Οδηγούσα και άκουγα ραδιόφωνο. Κάποια στιγμή, για να ξεφύγω από μία αδιέξοδη και θορυβώδη πολιτική συζήτηση, άλλαξα σταθμό. Πάτησα το κουμπί του Τρίτου. Και άκουσα τις πρώτες νότες της Ενάτης.
- Ήταν πρωί, εννέα και κάτι, ώρα ακατάλληλη για τόσο βαρύ έργο. Απόρησα που ο παραγωγός των «Πρωινών του Τρίτου» είχε κάνει αυτή την επιλογή. Σκέφτηκα να αλλάξω πάλι. Αλλά πριν προλάβω να κινηθώ, η μουσική με είχε αιχμαλωτίσει.
- Ναι, η Ενάτη, η πολυακουσμένη, η ξεφτιλισμένη, η ξεσκισμένη, που έγινε ύμνος (της Ε.Ε.), διαφημιστική υπόκρουση, κουδούνισμα τηλεφώνου, ακόμα και κουδούνι πόρτας (το έχει ο οδοντογιατρός μου) – με καθήλωσε. Ήταν μπροστά μου, καινούργια, όπως την έγραψε ο θεοπάλαβος κουφός Μπετόβεν, παρθένα – σαν να την άκουγα για πρώτη φορά.
- Έφυγα. Οδηγούσα και δεν οδηγούσα, ούτε ήξερα πού ήμουνα. Μάλλον πετούσα πάνω σε φτερά από ήχους και συγχορδίες. Πλησίαζα στον προορισμό μου – αλλά μου ήταν αδύνατο να φτάσω και να διακόψω την ακρόαση. Μπήκα σε ένα στενό, παρκάρισα, έσβησα το μοτέρ, ξάπλωσα πίσω το κάθισμα – και άκουγα. Άκουγα σαν διψασμένος που πίνει αχόρταγος μετά από μέρες στην έρημο. Μαζί με τη χορωδία τραγούδησα όλον τον «Ύμνο στη Χαρά» και κατάλαβα πάλι τα λόγια του Σίλερ, σαν να τα έψελνα για πρώτη φορά.
- Είχα αργήσει για το ραντεβού μου – αλλά δεν με ένοιαζε. Καθόλου. Όταν τελείωσε η μετάδοση ήμουν σαν μουδιασμένος, σαν να ξυπνούσα από νάρκωση. Σιγά σιγά συνήλθα, επέστρεψα και κατάλαβα. Ήταν ένα ξέσπασμα και μία λύτρωση μετά από μέρες, μήνες μιζέριας. Λουτρό της ψυχής, ανανέωση ζωής, ανάσα.
- Αχ, μουσική, μουσική – πώς κουτσαίνουν οι άλλες τέχνες μπροστά σου. Ποιος πίνακας μπορεί να σε ταξιδέψει έτσι, ποιο βιβλίο να σε λυτρώσει; Μόνον εσύ είσαι μαγεία και έκσταση. Ακούω την «Τέχνη της Φούγκας» του Μπαχ και τακτοποιώ γεωμετρικά την ψυχή μου. Ακούω το «Πρελούδιο και τον θάνατο της Ιζόλδης» του αντιπαθέστατου Βάγκνερ και μυούμαι ξανά, από την αρχή, στον απόλυτο έρωτα. Και σε όλη μου τη ζωή, ο ταπεινός και βαθύτατος Σούμπερτ μου κρατάει το χέρι.
- Σε καιρούς σκοτεινούς, δύσκολους, άγριους, επιτρέπεται να μιλάμε για τέχνη; Δεν επιτρέπεται – επιβάλλεται. Η οδύνη της ζωής οξύνει την ευαισθησία. Και δεν είναι μόνο παρηγοριά και φάρμακο η ομορφιά. Είναι διέγερση και εγρήγορση και κάλεσμα για δημιουργία. Η Ενάτη δικαίωσε (για λίγο) τη ζωή.