Toκαλοκαίρι διάβασα την εκπληκτικήβιογραφία του Μάο από τη συγγραφέα τωνΑγριόκυκνων Γιουνγκ Τσανγκ. Είναι έναβιβλίο σχοινοτενές (909 σελίδες), αλλάπυκνό σε πρωτογενές ρεπορτάζ καιστηριγμένο σε εκατοντάδες αυτοψίες καισυνεντεύξεις με τους πρωταγωνιστές τηςμοντέρνας κινέζικης ιστορίας. Αν θες,μπορείς να μείνεις στα γραφικά στοιχεία:την επική Μεγάλη Πορεία σε ορυζώνες,βάλτους και βουνά, τη συνάφεια με του«ληστές» και το βίο στα Βουνά, τηνπρώτη ρόδινη κομμούνα στο Γιενάν, τονιδιοφυή κλεφτοπόλεμο με τους αντίπαλουςΕθνικιστές του Τσιανγκ Και Σεκ για τηνκατάκτηση του Κράτους, το παιχνίδιδουλοπρέπειας και φόβου με τη Μόσχα τουΣτάλιν, τη θρυλική μάχη με τους Γιαπωνέζουςκατακτητές, τη μεθοδική χάλκευση τωνγεγονότων και την ευφυή προπαγάνδα πουγέννησε το μύθο του Μεγάλου Τιμονιέρη,τις μικρότητες και τα ανθρώπινα πάθητης Χήρας του Μάο και του σταθερού του«σκύλου» Τσου Εν Λάι, τη σύλληψη,διατράνωση και τρομοκρατική κατάληξητης Πολιτιστικής Επανάστασης, τηφαινομενικά διστακτική πλην πονηρήσχέση με τη Δύση, κυρίως όμως το αίμαπου χύθηκε άτιμα και απερίσκεπτα γιανα εκκαθαριστούν οι 70.000.000 πράκτορεςτου εχθρού, αντικομμουνιστές, προδότεςτου λαού, αντεπαναστάτες - ή όπως αλλιώςεκάστοτε ονομάζονταν.
Όλααυτά συνθέτουν μια ζωηρή ιστορικήτοιχογραφία που συχνά διαβάζεται ωςπολιτική σαπουνόπερα. Με γλώσσα νευρώδηκαι ύφος ρεπορταζιακό ανασυντίθεται ηατμόσφαιρα της κλειστής και απρόσιτηςερυθράς αυλής, που την κυβερνούσαν ηκαχυποψία, οι συνωμοσίες και τα ψευδώνυμαιδανικά. Κυρίως όμως φωτίζεται η ανήμερηκαι πολύπλοκη σκέψη ενός πολιτικούθηρίου που μετά τις μαζικές δολοφονίεςέγραφε ποιήματα. Ήδη αδικώ το βιβλίο,που θεωρείται παγκοσμίως μια από τιςπιο σημαντικές βιογραφίες που γράφτηκανποτέ, παραθέτοντας τέτοιες κρίσειςχωρίς να τις εξηγώ. Άλλο όμως θέλω ναπω.
Εκείνοπου μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι ότισε καμιά δεκαριά σημεία της «πλοκής»(το βιβλίο είναι γραμμένο χρονολογικά,γραμμικά - είναι η παράλληλη ενηλικίωσητου Μάο και της Λαϊκής Δημοκρατίας του)η Γιουνγκ Τσανγκ εγκαταλείπει το παγερό,ψύχραιμο στυλ της και αντί να παραθέσειτα ερανισμένα στοιχεία βιάζεται να ταερμηνεύσει εις βάρος του Μάο, διαπράττονταςεξόφθαλμη στρεψοδικία. Έτσι, ένα σπουδαίοβιβλίο που μοιάζει με γοτθική εκκλησίακαι χρειάστηκε 10 χρόνια να γραφτείλερώνεται από 10 μικρές κι αχρείαστεςσυναισθηματικές παρεκβάσεις.
Γιατίσυμβαίνει αυτό; Η Γιουνγκ Τσανγκ είδετη μάνα της και τον πατέρα της ναδολοφονούνται από το καθεστώς του Μάο.Αυτό ήταν και το θέμα των αριστουργηματικώνΑγριόκυκνων (του επικού μυθιστορήματόςτης που κυκλοφορεί όπως και ο Μάο απότις εκδόσεις Εστία). Ο Μάο και οι πληγέςπου της προξένησε είναι ο λόγος για τονοποίο άρχισε να γράφει. Όμως, αυτό πουσε άλλους θα γινόταν ανάγκη για τυφλήεκδίκηση σε αυτήν έγινε Τέχνη, μετουσιώθηκεσε κάτι υψηλό. Συμβαίνει συχνά στα λεπτάπνεύματα και στις καλές στόφες τωνανθρώπων κάτι αρνητικό να τροφοδοτείτο στοχασμό, είτε την ομορφιά. Το ξύδιγίνεται γλυκάδι και τα υλικά της Ποίησηςσυχνότατα είναι ο ζόφος, τα κόμπλεξ, ο«σκόλοψ τη σαρκί». Εκεί λοιπόν,στην τέχνη, όπου σμίγουν όλα τα νερά, οιπροθέσεις μπερδεύονται με τις μνήμες,οι παλιές εικόνες παίρνουν καινούργιαμορφή με προορισμό να διαρκέσουν. Μικρήσημασία έχει αν το συναίσθημα υπερτονίζειμερικά στοιχεία ή δίνει συγχώρεση σεάλλα. Σημασία έχει να αισθάνεσαι κάτιαληθινό και να το εκφράζεις με διαύγεια.
Στιςβιογραφίες και τα ρεπορτάζ, όμως, σημασίαέχει να λες κάτι κυριολεκτικό και ναμην αισθάνεσαι τίποτα. Να δείχνεις, καιόταν ερμηνεύεις ένα γεγονός, να ξεχνάςτον εαυτό σου. Πράγμα που φυσικά είναιδύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο. Ελάχιστοιτο έχουν κατορθώσει, όχι μόνο στηδημοσιογραφία αλλά και στην πιομακροσκοπική λεπτοδουλειά των βιογραφιών.Ακόμα και η σπουδαία, πολυβραβευμένηΓιουνγκ Τσανγκ δεν μπόρεσε να τιθασεύσειαυτή την πολύ ανθρώπινη αδυναμία.
Αλλάη σύζυγος του Ρουσόπουλου, που μολιςχθες παραιτήθηκε από το πολιτικό ρεπορτάζκαι τις δημόσιες μπίζνες, αισθανότανότι μπορεί!
σχόλια