Η «Θεραπεία» του Ντέιβιντ Λοτζ για το υπαρξιακό μας άγχος

Ντέιβιντ Λοτζ: «Θεραπεία» Facebook Twitter
Εξαιρετικός ψυχογράφος, ο Ντέιβιντ Λοτζ διατηρεί το πικρόχολο χιούμορ του, όταν καταφεύγει στο συναίσθημα δεν παγιδεύεται από μελοδραματισμούς και προσφέρει σ’ όλους μια ελπίδα.
0

Πενήντα οχτώ χρονών, φαλακρός, χωμένος σ’ ένα κορμί που θυμίζει αχλάδι, ονομάζεται Λόρενς Πάσμορ κι ακούει στο παρατσούκλι Τάμπι (βαρελάκι). Φαινομενικά τα πάει μια χαρά: υπογράφει το σενάριο της πιο δημοφιλούς σειράς του Ηνωμένου Βασιλείου. Τρεις δεκαετίες παντρεμένος, κάνει ακόμα έρωτα με τη γυναίκα του και φροντίζει να την απατά μόνο πλατωνικά. Τα παιδιά του προοδεύουν, η υγεία του είναι καλή, η γκαρνταρόμπα του μεγαλώνει, το αυτοκίνητό του πετάει. Είναι πλούσιος, είναι αγαπητός, τα 'χει όλα. Κι όμως νιώθει κατάθλιψη και άγχος. Ασφυκτιά. Υποβάλλεται σ’ ένα σωρό ανώφελες θεραπείες. Οι νευρώσεις του παραμένουν, παρά τη «γνωστική θεραπεία συμπεριφοράς», τη γιόγκα ή την αρωματοθεραπεία. Ο αναθεματισμένος πόνος στο γόνατό του δεν περνά ούτε με βελονισμό ούτε με φυσικοθεραπεία.

Ο Λόρενς Πάσμορ, πρότυπο ανικανοποίητου-επιτυχημένου στα τέλη του 20ού αιώνα, είναι ο ήρωας του μυθιστορήματος του Ντέιβιντ Λοτζ «Θεραπεία» (1995). Από τα δημοφιλέστερα βιβλία του Βρετανού συγγραφέα, η «Θεραπεία» βρισκόταν εδώ και χρόνια, μαζί με τα υπόλοιπα έργα του, εκτός αγοράς. Να τη όμως ξανά, με την ετικέτα του νέου εκδοτικού οίκου Κυψέλη, στη γνωστή αλλά φρεσκαρισμένη μετάφραση του Γιώργου Μπαρουξή

Επί χρόνια καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ και πεζογράφος με διεθνή ακτινοβολία, ο 89χρονος σήμερα Λοτζ δίδαξε θεωρίες και θεωρίες, εξερεύνησε όλα τα μονοπάτια της κριτικής –από τον Μπαρτ ως τον Ντεριντά κι από τον Σοσίρ ως τον Λακάν και τον Τοντόροφ–, αλλά ποτέ δεν έπαψε να πιστεύει στη δύναμη της μυθοπλασίας.

Εδώ ο Λοτζ δεν σαρκάζει το πανεπιστημιακό κατεστημένο για την αυταρέσκεια και τη σοβαροφάνεια που το χαρακτηρίζουν, δεν εκλαϊκεύει καμιά λογοτεχνική θεωρία, δεν συγκρίνει τη βρετανική κοινωνία με την αμερικανική, ούτε διακωμωδεί συγκρούσεις τύπου «γιάπηδες εναντίον κουλτουριάρηδων». Αυτά τα είχε εξερευνήσει σε μυθιστορήματα όπως τα «Αλλάζοντας θέσεις» και «Μικρός που είναι ο κόσμος» ή στο «Ούτε γάτα ούτε ζημιά» που είχαν κυκλοφορήσει παλιότερα από τις εκδόσεις Πόλις και Bell. Ωστόσο, μερικοί βασικοί θεματικοί του άξονες, όπως η πουριτανική ατμόσφαιρα της μεταπολεμικής Αγγλίας ή τα κοινωνικά πρότυπα της σύγχρονης, οι συνήθειες της κατώτερης και της μεσαίας τάξης, το καθολικό δόγμα, το πέρασμα από τη σεξουαλική επανάσταση στο σεξ δίχως αναστολές, διαπερνούν και τις σελίδες της «Θεραπείας». 

david-lodge
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ντέιβιντ Λοτζ, Θεραπεία, εκδ. Κυψέλη, μτφρ.: Γιώργος Μπαρουξής,
Σελίδες: 440

Ο σεναριογράφος ήρωας του Λοτζ είναι…τελειομανής: «Μπορεί η παραγωγή να είναι μπούρδα, η ηθοποιΐα να είναι μπούρδα, το σενάριο μπούρδα, αλλά προσπαθούν να το κάνουν τέλεια μπούρδα». Ο Λόρενς Πάσμορ είναι αυτοδημιούργητος, όχι ιδιαίτερα καλλιεργημένος, κι αναπληρώνει τα κενά της κουλτούρας του ανατρέχοντας στα λεξικά. Σχεδόν τυχαία πέφτει πάνω στον Κίρκεγκαρντ. Κι όταν διαβάζει –σε λεξικό πάντα– τους τίτλους των έργων του, βυθίζεται με μανία στην ανάγνωσή τους. Από τα λίγα που καταλαβαίνει, στο πρόσωπο του Δανού φιλοσόφου ανακαλύπτει μια αδελφή ψυχή. «Το πιο τρομερό που μπορεί να συμβεί σ’ έναν άνθρωπο είναι να γίνει γελοίος στα ίδια του τα μάτια» γράφει ο Κίρκεγκαρντ. Ε, στον Λόρενς Πάσμορ συμβαίνει. Η τακτοποιημένη ζωή του θ’ αποδειχτεί εξαιρετικά εύθραυστη. Η γυναίκα του τον εγκαταλείπει και στη δουλειά του αρχίζει να δέχεται τρικλοποδιές. Αν μη τι άλλο, η κατάθλιψή του αποκτά επιτέλους κάποιους λόγους προφανείς!

Στο πρώτο μέρος της «Θεραπείας» ο τόνος που κυριαρχεί είναι ειρωνικός. Από τη στιγμή όπως που ο Πάσμορ κάνει συνειδητά το βήμα προς την αυτογνωσία, ο Λοτζ προσφέρει στον ήρωά του συμπόνια και κατανόηση. Εξαιρετικός ψυχογράφος, ο Ντέιβιντ Λοτζ διατηρεί το πικρόχολο χιούμορ του, όταν καταφεύγει στο συναίσθημα δεν παγιδεύεται από μελοδραματισμούς και προσφέρει σ’ όλους μια ελπίδα. Το υπαρξιακό άγχος, μοιάζει να λέει, θεραπεύεται. Το αν η ζωή μας θα εξακολουθήσει να έχει νόημα εξαρτάται κυρίως από μας. 

Επί χρόνια καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ και πεζογράφος με διεθνή ακτινοβολία, ο 89χρονος σήμερα Λοτζ δίδαξε θεωρίες και θεωρίες, εξερεύνησε όλα τα μονοπάτια της κριτικής –από τον Μπαρτ ως τον Ντεριντά κι από τον Σοσίρ ως τον Λακάν και τον Τοντόροφ–, αλλά ποτέ δεν έπαψε να πιστεύει στη δύναμη της μυθοπλασίας. Τα μυθιστορήματά του τα έχουν όλα: χιούμορ, πλοκή, κοινωνικό προβληματισμό, ψυχογραφικές παρατηρήσεις και συναισθηματικές συγκρούσεις, ήρωες ζωντανούς κι αναγνωρίσιμους. Κι ο ίδιος, σύμφωνα με τον παλιό μαθητή του, Δημήτρη Τζιόβα, ανέκαθεν θεωρούσε ότι «το καλό μυθιστόρημα είναι σαν τη σεξουαλική πράξη· δεν υφίσταται χωρίς σύντροφο ή συμμέτοχο (τον αναγνώστη), ούτε χωρίς κλιμακώσεις, κορυφώσεις, ζηλοτυπίες και σκάνδαλα»! Μακάρι η επανέκδοση της «Θεραπείας» ν’ ανοίξει δρόμο και για τα υπόλοιπα εξαντλημένα έργα του.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μπερνάρ Πιβό: «Αμήχανοι θεατές»

To πίσω ράφι / Όταν ο Μπερνάρ Πιβό επιτέθηκε στη μέση νοικοκυρά για τα τηλεοπτικά σκουπίδια που καταναλώνει

Το βιβλίο «Αμήχανοι θεατές» του Γάλλου πολιτιστικού δημοσιογράφου που πέθανε πριν από λίγες ημέρες ήταν σαν τις εκπομπές του, ανάλαφρο και ταυτόχρονα διεισδυτικό.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ν. Μούσχουρη- Φ. Απέργης: «Το όνομά μου είναι Νάνα»

Το πίσω ράφι / Νάνα Μούσχουρη: «Είμαι ικανή ν’ αγαπήσω, αλλά όχι να πέσω στα πόδια του ανθρώπου που αγαπώ»

Η βιογραφία «Το όνομά μου είναι Νάνα», ένα δυσεύρετο πια βιβλίο του 2007, προέκυψε από την απόφασή της Μούσχουρη ν’ αφηγηθεί τη ζωή της στον Φώτη Απέργη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέτρος Μάρκαρης: «Η Αθήνα της μιας διαδρομής»

Το πίσω ράφι / «Η Αθήνα της μιας διαδρομής»: Η περιήγηση του Πέτρου Μάρκαρη στις γειτονιές από τις οποίες περνά ο Ηλεκτρικός

Η διαδρομή Πειραιάς - Κηφισιά δεν είναι απλώς ο συντομότερος δρόμος για ν’ ανακαλύψει κανείς την Αθήνα, αλλά κι ο προσφορότερος για να διεισδύσει στην κοινωνική της διαστρωμάτωση.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το κρητικό φαγητό είναι πολιτισμικός πλούτος, κληρονομημένη γνώση, καταστάλαγμα εμπειριών, και πηγή έμπνευσης

Βιβλίο / Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Εθισμοί, τραγωδίες και ανατριχιαστικές αποκαλύψεις: Τα απομνημονεύματα της Λίζα Μαρί Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Εθισμοί, τραγωδίες και ανατριχιαστικές αποκαλύψεις: Τα απομνημονεύματα της Λίζα Μαρί Πρίσλεϊ

Ένα βιβλίο που βασίζεται στη θλίψη και στο πένθος: της Λίζα Μαρί Πρίσλεϊ για τον πατέρα και τον γιο της, αλλά και μιας κόρης –της Ράιλι Κίου που το συνυπογράφει– για τη μητέρα της.
THE LIFO TEAM
Ράτζα Σεχάντε: «Στη Ραμάλα είμαστε περικυκλωμένοι από εξτρεμιστές Ισραηλινούς εποίκους»

Βιβλίο / «Στη Ραμάλα είμαστε περικυκλωμένοι από εξτρεμιστές Ισραηλινούς εποίκους»

Μια κουβέντα με τον έγκριτο Παλαιστίνιο δικηγόρο, συγγραφέα και πολιτικό ακτιβιστή Ράτζα Σεχάντε με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Τι φοβάται το Ισραήλ από την Παλαιστίνη;», έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα της πιο άγριας ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης των τελευταίων δεκαετιών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ