Ζούμε στην εποχή της υπερπληροφόρησης και της παραπληροφόρησης. Η ταχύτητα της διάδοσης πλέον των ειδήσεων και των γεγονότων ξεπερνάει την ταχύτητα του φωτός. Αλλά υπάρχει και ένα ακόμη φαινόμενο που παρατηρείται τις μέρες αυτές, η ευκολία που εγώ εσύ ή ο απέναντι ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, κοινωνικής τάξης και μορφωτικού επιπέδου μπορεί να εκφράσει την άποψη του. Πώς; Πολύ απλά έχοντας έναν λογαριασμό σε Facebook, Twitter, Instagram και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με ένα σχόλιο κάτω από ένα άρθρο, με μια ανάρτηση κτλ.
Ωραία ως εδώ! Είναι σημαντικό να υπάρχει διάλογος, δηλαδή να έρχεσαι αντιμέτωπος με διαφορετικές απόψεις, να προβληματίζεσαι, να επικοινωνείς με ανθρώπους που έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης από τον δικό σου, να εμπλουτίζεις τα επιχειρήματα σου και κάθε φορά να διαλέγεις τις πληροφορίες που θα σε βοηθήσουν να εξελιχθείς.
Έτσι λοιπόν πολλές φορές διαβάζω σχόλια κάτω από διάφορα άρθρα πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου ή σχόλια κάτω από δημοσιεύσεις αντίστοιχου περιεχομένου. Με μεγάλη απογοήτευση διαπιστώνω, ότι στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει κατασπατάληση αυτής της ελευθερίας και αντί να γίνεται ένας εποικοδομητικός διάλογος και να παρουσιάζονται ποικίλες τοποθετήσεις από διαφορετικούς ανθρώπους ακόμη και μέσω κοινωνικών δικτύων, γίνεται ένας χώρος εκτόνωσης, μια οχλαγωγία χωρίς να καταλήγει σε κάτι ωφέλιμο όλη αυτή η διαδικασία. Θυμίζει λίγο την συμπεριφορά στα γήπεδα που ενώ θα ήταν σκόπιμο να είναι γεμάτα με οπαδούς και να ψυχαγωγούνται από τη παρακολούθηση του αγώνα, αντ’ αυτού συγκεντρώνει πάρα πολλούς φανατισμένους οπαδούς οι οποίοι προκαλούν βανδαλισμούς και ο μόνος σκοπός τους είναι η ικανοποίηση των κατώτερων ενστίκτων τους. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ελλάδα η χώρα των παράλληλων μονολόγων» μια φράση του Σεφέρη που αντικατοπτρίζει την κατάσταση που επικρατεί στις πλατφόρμες αυτές. Δηλαδή πολλοί χρήστες των κοινωνικών δικτύων επιδιώκουν μόνο να εκφράσουν την άποψη τους η οποία πολλές φορές δεν στηρίζεται σε επιχειρήματα και αντί να γίνεται διάλογος παρουσιάζοντας ο καθένας τα δικά του επιχειρήματα καταλήγει σε μια κατάσταση που προσπαθεί ο ένας να μειώσει τις απόψεις του άλλου χωρίς την χρήση λογικών θέσεων και χωρίς να λάβει σοβαρά υπόψιν την άποψη του συνδιαλεγόμενου.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι δεν υπάρχουν σωστές ή λάθος απόψεις. Υπάρχουν οι εμπεριστατωμένες και οι μη εμπεριστατωμένες απόψεις. Αλλά και δύο αρκετά αντίθετες απόψεις πάνω στο ίδιο θέμα μπορούν να ναι και οι δύο εμπεριστατωμένες και να κρύβει η καθεμιά την δική της αλήθεια. Επομένως δεν έχει νόημα να χαρακτηρίσεις μια άποψη σωστή ή λάθος, αλλά καλύτερο θα ήταν να την εξετάσεις αρχικά και στην συνέχεια να την υιοθετήσεις ή να την απορρίψεις ή να κρατήσεις τα ουσιώδη μέρη της.
Διαπιστώνω πολλές φορές επίσης, ότι εκτός από την έλλειψη σεβασμού στην άποψη του συνομιλητή μας και την έλλειψη επιχειρηματολογίας, ασκείται πολύ σκληρή κριτική η οποία φτάνει σε αρκετές περιπτώσεις σε bulling, ένα φαινόμενο που υπήρχε εδώ και δεκαετίες αλλά τα τελευταία χρόνια εξαπλώνεται και διαδικτυακά. Η κριτική αυτή σε αρκετές περιπτώσεις καμουφλάρεται με το πρόσχημα ότι απλά παρουσιάζεται μια άποψη, η οποία όμως τις αρκετές φορές δεν έχει λογική βάση αλλά είναι στηριζόμενη κυρίως σε πικρόχολα σχόλια. Από μια άποψη είναι λογικό να μην είμαστε εξοικειωμένοι με το διαφορετικό. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποκλείσουμε ή να χαρακτηρίσουμε μια ολόκληρη κοινωνική ομάδα επειδή μετά την επαφή μας ή όχι με μέρος της δεν αποκομίσαμε την καλύτερη εντύπωση.
Τέλος, ένας ακόμη κανόνας των social media είναι ότι δεν είσαι “cool” αν δεν έχεις έστω και μια ανάρτηση κοινωνικού ή πολιτικού περιεχομένου. Ε ναι λοιπόν, το να εκφράζεις την άποψη σου στα social media επιβάλλεται! Προφανώς και δεν είναι κακό να υπάρχει πολυφωνία αλλά πλέον το φαινόμενο αυτό αποτελεί μια νέα μόδα. Δηλαδή αντί να παρουσιάζονται ουσιώδης απόψεις, υπάρχει υπερπληθώρα δημοσιεύων τέτοιου περιεχομένου χωρίς τον κατάλληλο προβληματισμό και την κατάλληλη πληροφόρηση. Έτσι το φαινόμενο αυτό έχει ως υπόβαθρο την λογική της μόδας : «αφού το κάνουν όλοι, γιατί όχι και’ γω;» και έτσι ο σκοπός δεν είναι η πολυφωνία αλλά το να φανεί στους υπόλοιπους χρήστες ότι έχεις άποψη και προβληματισμούς πάνω σε πολιτικό-κοινωνικά θέματα μέσω μιας απλής δημοσίευσης στο Facebook.
Κλείνοντας, λοιπόν μήπως είναι καιρός αυτή η μεγάλη δύναμη και ελευθερία έκφρασης που παρέχουν όλες αυτές οι πλατφόρμες να αξιοποιηθούν σωστά; Δηλαδή από μέσα διαμάχης και διχασμού να μετατραπούν σε μέσα ενοποίησης όπου θα παρουσιάζονται αξιόλογες απόψεις. Η δύναμη είναι στα χέρια μας ας κρίνει ο καθένας μας πως θέλει να την αξιοποιήσει.
σχόλια