Αμέσως μετά τη νίκη των Συμμάχων επί της στρατιάς του Ρόμελ στη Βόρειο Αφρική, το 1942, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε πει: «Αυτό δεν είναι το τέλος, δεν είναι καν η αρχή του τέλους. Ίσως είναι το τέλος της αρχής».
Σήμερα βρισκόμαστε σε μια παρόμοια κατάσταση. Αποφύγαμε τα χειρότερα, που θα ήταν η άτακτη χρεοκοπία και στη συνέχεια το Grexit, αυτό που ο ίδιος ο Τσίπρας, μετά από μήνες αμφιταλαντεύσεων, χαρακτήρισε «ανατίναξη της χώρας». Πήραμε μια ανάσα, εξασφαλίσαμε χρηματοδότηση για τα επόμενα χρόνια. Αλλά έχουμε ακόμα πάρα πολύ δρόμο μπροστά μας. Δρόμο που δεν θα είναι καθόλου εύκολο δεδομένου ότι:
Τα μέτρα είναι πολλά και σκληρά και η κοινωνία ήδη κουρασμένη.
Όχι όλα, φυσικά. Ορισμένες μεταρρυθμίσεις θα λέγαμε ότι είναι και αναγκαίες, αλλά έχει και πολλά δύσκολα και υφεσιακά μέτρα. Ο λογαριασμός μεγάλωσε όλους αυτούς τους μήνες και τώρα είναι η ώρα της πληρωμής. Δεδομένου ότι η ελληνική κοινωνία έχει ήδη καταβάλει σημαντικό κόστος όλα αυτά τα χρόνια, είναι αμφίβολο ποιες είναι οι αντοχές μας από εδώ και μπρος.
Είμαστε σε μια συνεχή πολιτική ένταση, με μεγάλη πόλωση, στα όρια της νεύρωσης. Καμία χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει έτσι. Κάπου εδώ ίσως είναι η ώρα να τελειώνουμε με τις ντρίπλες, τους τακτικισμούς και την επανάσταση και να ασχοληθούμε με το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα μας, με το πώς θα ξαναβρούμε γρήγορα τον βηματισμό μας.
Μπαίνουμε σε περίοδο πολιτικής αστάθειας
Ήδη υπάρχει ζήτημα δεδηλωμένης (άτυπα έστω, καθότι η αντιπολίτευση –ορθώς– δεν το έχει θέσει) και στην ψηφοφορία που θα γίνει την Τετάρτη στη Βουλή οι απώλειες ίσως είναι ακόμα μεγαλύτερες. Μπαίνουμε σε μια περίοδο με επικίνδυνες πολιτικές αναταράξεις, οι οποίες μπορεί να διαλύσουν και την οικονομία και τη χώρα. Αν το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του δεν επιδείξει ωριμότητα και μια στοιχειώδη συνεννόηση μεταξύ του, τα όποια οφέλη κερδίσαμε χθες μπορεί να εξανεμιστούν και να τιναχτούν όλα πάλι στον αέρα.
Το κλίμα στην Ευρώπη έχει επιβαρυνθεί άσχημα
Τόσο για τη χώρα μας ειδικά, όσο και συνολικά. Ακόμα και αν σε βάθος χρόνου όλη αυτή η κρίση δυναμώσει την Ένωση, μια που αποκάλυψε πολλές αδυναμίες της, σε πρώτη φάση ο ευρωσκεπτικισμός θα διογκωθεί. Με διαφορετική έκφανση σε κάθε χώρα, αλλά με πολλά στερεότυπα να αναβιώνουν. Από τη μία τα «τζιτζίκια του Νότου», από την άλλη οι «ανάλγητοι του Βορρά». Ένας εθνικός προσανατολισμός που επί 10ετίες λειτουργεί ως συνεκτικός παράγοντας στο πολιτικό μας σύστημα θα αποδυναμωθεί και αυτό ενδέχεται να λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά.
Στα παραπάνω δεδομένα, να προσθέσουμε και ένα μεγάλο ερώτημα: μπορεί η σημερινή κυβέρνηση, με κορμό ένα κόμμα χωρίς κυβερνητική εμπειρία και διαχρονικά προσανατολισμένο στην αντιπολίτευση, στη διεκδίκηση και στην κινηματική δράση, να μετατραπεί μέσα σε ένα βράδυ σε αποτελεσματικό διαχειριστή μιας πρωτόγνωρης κρίσης, για την οποία δεν απαιτούνται πλέον μάχες πεζοδρομίου αλλά εφαρμοστικοί νόμοι, εγκύκλιοι και συγκρούσεις με συντεχνιακά και άλλα συμφέροντα; Αυτό θα το δείξει ο χρόνος, αλλά είναι το δυσκολότερο απ' όλα.
Είναι όλα μαύρα λοιπόν;
Όχι. Απ' όλη αυτή την ιστορία υπάρχει και ένα πολύ θετικό στοιχείο. Η ωρίμανση (βίαιη έστω) μεγάλου μέρους του πολιτικού συστήματος και πιθανόν και της ελληνικής κοινωνίας.
Μυθοπλασίες, φαντασιώσεις, δίπολα και χονδροειδή ψέματα που επί χρόνια κυριάρχησαν στην πολιτική μας ζωή ξεπερνιούνται πλέον από την πραγματικότητα. Δημιουργούνται οι προϋποθέσεις μιας πολιτικής εξομάλυνσης και της επανατοποθέτησης ενός αποδεκτού πολιτικού πλαισίου εντός του οποίου θα ασκείται ο πολιτικός ανταγωνισμός.
Με τη συμφωνία και το πλαίσιο της ευρωζώνης να μην αμφισβητείται από τους βασικούς πυλώνες της πολιτικής μας ζωής, δημιουργείται μια βασική προϋπόθεση για να επιστρέψει επιτέλους η πολιτική και οικονομική κανονικότητα στη χώρα μας. Τους τελευταίους 14 μήνες έχουμε κάνει 3 εκλογές και 1 δημοψήφισμα. Είμαστε σε μια συνεχή πολιτική ένταση, με μεγάλη πόλωση, στα όρια της νεύρωσης. Καμία χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει έτσι. Κάπου εδώ ίσως είναι η ώρα να τελειώνουμε με τις ντρίπλες, τους τακτικισμούς και την επανάσταση και να ασχοληθούμε με το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα μας, με το πώς θα ξαναβρούμε γρήγορα τον βηματισμό μας.