Θρύλοι στη μουσική μπορεί να είναι οι πολύ μεγάλοι, που άφησαν σημαντικό έργο, επηρεάζοντας τους πάντες, αλλά ακόμη και κάποια ονόματα (συγκροτήματα, καλλιτέχνες) που έδρασαν σε τοπικό επίπεδο, δημιουργώντας κάτι που έμεινε στην ιστορία και που ήταν, όπως το λέμε συχνά, μπροστά από την εποχή του. Ένα τέτοιο συγκρότημα, για τη ροκ σκηνή της Θεσσαλονίκης στις αρχές του ’70, ήταν οι Μακεδονομάχοι.
Οι Μακεδονομάχοι μπορεί να είναι κάπως γνωστοί σήμερα (σαν όνομα εννοούμε) επειδή στη σύνθεσή τους συμμετείχε ο Νίκος Παπάζογλου, αν και πολλές πληροφορίες γι’ αυτούς δεν τις έχουμε από τον αείμνηστο τραγουδοποιό, αλλά από έναν φαν τους… τον Παύλο Σιδηρόπουλο!
Δηλαδή σπανίως άκουγες μουσική απ' αυτούς, αλλά καταστροφές συνέχεια. Καταστρέφανε ολόκληρα ηχητικά συστήματα που είχανε νοικιάσει, εξαγριωμένοι ορμούσαν εναντίον των πελατών σε διάφορες λέσχες αξιωματικών, οι οποίοι φεύγανε έξω με τις γυναίκες τους κ.λπ.
Ο Σιδηρόπουλος ήταν φοιτητής στο Μαθηματικό της Θεσσαλονίκης εκείνη την εποχή (τέλη ’60-αρχές ’70) και παρακολουθούσε από κοντά τα ροκ δρώμενα της πόλης. Είχε μιλήσει μάλιστα γι’ αυτά πολύ νωρίς, στο περιοδικό Ήχος & Hi-Fi (τεύχος 96) τον Μάρτιο του ’81:
«Στη Θεσσαλονίκη (όπου πήγα εγώ σαν φοιτητής, γιατί έχω κάνει μαθηματικός μέχρι το τρίτο έτος) είχανε μια φοβερά δυναμική, συμπαγή και σκληρή σκηνή ροκ εν ρολ την εποχή ’65-’75 (σ.σ. την εποχή 1968-1972 εννοούσε).
Πραγματικά δυναμική σκηνή, με καθορισμένα στέκια, καθορισμένους ανθρώπους –100 όλους κι όλους– φάτσα προς φάτσα, ενεργή συμμετοχή στη ζωή της Θεσσαλονίκης με πλάκες χοντρές, με διάφορα γκρουπ ροκ εν ρολ που γινόντουσαν κάθε τόσο και τα οποία δεν κάνανε τίποτα άλλο παρά να καταστρέφουν τους πάντες και τα πάντα όπου βρισκόντουσαν, πολλές φορές εναντίον της ίδιας της μουσικής τους.
Δηλαδή σπανίως άκουγες μουσική απ’ αυτούς, αλλά καταστροφές συνέχεια. Καταστρέφανε ολόκληρα ηχητικά συστήματα που είχανε νοικιάσει, εξαγριωμένοι ορμούσαν εναντίον των πελατών σε διάφορες λέσχες αξιωματικών, οι οποίοι φεύγανε έξω με τις γυναίκες τους κ.λπ.
Σ’ αυτά τα γεγονότα πρωτοστατούσε ο Θόδωρος ο Παπαντίνας, ο Καντζός (ένας άλλος κιθαρίστας), ο Ψαλτάκης (σαν δημοσιογράφος του ροκ εν ρολ), ο Λεωνίδας Σταματιάδης (ντράμερ) και άλλοι οι οποίοι ήταν όλοι βέροι Θεσσαλονικείς.
Είχανε φτιάξει στην αρχή το συγκρότημα Φρατέλι στη δεκαετία του ’60, μετά τους Μακεδονομάχους στη δεκαετία του ’70, και ήτανε όλοι περίπου οι ίδιοι, άλλος έμπαινε άλλος έβγαινε. Είχανε στέκι τον Παπαγάλο, που ήτανε απέναντι από την Ασφάλεια ακριβώς, και ένα λουκουματζίδικο, που ήτανε πάλι κοντά σε κάποιο τμήμα, του Τριαντάφυλλου».
Λίγα χρόνια αργότερα ξανά ο Σιδηρόπουλος, αυτή τη φορά στο περιοδικό Μουσική (#78, Μάης 1984), θυμάται και πάλι τη ροκ σκηνή της Θεσσαλονίκης στο ξεκίνημα των seventies. Μπορεί να μπερδεύει τους Fratelli με τους Μακεδονομάχους, όμως αυτά που λέει έχουν μια σημασία:
«Ο πονηρός Τάσος Ψαλτάκης (σ.σ. ο δημοσιογράφος) ονομάζει το συγκρότημα του Παπαντίνα σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής Fratelli (σ.σ. αυτό συνέβη το 1968) και κλείνει το χορό της Λέσχης Αξιωματικών στην ΧΑΝΘ.
Αφού παίρνει πρώτα τα λεφτά, ξαμολάει το γκρουπ στην αίθουσα (σ.σ. αυτοί ήταν πλέον οι Μακεδονομάχοι το ’71) όπου το γκρουπ δεν παίζει μουσική, διότι ο φτιαγμένος κιθαρίστας Θόδωρος Παπαντίνας, με σεγόντο τον άλλο κιθαρίστα Καντζό, εκνευρισμένος από τις στολές και τις τουαλέτες, μουρμουρίζει κουρδίζοντας: “για τι σκατά μας έφερε να παίξουμε σ’ αυτούς τους βλάχους”.
Όπως καταλαβαίνεις δεν μπόρεσε να κουρδίσει, κι ακούγεται η πρώτη φωναχτή χριστοπαναγία.
Ο Παπάζογλου ο Νίκος, τότε τραγουδιστής των Fratelli (σ.σ. δηλαδή των Μακεδονομάχων), ενοχλημένος μόνιμα απ’ τον Θόδωρο, προσπαθεί να σώσει τα πράγματα με κάποιο τραγουδάκι, αλλά το κακό γίνεται. Τα μηχανήματα σπάνε και ο χορός χαλάει».
Τις δικές του αναμνήσεις από τα γεγονότα καταθέτει ο ίδιος ο μακαρίτης Τάσος Ψαλτάκης λίγο πιο μετά στη Μουσική, σ’ ένα γράμμα που στέλνει και δημοσιεύεται στο περιοδικό:
«Γράφτηκαν ανακρίβειες για ένα συγκρότημα τους Fratelli, το οποίο όντως ζωντάνεψε τη μουσική σκηνή της Θεσσαλονίκης από τον Νοέμβριο του 1968 και μετά.(…)
Οι Fratelli (που δεν έπαιξαν ποτέ σε χορό αξιωματικών) και οι M.G.C. με τον Πουλικάκο την ίδια ακριβώς εποχή στην Αθήνα, άλλαξαν το στυλ των μουσικών γκρουπ στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά ακούστηκε ο άλλος ήχος, πέρα από τα ποπ σουξέ και τις ιταλικές επιτυχίες της εποχής.
Στους Fratelli έπαιζαν τότε ο Θόδωρος Παπαντίνας κιθάρα, ο Γιάννης Καντζός κιθάρα, ο Στέλιος Φωτιάδης μπάσο, ο Γιώργος Πεντζίκης όργανο, ο Λεωνίδας Σταματιάδης τύμπανα και ο Μίμης Αντωνόπουλος τραγούδι – ενώ ένα φεγγάρι τραγούδησε και ο Νίκος Παπάζογλου. Από τους Fratelli, που διέλυσαν το καλοκαίρι του 1969, έγιναν τον Οκτώβριο του 1971 οι Μακεδονομάχοι το συγκρότημα-σταθμός για τη Θεσσαλονίκη, αλλά γιατί όχι και για όλη την Ελλάδα.
Πάρτε μαρτυρίες μουσικών, αλλά και ατόμων που “έζησαν” εκείνη την εποχή να σας πουν τι ήταν αυτό το συγκρότημα. Έπαιζαν ο Θόδωρος Παπαντίνας, ο Γιάννης Καντζός, ο Μάκης Γιαπράκας μπάσο, ο Λεωνίδας Σταματιάδης και τραγουδούσε μαζί τους για περίοδο τεσσάρων μηνών ο Νίκος Παπάζογλου.
Οι Μακεδονομάχοι, ναι, έπαιξαν στο χορό των εγκαινίων της Λέσχης Αξιωματικών Κιλκίς, σαν κλου της βραδιάς, με πολύ καλή αμοιβή για την εποχή (20 χιλιάδες δραχμές) και με “ονόματα” πριν απ’ αυτούς, όπως ο Μητροπάνος κ.ά.
Έκαναν μάλιστα προκλητική εμφάνιση (φιλιά στόμα με στόμα στο πάλκο, γεννητικά όργανα απ’ έξω...), που τους στοίχισε, τρεις μέρες μετά, την οριστική διάλυσή τους από την Εθνική Ασφάλεια… Ήρθε στο υπόγειο κλαμπ Χαβάη ο Μπουζιάνης (σ.σ. κάποιος αστυνόμος προφανώς) με άλλους τρεις της Ασφάλειας και είπε: “Μακεδονομάχοι, μαζέψτε τα χλαπατζίμπανα και δρόμο...
Όπου παίζετε γίνεται γιάφκα αναρχοκομμουνιστών και χαπάκηδων. Γι’ αυτό τέρμα… Ένας-ένας μπορείτε να παίξετε σε άλλα γκρουπ, αλλά όλοι μαζί ποτέ...”. Ο Παπαντίνας που είχε αντιρρήσεις πήρε τη “δόση” του όλο το απόγευμα στην Ασφάλεια…».
Ηχογραφήσεις με τους Μακεδονομάχους υπάρχουν;
Τον Δεκέμβριο του ’92 στο δεύτερο τεύχος της εφημερίδας Rock fan, που μοιραζόταν με το περιοδικό Ποπ & Ροκ, ο τραγουδιστής των Fratelli Μίμης Αντωνόπουλος έλεγε μεταξύ άλλων στον Ντίνο Δηματάτη:
«Στα τέλη περίπου του ’69 εγώ φεύγω στο Λονδίνο για σπουδές ενώ παράλληλα οι Fratelli διαλύονται προσωρινά, για να επιστρέψουν μετά από λίγο σαν Μακεδονομάχοι, χωρίς εμένα πια αλλά με τραγουδιστή τον Νίκο Παπάζογλου(…).
Όταν γυρίζω από την Αγγλία, βρίσκω πάλι τον Γιάννη Καντζό, που προσπαθούσε τότε να γράψει μια δουλειά με βάση τους Μακεδονομάχους, τους καθαρόαιμους από την ιστορική πλευρά, και μ’ έβαλε και άκουσα τη δουλειά του, που μ’ άρεσε πολύ.
Έτσι αποφασίσαμε να γράψουμε και μαζί κάποια τραγούδια, για ν’ αποδείξουμε πρώτα στους εαυτούς μας ότι, τελικά, μπορούσαμε να γράψουμε ελληνικό στίχο. Καθίσαμε λοιπόν και σε μια νύχτα ηχογραφήσαμε δύο κομμάτια και κατά τις 5 το πρωί, ξημερώματα, βγήκαμε βόλτα στην παραλία και αισθανθήκαμε αληθινά μια ευφορία».
Είναι το σημείο από το οποίο έπιασε το κομμένο νήμα η B-Other Side Records το 2012, εκδίδοντας μετά από 40 χρόνια σχεδόν, εκείνα τα δύο τραγούδια σ’ ένα δισκάκι 45 στροφών υπό τον τίτλο «Πρόβα». Το πρώτο κομμάτι ήταν «Το όνειρο» σε μουσική και στίχους του Μίμη Αντωνόπουλου. Πρόκειται για μια ωραία ερωτική μπαλάντα, με ακουστικές και ηλεκτρικές κιθάρες, που ακούγεται κοντά σ’ ένα folk-rock στυλ.
Το flip-side είχε τίτλο «Οι αρχές» και ήταν σε μουσική και στίχους του Γιάννη Καντζού. Πρόκειται για ένα επίσης ενδιαφέρον up-tempo κομμάτι με κοινωνικό στίχο («Και υποκρίνεσαι για τις αρχές που σου ’χουνε διδάξει/ μα κατά βάθος δεν τολμάς να τις αλλάξεις») και με ωραίο παίξιμο στις κιθάρες, που θα μπορούσε να συναγωνιστεί ενδεχομένως το «Πατέρας και γυιός» του Πασχάλη, αν κυκλοφορούσε, όπως θα ’πρεπε, εκείνη την εποχή.
Μια μορφή των Μακεδονομάχων θα εμφανιστεί ξανά στο πάλκο στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όμως τα χρόνια έχουν περάσει… Και, κυρίως, έχει αλλάξει πια το ροκ. Γι’ αυτό και δεν υπήρξε συνέχεια. Ή μάλλον υπήρξε…
Ο Νίκος Παπάζογλου (1948-2011) θα γίνει στην πορεία ο… Νίκος Παπάζογλου, ο Θόδωρος Παπαντίνας θα συνεργαστεί με τον Παύλο Σιδηρόπουλο στην Εταιρεία Καλλιτεχνών, θα κυκλοφορήσει ένα LP με τους Bicycle (1981), και θα δει τη ζωή του να γίνεται εξαιρετικό ντοκυμαντέρ το 2009 από τον Δημήτρη Αθυρίδη (T 4 Trouble and the Self Admiration Society, Τhe life and music of Terry Papadinas), ο Λεωνίδας Σταματιάδης θα παίξει ντραμς στο πρώτο LP των Blues Gang (αργότερα Blues Wire) το 1984, ενώ ο Γιάννης Καντζός θα τα παρατήσει και δεν θα ξανασχοληθεί φανερά με τη μουσική έως και το θάνατό του, το 1994.
Τέλος, ο Μάκης Γιαπράκας θα γίνει επαγγελματίας μπασίστας συμμετέχοντας σε πάμπολλους δίσκους, γράφοντας και τραγούδια (ποιος άλλος να ’ναι;) με καλύτερο και γνωστότερο όλων το «Θα πάρω φόρα» (σε στίχους Πάνου Φαλάρα) με την Μαίρη Μαράντη, που ακούγεται στο… Βιετνάμ του Παντελή Βούλγαρη καθώς ο Γιώργος Αρμένης φωνάζει… «Ηλία ρίχτο»…
σχόλια