Οι μεταφράσεις του Ζήσιμου Λορεντζάτου

Οι μεταφράσεις του Ζήσιμου Λορεντζάτου Facebook Twitter
0

Η συλλογή Μεταφράσεις του Ζήσιμου Λορεντζάτου αποτελεί πηγή για το μεταφραστικό του έργο στο σύνολό του. Στις σελίδες του ευχάριστου αισθητικά βιβλίου των εκδόσεων Ίκαρος συναντάμε μια επιλογή ποιητών της ξένης λογοτεχνίας, τους οποίους ο Ζήσιμος Λορεντζάτος, ως διανοούμενος κριτικός της λογοτεχνίας, θαύμαζε για την προσωπικότητα, την πρωτοτυπία και το βάθος της πνευματικότητάς τους. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι οι: Πάουντ, Μπλέηκ, Μοντάλε, Γέιτς, Πόε.

Θα σταθώ στον Άγγλο ποιητή William Blake ή Γουλιέλμο Μπλέηκ, όπως τον αποκαλεί ο Λορεντζάτος, καθώς σημειώνει στην εισαγωγή της μετάφρασής του «Οι Γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης» (1793) ότι «μέσα στην ιστορία του αγγλικού πολιτισμού ο Γουλιέλμος Μπλέηκ είναι μόνος του, σαν τον Προμηθέα στον βράχο». Ο Λορεντζάτος σκιαγραφεί τον Μπλέηκ, έχοντας κατά νου τη διαφορετικότητα της ποιητικής του αντίληψης και αποστολής. Ο Μπλέηκ είναι Προφήτης-Ποιητής, ξεφεύγει από τον «κοινό νου», στο έργο του θρησκεία και ποίηση ταυτίζονται. Οι «κοινωνικοί» συγγραφείς κάθε εποχής δεν μπορούν να αντιληφθούν το βάθος της «οραματικής» του ποίησης, γιατί δρα πηγαία, ανεξέλεγκτα, ανεξάντλητα.

Οι μεταφράσεις του Ζήσιμου Λορεντζάτου Facebook Twitter
"Τα κείμενα τα έγραφε για τον εαυτό του. Μόνο όταν ήταν έτοιμος τα δημοσίευε. Τα διάβαζε συνήθως σε μια παρέα από εκλεκτούς φίλους πρώτα. Υπήρξαν γραπτά που τυπώθηκαν πολύ καιρό αφού τα είχε ολοκληρώσει. Όταν τα διάβαζες, είχες την αίσθηση ενός ανθρώπου με πολύ βαθιά συναισθήματα. Είχε μια έντονη εσωτερική συγκίνηση"


Ένα χαρακτηριστικό του ήταν ότι προσπαθούσε, ή του έβγαινε φυσικό, όταν ένας κοντινός του άνθρωπος βρισκόταν μπλεγμένος, να τον ξεμπλέξει.

Και ιδού πώς, με την πρώτη αυτή μετάφραση του Μπλέηκ στα ελληνικά, ο Λορεντζάτος έδωσε την ευκαιρία στο αναγνωστικό κοινό της Ελλάδας να γνωρίσει το ρηξικέλευθο πνεύμα του πεζού ποιήματος «Οι Γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης», κλειδί της προσωπικής μυθολογίας και των μετέπειτα προφητικών βιβλίων του Μπλέηκ. Εδώ παραθέτω ένα κομμάτι από τη μετάφραση:

«Οι παλαιοί Ποιητές ζωντανεύανε όλα τα ορατά με Θεούς ή Πνεύματα, που τους δίνανε ονόματα και τα στολίζανε με ιδιότητες από δρυμούς, ποτάμια, βουνά, λίμνες, πολιτείες, λαούς και όσα άλλα μπορούσανε να ξεχωρίζουνε οι απλωμένες και πολυάριθμες αισθήσεις τους.

Και σπουδάξανε ιδιαίτερα το πνεύμα κάθε πολιτείας και τόπου, βάζοντάς το κάτω από την πνευματική του θεότητα.

Ώσπου αποτελέστηκε ένα σύστημα, που μερικοί εκμεταλλευτήκανε για να σκλαβώσουνε τον άνθρωπο, με δοκιμές να ξαργυρώσουνε ή να γδύσουνε τις πνευματικές θεότητες από τα αντικείμενά τους: αυτοί ήτανε οι Παπάδες.

Αρχίζοντας να ξεδιαλέγουνε λατρείες ή τύπους από τα αληθινά παραμύθια των ποιητών.

Με τον καιρό κάνανε τη δήλωση πως τάχα οι Θεοί διατάξανε τέτοια καμώματα.

Και τέλος ο άνθρωπος λησμόνησε πως Όλες οι θεότητες φωλιάζουνε στα ανθρώπινα στήθια».

 

Ακόμα, ο Λορεντζάτος μεταφράζει το ποίημα του W.H.Auden, «Musée de Βeaux Αrts», βασισμένο στην περίεργη αφήγηση πίσω από την απεικόνιση του Ίκαρου βυθιζόμενου στη θάλασσα, στον ομώνυμο πίνακα του Μπρέγκελ, την «Κατάη» (Κίνα) του Έζρα Πάουντ, του «τεχνίτη» Πάουντ, του οποίου το ιδιόρρυθμο πνεύμα τον έμπλεξε «σε πράγματα που δεν ήταν δουλειά του», όπως η προπαγάνδα του για τον Μουσολίνι, για να οδηγηθεί τελικά στη φρενοβλάβεια.

Ο Λορεντζάτος στο «Παράρτημα» διαλέγει να μεταφράσει λιγότερο γνωστά γραπτά, όπως η «Φιλοσοφία της συνθέσεως» του Έντγκαρ Πόε, όπου ο ποιητής περιγράφει λεπτομερώς τα συστατικά και τη δομή του ποιήματος «Κοράκι».

Δυο λόγια από την Πιερρέττα Λορεντζάτου

Η προσωπικότητα του Ζήσιμου Λορεντζάτου, ενός ανθρώπου με χαμηλό προφίλ αλλά έντονη πνευματική σφραγίδα όσον αφορά τη συνεισφορά του στα ελληνικά γράμματα, συμπληρώνεται επίσης από την ενδιαφέρουσα περιγραφή της κόρης του Πιερρέττας Λορεντζάτου:

  • Ο πατέρας μου δεν έλεγε ποτέ τι γράφει. Έγραφε κεκλεισμένων των θυρών. Όταν τύχαινε να βγει έξω με φίλους, δεν του άρεσε να κάνει φιλολογικές συζητήσεις, βαριόταν πάρα πολύ, τον ενοχλούσε δηλαδή. Ήθελε να μιλάνε για καθημερινά πράγματα και πιστεύω ότι μέσα από αυτά ο πατέρας μου έβρισκε και απαντήσεις σε πνευματικά ζητήματα που τον απασχολούσαν.
  • Ο Σεφέρης του έκοψε τη φόρα στο να γράφει ποιήματα. Έτσι φάνηκε εκ των υστέρων. Ο πατέρας μου θεωρούσε τον εαυτό του αυστηρά κριτικό της λογοτεχνίας.
  • Όταν πέθανε μου έλειψε πολύ το χιούμορ του. Νομίζω ότι το καυστικό αυτό χιούμορ έχει κατά πολύ σχέση με το ότι η καταγωγή του ήταν από την Κεφαλλονιά.
  • Του αρέσανε τα όμορφα πράγματα, είτε ακριβά, είτε φθηνά.
  • Ένα χαρακτηριστικό του ήταν ότι προσπαθούσε, ή του έβγαινε φυσικό, όταν ένας κοντινός του άνθρωπος βρισκόταν μπλεγμένος, να τον ξεμπλέξει. Θυμάμαι ότι είχα αρχίσει να διαβάζω ένα βιβλίο το οποίο δεν μου άρεσε, αλλά, παρ’ όλα αυτά, θεωρούσα ότι έπρεπε να το τελειώσω. Όταν με είδε να καταπιέζομαι, μου είπε: «Γιατί, παιδάκι μου, συνεχίζεις να το διαβάζεις; Έχουν γραφτεί τόσα ωραία βιβλία!». Και τότε με απάλλαξε από τον λάθος κανόνα και την ψευδαίσθηση που είχα. Δεν με πίεσε ακόμα και όταν ήταν να συναντηθεί με τον Έζρα Πάουντ κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα κι εγώ δεν ήθελα να πάω μαζί του. Ήμουν μικρή τότε και δεν είχα κατανοήσει πόσο μεγάλη ήταν η προσωπικότητα που θα συναντούσε.
  • Όταν πέθανε κι έπρεπε να έρθω αντιμέτωπη με όλον αυτό τον κόσμο τον οποίο δεν γνώριζα καθόλου, ήταν συγκινητικό. Αισθάνθηκα υπεύθυνη γι’ αυτό και αρχειοθέτησα αμέσως όλες αυτές τις σελίδες, γραμμένες με μολύβι...
  • Τύπωνε τα βιβλία του σε παλιούς εκδοτικούς, όπως ο Δόμος, ο Ταρουσόπουλος. Συνεργάστηκε επίσης με τον “Εκηβόλο”, το περιοδικό του Βασίλη Διοσκουρίδη, με τον οποίο συνεργάστηκε για πολλά χρόνια και τον εκτιμούσε γιατί σεβόταν το κριτικό του πνεύμα.
  • Τα κείμενα τα έγραφε, όμως, για τον εαυτό του. Μόνο όταν ήταν έτοιμος τα δημοσίευε. Τα διάβαζε συνήθως σε μια παρέα από εκλεκτούς φίλους πρώτα. Υπήρξαν γραπτά που τυπώθηκαν πολύ καιρό αφού τα είχε ολοκληρώσει. Όταν τα διάβαζες, είχες την αίσθηση ενός ανθρώπου με πολύ βαθιά συναισθήματα. Είχε μια έντονη εσωτερική συγκίνηση».

_________
Το 2015, όταν και δόθηκε η συνέντευξη, είχαν  συμπληρωθεί 100 χρόνια από τη γέννηση του Ζ.Λ.

Η Πιερέττα Λορεντζάτου πέθανε το 2016.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μια πρώτη ματιά στο προσωπικό αρχείο του ποιητή Νίκου Καρούζου

Βιβλίο / Μια πρώτη ματιά στο προσωπικό αρχείο του ποιητή Νίκου Καρούζου

Είναι από τους σπουδαιότερους σύγχρονους ποιητές μας κι ας μην προβάλλεται από την επίσημη Πολιτεία και τη διανόηση όσο άλλοι μεγάλοι ομότεχνοί του. Ίσως επειδή ήτανε πάντοτε «απέξω», προσηλωμένος στον δικό του ορίζοντα, μακριά από λογής ομαδοποιήσεις και «φατρίες». Δεν επιθυμούσε «μια πραγματικότητα φαγωμένη από τα έλκη της ιδεολογίας», όπως έγραφε. Πρόσφατα, το αρχείο του δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, κατόπιν δικής του επιθυμίας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ