκπομπή με τραγούδια και παραμύθια. Ανέλαβε προϊσταμένη της «Ώρας του Παιδιού» και ακολούθησε μια σειρά από δημοφιλείς εκπομπές. Συγχρόνως, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με τη συνεργασία του συζύγου της και ραδιοσκηνοθέτη Κώστα Κροντηρά, παρουσίασε την Οδύσσεια και την Ιλιάδα σε συνέχειες, με σπουδαίους ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου και μουσική του Δημήτρη Λεβίδη. Σύμφωνα με τον ιστορικό της ραδιοφωνίας Γιώργο Χατζηδάκη, οι κατοχικές εκπομπές είχαν μια αντιστασιακή χροιά, καθώς οι Γερμανοί δεν σκεφτόντουσαν να τις ελέγξουν. Για τριάντα χρόνια έκανε εκπομπές στην ελληνική ραδιοφωνία, οι οποίες διασώζονται κυρίως στο προσωπικό της αρχείο. Τη δεκαετία του '50 σκέφτηκε να δημιουργήσει τις «Χαρούμενες Κυριακές» στο Ζάππειο και οργανώνει διάφορες δραστηριότητες για παιδιά – θέατρο, κουκλοθέατρο, σινεμά, μαθήματα μουσικής. Έβγαλε δίσκους βινυλίου και το 1965 η Ακαδημία Αθηνών της έδωσε βραβείο για το σύνολο του έργου της – είχε τυπώσει ήδη πενήντα βιβλία, ανάμεσά τους η Εγκυκλοπαίδεια του Παιδιού και η Μυθολογική Εγκυκλοπαίδεια, ενώ είχε διευθύνει και τις εκδόσεις Αλικιώτη, επιλέγοντας και εκδίδοντας διακόσια πενήντα βιβλία με αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας για παιδιά, εικονογραφημένα από σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους. Στη συνέχεια, έκανε τις πρώτες τηλεοπτικές εκπομπές για παιδιά. Μέσα σε σαράντα χρόνια δημιουργίας ασχολήθηκε με όλα τα μέσα –και μάλιστα στο ξεκίνημά τους–, στο ίδιο πάντα πνεύμα: δεν αρκεί απλώς να ψυχαγωγείς τα παιδιά, πρέπει να τους μαθαίνεις και κάτι σημαντικό για τη ζωή, χωρίς όμως να τους κάνεις μάθημα. Η Αντιγόνη Μεταξά πέθανε το 1971 και την ανατύπωση των βιβλίων της ανέλαβε ο Κώστας Κροντηράς, ενώ η κόρη της Λήδα Κροντηρά συνέχισε το έργο της, γράφοντας και δικά της βιβλία.

Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Η Θεία Λένα με την εγγονή της Μαρία, δεκαετία 1960


«Θυμάμαι πάρα πολύ καλά τη γιαγιά μου», λέει η Μαρία Ηλιού. «Από τη στιγμή που γεννήθηκα μέχρι τα δεκατρία μου χρόνια δεν πήγαινε πουθενά το βράδυ, αν δεν μου έλεγε ένα παραμύθι. Όλα αυτά τα παραμύθια πρώτα τα είπε σ' εμένα και μετά τα έγραψε – τα δοκίμαζε για να δει ποια μου άρεσαν και ποια όχι. Ήταν πολύ τρυφερή γιαγιά και όταν ήρθαν με τον παππού μου να ζήσουν μαζί μας για τρία χρόνια, επειδή χάθηκε ξαφνικά ο πατέρας μου, ήταν υπέροχα. Τότε ήταν που με άρπαξε και με πήρε μαζί της στη Ραδιοφωνία, με ανέβασε σε ένα σκαμνί και μου είπε να πω ένα παραμύθι».


Σήμερα η κ. Ηλιού επιμελείται μια έκθεση, στην οποία ο επισκέπτης θα δει φωτογραφίες που βρέθηκαν στο ντουλαπάκι του οικογενειακού εξοχικού στην Κινέττα, φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο της αγαπημένης Θείας Λένας και του Μουσείου Μπενάκη, αλλά και τα βιβλία της, γραμμένα σε εξαιρετική δημοτική, την εποχή που στα σχολεία ακόμα διδασκόταν η καθαρεύουσα. Παράλληλα, θα προβάλλεται ντοκιμαντέρ για τη ζωή της γυναίκας που, όταν ήταν πέντε χρονών και ο πατέρας της Γεώργιος Μεταξάς της ζήτησε να φωτογραφηθεί την 25η Μαρτίου με κοριτσίστικη στολή, δήλωσε θυμωμένη ότι θα ντυνόταν «περήφανος τσολιάς», όπως και έκανε. Αυτό, ωστόσο, που δεν κατάφερε ήταν να ασχοληθεί με την εκπαίδευση: μπορεί να μην μπήκε στις τάξεις της Σχολής Μεταξά, με το έργο της όμως δίδαξε γενιές ελληνόπουλων κι έρχεται σήμερα να μας κάνει να αναστοχαστούμε πάνω στην εκπαίδευση των παιδιών μας.

Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Το Θέατρο του Παιδιού, 1933. Η Μπούλη (Λήδα Κροντηρά) στο Παλλάς Κοκκινοσκουφίτσα.
Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Η Θεία Λένα στην ραδιοφωνία, δεκαετία 1950
Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Η Αντιγόνη Μεταξά στο ΕΙΡ στην εκπομπή "Η Θεία Λένα στα μικρά παιδιά",δεκαετία 1950
Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Χαρούμενη Κυριακή στους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου, δεκαετία 1950

Ιnfo:

«Αγαπημένη Θεία Λένα. Η ζωή και το έργο της Αντιγόνης Μεταξά»

Ένα ντοκιμαντέρ και μία έκθεση

20/01/2017 - 12/03/2017

Μουσείο Μπενάκη Κεντρικό Κτίριο

Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT