Εxhibit B: Η αισθητικοποίηση της φρίκης. Από τη Ματίνα Καλτάκη

Εxhibit B: Η αισθητικοποίηση της φρίκης. Από τη Ματίνα Καλτάκη Facebook Twitter
0

Εxhibit B: Η αισθητικοποίηση της φρίκης. Από τη Ματίνα Καλτάκη Facebook Twitter
Μια γυναίκα που κάθεται πάνω σε βάθρο με έναν σταυρό στη μέση, μπροστά της έχει μια χύτρα και κρατά ένα κρανίο που πρέπει να καθαρίσει με ένα κομμάτι γυαλί – σχόλιο στα απάνθρωπα στρατόπεδα που είχαν στήσει οι Γερμανοί αποικιοκράτες στη νοτιοδυτική Αφρική. φωτό: © Victor Tonelli

 

Η καθόλα εντυπωσιακή έκθεση-περφόρμανς «Exhibit B» του Μπρετ Μπέιλι μας προβλημάτισε για το τι μπορεί να σημαίνει πολιτική τέχνη – θα χρησιμοποιούσα τον όρο «καλλιτεχνικός ακτιβισμός», αν το εν λόγω έργο δεν εντασσόταν στο πρόγραμμα ενός φεστιβάλ που διοργανώνει ένας θεσμικός πολιτιστικός οργανισμός, όπως είναι η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών. Το ερώτημα αφορά τον τρόπο που μπορούν να πραγματώνουν τον λόγο της επιτέλεσής τους καλλιτεχνικές πράξεις με φιλοδοξίες πολιτικής παρέμβασης, από τη στιγμή που τις οικειοποιούνται σεβαστοί θεσμικοί (κρατικοί ή ιδιωτικοί) οργανισμοί, οι οποίοι μετέχουν (στην) και στηρίζουν την κυρίαρχη πολιτική τάξη πραγμάτων. Την ίδια που, κατά τα άλλα, οι δημιουργοί καταγγέλλουν.  

 

Το πλαίσιο υποδοχής ενός καλλιτεχνικού έργου με σαφή καταγγελτικό χαρακτήρα, τουλάχιστον σύμφωνα με τη δηλωμένες προθέσεις του Μπέιλι, δεν είναι ο μόνος λόγος που έφυγα σκεπτική από το κτίριο στην Ακαδημίας 23 που άλλοτε στέγαζε την Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου και αυτές τις μέρες φιλοξενεί την έκθεση-περφόρμανς του Νοτιοαφρικανού δημιουργού. Στο Λονδίνο η πολυεπίπεδη live installation «κατέβηκε» για τον φόβο επεισοδίων από ακτιβιστές που θεωρούν ότι δεν δικαιολογείται η καταγγελία της αποικιοκρατίας με τρόπο που στην πραγματικότητα αναπαράγει τη λογική της και «εκθέτει» τους Αφρικανούς στο βλέμμα του φιλότεχνου δυτικού κοινού − όπως άλλοτε, στην ακμή της αποικιοκρατίας, εκθέτονταν σε κλουβιά στα μουσεία Φυσικής Ιστορίας, δίπλα σε πιθήκους και άλλα εξωτικά ζώα. Σ’ αυτή την επιχειρηματολογία βασίστηκαν οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν σε άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς του «Exhibit B». 

 

Στο Λονδίνο η πολυεπίπεδη live installation «κατέβηκε» για τον φόβο επεισοδίων από ακτιβιστές που θεωρούν ότι δεν δικαιολογείται η καταγγελία της αποικιοκρατίας με τρόπο που στην πραγματικότητα αναπαράγει τη λογική της και «εκθέτει» τους Αφρικανούς στο βλέμμα του φιλότεχνου δυτικού κοινού

 

Πράγματι, ο Μπέιλι διαμορφώνει σε διαφορετικούς χώρους και αίθουσες του κτιρίου στην Ακαδημίας 23 (εκλεκτικιστικού ρυθμού με επιρροές από την αρ νουβό και τη βιεννέζικη σχολή του Ότο Βάγκνερ!) 12 ζωντανούς πίνακες. Οι περισσότεροι παραπέμπουν σε σκοτεινές σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας, όταν η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία και το Βέλγιο εγκλημάτησαν κατά των λαών και των χωρών της Αφρικής, όχι μόνο απομυζώντας τον φυσικό πλούτο τους αλλά υποδουλώνοντας, βασανίζοντας και εξολοθρεύοντας, με αποτρόπαιες μεθόδους, εκατομμύρια Αφρικανών. 

 

Εxhibit B: Η αισθητικοποίηση της φρίκης. Από τη Ματίνα Καλτάκη Facebook Twitter
Νιγηριανός, ξαπλωμένος σε βάθρο, ντυμένος με ολόλευκη στολή αυλικού υπηρέτη της εποχής του Αυστριακού αυτοκράτορα Ιωσήφ Α’. Αναφορά σε πραγματική περίπτωση άνδρα που μεταφέρθηκε στη Βιέννη, θανατώθηκε, βαλσαμώθηκε και έγινε έκθεμα της αυτοκρατορικής συλλογής Φυσικής Ιστορίας. Φωτό: © Sofie Knijff

 

Στον πρώτο πίνακα, μια πανέμορφη γυμνή μαύρη γυναίκα κάθεται αλυσοδεμένη στο κρεβάτι του λευκού αποικιοκράτη. Βλέπουμε το πρόσωπό της μέσα από τον στρογγυλό καθρέφτη μπροστά της (θέση που θυμίζει γνωστούς πίνακες Ευρωπαίων μάστερ με το μοντέλο, μετά το μπάνιο, πλάτη στον θεατή). Είναι σκλάβα του σεξ, αντικειμενοποιημένο απόκτημα, όπως τα κεφάλια από αντιλόπες που κοσμούν το δωμάτιο, δίπλα σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες αποίκων και μαύρων σκλάβων τους. 

 

Στον δεύτερο ζωντανό πίνακα μια άλλη μαύρη καλλονή στέκεται σε περιστρεφόμενη βάση πάνω σε βάθρο ενός μέτρου – η επεξηγηματική ταμπελίτσα μάς πληροφορεί ότι από το 1810 έως το 1814 μια Αφρικανή, ονόματι Σάρα Μπάρτμαν, είχε μεταφερθεί αρχικά στην Αγγλία (στη συνέχεια και σε μουσεία και θέατρα του Παρισιού) και εκτίθετο ως «τέρας της φύσης». 

 

Στον τρίτο πίνακα ένας άνδρας από το Κονγκό κάθεται σε υπερυψωμένο βάθρο, κρατώντας ένα καλάθι με κομμένα χέρια, ενώ δίπλα, σε στενόμακρη στήλη, στέκεται ένα αγαλματίδιο του Χριστού. Ο δημιουργός αναφέρεται στα βασανιστήρια εκατομμυρίων γηγενών του Κονγκό και στη γενοκτονία στην οποία οδήγησε το επαίσχυντο αποικιοκρατικό καθεστώς του Βέλγου βασιλιά Λεοπόλδου Β’ στα τέλη του 19ου αι. Είναι ένα άλλο «ολοκαύτωμα» στο όνομα του κέρδους που επιβεβαιώνει αυτό που υποστηρίζουν σημαντικοί πολιτικοί στοχαστές, ότι οι Αφρικανοί, ακόμη και σήμερα, αντιμετωπίζονται από τον καπιταλιστικό, «πολιτισμένο» δυτικό κόσμο ως άνθρωποι με μικρότερη αξία (αν έχουν κάποια…) σε σχέση με τους Καυκάσιους. Το σύγχρονο ακτιβιστικό κίνημα Black Lives Matter στις ΗΠΑ επαναφέρει το παλιό ζήτημα με τρόπο που ακυρώνει αυτό που λέει ο Μπέιλι, ότι με το «Exhibit B» ήθελε να «ξύσει τα αρχεία μιας βολικά ξεχασμένης περιόδου της Ιστορίας». Μπορεί να μην υπάρχει «έκθεμα» στην ευρω-κεντρική εγκατάσταση του Μπέιλι που να σχολιάζει τι συνέβη με το δουλεμπόριο στην Αμερική, αλλά αυτό που συμβαίνει σήμερα, για παράδειγμα στο Μάλι (το νόμισμα του οποίου κόβεται στη Γαλλία!), επιβεβαιώνει ότι το ζήτημα που απασχολεί τον δημιουργό δεν ήταν ποτέ βολικά ξεχασμένο. Πολλοί ανάμεσά μας γνωρίζουν ότι η αποικιοκρατία συνεχίζεται στις μέρες μας με άλλες μορφές. Μεταξύ άλλων, με διεφθαρμένες από τα δυτικά κράτη κυβερνήσεις ντόπιων και με εμφυλίους που προκαλούνται εντέχνως για να ενισχύονται οι βιομηχανίες όπλων. 

 

Τα δώδεκα tableaux vivants είναι αισθητικώς άρτια, είναι όμορφα κι ας έχουν αποτρόπαιο «θέμα». Ο Μπέιλι, με άλλα λόγια, αισθητικοποιεί τη φρίκη κι έτσι ακυρώνει την πολιτική καταγγελία.

 

Από αίθουσα σε αίθουσα τα ζωντανά ταμπλό του Μπέιλι ξεδιπλώνουν φρικτές σελίδες βασανιστηρίων από «χριστιανούς» κατακτητές: ένας Αφρικανός με σιδερένια μάσκα σε πλαίσιο παραθύρου με νεκρή φύση μπροστά∙ ένας άνδρας και μια γυναίκα, βαμμένοι πορφυροί, όρθιοι και ακίνητοι σε βάθρο, τρόπαια ανάμεσα σε αντιλόπες και πιθήκους από την Κένυα∙ ένας Νιγηριανός, ξαπλωμένος σε βάθρο, ντυμένος με ολόλευκη στολή αυλικού υπηρέτη της εποχής του Αυστριακού αυτοκράτορα Ιωσήφ Α’ (αναφορά σε πραγματική περίπτωση άνδρα που μεταφέρθηκε στη Βιέννη, θανατώθηκε, βαλσαμώθηκε και έγινε έκθεμα της αυτοκρατορικής συλλογής Φυσικής Ιστορίας). Ακόμη, μια γυναίκα που κάθεται πάνω σε βάθρο με έναν σταυρό στη μέση, μπροστά της έχει μια χύτρα και κρατά ένα κρανίο που πρέπει να καθαρίσει με ένα κομμάτι γυαλί – σχόλιο στα απάνθρωπα στρατόπεδα που είχαν στήσει οι Γερμανοί αποικιοκράτες στη νοτιοδυτική Αφρική. 

 

Μια άλλη, από τη Νότια Αφρική αυτή, φορώντας μακρύ φόρεμα με τα χαρακτηριστικά άφρο εμπριμέ, κάθεται πίσω από ένα συρματένιο κλουβί – το καθεστώς του Απαρτχάιντ απαγόρευσε τους μεικτούς γάμους και επιπλέον εγκατέστησε τους μιγάδες σε ειδικούς οικισμούς, χωρίζοντας τους γονείς από τα παιδιά τους.

 

Εxhibit B: Η αισθητικοποίηση της φρίκης. Από τη Ματίνα Καλτάκη Facebook Twitter
Τρία ζωντανά ταμπλό συνδέουν την εγκατάσταση-περφόρμανς με τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα: δύο άνδρες και μία γυναίκα, αιτούντες άσυλο, από τη Συρία και την Αφρική, κάθονται δίπλα σ’ έναν όρθιο «χάρακα», όπου γράφονται όλα τα στοιχεία ταυτότητάς τους. Φωτό: © Ada Nieuwendijk

 

Εxhibit B: Η αισθητικοποίηση της φρίκης. Από τη Ματίνα Καλτάκη Facebook Twitter
Ο δημιουργός θέλει να πει ότι τα παλιά δεινά σήμερα αναπαράγονται σε όσα υφίστανται οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που φτάνουν παράτυπα στα δυτικά κράτη.

 

Κάποιοι πίνακες «μιλούν» για πιο πρόσφατα γεγονότα, όπως ο όρθιος άνδρας που στέκεται σε βάθρο και κρατά κάδρο με ασπρόμαυρη φωτογραφία λευκών αποίκων που ποζάρουν σημαδεύοντας με τα όπλα τους – αναφέρεται σε μαύρο που ευνουχίστηκε από Άγγλους αποίκους, ένας από τους 5.228 μαύρους που αποζημιώθηκαν με σχεδόν 20 εκατομμύρια λίρες από βρετανικό δικαστήριο το 2013 γι’ αυτά που υπέστησαν.

 

Σε άλλον χώρο, τρία καθίσματα αεροπλάνου και στο μεσαίο ένας μαύρος με στόμα κλεισμένο με κολλητική ταινία και πόδια δεμένα με σκοινί. Η εικόνα αφορά τους μετανάστες που πέθαναν κατά την πτήση της απέλασής τους από το Παρίσι στο Γιοχάνεσμπουργκ από ασφυξία ή καρδιακό επεισόδιο, υπό μυστήριες συνθήκες, με ευθύνη των συνοριοφυλάκων.  

 

Τρία ζωντανά ταμπλό συνδέουν την εγκατάσταση-περφόρμανς με τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα: δύο άνδρες και μία γυναίκα, αιτούντες άσυλο, από τη Συρία και την Αφρική, κάθονται δίπλα σ’ έναν όρθιο «χάρακα», όπου γράφονται όλα τα στοιχεία ταυτότητάς τους. Προφανώς, ο δημιουργός θέλει να πει ότι τα παλιά δεινά σήμερα αναπαράγονται σε όσα υφίστανται οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που φτάνουν παράτυπα στα δυτικά κράτη. Οπωσδήποτε σχέση υπάρχει, μιλώντας γενικά για το φαινόμενο. Αλλά μου φαίνεται άδικο να συνδέεται ο παράτυπος μετανάστης σήμερα στην Ελλάδα, χώρα χωρίς αποικιοκρατικό παρελθόν, που πληρώνει την αποικιοκρατία των Ευρωπαίων εταίρων της, ως «περίπτωση» με περιπτώσεις ανθρώπων που ταπεινώθηκαν, βασανίστηκαν, σκοτώθηκαν συστηματικά από τους τελευταίους επί τουλάχιστον ενάμιση αιώνα.  

 

Τον τελευταίο ζωντανό πίνακα συνθέτουν τέσσερις άνδρες και γυναίκες από τη Ναμίμπια (πίσω κόκκινη βελούδινη κουρτίνα, εγκιβωτισμένοι ο καθένας σε ατομικό λευκό στενόμακρο κουτί, ώστε να φαίνεται μόνο το κεφάλι τους) που τραγουδούν υπέροχα τραγούδια της πατρίδας τους. Είναι σαφώς η πιο συγκινητική στιγμή σ’ αυτήν τη βουβή περιήγηση. Σε έναν χώρο λίγο πριν από την έξοδο συναντάμε τα φωτογραφικά πορτρέτα των Αφρικανών που συμμετέχουν στην περφόρμανς, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι εγκατεστημένοι στη χώρα μας. Μ’ ένα μικρό κείμενό τους μεταφέρουν εμπειρίες και απόψεις για τον τρόπο που αντιμετωπίζονται από τους Έλληνες. Οι περισσότεροι λένε ότι οι Έλληνες δεν είναι στην πλειονότητά τους ρατσιστές και, δικαίως, καταγγέλλουν το ισχύον νομικό καθεστώς που στερεί την ιθαγένεια ακόμη και σ’ αυτούς που γεννήθηκαν εδώ – κρατώντας τους ανθρώπους σε μια κατάσταση απαράδεκτης ημι-νομιμότητας. Μα, τότε, απορώ: πώς δηλώνει ο Μπέιλι σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι η Ελλάδα είναι χώρα απολύτως ρατσιστική;

 

Εxhibit B: Η αισθητικοποίηση της φρίκης. Από τη Ματίνα Καλτάκη Facebook Twitter
Ένας άνδρας από το Κονγκό κάθεται σε υπερυψωμένο βάθρο, κρατώντας ένα καλάθι με κομμένα χέρια, ενώ δίπλα, σε στενόμακρη στήλη, στέκεται ένα αγαλματίδιο του Χριστού.Φωτό: © Sofie Knijff

 

Πιο σοβαρά είναι, ωστόσο, τα ζητήματα που θέτει το ίδιο το έργο. Τα δώδεκα tableaux vivants είναι αισθητικώς άρτια, είναι όμορφα κι ας έχουν αποτρόπαιο «θέμα». Ο Μπέιλι, με άλλα λόγια, αισθητικοποιεί τη φρίκη κι έτσι ακυρώνει την πολιτική καταγγελία. Μπορεί οι άνθρωποι-εκθέματα να κοιτούν τους επισκέπτες στα μάτια, οι επισκέπτες να είναι μέρος της «μεικτής τεχνικής» κάθε εγκατάστασης, αλλά αυτό είναι ένα εύρημα-επιχείρημα του δημιουργού που δεν απαντά στην αντίρρηση ότι, παρά τις καλλιτεχνικές προθέσεις, το έργο επιβάλλεται, τελικά, ως θέαμα. 

 

Επιπλέον, συμβαίνει και το εξής, που έχει γράψει ο Αλέν Μπαντιού: ο άνθρωπος, σε αντίθεση με τα ζώα, είναι ικανός να αναγνωρίζει τον εαυτό του ως θύμα. Παραστάσεις που αναπαράγουν εικόνες της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού εσωτερικοποιούν στους ανθρώπους που έχουν υποστεί την αποικιοκρατία και τον (πολιτιστικό ή οικονομικό) ιμπεριαλισμό την «ιδιότητα» του θύματος, που ως στοιχείο ταυτότητας πια περιορίζει τις δυνατότητες μιας χειραφετητικής πολιτικής δράσης. Τα «θύματα» μένουν θύματα.

 

Υπάρχει, βέβαια, αντίλογος και σ’ αυτό. Η απόλυτη αισθητικοποίηση (total aestheticization), λέει, μεταξύ άλλων, ο Μπόρις Γκρόις, σημαίνει ότι αντιμετωπίζουμε τη σύγχρονη τάξη πραγμάτων ως ήδη νεκρή. Ως εκ τούτου, κάθε κίνηση που γίνεται προς την κατεύθυνση της σταθεροποίησης του κυρίαρχου στάτους κβο δεν μπορεί παρά να είναι αναποτελεσματική – άρα, κάθε πράξη που επιδιώκει την καταστροφή του είναι «καταδικασμένη» να επιτύχει. Μπορούμε, με άλλα λόγια, να βλέπουμε τέχνη και να αισιοδοξούμε ότι «το καλό θα επικρατήσει». Μερικές φορές η θεωρία της τέχνης οδηγεί σε αστεία συμπεράσματα. Που δεν αφορούν, βεβαίως, το μεγάλο μέρος του κοινού που θα έπρεπε, ακριβώς για τον προβληματισμό που προκαλεί, να δει το «Exhibit B» – και δεν θα το δει, γιατί εκ των πραγμάτων απευθύνεται στους γνωστούς λίγους του «ψαγμένου» κοινού της πόλης. 

 

 

Info:

FFF | Exhibit B

24/5 -29/5
Ώρες επισκέψεων (οι επισκέψεις ξεκινούν κάθε 20 λεπτά, με 25 επισκέπτες κάθε φορά):
19:00 | 19:20 | 19:40 | 20:00 | 21:20 | 21:40 | 22:00 | 22:20

Ακαδημίας 23, Αθήνα

Γλώσσες εγκατάστασης: ελληνικά, αγγλικά
είσοδος: € 5-10
Η δράση πραγματοποιείται σε μη θεατρικό χώρο ο οποίος δεν είναι προσβάσιμος σε ανθρώπους με κινητικές δυσκολίες.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Μαρία Λιναρδάκη πλάθει στον πηλό αναμνήσεις και φωτεινά όνειρα

Εικαστικά / Η Μαρία Λιναρδάκη πλάθει με πηλό αναμνήσεις και φωτεινά όνειρα

Η συμβολαιογράφος, η οποία πριν από δεκαπέντε χρόνια αποφάσισε να ακολουθήσει το δικό της δημιουργικό ταξίδι, αποκωδικοποιεί την αγάπη της για τη φύση ως έμπνευση για τη διακόσμηση των κεραμικών της και μας μεταφέρει σε έναν φανταστικό κήπο χρωμάτων και αναμνήσεων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η επανεκκίνηση του 3ου ορόφου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Εικαστικά / Η επανεκκίνηση του 3ου ορόφου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Οι χώροι όπου εκτίθενται οι συλλογές που αφορούν την Ελληνική επανάσταση αλλάζουν και εμπλουτίζονται. Ο επιστημονικός διευθυντής του μουσείου Γιώργης Μαγγίνης μάς ξεναγεί στη νέα μόνιμη έκθεση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια μεγάλη αναδρομική έκθεση για το έργο της Σαντάλ Άκερμαν

Εικαστικά / Μια μεγάλη αναδρομική έκθεση για το έργο της Σαντάλ Άκερμαν

Οι Βρυξέλλες τιμούν μια ακούραστη δημιουργό που χάρη στη νεωτερικότητα, την οραματική αντιμετώπιση των εικόνων, του χρόνου και του χώρου και στους προβληματισμούς που διατρέχουν το έργο της εξακολουθεί να επηρεάζει γενιές καλλιτεχνών.
NEWSROOM
Τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας

Εικαστικά / Μέσα στο '24 θα τρέξουν όχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς

Τρεις μεγάλες εκθέσεις αποκαλύπτουν τις πολλές μορφές του έργου μιας καλλιτέχνιδας που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας και αψήφησε την κατηγοριοποίηση.
NEWSROOM
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

Εικαστικά / 28 εκθέσεις για έναν Μάρτιο γεμάτο τέχνη

Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου στο Μουσείο Μπενάκη, ακόμα περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες στο ΕΜΣΤ, Marcel Duchamp στην Eleftheria Tseliou Gallery, Martin Margiela στην Bernier/Eliades, τρεις νέες προτάσεις στην Breeder και πολλές ακόμα επιλογές στο κορύφωμα της φετινής εικαστικής σεζόν.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich

Εικαστικά / Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich ανθίζουν στο ΕΜΣΤ

Η διεθνής καλλιτέχνιδα και δημιουργός της πολύχρωμης τοιχογραφίας «Επικούρειος Εδέμ» περιγράφει όσα κρύβονται στην εξωτική βλάστηση και στα λαμπερά χρώματα των έργων της, μιλά για την ερωτική τους διάσταση και απαντά στο αν την ενοχλεί που κάποιοι χαρακτηρίζουν τη δουλειά της περισσότερο ως διακοσμητική.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Εικαστικά / Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Η έκθεση «Re(a)Duchamp» μας προσκαλεί σε μια διανοητική συζήτηση με τα έργα του Duchamp, που περισσότερο από κάθε άλλου καλλιτέχνη του 20ού αιώνα επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τους σύγχρονους δημιουργούς σε ένα ευρύ και σύνθετο πνευματικό πεδίο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Εικαστικά / O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Ένας αιώνας συμπληρώνεται φέτος από το «Σουρεαλιστικό Μανιφέστο» του Μπρετόν και μια σειρά από εκθέσεις και εκδηλώσεις ανά την υδρόγειο γιορτάζουν την επέτειο αναζητώντας τα ίχνη του κινήματος στις παράξενες μέρες μας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Εικαστικά / Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Ακολουθώντας το μότο της ζωής της «δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά», η κόρη του διάσημου Ιταλού αρχιτέκτονα και εκδότη Τζίο Πόντι έκανε σχέδια που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην γκαλερί The Breeder.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ