Η παραδείσια φωνή της Κλέβερ Καφ*

Η παραδείσια φωνή της Κλέβερ Καφ* Facebook Twitter
0

Η παραδείσια φωνή της Κλέβερ Καφ* Facebook Twitter

 

«Η καλύτερη Αγγλίδα αοιδός του εικοστού αιώνα;  Σίγουρα η πιο αγαπημένη. Ποια άλλη θα μπορούσε να κάνει ένα κορίτσι ν’ αλαλάζει υστερικά στο τέλος μιας άριας του Χέντελ;».

-Ίαν Τζακ, «Κλέβερ Καφ, η ζωή της Κάθλιν Φέριερ»

 

 

«Την εποχή που τραγουδούσε, η έννοια της “διασημότητας” δεν είχε ακόμη εφευρεθεί. Έδωσε πολύ λίγες συνεντεύξεις σε εφημερίδες. Ποτέ δεν εμφανίστηκε στην τηλεόραση ή στα κινηματογραφικά “Επίκαιρα”. […] δεν έχει αποτυπωθεί σε κινηματογραφικό φιλμ, εκτός από λίγα βουβά και φευγαλέα δευτερόλεπτα.  Όσον αφορά την εκτός τραγουδιού φωνή της, μπορείς να την ακούσεις μόνο δυο φορές […]  Όπως και να ’χει, ποιος από το πλήθος που γέμισε το Κάρνεγκι Χολ το 1948 για να την ακούσει να τραγουδάει το “Τραγούδι της γης” του Μάλερ, με μαέστρο τον Μπρούνο Βάλτερ, θα νοιαζόταν για την καταγωγή της και την ακριβή θέση της στη βρετανική ταξική ιεραρχία και γεωγραφία; Πήγαν για να την ακούσουν να τραγουδάει. Ήδη στην Αγγλία είχε πετύχει κάτι πολύ σπουδαίο και (ασφαλής πρόβλεψη) ανεπανάληπτο. Για λίγους μήνες την περίοδο 1946-47 ο δίσκος με την άρια “Τι είναι η ζωή;” του Γκλουκ (1714-1787) ξεπέρασε σε πωλήσεις οποιονδήποτε άλλο δίσκο οποιασδήποτε μουσικής κατηγορίας. Σου έφερνε κλάματα ή, τουλάχιστον, σ’ έκανε να σκεφτείς λίγο. Καθώς παρατήρησε κάποιος ανώνυμος ακροατής, το τραγούδι της “σε έκανε να θες να ’χεις μια καλύτερη ζωή”», Ίαν Τζακ, «Κλέβερ Καφ, η ζωή της Κάθλιν Φέριερ», μτφρ. Άρης Μπερλής

 

«[…] Ήταν καλοκαίρι του 1951. Ήμουν έξι χρόνων. Η Κάθλιν Φέριερ έκανε την πρώτη της εγχείριση καρκίνου την άνοιξη εκείνου του χρόνου, αλλά πολύ λίγοι το ήξεραν τότε. Ήταν μια φωνή στο ραδιόφωνο που τραγουδούσε αγγλικά δημοτικά τραγούδια (“Blowthewindsoutherly) ή την άρια από τον Ορφέα και Ευρυδίκη του Γκλουκ σε αγγλική μετάφραση (“Τι είναι για μένα η ζωή χωρίς εσένα;”). Μετά από τέσσερα χρόνια ο μεγαλύτερος αδελφός μου έφερε στο σπίτι το πρώτο μας γραμμόφωνο -ή μάλλον εκείνο το νέο μηχάνημα, το πικάπ, φορητό, με τρεις ταχύτητες- και δύο δίσκους των 78 στροφών που έπρεπε να τους βγάζεις πολύ προσεκτικά από τις χάρτινες θήκες τους. Είχαν αυτά τα τραγούδια της Φέριερ στην πλευρά Α. Ο αδελφός μου, που ήταν υπεύθυνος για τη λειτουργία αυτού του λεπτού μηχανήματος, περίμενε να σταματήσει να περιστρέφεται, γύριζε ανάποδα τον δίσκο, κρατώντας τον με τα ακροδάχτυλα, και ακούγαμε το “WeelmaytheKeelRow και το “Artthoutroubled?” του Χέντελ. […] “Έχει τόσο ωραία φωνή”, έλεγε η μητέρα μου χρησιμοποιώντας ενεστώτα, και ας είχε πεθάνει η Κάθλιν Φέριερ δυο χρόνια πριν. Αλλά ήταν επίσης και δύο άλλα πράγματα που μου ήταν δύσκολο να τα βάλω σε λόγια τότε (και δεν μου είναι ευκολότερο τώρα). Πρώτον, είχαμε την αίσθηση ότι η φωνή της Φέριερ ήταν το αντίθετο μιας ασώματης “φωνής”· μια προσωπικότητα με σάρκα και αίμα τραγουδούσε απευθείας σ’ εμάς. Δεύτερον, η φωνή ενέπνεε σεβασμό και περισυλλογή - ακόμη και σ’ ένα δεκάχρονο παιδί. Φαντάζομαι, νιώθαμε την παρουσία του κάλλους - συχνά ενός σοβαρού κάλλους», Κλέβερ Καφ

 

Η παραδείσια φωνή της Κλέβερ Καφ* Facebook Twitter
#quote#

Καλοκαίρι του 1984 ο Γ.Π. Σαββίδης, σε μια από τις ανεπανάληπτα παραγωγικές επισκέψεις του στη Λέσχη του Δίσκου  -έμοιαζαν περισσότερο με ακραίες αποστολές φιλολογικού εξερευνητή σε αδιερεύνητες εσχατιές της δισκογραφικής ζούγκλας που όφειλαν ν’ αποδώσουν οπωσδήποτε συγκλονιστικούς καρπούς-, ανέσυρε με απόλαυση από τις προθήκες το άλμπουμ με τους δυο δίσκους βινυλίου όπου είχε αποτυπωθεί και κυκλοφορούσε για πρώτη φορά από τη δισκογραφική εταιρεία της Φέριερ, την Decca, τριάντα χρόνια μετά το πραγματικό γεγονός και περίπου τριάντα μετά τον θάνατο της Κάθλιν Φέριερ, η φορτισμένη με αβάσταχτη συγκίνηση ερμηνεία της στη Δεύτερη Συμφωνία του Γκούσταφ Μάλερ, με μαέστρο τον Όττο Κλέμπερερ και ορχήστρα την Κοντσέρτγκεμπαου του Άμστερνταμ, ζωντανά, από το Ολλανδικό Φεστιβάλ του 1951. Είχε άραγε -παρέμεινε αδιευκρίνιστο και είναι από τα αναπάντητα ερωτήματα που μπορούν να σε βασανίσουν τυραννικά- παρακολουθήσει κάποιο κοντσέρτο της Φέριερ; Πώς αλλιώς να ερμηνευτεί η στακάτη παρατήρηση με την οποία συνόδευσε την εν τω άμα αγορά του άλμπουμ: «Και ήταν ωραία γυναίκα» - σαν να τον ευλόγησε κάποτε με τη ζωντανή της χάρη. Και κατόπιν, κατά την κίνηση της αγοράς, στον πάγκο του ταμείου, έπεσε το υπέροχο χαρτζιλίκι της τρυφερής αναφοράς του στο καλό ποίημα που αφιέρωσε στη φωνή της ο Υβ Μπονφουά. «Δοξάζω τη φωνή που χρωματισμένη με το γκρίζο χρώμα / Διστάζει στις εσχατιές του τραγουδιού που χάνεται / Σαν πέρα από κάθε καθαρή μορφή / Να ριγούσε ένα τραγούδι άλλο και το μόνο απόλυτο. Η γλύκα και η ειρωνεία όλη μαζεύονταν για έναν αποχαιρετισμό από κρύσταλλο και ομίχλη. 

Η Κάθλιν Φέριερ γεννήθηκε στις 12 Απριλίου 1912, στο Χάιερ Γουόλτον, ένα χωριό στην κομητεία του Λάνκασαϊρ, όπου ο πατέρας της ήταν διευθυντής του δημοτικού σχολείου, και μεγάλωσε στο Μπλάκμπερν.  Άφησε για οικονομικούς λόγους το σχολείο -ήταν, όπως και στο πιάνο, καλή μαθήτρια- στα δεκατέσσερα χρόνια της κι έπιασε δουλειά στο τηλεφωνικό κέντρο του Μπλάκμπερν ως απλή τηλεφωνήτρια. Στον διαγωνισμό του 1933 για την καλύτερη φωνή στην αυτόματη αναγγελία της ώρας κόπηκε στον προκριματικό. Παντρεύτηκε στα 1935 έναν τραπεζικό υπάλληλο και σταμάτησε να εργάζεται γιατί μια σύζυγος διευθυντή τραπέζης δεν άρμοζε να βιοπορίζεται ως τηλεφωνήτρια. Με τον πόλεμο ο άντρας της στρατεύεται και την ίδια την έχει ήδη κερδίσει η μουσική και το τραγούδι. Χωρίζει και αφοσιώνεται στη μουσική. Στη διάρκεια του πολέμου αλωνίζει στρατόπεδα κι εργοστάσια, συμμετέχοντας σε κυβερνητικά προγράμματα ψυχαγωγίας και τόνωσης του ηθικού εργατών και στρατιωτών «και έφερνε τον Χέντελ, τον Μπαχ και τον Πέρσελ σε εργάτες κι εργάτριες που τέλειωναν την πρωινή βάρδια, φτιάχνοντας σωστικές λέμβους για τα αεροπλάνα της RAF». (Ίαν Τζακ, ο.π.) Το 1942 την προσέχει ο μαέστρος Μάλκολμ Σάρτζεντ και αρχίζει η εκθαμβωτική της καριέρα σε Αγγλία, Ευρώπη και Αμερική. Κορυφαίες στιγμές της ερμηνείας της ο Μπαχ, ο Χαίντελ, ο Μάλερ (ο μαέστρος που την εξοικείωσε με τη μουσική του Μάλερ, ο Μπρούνο Βάλτερ, αναφέρεται στην αδυναμία της να τελειώσει τον «Αποχαιρετισμό» από το «Τραγούδι της Γης», καθώς την έπνιγαν πάντα οι λυγμοί), ο Σούμπερτ και ο Σούμαν, αλλά και τα δημοτικά τραγούδια της πατρίδας της που ερμήνευσε με μοναδική μουσικότητα, ευγένεια και χάρη. Ευλογημένη με μια υπέροχη αίσθηση χιούμορ, αγαπημένη απ’ όλους τους φίλους και συνεργάτες της, δίνει το τελευταίο της καλλιτεχνικό δώρο στον ρόλο του Ορφέα στο «Ορφέας και Ευρυδίκη» του Γκλουκ στο Κόβεντ Γκάρντεν. Πέθανε σαράντα ενός ετών, στην ακμή της τέχνης της, λίγους μήνες μετά, από καρκίνο. Στον αποχαιρετισμό του, ο Μπρούνο Βάλτερ έγραψε : «Ήταν πολύ απλή και φυσική· μπορούσες να διαβάσεις τις σκέψεις της σαν να ήταν ανοιχτό βιβλίο, αλλά μόνο το τραγούδι της αποκάλυπτε τον πλούτο της εσωτερικής της ζωής… όταν την άκουγες, ένιωθες τον βαθύτερο, τρυφερό, πλούσιο και υπερήφανο εαυτό της. Δεν ήταν αινιγματική ούτε αόριστη, ήταν ένας σπάνιος συνδυασμός βάθους και διαύγειας, αφθονίας και απλότητας».

*Παρατσούκλι που με το χαρακτηριστικό της χιούμορ υιοθέτησε για τον εαυτό της η Κάθλιν Φέριερ  και που σχετιζόταν μ’ ένα πραγματικό, παιδιάστικο περιστατικό.

 

 

________


Μουσική
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Mara Gibb»: Μια space όπερα για ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας

Μουσική / Μια ελληνική space όπερα για τη μυστική ζωή ενός non-binary εξωγήινου

Το «Secret life of Mara Gibb» του Prins Obi έχει για κεντρικό ήρωα ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας. Ο ήχος έχει ρίζες στην ψυχεδέλεια αλλά δεν μένει εκεί. Παίζει να είναι και η καλύτερη δουλειά του μετά τους Baby Guru.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
ΕΠΕΞ INDIRA PAGANOTTO INTERVIEW

Μουσική / H Ιndira Paganotto φέρνει στην Αθήνα την απίθανη psy-techno της και μια στρατιά νίντζα

Είναι περήφανη για τις ιταλικές και τις ισπανικές της ρίζες, και για τη μουσική της. Το στυλ της, χωρίς κανόνες ή κουτάκια, ανεβάζει τον πήχη, μαζί και τις προσδοκίες μας για την εμφάνισή της στο Techniques.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Το πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής για τη νέα σεζόν περιλαμβάνει το Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς με τον διεθνώς αναγνωρισμένο πιανίστα Αλεξέι Βολόντιν, και η Ματούλα Κουστένη μάς ξεναγεί στην ιστορία αυτού του αριστουργήματος που γεννήθηκε μέσα από τη μοιραία γνωριμία του συνθέτη με την Κλάρα Σούμαν.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Είναι true, έχει vibe: Γι’ αυτό ο νεαρόκοσμος αγαπάει τη Θώδη

Μουσική / «Είναι true, έχει vibe»: Αν δεν το έχετε καταλάβει, οι 20άρηδες αγαπούν τη Θώδη

Βρεθήκαμε σε ένα γλέντι στον Ταύρο όπου ακόμη και οι teenagers διασκέδαζαν, φύγαμε με καλτσάκια που έγραφαν «Με κλαρίνο στο Πεκίνο» και με την ευχή να βρούμε πάρκινγκ στο κέντρο.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
ΖΟΡΝΤΙ ΣΑΒΑΛ: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Μουσική / Jordi Savall: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Ο διακεκριμένος μουσικός κάνει μουσική σαν να ανακαλύπτει νέα, όμορφα μέρη. Επιστρέφει στην Αθήνα και συμπράττει με τη Διαπολιτισμική Ορχήστρα της ΕΛΣ σε μια συναυλία που υμνεί την ενωτική φύση της Μεσογείου. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
REWORKS 2025 - Τα νέα / ανερχόμενα ονόματα του φετινού φεστιβάλ

Μουσική / Κρατήστε σημειώσεις: Αυτά είναι τα ανερχόμενα ονόματα του φετινού Reworks

Μέσα σε πέντε μέρες το κορυφαίο φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής φέρνει στη Θεσσαλονίκη πολυσυλλεκτικά, απρόβλεπτα και ατμοσφαιρικά sets που συνδυάζουν την εγκεφαλική με τη χορευτική διάσταση.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Μουσική / Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Ο Taki Tsan και ο DJ Alx έχουν γράψει μεγάλο μέρος της ιστορίας του ελληνικού χιπ χοπ. Τριάντα χρόνια μετά το ξεκίνημά τους είναι ακόμα εδώ, alive and kicking, με κοινό live στο Αγοραφοβικό Φεστιβάλ στο ΠΛΥΦΑ, καινούργια σεζόν για το Taki Tsan Show αλλά και νέο άλμπουμ.
M. HULOT