Μετά την αναγγελία του Αντώνη Σαμαρά για την επίσπευση εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, στο μυαλό μου τριγυρίζει μια μόνο σκέψη: πλησιάζει η ώρα της μεγάλης στροφής. Πριν εξηγηθώ, ας κάνουμε μια αναδρομή πέντε χρόνια πίσω.
Είναι Σεπτέμβριος του 2009 και η κυβέρνηση Καραμανλή ζει μία από τις χειρότερες περιόδους της δεύτερης θητείας της. Μετά από πλείστα όσα «σκάνδαλα» (ενδεικτικά: βασικός μέτοχος, ομόλογα, Βατοπέδι, παραδικαστικό, υποκλοπές, Ζαχόπουλος, Ζίμενς κ.ο.κ.), η κυβέρνηση βρίσκεται σαφώς πίσω στις δημοσκοπήσεις από την αξιωματική αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ. Τα καλά νέα για τον Κώστα Καραμανλή; Έχει ακόμα δύο χρόνια να αντιστρέψει την εικόνα, ή έστω να προσπαθήσει.
Ωστόσο, ο ίδιος, εκπλήσσοντας τους πάντες εκτός εαυτόν, αποφασίζει την πρόωρη διεξαγωγή εκλογών. Μία ομολογουμένως αψυχολόγητη κίνηση την στρατηγική την οποία –θυμάμαι- τότε προσπαθούσα να ερμηνεύσω επί εβδομάδες, διότι αδυνατούσα να δεχτώ το προφανές: Δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένας πολιτικός χορός του Ζαλόγκου. Ο πρώτος που είχα ζήσει μέχρι τότε. Η συνέχεια είναι λίγο πολύ σε όλους γνωστή. Ο Γιώργος Παπανδρέου εξελέγη με σχεδόν 44% του εκλογικού σώματος.
Ανεξάρτητα ωστόσο από το αν αυτός είναι ένας ακόμη χορός του Ζαλόγκου (δε θα αργήσει να φανεί), αυτό που κεντρίζει περισσότερο το ενδιαφέρον μου είναι η στάση του Αλέξη Τσίπρα στην περίπτωση που καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, αν η χώρα τελικά οδηγηθεί σε εθνικές εκλογές.
Περίπου δύο χρόνια μετά και εν μέσω σφοδρής κριτικής από πλευράς Αντώνη Σαμαρά για την «μνημονιακή» πολιτική, το ΠΑΣΟΚ χάνει τις εκλογές από τη Ν.Δ. το 2012, ενώ μάλιστα έρχεται τρίτο μετά από τον ΣΥΡΙΖΑ. Τον σχηματισμό κυβέρνησης θα ακολουθήσει η μεγάλη μεταστροφή του Αντώνη Σαμαρά από την αντιμνημονιακή ρητορική, στην πιστή υπηρέτηση των συμβατικών όρων μας με τους δανειστές αλλά και την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου, με όρους ακόμα επαχθέστερους από αυτούς των προκατόχων του.
Δύο χρόνια μετά, το σκηνικό φαίνεται ανησυχητικά παρόμοιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ ξόδεψε τα τελευταία δύο χρόνια βάλλοντας το κουφάρι της μνημονιακής συγκυβέρνησης ανηλεώς με αντιμνημονιακούς μύδρους. Οι καρποί αυτής της στάσης θα ισοδυναμούν με την εκλογή στην πρώτη θέση σε περίπτωση εθνικών εκλογών, καθώς όλα δείχνουν.
Αυτή είναι εξάλλου και η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Η ανάγνωση της πολιτικής σκακιέρας της μετά το 2009 εποχής δεν απαιτεί διδακτορικό στις πολιτικές επιστήμες: Όποιος παίζει μνημόνιο χάνει και όποιος παίζει «αντιμνημόνιο» επιπλέει. Η λογική πίσω από αυτό το σχήμα προφανής: Ποτέ δε θα δεις τις γαλοπούλες να ψηφίζουν για Χριστούγεννα.
Αυτό εξηγεί την εξαΰλωση «σχηματισμών» τύπου Γιώργου Καρατζαφέρη ή Φώτη Κουβέλη, που κάψαν τα δάχτυλά τους στον ξυλόφουρνο της «συναίνεσης», όπως επίσης και την ανάδυση και επικράτηση κομματικών τερατογενέσεων μεταξύ των οποίων κάποια επικίνδυνα, τραγελαφικά ή όλα τα παραπάνω. Το τελευταίο είναι εξάλλου και μια καλή ένδειξη για το επίπεδο του ελληνικού εκλογικού σώματος.
Ας γυρίσουμε όμως στο σήμερα. Μία από τις παραμέτρους που κάνουν την κίνηση Σαμαρά να θυμίζει τόσο έντονα αυτή του Καραμανλή πέντε χρόνια πριν είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις επίκειτο εκλογή του ΠτΔ, στην οποία η αξιωματική αντιπολίτευση είχε δηλώσει ότι δε θα συνεργαστεί με σκοπό την πρόκληση εκλογών. Παρόλο που ο Αντώνης Σαμαράς, σε αντίθεση με τον Κώστα Καραμανλή, επέσπευσε την εκλογή Προέδρου (αντί να προκηρύξει εκλογές), η επιλογή του υποψηφίου του με τα τώρα δεδομένα σχεδόν εγγυάται τη μη εκλογή. Ανεξάρτητα ωστόσο από το αν αυτός είναι ένας ακόμη χορός του Ζαλόγκου (δε θα αργήσει να φανεί), αυτό που κεντρίζει περισσότερο το ενδιαφέρον μου είναι η στάση του Αλέξη Τσίπρα στην περίπτωση που καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, αν η χώρα τελικά οδηγηθεί σε εθνικές εκλογές.
Χονδρικά, τα ενδεχόμενα είναι δύο: Ή θα μετατρέψει σε πράξη την ρητορική που ακολουθεί πιστά τα τελευταία πέντε έτη με τις αντίστοιχες συνέπειες για το κράτος, το κόμμα του και τον ίδιο, ή θα γίνουμε μάρτυρες μιας ακόμα στροφής (ήτοι κωλοτούμπας) με την διαιώνιση του φαύλου κύκλου των μνημονίων. Και στις δύο περιπτώσεις, θα βρισκόμαστε ενώπιον μιας μεγάλης στροφής.
Το δίλημμα αυτό εξάλλου είναι που είχε προσδώσει μια αίσθηση ανακούφισης για τον ΣΥΡΙΖΑ στη δεύτερη θέση του 2012. Το ίδιο αίσθημα πιθανώς είναι που θα επικρατήσει σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης κυβέρνησης αν όντως λάβει τελικά την εντολή σχηματισμού. Οι χειρισμοί της όποιας τέτοιας εντολής θα παρουσιάσουν ως εκ τούτου μεγάλο ενδιαφέρον: Θα φανεί εν ολίγοις αν υπάρχει διάθεση αξιοποίησης της εντολής ή όχι.
Με όλα αυτά στο μυαλό, θα διακινδυνεύσω μια πρόβλεψη: Επειδή η στροφή σε οποιαδήποτε κατεύθυνση και να πάει θα έχει πολλά G, ο δρόμος που μοιάζει πιθανότερος έτσι όπως έχουν τώρα τα πράγματα είναι ο εξής:
Σε περίπτωση που διεξαχθούν εθνικές εκλογές από τις οποίες ο Αλέξης Τσίπρας θα αποκτήσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης η οποία τελεσφορήσει, μετά από σύντομη διαπραγμάτευση με τους δανειστές μας - της οποίας η κατάληξη είναι σε όλους γνωστή - ο Αλέξης Τσίπρας, παρόλο που θα έχει υπό μάλης μια φρέσκια εντολή, δεν αποκλείεται να καταφύγει στην αναβίωση του Παπανδρεϊκού δόγματος της νήψεως των χειρών: Δημοψήφισμα.
Η δικαιολογία που ενδέχεται να επιστρατευτεί είναι ότι η εντολή δεν είναι ξεκάθαρη εφόσον η κυβέρνηση δεν σχηματίστηκε αυτοδύναμα. Ή ότι μια δημοκρατική κυβέρνηση οφείλει να τείνει ευήκοον ους στη θέληση του λαού για τόσο σημαντικά θέματα.
Σε κάθε περίπτωση κρατηθείτε, γιατί η στροφή έρχεται.
σχόλια