ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 15ης Φεβρουαρίου του σωτηρίου έτους 2024, κάπου 73 χρόνια από την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας στην Ελλάδα, 47 χρόνια από την ίδρυση του ΑΚΟΕ, 16 από τους «γάμους της Τήλου», 9 από την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια και 7 από την αναγνώριση της ΝΑΤΦ –για να παραθέσω μόνο τους κυριότερους εξελικτικούς δικαιωματικούς «σταθμούς»– η Ελλάδα έγινε η 21η χώρα στην Ευρώπη, η 37η στον κόσμο και η πρώτη με επικρατούσα θρησκεία την Ορθοδοξία που αναγνώρισε τον ομόφυλο γάμο ή τον γάμο για όλ@, αν προτιμάτε, με 175 ψήφους υπέρ, 77 κατά και 46 αποχές.
Προηγήθηκαν δύο μαραθώνιες κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις, πάνω από εκατό αγορεύσεις –δεν θυμάμαι να έχουν ζητήσει τον λόγο τόσοι βουλευτές για οποιοδήποτε άλλο νομοσχέδιο τα τελευταία χρόνια– και η «ιώβεια» υπομονή όλων όσοι παρακολουθούσαμε τα τεκταινόμενα απέναντι στο (χειρότερο από εκείνο που υπομείναμε όταν ψηφίζονταν το σύμφωνο και η ΝΑΤΦ) ανερμάτιστο κρεσέντο σκοταδιστικού, ρατσιστικού και κακοποιητικού λόγου που παρέθεσαν βουλευτές των τριών ακροδεξιών κομμάτων, το εκτός τόπου και χρόνου ΚΚΕ αλλά και ορισμένοι διαφωνούντες, κυβερνητικοί και μη, με προεξάρχοντα τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά (μνημείο alt-right ρητορικής η παρέμβασή του), ώσπου να τελειώσουν τα ψέματα και να διαψευστούμε ταυτόχρονα μετά μεγάλης μας χαράς όσες «Κασσάνδρες» πολύ αμφιβάλλαμε ότι το νομοσχέδιο για τον ομόφυλο γάμο θα περνούσε ποτέ από αυτή την κυβέρνηση και αυτήν τη Βουλή.
Πολλά ήταν τα «μαργαριτάρια» που ακούσαμε από τους τρεις ακροδεξιούς ηγετίσκους, Βελόπουλο, Στίγκα και Νατσιό, κορυφαία όμως ήταν, θαρρώ, η αναφορά του προέδρου των «Σπαρτιατών» και δηλωμένου… «σμπρώχτη» σε ένα «νοσηρό νομοσχέδιο» που «ανοίγει τις πύλες της κολάσεως και της διαστροφής». Ούτε ένα φινιστρίνι, ωστόσο, δεν είδα ακόμα να ανοίγει και ανησυχώ!
Και είχαμε πράγματι σοβαρούς λόγους γι' αυτό, παρότι οι προθέσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη φαίνονταν, σε προσωπικό τουλάχιστον επίπεδο, ειλικρινείς (άσχετα αν υπήρχαν και πολιτικές σκοπιμότητες πίσω από αυτές, που προφανώς υπήρχαν, αλλά που δεν αλλάζουν τίποτα στο «διά ταύτα»), με δεδομένη την αλγεινή στάση του κυβερνώντος κόμματος ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν απέναντι στα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, το «ρήγμα» που προκάλεσε στο εσωτερικό της ΝΔ και στο εκλογικό κοινό της αυτή η πρωτοβουλία ήδη με το που εξαγγέλθηκε, τη λυσσαλέα αντίδραση της Εκκλησίας και μια συγκυρία που ουδέποτε φάνταζε ιδανική. Κάτι που καθιστά ακόμα μεγαλύτερη τη «νίκη», καθώς για να περάσει τον νόμο αυτό η κυβέρνηση χρειάστηκε να αναμετρηθεί καταρχάς με τον ίδιο τον εαυτό της. Ιδού κάποιες εντυπώσεις:
• Οι λόγοι τόσο του πρωθυπουργού όσο και του κυβερνητικού εκπροσώπου Άκη Σκέρτσου (ο οποίος, όπως ομολόγησε, είχε και προσωπικό ενδιαφέρον να περάσει ο νόμος για να μπορεί να «κοιτά στα μάτια» τα ανίψια του, αναδεικνύοντας έτσι για άλλη μια φορά τη σημασία του προσωπικού βιώματος) ήταν υποδειγματικοί, έως και συγκινητικοί, θα έλεγα, με τον δεύτερο να έχει πάρει επάνω του όλη τη διαδικασία. Δεν ξέρω αν και κατά πόσο συνέβαλε στη συγγραφή των λόγων αυτών ο πρωθυπουργικός σύμβουλος Αλέξης Πατέλης, που σίγουρα θα αισθάνεται πιο δικαιωμένος από όλους τους κυβερνητικούς, όμως δίκαια λαμβάνουν τα εύσημα, όπως και όσοι συντηρητικοί βουλευτές και βουλευτίνες δεν δείλιασαν να υπερασπιστούν το αυτονόητο, όπως η εισηγήτρια του ν/σ και γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής Μαρία Συρεγγέλα. Μακάρι στη ΝΔ να επιδείξουν ανάλογη ευαισθησία και εκσυγχρονιστική ζέση και σε άλλους δικαιωματικούς τομείς.
• Από τις παρεμβάσεις που ξεχώρισαν ήταν αυτές των Σωκράτη Φάμελλου, Έλενας Ακρίτα, Θεόφιλου Ξανθόπουλου (ΣΥΡΙΖΑ), Έφης Αχτσιόγλου, Νάσου Ηλιόπουλου, Δημήτρη Τζανακόπουλου (Νέα Αριστερά), Ζωής Κωνσταντοπούλου και Σπύρου Μπιμπίλα (Πλεύση), με το κόμμα της Πλεύσης να κάνει την ευχάριστη έκπληξη, αφού όλοι οι βουλευτές και βέβαια η πρόεδρός του –η οποία παραμένει η πιο υψηλόβαθμη θεσμικά πολιτικός που παρέστη επίσημα και μίλησε σε Athens Pride (Ιούνιος 2015), ούσα τότε Πρόεδρος της Βουλής– υποστήριξαν με θέρμη το νομοσχέδιο, ρισκάροντας να χάσουν και κάποιους λιγότερο «gay friendly» ψηφοφόρους τους. Καλοί οι λόγοι του εισηγητή του ΠΑΣΟΚ Παύλου Χρηστίδη, όπως και του προέδρου του κόμματος Νίκου Ανδρουλάκη, ο οποίος φαίνεται ότι έπεισε κιόλας τον μειονοτικό βουλευτή Ροδόπης Ιλχάν Αχμέτ να ψηφίσει υπέρ, αντίθετα με τους δύο μειονοτικούς της Νέας Αριστεράς που εν τέλει απείχαν. Οι 11 αποχές του ΠΑΣΟΚ ήταν, ωστόσο, παραπάνω από αρκετές.
• Μεγάλος απών από το κυβερνητικό στρατόπεδο αλλά… ωσεί παρών ήταν ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης, τους ισχυρισμούς του οποίου περί αντισυνταγματικότητας του νόμου επικαλέστηκαν συχνά πυκνά ακροδεξιοί βουλευτές αλλά και «αντιφρονούντες» της ΝΔ. Όλη η επιχειρηματολογία τους βασιζόταν εν πολλοίς σε αυτή την κούφια γνωμοδότηση. Από την αξιωματική αντιπολίτευση, που κατάφερε να περιορίσει τις διαρροές της στο ελάχιστο δυνατό, ηχηρή αλλά αναμενόμενη ήταν η απουσία του Παύλου Πολάκη.
• Οι ακροδεξιοί βουλευτές και οι συνοδοιπόροι τους επιδόθηκαν σε ένα όργιο χριστεμπορίας και ελλαδεμπορίας για πολύ γερά νεύρα. Και ο κύριος λόγος που τόσοι ακροδεξιοί ζήτησαν τον λόγο, μπουρδολογώντας ακατάσχετα, ήταν ακριβώς για να διαφημίσουν στο κοινό τους ποιος την έχει πιο μεγάλη (την πίστη και τη φιλοπατρία, τι άλλο;). Αν η σύνθεση της Βουλής αντικατοπτρίζει την κοινωνία που την εκλέγει, είναι αποκαρδιωτικό να συνειδητοποιεί κανείς πόση θρησκοληψία και σκοταδισμός κυκλοφορούν εκεί έξω στη χώρα αυτή εν έτει 2024. Αυτό όμως ακριβώς είναι που δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία στη χτεσινή ημέρα – το ότι σε πρόσφατη δημοσκόπηση που διενέργησε η «Παρέμβαση Νέων» ένα 79,1% των νέων 17-24 ετών φέρεται να συμφωνεί με τον γάμο των ομόφυλων δείχνει το μέλλον.
• Δίκαια ο πρωθυπουργός «πίκαρε» τον ΣΥΡΙΖΑ ότι επί των ημερών του δεν νομοθέτησε τον ομόφυλο γάμο, ως θα όφειλε, εξαιτίας των αντιρρήσεων του συγκυβερνώντος Πάνου Καμμένου. Παρέλειψε όμως να πει ότι από τη δική του παράταξη μόλις 19 βουλευτές (μαζί κι εκείνος) είχαν ψηφίσει το σύμφωνο συμβίωσης, ακόμα λιγότεροι τη ΝΑΤΦ και μόλις 4 τη δυνατότητα αναδοχής από ομόφυλα άτομα. Ας σημειωθεί επίσης ότι, σύμφωνα με έγκυρους νομικούς και συνταγματολόγους (εκεί στηρίχτηκε και το εγχείρημα των «γάμων της Τήλου»), δεν χρειαζόταν καν ένας καινούργιος νόμος αφού ο ήδη υπάρχων προέβλεπε αυτήν τη δυνατότητα, εφόσον αναφερόταν σε πρόσωπα και όχι σε φύλα.
• Πολλά ήταν τα «μαργαριτάρια» που ακούσαμε από τους τρεις ακροδεξιούς ηγετίσκους, Βελόπουλο, Στίγκα και Νατσιό, κορυφαία όμως ήταν, θαρρώ, η αναφορά του προέδρου των «Σπαρτιατών» και δηλωμένου… «σμπρώχτη» σε ένα «νοσηρό νομοσχέδιο» που «ανοίγει τις πύλες της κολάσεως και της διαστροφής». Ούτε ένα φινιστρίνι, ωστόσο, δεν είδα ακόμα να ανοίγει και ανησυχώ!
• Τη «σύγχυση» των έμφυλων ρόλων και κυρίως τα δικαιώματα των παιδιών που τάχα απειλούνται με αυτό το νομοσχέδιο και κυρίως με τη δυνατότητα τεκνοθεσίας αλλά και το ζήτημα της παρενθεσίας κουνούσαν ως «σημαία» οι περισσότεροι από όσους-ες το καταψήφισαν, πετώντας στον κάλαθο των αχρήστων τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ οικογενειών και των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών. Εκεί επικεντρώθηκε και η αντιδραστική επιχειρηματολογία του ΚΚΕ που προτίμησε, όπως είπαμε, να συνταχθεί με τη λάθος πλευρά της ιστορίας. Το ΚΚΕ, που ταυτόχρονα διακήρυσσε σε όλους τους τόνους ότι στηρίζει, κατά τα άλλα, τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, άσχετα που δεν υπερψήφισε ποτέ κανένα από όσα έφτασαν μέχρι σήμερα στη Βουλή. Πώς να νιώθουν άραγε σήμερα οι ΛΟΑΤΚΙ+ φίλοι-ες και μέλη του;
• Ακούγοντας κανείς ορισμένους μάλλον υπερβολικά φορτισμένους λόγους και παρεμβάσεις, θα πίστευε ότι αυτό που νομιμοποιήθηκε χτες στην Ελλάδα ήταν η ομοφυλοφιλία καθαυτή και όχι ο γάμος και η τεκνοθεσία. Αλλά οι ομόφυλες σχέσεις έπαψαν να είναι παράνομες ήδη από το 1951, δεν ανακαλύψαμε δηλαδή την Αμερική εχθές, ούτε είναι ο γάμος και η τεκνοθεσία το τέλος του δρόμου. Αν κάτι «ανακαλύψαμε» ήταν όλες αυτές τις «αόρατες» μέχρι χτες οικογένειες και όλα αυτά τα «αόρατα» μέχρι χτες παιδιά, εκπρόσωποι των οποίων είχαν γεμίσει τα θεωρεία της Βουλής και πανηγύρισαν δεόντως στο τέλος, όλες αυτές τις γενιές που έχουν πια τη δυνατότητα να ζήσουν σε ένα πολύ πιο «φιλικό» θεσμικό πλαίσιο. Και ήταν σίγουρα αισιόδοξο να βλέπει κανείς τόσα χαμογελαστά νέα παιδιά ανάμεσα στους εκατοντάδες ανθρώπους που βρίσκονταν στην πάνω πλευρά της πλατείας Συντάγματος, όπου είχαν καλέσει σε συγκέντρωση ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις και το Athens Pride.
• Ειπώθηκε πολλές φορές, και δίκαια, ότι την ψήφιση του νομοσχεδίου αυτού τη χρωστάμε επίσης τόσο σε αυτούς που λείπουν όσο και σε αυτούς που θα έρθουν. Οι δεύτεροι θα είναι σίγουρα –ήδη είναι– πολύ περισσότεροι, αξίζει όμως να μνημονευθούν και όσοι δεν πρόλαβαν αυτές τις εξελίξεις, από τους πρωτεργάτες του ΑΚΟΕ μέχρι το λεσβιακό ζευγάρι των «γάμων της Τήλου» που δεν είναι πια στη ζωή, βεβαίως και ο αδικοχαμένος Ζακ Κωστόπουλος, κι ας μην ήταν ίσως ο γάμος εκείνο που καταρχήν τον πόναγε – υπόψη ότι η δίκη των δολοφόνων του συνεχίζεται στο Εφετείο, υπήρχε μάλιστα και δικάσιμος ανήμερα της ψήφισης και, ναι, είναι αναγκαία και εκεί η αλληλέγγυα παρουσία.
• Βεβαίως και το νομοσχέδιο, όσο ευπρόσδεκτο και αν είναι, δεν είναι τέλειο. ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις αλλά και η Διεθνής Αμνηστία σημειώνουν ότι τροποποίηση χρειάζεται, επιπλέον, η νομοθεσία σχετικά με το «τεκμήριο πατρότητας», το σύμφωνο συμβίωσης και την ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ότι η δυνατότητα της παρενθεσίας θα πρέπει να επεκταθεί και στα ομόφυλα ζευγάρια, κάτι στο οποίο αναφέρθηκαν και αρκετοί βουλευτές της αντιπολίτευσης, ότι θα πρέπει επίσης να τροποποιηθούν διατάξεις που διαιωνίζουν τις διακρίσεις σε βάρος παιδιών από οικογένειες τρανς ατόμων και να δρομολογηθούν μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν τα ίσα δικαιώματα των τρανς και ίντερσεξ ανθρώπων. Οι αγώνες δεν τελείωσαν, το μεγάλο βήμα όμως έγινε θεσμικά, κι ας μην αρκεί ούτε αυτό από μόνο του – χρειάζεται η ισότητα και η συμπεριληπτικότητα να περάσουν και στην παιδεία και σε κάθε τομέα της καθημερινότητας, χρειάζονται κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές που να μην κάνουν δώρο-άδωρο τη θέσπιση του γάμου και της τεκνοθεσίας, είτε μιλάμε για ομόφυλα ζευγάρια είτε για ετερόφυλα, ούτε να ευνοούν μόνο τα πιο προνομιούχα από αυτά.