Βλ. animaux.blog.lemonde.fr.
Ο Pierre Jouventin με την υιοθετημένη λύκαινά του Kamala.
Βλ. animaux.blog.lemonde.fr.
Pierre Jouventin , ο άνθρωπος με τη λύκαινα.
'Ενα άρθρο της Catherine Vincent στο ιστολόγιo Un éléphant dans mon salon. Les animaux et nous που διατηρεί στο σάιτ της εφημερίδας Le Monde.
Το 1975, ο λύκος ως άγριο ζώο δεν έχει ακόμη επιστρέψει στη Γαλλία: τον συναντάμε μόνο σε ζωολογικούς κήπους. Ανελέητα κυνηγημένος και διωγμένος από τη χώρα μας τον περασμένο αιώνα, δεν δημιουργεί στους κτηνοτρόφους τα προβλήματα που προκύπτουν σήμερα. Δεν έχει έρθει ακόμη η ώρα να δούμε πως θα διατηρήσουμε τον λύκο χωρίς να χάσουμε το αρνί.
Το 1975, ο Pierre Jouventin είναι ένας νεαρός ηθολόγος. Θα ειδικευτεί αργότερα ως αναγνωρισμένος ερευνητής του CNRS πάνω στα πουλιά και τα θηλαστικά της Ανταρκτικής, αλλά ήδη ξέρει πως για να μελετήσεις τη συμπεριφορά των άγριων ζώων στο περιβάλλον τους, είναι απαραίτητο να παρεμβαίνεις όσο το δυνατόν λιγότερο στον τρόπο ζωής και τις συνήθειές τους. Και να που τώρα ο ίδιος διαπράττει τη μέγιστη παράβαση : απαντώντας θετικά σε ένα αίτημα του ζωολογικού κήπου του Montpellier, της πόλης όπου ζει, δέχεται να υιοθετήσει ένα μικρό λυκάκι για να το σώσει από το θάνατο, δίνοντας έτσι χαρά και στην συντροφό του που ονειρευόταν να έχει ένα τέτοιο ζώο κοντά της. Μέσα σε διαμέρισμα ! Και με ένα δεκάχρονο παιδί !
Το λυκάκι θα γίνει μία ωραία και μεγαλόσωμη λύκαινα, που θα την ονομάσουν Καμάλα. Μέχρι το αιφνίδιο θάνατό της από ατύχημα που συνέβη πέντε χρόνια αργότερα, θα ζήσει με το ζευγάρι και τον γιο τους, σαν να ήταν οικογένειά της. Μετά από τριάντα χρόνια, ο Pierre Jouventin αποφάσισε να διηγηθεί αυτή την ασυνήθιστη στορία. Το βιβλίο του Καμάλα, ένας λύκος στην οικογένειά μου (εκδ. Flammarion, σελ. 352, 21 € ), έλαβε το Βραβείο του Δοκιμίου Fernand Mery 2012. Μας δίνεται έτσι η ευκαιρία να επανέλθουμε μαζί με τον συγγραφέα του σ' αυτήν την σπάνια εμπειρία, καθώς και στην σημερινή κατάσταση των μεγάλων αρπακτικών .
Pierre Jouventin , γιατί περιμένατε τόσο πολύ για να αφηγηθείτε αυτή την περιπέτεια ;
Επειδή αναιρούσε όλες τις ηθικές αρχές μου ! Πάντα πίστευα ότι δεν πρέπει να έχουμε άγρια ζώα στο σπίτι. Έχω βέβαια τεράστιες δικαιολογίες γιατί επρόκειτο αυτή η νεαρή λύκαινα να θανατωθεί, αλλά και πάλι... Εδώ και είκοσι χρόνια, πάντως, απαγορεύεται να εκτρέφεις άγρια ζώα, εκτός κι αν διαθέτεις επίσημη άδεια. Ως εκ τούτου, δεν κινδυνεύω πια να δώσω το κακό παράδειγμα.
Αναφέρεστε σε αυτό το βιβλίο, παραθέτοντας πολλές ιστορίες, στην οικογενειακή οικειότητα που μοιραστήκατε με την Καμάλα, και συνειδητοποιεί κανείς αμέσως πως κάτι τέτοιο δεν ήταν εύκολο. Αναπόφευκτα, παρατηρείτε την κατάσταση με την ματιά του ηθολόγου. Τι ανακαλύψατε ;
Η λύκαινά μας θα έπρεπε κανονικά να είναι δυστυχισμένη, ενώ θα περίμενε επίσης κανείς να μην μου αποφέρει τίποτα στο επιστημονικό επίπεδο, αλλά συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Όχι μόνο έζησε ευτυχισμένα μαζί μας, αλλά μου προσέφερε και ένα εξαιρετικό πεδίο παρατήρησης. Ζώντας με την Καμάλα , ανακάλυψα ότι ο λύκος είναι ένα πρότυπο κοινωνικής καλής συμπεριφοράς. Παίζει, είναι αλληλέγγυος και συναισθηματικός, προστατευτικός όσο και αλτρουιστής, πράγμα που ποτέ πριν δεν είχε αποδειχτεί. Μόνο και μόνο γι' αυτό το λόγο έπρεπε να γράψω αυτό το βιβλίο. Είναι ο πραγματικός σκοπός του.
Πώς εκδηλωνόταν ο αλτρουισμός της Καμάλα ;
Κάθε φορά που θεωρούσε πως κάποιος από εμάς ήταν σε κίνδυνο, προσπάθουσε να μας σώσει. Όταν πηγαίναμε στο μπαλκόνι και το παράθυρο ήταν ανοιχτό, μας τραβούσε πίσω. Όταν η γυναίκα μου έκανε το μπάνιο της, έπαιρνε το χέρι της με το στόμα της για να προσπαθήσει να την βγάλει έξω. Όταν με τον γιο μου μαλώναμε στ' αστεία, έμπαινε στη μέση... και ούτω καθεξής .
Γιατί αυτή η συμπεριφορά δεν παρατηρήθηκε ποτέ από άλλους ερευνητές, ιδιαίτερα μεταξύ των λύκων που ζουν σε αιχμαλωσία ;
Επειδή θα πρέπει να είσαι μέσα στην αγέλη για να το δεις. Όταν η Καμάλα ήρθε σε μας, ήταν τόσο μικρή που τα μάτια της δεν είχαν ακόμη ανοίξει. Αποτελέσαμε έτσι τη μοναδική της οικογένεια, κι αμέσως μας θεώρησε κι αυτή με τη σειρά της σαν τα μέλη της αγέλης της. Είναι αυτή η εντελώς αφύσικη κατάσταση που μου επέτρεψε να κάνω αυτές τις παρατηρήσεις. Αυτό είναι επίσης που μας επέτρεψε να ζούμε μαζί της αρμονικά : συνειδητοποίησα γρήγορα πως αν θέλαμε να ζήσουμε μαζί, ήταν απαραίτητο να κατανοήσουμε την κοινωνική ψυχολογία του είδους της και να παίξουμε με τους κανόνες της αγέλης.
Στην Gazette des grands prédateurs (Νο 45 , 2012) , το τριμηνιαίο περιοδικό του Συλλόγου Ferus , και ακόμη πιο πρόσφατα στο ειδικό τεύχος που το περιοδικό Terre Sauvage αφιέρωσε στα μεγάλα αρπακτικά, γράψατε πως από μία οικολογική άποψη, είμαστε πιο κοντά στον λύκο απ' ό' τι στον χιμπατζή. Τι εννοείτε ;
Ο λύκος είναι ο αδερφικός εχθρός μας. Ανάμεσα στον χιμπατζή και τον άνθρωπο, υπάρχει μια πολύ μεγάλη γενετική συγγένεια. Αλλά στο οικολογικό επίπεδο, είμαστε πιο κοντά στον λύκο απ' ό' τι στους μεγάλους πίθηκους. Μεταξύ των πρωτευόντων θηλαστικών, ο άνθρωπος είναι ο μόνος που κυνήγησε σε αγέλη μέχρι πριν 10.000 χρόνια. Όπως ο λύκος. Η εξέλιξη μας διαμόρφωσε με τον ίδιο τρόπο, μας έκανε να μοιραζόμαστε τον ίδιο τρόπο ζωής συνυπάρχοντας ως κυνηγοί σε αγέλες για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Σε αυτή την αναμέτρηση, πως κέρδισαμε τη μάχη ; Με την εφεύρεση του σκύλου. Η εξημέρωση του λύκου και η σταδιακή μετατροπή του σε σκύλο ήταν ο καλύτερος τρόπος για τους προγόνους μας να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί απέναντι στους αντιπάλους τους. Διότι όταν συνυπάρχουμε με εξημερωμένους λύκους, αυξάνουμε την θηρευτική πίεση, κι έτσι καταφέρνουμε να εξαλείψουμε τους λύκους .
Γράφετε επίσης πως αυτό το είδος, που ξανακατακτά πλήρως τη Βόρεια Αμερική και τη Ευρασία, « θα πρέπει να αποκατασταθεί, έτσι ώστε να ενεργούμε με σύνεση απέναντι σ' αυτό το ζώο που μας απωθεί. " Πώς κατά τη γνώμη σας μπορούμε να διαχειριστούμε το πρόβλημα που δημιουργεί στη Γαλλία η επιστροφή του λύκου, του οποίου οι αγέλες απειλούν όλο και περισσότερο τα κοπάδια στα βοσκοτόπια ;
Εξηγώντας πρώτα απ' όλα τι είναι ο λύκος ! Οι κυνηγοί ούτε που ξέρουν. 'Επειτα, με το να αποδεχτούμε το διάλογο. Σήμερα τι βλέπουμε ; Υπέρμαχους του λύκου από τη μία πλευρά, και πολέμιούς του από την άλλη, κι αναμεσά τους καμία επικοινωνία. Δεν προσποιούμαι βέβαια πως το θέμα είναι απλό. Στη Γαλλία, αντίθετα με ό, τι συνέβη στην Ισπανία και την Ιταλία, όπου το είδος δεν εξαφανίστηκε ποτέ, οι κτηνοτρόφοι των ορεινών περιοχών έχουν χάσει την κουλτούρα της άμυνας απέναντι στον λύκο. Όσο αυξάνονται οι δυσκολίες τους, τόσο ο λύκος γίνεται και πάλι, όπως στο Μεσαίωνα, ένα είδος αποδιοπομπαίου τράγου, που μεταφέρει συγχρόνως και τις λαϊκές ανησυχίες.
Η συνέντευξη δόθηκε στην Catherine Vincent.
Η Lupa, ένας τραυματισμένος νεαρός λύκος στο Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων που στεγαζόταν τη δεκαετία του '90 στις παλιές φυλακές της Αίγινας. Φωτ. Σ.Σ.
Ο Γιάννης Πουλόπουλος μεταφέρει τη ναρκωμένη Lupa με τη βοήθεια της Μαρίας Γανωτή για να της δοθεί η καθημερινή φαρμακευτική της αγωγή (1998).
Ο Φίλιππος Δραγούμης προσέχει την Lupa, καθώς η Μαρία Γανωτή φροντίζει τις πληγές της.
Η Μαρία Γανωτή με έναν πληγωμένο από σκάγια αετό.