Γερά δοντάκια σημαίνει όμορφο χαμόγελο και γοητεία, κυρίως όμως καθημερινή φροντίδα και συχνές επισκέψεις στον οδοντίατρο για καθαρισμό. Συγκεκριμένα στην Οδοντιατρική, όπου ανάμεσα στους φοιτητές που κατά καιρούς με είχαν αναλάβει, συγκαταλεγόταν και ο ανηψιός του σπιτονοικοκύρη, ο Παναγιώτης. Φοιτητής με λαμπρό μέλλον, τον φάγανε μονάχα τα ξενύχτια και είχε φτάσει στο 10ο έτος φοίτησης. Πάνω απ' όλα όμως επρόκειτο για παιδί παραδοσιακό, ακόμα κυκλοφορεί στο δρόμο με γουόκμαν και κασέτες. Παρά το συνηθισμένο του ξενύχτι, το πρωί που τον χρειάστηκα για ένα σφράγισμα ήταν στην ώρα του. Κάπως κομμένος είναι η αλήθεια, αλλά με διαβεβαίωνε πως ένιωθε περίφημα. Προηγήθηκε η τοπική νάρκωση. Μέχρι να βρει το σωστό ούλο, με κέντησε με τη σύριγγα πέντε φορές, το μούδιασμα έφτασε ως τα γόνατα και για να γυρίσω σπίτι χρειάστηκα καροτσάκι.
Μέχρι το απόγευμα κατάφερα και συνήλθα, διαφορετικά θα έχανα την οντισιόν για τη μεγάλη ταινία, μέρος της οποίας θα γυριζόταν στην πόλη μας. Η αγγελία δε ζητούσε ιδιαίτερα προσόντα, μονάχα κοντό κούρεμα και γρήγορα πόδια. Εγώ πάλι, τελειομανής όπως πάντα, φρόντισα να παρακολουθήσω μερικά μαθήματα υποκριτικής για να γραπώσω τη μοναδική αυτή ευκαιρία. Η οντισιόν θα πραγματοποιούνταν σε κεντρικό κινηματογράφο. Μέσα στο χώρο αναμονής υπήρχαν καμιά δεκαριά συνυποψήφιοι. Κάποιοι ισχυρίζονταν πως θα μας ζητούσαν μονόλογο, κανείς όμως δεν ήταν βέβαιος, γιατί όσοι περνούσαν τη διαδικασία έβγαιναν από άλλη πόρτα. Έπρεπε να σκαρφιστώ κάτι άμεσα. Σκέφτηκα ένα δραματικό μονόλογο, εκείνον της μάνας μου, όταν πάτησα το χαλί με τα παπούτσια. Επιτέλους έφτασε η σειρά μου, έσφιξα τα δόντια, το καινούριο σφράγισμα με εγκατέλειψε πρόωρα και μπήκα αποφασισμένος στην αίθουσα της οντισιόν.
Μέσα στην πλατεία του σινεμά βρίσκονταν δυο άτομα, ένας οπερατέρ κι ένας ακόμα θρονιασμένος σε καρέκλα. Ο τελευταίος μου ζήτησε βαριεστημένα να σταθώ μπροστά στην κάμερα. Θα θέλουν ένα αισθαντικό βλέμμα προς την αιωνιότητα της έβδομης τέχνης, σκέφτηκα. Ο τύπος μου παρήγγειλε να φωνάξω με αντρίκια, στεντόρια φωνή «Χωσ' το μέσα το κουμμούνι»! Ομολογώ ότι με έπιασε ένα σύγκρυο. Προσπάθησα να το προφέρω παγερά, βγάζοντας τον πιο μοχθηρό μου εαυτό. Θυμήθηκα αλλοτινές εποχές που έμπαινα ύπουλα στον κήπο της γειτόνισσας και της ξεπαρτσάλιαζα τα λάχανα. Επίσης σκέφτηκα τον Παναγιώτη και το σφράγισμα που μου έκανε. Πρόφερα τη φράση όσο πιο άσπλαχνα μπορούσα. Ο τύπος στην καρέκλα δε μου ζήτησε κάτι άλλο, με ευχαρίστησε για τη συνεργασία μου και φώναξε τον επόμενο.
Μια εβδομάδα αργότερα ειδοποιήθηκα να παρουσιαστώ στα γυρίσματα. Όπως το είχα φανταστεί, ο ρόλος που μου έδωσαν ήταν εκείνος του ασφαλίτη, της δεκαετίας όμως του 1930. Τα αδρά χαρακτηριστικά του προσώπου μου (πηγούνι, κρόταφοι, μύτη, τσαούλια κλπ.) συνιστούσαν τον ιδανικό λειτουργό της κρατικής ασφάλειας εκείνης της εποχής. Κάποιες συμπληρωματικές συστάσεις για το βλέμμα μου επί το σπιουνότερον και ήμουν έτοιμος να συμμετάσχω κι εγώ στη διεθνή αυτή παραγωγή που συγκέντρωνε πλήθος διάσημων ηθοποιών, ντόπιων και Ευρωπαίων.
Αναπόσπαστο κομμάτι του χαρακτήρα μου αποτελούσε το μουστάκι. Η Ντανιέλ, η μακιγιέζ, μου βρήκε ένα εξαίσιο μουστάκι, ταιριαστό στη τριχοφυία μου, τύπου ruffian. Η δε καμπαρντίνα μου ήταν στο χρώμα της κάμπιας, από κείνες που χώνονται στα μαρούλια. Είχα μεταμορφωθεί σε μια βλοσυρή φιγούρα, έτοιμη να καταδώσει οποιονδήποτε είχε υπόνοια ότι θα μπορούσε να ανατρέψει την καθεστηκυία τάξη. Από την πρώτη στιγμή προσπάθησα να μπω στο πετσί του ρόλου. Φερόμουν στους πάντες με καχυποψία. Θα πρέπει να έκανα εντύπωση στον περιπτερά, γιατί του ζήτησα μαστίχες κι εκείνος μου έδειξε τα περσινά του τιμολόγια. Θεώρησα, επιπλέον, σκόπιμο να μαρτυρήσω στο βοηθό του σκηνοθέτη οτιδήποτε ύποπτο υπέπιπτε στην αντίληψή μου. Ήδη την πρώτη μέρα των γυρισμάτων είδα κάποιον να τρώει πατατάκια πίσω από το σκηνικό του καπηλειού. Τον συνέλαβα και τον οδήγησα ενώπιον του συνεργείου. Ο ένοχος ήταν ο διευθυντής παραγωγής, συνέχισε τα πατατάκια του κι εγώ υποβιβάστηκα σε απλό χωροφύλακα και τιμωρήθηκα με στέρηση εξόδου.
Επιπλέον, μου ανέθεσαν τη νυχτερινή περιπολία στα κακόφημα στέκια της Μπάρας, λίγο πιο πέρα από την πλατεία Βαρδαρίου. Στο γειτονικό λιμάνι η μπόχα που ανέδιναν τα σαπισμένα φύκια τρυπούσε τον αέρα. Σύντομα όμως τη θέση της πήρε ο γλυκός Βαρδάρης φέρνοντας μαζί του τον ήχο από τα βιολιά και τα ούτια των παρακείμενων καπηλειών. Νότες που ανέμιζαν και κουβαλούσαν πάνω τους σκρόπιους στίχους των καημών από τις παλιές πατρίδες. Ανάμεσά τους και κάποιες ανάκατες κουβέντες που με επανέφεραν στο καθήκον. Κοίταξα διακριτικά μέσα από ένα φράκτη και διέκρινα μερικές φιγούρες με τραγιάσκα που μιλούσαν χαμηλόφωνα. Κάθονταν οκλαδόν γύρω από κάτι που δεν μπορούσα να διακρίνω και μιλούσαν σε ύφος συνομωτικό. Υπέθεσα ότι επρόκειτο για κομμουνιστάς, μέγας κίνδυνος για τη δημοσία τάξιν, όπως μας τόνιζε ο ταγματάρχης. Σχεδίαζαν, λέει, να εισβάλουν από τη Ρωσία και να μας πάρουν τις περιουσίες. Εμείς πάλι απ' το Καβακλί ήρθαμε, πολλά πράματα σπίτι δεν είχαμε, μόνο κάτι φλοκάτες της μάνας μου, που για να μ' αφήσει να πατήσω πάνω τους έπρεπε να απολυμαίνω δυο ώρες με ξύδι τα ποδάρια μου.
Όλοι τούτοι πίσω από το φράκτη, επομένως, θα πρέπει να ήταν επικίνδυνα στοιχεία και δε θα ρίσκαρα να τους συλλάβω μονάχος. Έτρεξα όσο πιο γρήγορα μπορούσα στο τμήμα και ενημέρωσα για το συμβάν. Ο ίδιος ο ταγματάρχης τέθηκε επικεφαλής των δυνάμεων. Με διαβεβαίωσε μάλιστα ότι με το πέρας της επιχειρήσεως θα εισηγούνταν την επιστροφή μου στην Ασφάλεια. Η ύποπτη παρέα συνελήφθη δίχως να προβάλει αντίσταση. Τους χώσαμε στο φορτηγάκι και τους μεταφέραμε στο τμήμα για κουβεντούλα. Η ανάκριση δεν προσέφερε σπουδαία πράγματα, μόνο δυο κατοστάρικα, κέρδη από το μπαρμπούτι που έπαιζαν. Τα λεφτά τα πήρε ο ταγματάρχης υπέρ της πατρίδος και οι ένοχοι, αφού υπέγραψαν δήλωση εθνικοφροσύνης, αφέθηκαν ελεύθεροι. Θύμησα στον ταγματάρχη εκείνο που μου είχε υποσχεθεί κι εκείνος με κέρασε δυο πιρουνιές σκουμπρί.
Σύμφωνα πάντως με τις πληροφορίες των ασφαλιτών κάποιοι ταραξίες ετοίμαζαν απεργία στο κεραμοποιείο Αλλατίνι. Ήθελαν να εμποδίσουν τον κόσμο να δουλέψει και να βγάλει το ψωμάκι του. Με επέλεξαν για τη διμοιρία των χωροφυλάκων που θα παραφύλαγε έξω από το εργοστάσιο για να συλλάβει τους κομμουνιστάς. Φτάσαμε πριν ακόμη ανατείλει ο ήλιος και περιμέναμε το σύνθημα για να βγούμε από την κρυψώνα μας. Η πείνα μας είχε θερίσει. Θέσαμε το αίτημα στον σκηνοθέτη κι εκείνος μας υποσχέθηκε ότι τα γυρίσματα θα είναι σύντομα. Ξαφνικά εμφανίστηκαν από τη μεριά της θάλασσας οι κομμουνισταί. Ήταν αρκετά πανούργοι ώστε να φέρουν μαζί τους και καμιόνι, πράγμα που μας αιφνιδίασε κάπως. Το φορτηγάκι άραξε έξω από την κεντρική πύλη του εργοστασίου κι ένας τύπος ανέβηκε στην καρότσα καλώντας με το χωνί τους εργάτες σε απεργία.
Μόλις οι κάμερες και τα ρεφλεκτέρ ετοιμάστηκαν, μας ειδοποίησαν να συγκεντρωθούμε στο χώρο γυρίσματος. Ο βοηθός σκηνοθέτη μας έδωσε λεπτομερείς οδηγίες για το γύρισμα της σκηνής. Θα βγαίναμε γρήγορα από την κρυψώνα μας και θα παίρναμε στο κυνήγι για αρκετή απόσταση το καμιόνι, πριν εκείνο αναπτύξει ταχύτητα και καταφέρει να μας ξεφύγει. Το βασικό που έπρεπε να προσέξουμε ήταν να κρατάμε αποστάσεις ο ένας από τον άλλο, ώστε να γεμίσουμε το κάδρο της κάμερας. Επιπλέον, θα έπρεπε καθόλη τη διάρκεια να διατηρήσουμε τη γεωμετρική μας παράταξη και να περάσουμε ανάμεσα από τις δύο κάμερες χωρίς να τις ρίξουμε. Η κλακέτα χτύπησε και ξεχυθήκαμε με ιερή μανία να συλλάβουμε τον εχθρό. Έστω και με μία κάμερα η σκηνή πήγε καλά. Δώσαμε τον καλύτερό μας εαυτό, μια ύστατη προσφορά του καθενός μας στην τιμημένη έβδομη τέχνη. Το κυνηγητό το επαναλάβαμε άλλες πέντε φορές, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες του σκηνοθέτη και πάντα με την ίδια αφοσίωση στο καθήκον.
Κάποια στιγμή σήμανε διάλειμμα και δεκαπέντε εξουθενωμένοι χωροφύλακες καθίσαμε κάτω από ένα δέντρο περιμένοντας τα εύσημα από το σκηνοθέτη. Αντίθετα ήρθε ο βοηθός του και μας ειδοποίησε να είμαστε έτοιμοι, ώστε να ξεκινήσουμε τις λήψεις. Όλα τα προηγούμενα ήταν απλώς πρόβες. Κοιταχτήκαμε μεταξύ μας. Ψήγματα βίας σκίαζαν τα μάτια μας. Σηκωθήκαμε για διατάσεις, ενώ ο ιδρώτας είχε ήδη αρχίσει να κυλάει στο πρόσωπό μου, καθότι Ιούνης, και το μουστάκι να τρεμοπαίζει. Πήραμε τις θέσεις μας πίσω από το καμιόνι, ακούστηκε η κλακέτα και ξεκίνησε πάλι το τρεχαλητό. Στην αρχή προηγήθηκε ένας Σερραίος που ασχολούνταν παλιά με 400αρι. Έσφιξα τα δόντια και τον έφτασα στην τελική στροφή προς Πυλαία τερματίζοντας οριακά πρώτος. Ο σκηνοθέτης δεν έμεινε ικανοποιημένος από την προσπάθεια. Στη λήψη κάποιοι αντί να είναι προσηλωμένοι στους κομμουνιστές σιχτιρίζανε το σκηνοθέτη. Η κούρσα επαναλήφθηκε άλλες πέντε φορές. Στην τρίτη μπέρδεψα τα μπούτια μου και σαβουρντίστηκα, στην τέταρτη μου έφυγε το μουστάκι και το άρπαξε ένας γάτος, ενώ στην τελευταία ο Νώντας ξέσπασε σε κλάματα και ξάπλωσε στις ράγες του τράβελινγκ. Το φινάλε μας βρήκε ξανά κάτω από το δέντρο εξοντωμένους, με την παραγωγή της ταινίας να ψάχνει γυμναστές για αποθεραπεία.
Η τελευταία μου συμμετοχή στην ταινία αφορούσε τη σκηνή όπου θα προσήγαγαν μια κομμουνίστρια στις φυλακές του Γεντί Κουλέ. Αργήσαμε να ξεκινήσουμε, γιατί κάποιος μπαγλαμάς πήγε και πάρκαρε το αμάξι του μπροστά στην κεντρική είσοδο. Με τα πολλά τον εντοπίσαμε, πάρκαρε πίσω από τις κάμερες και μαζευτήκαμε όλοι οι εμπλεκόμενοι για τις τελευταίες σκηνικές οδηγίες. Δύο ασφαλίτες θα μετέφεραν την κοπέλα στο εσωτερικό του φρουρίου κι εγώ θα ήμουν ο φύλακας της κεντρικής πύλης που θα τους υποδεχόμουν. Κάναμε πάλι πολλές πρόβες και φτάσαμε σχεδόν απόγευμα μέχρι να ξεκινήσουν οι λήψεις. Τέλος πάντων, λίγο η κούραση, λίγο τα τσίπουρα που ήπιαμε στα πεταχτά το μεσημέρι, χάσαμε τη συγκέντρωσή μας και η κοπέλα βρήκε την ευκαιρία να μας το σκάσει προς Συκιές μεριά, απ' τα φανάρια του Άγιου Χαράλαμπου κάτω δεξιά.
Εκείνη τη στιγμή μέσα στο σινεμά η μάνα της Στέλλας ξύπνησε κι έχυσε την κόκα κόλα επάνω μου. Μετά μάλωσε με την μπροστινή της που είχε το μαλλί κάγκελο και την εμπόδιζε να βλέπει την ταινία. Στην πραγματικότητα η Στέλλα ήταν εκείνη που έφταιγε, γιατί εγώ επέμενα πως τέτοιες ταινίες ήταν πολύ βαριές για τη μάνα της. Άντε τώρα να της εξηγήσεις το αισθαντικό βλέμμα του πρωταγωνιστή, το οποίο περιέγραφε τα υπαρξιακά διλήμματα που υπαγορεύει ο λανθάνων ορθολογισμός του όντος, την επιθυμία για κίνηση και την κίνηση της επιθυμίας, την ατέρμονη συγκρουσιακή κατάσταση και το ζήτημα της συμβατότητάς της με τη Φύση, καλώντας ταυτόχρονα τον θεατή σε συμπόρευση μέσα από στιγμιαία, επηρεασμένα από τον Μπρεχτ, κοιτάγματα προς το φακό!
Όπως και να 'χει, πάντως, απόδραση της κοπέλας προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στη χωροφυλακή. Οι τιμωρίες όσων εμπλεκόμασταν στο γεγονός αναμένονταν ιδιαίτερα αυστηρές. Δύσκολες εκείνες οι μέρες του '36. Πλησίαζε ο καιρός που ο βασιλιάς θα διόριζε έναν κοντοπίθαρο για δικτάτορα και τα πράγματα έσφιγγαν όλο και περισσότερο. Κατηγορηθήκαμε για συνέργεια με τους κομουνιστές και κάποιοι από εμάς στάλθηκαν στο Αιγαίο να βοσκήσουν καυκαλίθρες. Εγώ κι ένας ακόμα, έχοντας κάποιες καλές γνωριμίες, μετατεθήκαμε σε ορεινά χωριά, όχι ιδιαίτερα κοσμικά. Στο δικό μου χωριό λόγω τοπικών αναγκών είχα ευρύτερα καθήκοντα ως χωροφύλακας, δάσκαλος, πυροσβέστης και μανουάλι. Το πνεύμα ελευθερίας των βουνών άρχισε σιγά σιγά να με διαποτίζει και να μην ανέχομαι πλέον αυταρχικές συμπεριφορές. Διαφορετική γνώμη είχε ο κοινοτάρχης που μου έκανε το βίο αβίωτο με τις αλλοπρόσαλλες αποφάσεις του. Κάποια στιγμή δεν κρατήθηκα και τράβηξα ένα γερό καυγά μαζί του, ξανακατηγορήθηκα για κομμουνιστής, απευθύνθηκα και πάλι στις γνωριμίες μου, οι γνωριμίες ήταν κάπως βαρύκοες και μετατέθηκα ως καθαρίστρια στο κτήριο της κοινότητας.
σχόλια