Πιθανώς ν’ ακουγόταν υπερβολικό αν έλεγα πως αυτό που εξακολουθεί και σήμερα να συμβαίνει με τις library recordings δεν έχει προηγούμενο, καθώς οι «ηχοβιβλιοθήκες» πάντα αποτελούν την πιο κρυφή, την πιο απρόσμενη και εν τέλει την πιο cult πηγή του παγκόσμιου DJ-sampling.
Μπορεί στην Ελλάδα η χρήση των libraries να υπήρξε ανύπαρκτη ή μάλλον ασήμαντη –αν και, με την καλή διάθεση που με χαρακτηρίζει, θα μπορούσα να αποκαλέσω “greek libraries” τα τουριστικά άλμπουμ που παρήγαγε ο EOT στα χρόνια του ’70 π.χ.–, όμως στις περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, κυρίως στην Ιταλία, την τότε Δυτική Γερμανία, την Αγγλία, τη Γαλλία, την Ελβετία, το Βέλγιο κ.ά., όπως και σε κάποιες ανατολικές, αυτού του τύπου οι ηχογραφήσεις υπήρξαν «κοινή λογική» χρησιμεύοντας (είναι η λέξη κλειδί) σε πλήθος διαφορετικών εφαρμογών. Αυτή ήταν και η ουσία των libraries, εξάλλου. Να προσφέρουν έτοιμες μουσικές λύσεις για διαφημιστικά jingles, για επενδύσεις εμπορικών ή άλλων εκδηλώσεων, για κάλυψη τηλεοπτικών ή κινηματογραφικών παραγωγών, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ορισμένες φορές δεν προέβαλαν και κάποια συνολικότερη άποψη των εκάστοτε συνθετών, εν είδει μουσικής αυτοδυναμίας.
Τέτοια θρυλικά σχεδόν library άλμπουμ είναι π.χ. το “Rythmes Contemporains” [FR. Montparnasse 2000] του Janko Nilovic από το 1973, το “Love That” [GER. Selected Sound] των Roland Kovac New Set από το 1971, το “Moonshade” [UK. De Wolfe] των Roger Webb Sound, από το 1971 επίσης, και δεκάδες άλλα...
Εκείνο που προξενεί εντύπωση, πάντως, και σε πρώτη φάση, είναι τα covers των LP με library recordings, τα οποία, γενικώς, είναι απίθανα.
Τα τρία αυτά labels που προανέφερα (Montparnasse 2000, Selected Sound, De Wolfe), καθώς επίσης η CAM στην Ιταλία, η Ring Musik στη Δυτική Γερμανία (με τα υπο-labels Golden Ring και Happy), η KPM, η Bruton Music και η Chappell στη Βρετανία υπήρξαν κάποια από τα πιο σημαντικά του χώρου, ενώ και πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Polydor π.χ., είχαν συμμετοχή στις εγγραφές βιβλιοθήκης.
Εκείνο που προξενεί εντύπωση, πάντως, και σε πρώτη φάση, είναι τα covers των LP με library recordings, τα οποία, γενικώς, είναι απίθανα. Μια τέτοια πινακοθήκη έστησε σε βιβλίο 208 σελίδων πριν μερικά χρόνια (2005) ο συλλέκτης Jonny Trunk και μας πήρε το σκαλπ. Λέμε για το “The Music Library / Graphic Art and Sound” [FUEL Publishing, London], εντός του οποίου παρελαύνει ακέραια και θαυμαστή η περίφημη library αισθητική. Όλα τα εξώφυλλα (πλην εκείνα με το ελληνικό ενδιαφέρον) που θα δείτε στη συνέχεια προέρχονται από ’κει… Η Ελλάδα τριταγωνιστεί στο library σκηνικό με το δικό της τρόπο. Και μέσω Ελλήνων συνθετών, αλλά και από σπόντα.
Library recordings με θέμα την τουριστική Ελλάδα έφτιαξε τόσο η De Wolfe, το άλμπουμ “Ancient and Modern”, όσο και η Bruton Music, το “Greece/ Central Europe” του John Leach, ενώ ανάλογα θέματα συνέθεσαν –κι εδώ είναι η έκπληξη– μεγάλοι Ιταλοί συνθέτες για ένα LP της CAM, το “Francia e Grecia” του 1975. Ανάμεσά τους ο Stelvio Cipriani, ο Gianni Ferrio και ο Pierro Piccioni. Οι τίτλοι τους: “The island of Skorpyos” (Cipriani), “Ricordo di Patrasso” (Ferrio – μου το αφιερώνω), “Ballabille alla Greca” (Piccioni).
Έλληνες μουσικοί, που να βρέθηκαν (και) στο εξωτερικό, συμμετέχοντας σε εκδόσεις «βιβλιοθήκης» υπήρξαν κάποιοι. Πρώτος και καλύτερος ο σπαραξικάρδιος περφόρμερ της Τρούμπας στο «Καλώς Ήλθε το Δολάριο» (την ταινία του Σακελλάριου) Jean Vassilis και το άλμπουμ του “Top Instrumental Music”της E.C.A.P που λογικά βγήκε περί τα μέσα των seventies. Πρόκειται για το κορυφαίο «ελληνικό» library, με την κομματάρα “Psycho 2000” ανάμεσα (drum break, βαρβάτο μπάσο, hammond, κοφτερή κιθάρα με wah-wah, γεμίσματα από τρομπέτα – κάνει σκόνη τους James Taylor Quartet), αλλά και με τα “White spiritual”, “Concerto 5”, “Strip flash”, “Swimming in the sky” και “Three hearts” να κρατούν υψηλά το ενδιαφέρον.
Ξεχωριστή είναι η περίπτωση του κύπριου συνθέτη Μιχάλη Χριστοδουλίδη, ο οποίος στη Γαλλία, στα χρόνια του ’70, έφτιαξε τέσσερα τουλάχιστον library LP σε συνεργασία με τον Francisco Semprun (αδελφός του διάσημου ισπανού λογοτέχνη, σεναριογράφου του “Z”, και υπουργού Πολιτισμού των κυβερνήσεων του Felipe González, Jorge Semprun).
Στο “Espaces Dynamiques” [Unidisc] η μουσική συνόδευε το διάσημο ζευγάρι των γαλλίδων μίμων Pinok και Matho. Οι δύο συνθέτες χρησιμοποιούσαν μια σειρά από ηλεκτρικά και ακουστικά όργανα (φλάουτο, βιμπράφωνο, ξυλόφωνο, κιθάρες, τούμπα, tables, bongos, κλαβιέ, πιάνο, όργανο) αναπτύσσοντας μέσα από δύο «τρόπους», έναν «θεματικό» κι έναν «κινητικό» (έτσι τους ονόμαζαν), μια σειρά από εμπειρίες. Οι πρώτες (θεματικές) αφορούσαν στις εντυπώσεις, στις εικόνες, στις αντιδράσεις του ακροατηρίου, ενώ οι δεύτερες (κινητικές), στην αντιμετώπιση του σώματος ως μουσικού οργάνου. Ο συνδυασμός και των δύο θα ήταν το τέλειο φυσικό ζητούμενο.. Οι Semprun και Χριστοδουλίδης παράγουν μουσική υψηλού αυτοσχεδιαστικού δυναμικού, κοντά σ’ ένα ημι-ηλεκτρονικό στυλ, που θυμίζει (ως πιο γνωστό) τον Vangelis του “L’ Apocalypse des Animaux”. Το “Destin”, π.χ., είναι ένα πολύ προχωρημένο track, που θα μπορούσε να το υιοθετήσουν ακόμη και σημερινοί rock/avant σχηματισμοί.
Library recordings έφτιαξε στο εξωτερικό και ο Γιάννης Σπανός. Μυρίζομαι τη συμμετοχή του σε διάφορες σειρές, γνωρίζω όμως, στην πράξη, μόνο μία. Αναφέρομαι στα LP της ολλανδικής Polydor Special“Sonorama Vol.1, Disque Special pour La Sonorisation de Vos Films” και“Sonorama Vol.8, Gay Family Music – Electronics and Space Music”, κάπου από τις αρχές του ’70. Στο πρώτο ακούγεται μια μελωδία με μπουζούκι (“Taverna”), ενώ στο δεύτερο το… ευρωπαϊκώς ενορχηστρωμένο “Simha hora”, που δεν είναι άλλο από το «Μαγγανοπήγαδο», κομμάτι το οποίο τραγούδησε η Αλέκα Κανελλίδου το 1976, σε στίχους Πυθαγόρα (το είχε πρωτοπεί στη γαλλική η Angela). Πάντως από το συγκεκριμένο LP, το Vol.8, μετράει πολύ η δεύτερη πλευρά με τα abstract ηλεκτρονικά του R. De Kers.
Ένας τρίτος που κινήθηκε στο χώρο ήταν ο Σταύρος Λογαρίδης, ο οποίος έκανε ένα ολόκληρο LP για την KPM, το 1987, υπό τον τίτλο “Alchemy”. Οι υπότιτλοι είναι σαφείς… “Driving, rhythm action”, “Emotive theme building throughout”, “Lighter version of above – no drums”, “Fragmentary opening building to strong current affairs theme” κ.ά. Συνθέσεις; Καλές. Ο ήχος; Στηριγμένος στα keyboards, στο ύφος π.χ. του άλμπουμ «Μανούλα Ελλάς» [MINOS], που είχε κυκλοφορήσει ο Λογαρίδης δύο χρόνια αργότερα (1989).
Και το εξής. Υπάρχει κι ένα κομμάτι στο LP, που τιτλοφορείται “The city of violets”. Είναι το score από το σίριαλ «Μενεξεδένια Πολιτεία» (σκηνοθεσία Κώστας Φέρρης, είχε προβληθεί στην τηλεόραση την περίοδο 1975-76). Εκείνη την εποχή (στα τέλη των eighties) ο Λογαρίδης ήταν στα δικαστήρια με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, για τη γνωστή υπόθεση του “Chariots of Fire”. O Παπαθανασίου είχε δικαιωθεί (ότι ήταν δικό του το θέμα δηλαδή), και ο Λογαρίδης έμεινε με την πεποίθηση πως εκεί όπου «μπαίνει» το keyboard-πιάνο οι πρώτες νότες είναι δικές του.
Όμως, συμμετοχή σε άλμπουμ της KPM είχε, ήδη από το 1970, και ο Μίμης Πλέσσας. Μπορεί το συγκεκριμένο LP να ενδιαφέρει κόσμο «έξω» ελέω Laurie Johnson (ο διάσημος σκόρερ του «SOS Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα» και βεβαίως των Avengers και των Professionals), οι συνθέσεις του οποίου καταλαμβάνουν την πρώτη πλευρά του άλμπουμ (υπάρχει κι άλλη μία στη β) –υπέροχες relaxed μποσανόβες, ένα φοβερό baion, το “City in the sun” και διάφορα άλλα–, όμως εμένα μ' ενδιαφέρει ο Πλέσσας, που έχει 4 συμμετοχές στο άλμπουμ με χαρακτηριστικά bouzouki θέματα. Οι τίτλοι τους: “Choros a gto gto”, “Moonlight over the Acropolis”, Plaka Omonoia”, “Journey to Rhodes”. Ενδιαφέρον έχουν οι επεξηγήσεις των άγγλων παραγωγών – άλλο χαρακτηριστικό των libraries, προκειμένου να εντοπίζεται εύκολα ό,τι σε κάθε στιγμή ζητείται. Στο «Φεγγαρόφωτο πάνω από την Ακρόπολη» γράφουν “warm romantic greek melody”, στο «Χορό» γράφουν “authentic contemporary greek dance”, ενώ στο «Ταξίδι στη Ρόδο» σημειώνουν “gay melodic greek dance”. Όλα σωστά!
Δείτε 15 σπάνια εξώφυλλα από library άλμπουμ:
