Βλ. kallimasia.blogspot.com.
"Μια απο τις πιο γνωστές γερμανόφιλες οργανώσεις της Κατοχής ήταν η περίφημη ΕΣΠΟ. Ο ακριβής τίτλος της ήταν «Ελληνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση».
Πρώτος αρχηγός της οργάνωσης ήταν ο γιατρός Γεώργιος Βλαβιανός, ο οποίος μαζί με άλλους ομοιδεάτες του εθνικοσοσιαλιστές την ίδρυσε αμέσως μετά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα.
Οι Γερμανοί αναγνώρισαν αμέσως την οργάνωση, τη χρηματοδότησαν και της έδωσαν ένα τετραώροφο κτίριο στη συμβολή των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος κοντά στην Ομόνοια για να στεγάσει τα γραφεία της.
Οι δραστηριότητες της ΕΣΠΟ επεκτάθηκαν σε πολλούς τομείς. Εκτός απο την πραπαγάνδα και την πολιτική διαφώτιση, που ανέλαβε επίσης ο γιατρός Σπύρος Στεροδήμας, η οργάνωση διατηρούσε αθλητικό, καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό τμήμα. Νεαροί, άγνωστοι τότε λογοτέχνες και ποιητές, είχαν ιδρύσει μέσα στην ΕΣΠΟ μια άλλη ομάδα, την ΑΟΝΛ (Ανεξάρτητη Ομάδα Νέων Καλλιτεχνών) και εξέδιδαν το περιοδικό ιδεολογικών αναζητήσεων ''Κοραής''. Επικεφαλής αυτής της ομάδας ήταν ο Νίκος Ματθαίου, συνεργάτης του Κυριάκη και της Σίτσας Καραισκάκη στο κατοχικό ραδιόφωνο.
Η οργάνωση φιλοδοξούσε να αποτελέσει το φυτώριο του εθνικοσοσιαλισμού για τους Έλληνες ομοιδεάτες και να συμμετέχει στο βαθμό που αυτό ήταν δυνατό στη διακυβέρνηση της χώρας με τοποθέτηση μελών της σε κυβερνητικές θέσεις. Ένα απο τα πιο δραστήρια και ιδρυτικά στελέχη της οργάνωσης ήταν ο Σταύρος Βελλόπουλος, φίλος του Γ. Βλαβιανού και του Ανδρέα Κονδάκη.
Άλλα ιδρυτικά μέλη της ΕΣΠΟ ήταν οι : Γεώργιος Σουλιώτης, απόστρατος αξιωματικός, Σπυρίδων Τσάκωνας, απόστρατος αξιωματικός, Γεώργιος Τριαντόπουλος, δικηγόρος (ένας απο τους αρχηγούς της ΕΣΠΟ μετα την ανατίναξη των γραφείων της), Κων/νος Κουτουμάνος, υπάλληλος του ΙΚΑ, Γεράσιμος Μονόπολης, επιχειρηματίας, Δημ. Αναστασίου, δημόσιος υπάλληλος και αρχηγός της ομάδας κρούσης της οργάνωσης, Αχιλλέας Κοντοράτος, αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού κ.α.
Ο Βλαβιανός, αρχηγός της ΕΣΠΟ, διορίσθηκε το καλοκαίρι του 1941 απο την κατοχική κυβέρνηση πρόεδρος της κοινότητας Κηφισιάς, ήταν δε τακτικός επισκέπτης της γερμανικής πρεσβείας. Κατα την ίδρυση της ελληνογερμανικής προπαγανδιστικής εταιρίας ''Ελεύθερο Βήμα'' τοποθετήθηκε αντιπρόεδρος του ΔΣ της εταιρίας με αναπληρωτή του τον υπάλληλο της γερμανικής πρεσβείας Φερδ. Φοράουερ.
Τον Φεβρουάριο του 1942 προέκυψαν μέσα στους κόλπους της οργάνωσης κάποιες διαφωνίες μεταξύ γερμανόφιλων και ιταλόφιλων, με αποτέλεσμα την παραίτηση του Γ. Βλαβιανού και την αντικατάστασή του απο τον Σπύρο Στεροδήμα, που ήταν φανατικός γερμανόφιλος και δεινός ρήτορας. Κυριότερη δραστηριότητα της ΕΣΠΟ ήταν η πρασπάθειά της να δημιουργήσει μια ελληνική λεγεώνα για να αποσταλλεί με τους άλλους Ευρωπαίους εθελοντές στο Ανατολικό Μέτωπο.
Η προπαγάνδα της οργάνωσης είχε κάποια αποτελέσματα, αφού στις 21 Ιουλίου 1941 η γερμανική πρεσβεία τηλεγραφούσε στο Βερολίνο πως ''ιδέα συγκρότησης ελληνικής λεγεώνας που θα πολεμήσει κατα της Ρωσίας βρίσκει απήχηση σε ευρείς κύκλους του λαού''.
Το θέμα προωθήθηκε και η υπογραφή της σχετικής συμφωνίας απο τον στρατηγό Μπάκο ήταν θέμα χρόνου. Προέβαλαν όμως βέτο οι Ιταλοί, οι οποίοι ζήτησαν να μην επιτραπεί η αποστολή Ελλήνων στο Ανατολικό Μέτωπο και έτσι αναβλήθηκε.
Η δράση της ΕΣΠΟ συνεχίστηκε και μετά την ανατίναξη του κτιρίου της στις 20 Σεπτεμβρίου το 1942. Το παραπάνω εγχείρημα πραγματοποιήθηκε απο μια μικρή ομάδα αντιστασιακών της ΠΕΑΝ, τον Κώστα Περρίκο, τον Α. Μυτιληναίο και τον Σπ. Γαλάτη, πρωί Κυριακής, σε μια στιγμή που ταγραφεία της ΕΣΠΟ ήταν κατάμεστα λόγω της τακτικής συνεδρίασης των μελών της οργάνωσης. Γύρω στις 11:00 άρχισε η αποχώρηση των πρώτων μελών της ΕΣΠΟ. Τότε ο Περρίκος αποφάσισε.
Απο μια πλευρά της Γλάδστωνος μια γυναίκα της ΠΕΑΝ, η Ιουλία Μπίμπα, προχώρησε ήρεμα προς την είσοδο του κτιρίου. Κρατούσε μια τσάντα με χόρτα, μέσα στην οποία ήταν κρυμμένη μια βόμβα...Απο την απέναντι πλευρά πλησίασαν οι Μυτιληναίος και Γαλάτης. Η Μπίμπα πολύ φυσικά τους παρέδωσε τη τσάντα και οι δυο τους ανέβηκαν προσεκτικά τις σκάλες του κτιρίου. Σε κάποια εσοχή και ενώ παραδόξως κανένας Γερμανός ή συνεργάτης τους δεν υποψιάστηκε τίποτα, τοποθέτησαν την βόμβα.
Απο έξω ο Περρίκος και οι υπόλοιποι βάδιζαν ανυπόμονα. Μια ομάδα ανυποψίαστων διαβατών βρισκόταν δίπλα, έξω απο το ξενοδοχείο ''Πατρίς''.
Στις 12: 03 ακριβώς το κτίριο της ΕΣΠΟ και ολόκληρη η περιοχή συγκλονίστηκε απο μια φοβερή έκρηξη. Απο την ανατίναξη και την πυρκαγιά που επακολούθησε βρήκαν τον θάνατο 43 Γερμανοί και 29 μέλη της ΕΣΠΟ, ενω τραυματίστηκαν τρεις Γερμανοί στρατιώτες, 12 τυχαίοι διερχόμενοι και 27 ''Εσπίτες''. Το κτίριο πήρε φωτιά και η διέλευση των οχημάτων απο την Πατησίων διακόπηκε για δέκα μέρες.
Μεταξύ των τραυματιών της ΕΣΠΟ ήταν και ο αρχηγός της οργάνωσης Σπύρος Στεροδήμας, ο οποίος πέθανε λίγες μέρες αργότερα (6 Οκτωβρίου 1942) υποκύπτοντας στα τραύματα του.
Οι δραστηριότητες της ΕΣΠΟ, παρόλη την αντίθετη άποψη κάποιων ιστοριογράφων, δεν ανεστάλησαν. οι Γερμανοί συνέχισαν τη χρηματοδότηση και τις παροχές και νέα γραφεία της οργάνωσης στεγάστηκαν στην οδό Σταδίου και αργότερα στο παλαιό κτίριο του Οικονομικού Γυμνασίου στην οδό Ακαδημίας"
― Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο stigmesstinistoria.blogspot.gr
Ο Κωνσταντίνος Περρίκος, αρχηγός της ΠΕΑΝ. Βλ. syllogoskallimasias.blogspot.com.
"Η ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων) ήταν μια από τις πιο γνωστές αντιστασιακές οργανώσεις την περίοδο της κατοχής. Πολλοί θεωρούν ότι είναι η τέταρτη σπουδαιότερη οργάνωση, μετά από το ΕΑΜ, τον ΕΔΕΣ και την ΕΚΚΑ.
Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1941 από τον κεντρώο αντιβασιλικό αξιωματικό της αεροπορίας Κώστα Περρίκο. Στην ιδρυτική ομάδα συμμετείχαν επίσης οι Ι. Κατεβάτης, Γ. Αλεξιάδης, Δ. Παπαβασιλόπουλος.
Πριν πάμε στην ΠΕΑΝ, θα πρέπει να πούμε ότι τον Ιούνιο του 1941 ο Περρίκος μαζί με το Γ. Αλεξιάδη και άλλους ίδρυσαν την ολιγομελή αντιστασιακή οργάνωση ΣΣΝ (Στρατιά Σκλαβωμένων Νικητών). Στις 28-10-1941 η βραχύβια ΣΣΝ κυκλοφόρησε την πρώτη της προκήρυξη. Την ίδια μέρα, σε σύσκεψη στο σπίτι του Γ. Αλεξιάδη, αποφασίστηκε η ίδρυση της οργάνωσης ΠΕΑΝ.
Ανώτατο όργανό της ΠΕΑΝ ήταν η Διοικούσα Επιτροπή (ΔΕ). Εφημερίδα της οργάνωσης ήταν η «Δόξα». Αρχηγός της ΠΕΑΝ και επικεφαλής του Ουλαμού Καταστροφών της οργάνωσης ήταν ο Κ. Περρίκος.
Ο Γεώργιος Αλεξιάδης (που αργότερα έγινε αντιπρόεδρος και πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού) είχε τη θέση του Γενικού Γραμματέα και του υπεύθυνου Τύπου και Προπαγάνδας. Ο Ουλαμός Καταστροφών (ΟΚ) της ΠΕΑΝ αποτελείτο από τους ακόλουθους : Κώστας Περρίκος, Αντώνης Μυτιληναίος, Σπύρος Γαλάτης, Παναγιώτης Μιχαηλίδης, Νικόλαος Μούρτος, Νικόλαος Λάζαρης, Σπυρίδωνας Στανωτάς, Ιουλία Μπίμπα, Αικατερίνη Μπέση, Αντώνης Χανιώτης, Ιωάννης Νικολόπουλος, Γεώργιος Παπαγιάννης, Αντώνης Κουμινέας.
Η ΠΕΑΝ κατάφερε να διακριθεί στις δολιοφθορές (σαμποτάζ) και να γράψει το όνομά της με χρυσά γράμματα στην ιστορία της Αντίστασης.
Συγκεκριμένα, η οργάνωση κατόρθωσε να οργανώσει πολύ αξιόλογες αντιστασιακές ενέργειες και να επιφέρει ισχυρότατα πλήγματα σε ελληνικές ναζιστικές οργανώσεις που συνεργάζονταν με τους κατακτητές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανατίναξη των γραφείων της ναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, στην Αθήνα.
Η χιτλεροφασιστική ΕΣΠΟ επιδίωκε να σχηματίσει ελληνική λεγεώνα φιλοναζιστών που θα πολεμούσε στο Ανατολικό μέτωπο στο πλευρό των Γερμανών.
Στην προετοιμασία και πραγματοποίηση του χτυπήματος εναντίον της ΕΣΠΟ συμμετείχαν εκτός από τον Περρίκο και οι ακόλουθοι : Α. Μυτιληναίος, Τ. Μιχαηλίδης, Ν. Μούρτος, Ν. Λάζαρης, Σ. Στανωτάς, Σ. Γαλάτης, Αικατερίνη Μπέση και η Ιουλία Μπίμπα. Η ΕΣΠΟ υπέστη βαρύτατο πλήγμα και βυθίστηκε στην παρακμή.
Η προδοτική – ναζιστική ΕΣΠΟ είχε γραφεία επί της οδού Πατησίων. Κατείχε τον πρώτο και το δεύτερο όροφο ενός μεγάλου κτιρίου. Στα μεγάλα μπαλκόνια κυμάτιζε η γερμανική, η ελληνική, η ιταλική και η ιαπωνική σημαία. Στον τρίτο όροφο βρίσκονταν τα στελέχη της γερμανικής GFP (Μυστική Στρατιωτική Αστυνομία).
Το κτίριο διέθετε επίσης και ημιώροφο με είσοδο από τη Γλάδστωνος. Στη σκάλα υπήρχε φρουρός που ζητούσε από τους εισερχόμενους ταυτότητες.
Ο Μυτιληναίος και ο Γαλάτης παρακολούθησαν προσεκτικά το κτίριο και διαπίστωσαν ότι στον ημιώροφο τα μέτρα προστασίας ήταν ελλειπή. Το ιστορικό κτύπημα κατά της ΕΣΠΟ έγινε στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, ημέρα Κυριακή. Η Κυριακή επελέγη γιατί το πρωί θα γινόταν η εβδομαδιαία συγκέντρωση Γερμανών και μελών της ΕΣΠΟ.
Η βόμβα που ετοίμασε η ΠΕΑΝ ήταν ένα δέμα αποτελούμενο από φυσίγγια δυναμίτιδας βάρους 10 οκάδων, τυλιγμένο με πισσόχαρτο. Έξω από το πισσόχαρτο ήταν τυλιγμένα 6 μέτρα βραδύκαυστο φυτίλι και στην άκρη δύο καψούλια, τοποθετημένα στο κέντρο του δυναμίτη. Η άλλη άκρη του φυτιλιού ήταν ελεύθερη απ’ έξω για να πυροδοτηθεί. Το δέμα τοποθετήθηκε σε μια πάνινη σακούλα και σκεπάστηκε από πάνω με χόρτα.
Ιδού τι είπε ο Αντώνης Μυτιληναίος, τρία χρόνια πριν πεθάνει: « Τη βόμβα την φτιάξαμε στο σπίτι της Ιουλίας Μπίμπα (…) . Την έφερε η Ιουλία μέσα σε ταγάρι σκαπασμένη με ραδίκια από την Κάνιγγος και την παρέδωσε σε μένα και τον Γαλάτη. Την τοποθετήσαμε κάτω από το κλιμακοστάσιο, ανάψαμε τα δύο φυτίλια και βγήκαμε στην Πατησίων. Άναψα ένα τσιγάρο που ήταν το σύνθημα ότι όλα πήγαν καλά και έφυγα στο Αστόρια. Η ώρα ήταν 12 και 5΄ όταν ακούστηκε μια δυνατή έκρηξη που συγκλόνισε όλη την περιοχή. Εκείνη τη στιγμή πετάχτηκε από τη χαρά της η Ιουλία μ’ αγκάλισε και με φίλησε…. Αν μας έπαιρναν είδηση οι Γερμανοί θα μας εκτελούσαν επι τόπου.»
Από την έκρηξη το κτίριο της ΕΣΠΟ σωριάζεται και ένα άσπρο πυκνό σύννεφο σκόνης απλώνεται στην Πατησίων. Ο θόρυβος είναι εκκωφαντικός. Κάποιοι περίεργοι, μαζεύονται στα πεζοδρόμια και παρακολουθούν. Οι Γερμανοί τρέχουν ουρλιάζοντας και βρίζοντας. Νόμισαν πως επρόκειτο περί αεροπορικής επιδρομής και σήμαναν συναγερμό.
Κάτω απο τα ερείπια του κτιρίου ετάφησαν 29 μέλη της ΕΣΠΟ ανάμεσά τους και ο αρχηγός της Σπύρος Στεροδήμος και 43 Γερμανοί αξιωματικοί και στρατιώτες αφού στον 3ο όροφο εστεγάζοντο υπηρεσίες της Λουφτβάφε. Τραυματίστηκαν επίσης πέντε Γερμανοί στρατιωτικοί και 27 μέλη της ΕΣΠΟ.
Επί πέντε μέρες η Πυροσβεστική ανέσυραν πτώματα από τα ερείπια. Οι ξένοι ραδιοφωνικοί σταθμοί ανέφεραν ότι ήταν το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Πριν από την ΕΣΠΟ, η ΠΕΑΝ είχε ανατινάξει τα γραφεία της ναζιστικής ελληνικής οργάνωσης ΟΕΔΕ στην πλατεία Κάνιγγος. Η έκρηξη έγινε τον Αύγουστο του 1942 και το εσωτερικό του κτιρίου της ΟΕΔΕ καταστράφηκε ολοσχερώς. Οι συμμετέχοντες στη βομβιστική επίθεση ήταν οι : Μυτιληναίος, Μιχαηλίδης και Μούρτος.
Η προδοσία του Νταλιάνη και η εκτέλεση του Περρίκου
Μετά το χτύπημα στα γραφεία της ναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ, οι Γερμανοί έφθασαν στα ίχνη της ΠΕΑΝ χάρη στη βοήθεια που τους πρόσφερε ένας καταδότης (ρουφιάνος). Ο προδότης που κατέδωσε τα μέλη της ΠΕΑΝ ήταν ο χωροφύλακας Πολύκαρπος Νταλιάνης. Εκτελούσε χρέη συνδέσμου της ΠΕΑΝ με την κατασκοπευτική οργάνωση «Όμηρος».
Ο «Όμηρος» είχε συνεχή επαφή με το Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής μέσω ασυρμάτου. Ο Νταλιάνης ανακαλύφθηκε από τον Άγη Βλάχο και τους συναγωνιστές του, στελέχη του «Ομήρου».
Το αποτέλεσμα της προδοσίας ήταν να συληφθούν από τους Γερμανούς στις 11-11-1942 οι εξής : Περρίκος, Μυτιληναίος, Μπίμπα, Δ. Παπαδόπουλος και Κ. Γιαννάτος. Στη συνέχεια συνέλαβαν στις κατοικίες τους τους : Θ. Σκούρα, Γιάννη, Διονύσιο και Γεράσιμο Κατεβάτη¸ Δ. Παπαβασιλόπουλο, Ν. Αιλιανό, Δημήτρη και Πέτρο Λόη, Αικατερίνη Μπέση και Σ. Γαλάτη .
Ο Κ. Περρίκος δικάστηκε από γερμανικό στρατοδικείο και ανέλαβε όλη την ευθύνη για το εντυπωσιακό σαμποτάζ. Καταδικάστηκε δις εις θάνατον και 15 χρόνια φυλάκιση. Εκτελέστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1943 στην Καισαριανή.
Η Ιουλία Μπίμπα καταδικάστηκε δις εις θάνατον και 15 χρόνια φυλάκιση και εκτελέστηκε δια πελέκεως, πιθανόν στη Γερμανία.
Ο Σπύρος Γαλάτης καταδικάστηκε σε θάνατο και 15ετή φυλάκιση, αλλά η ποινή του μετατράπηκε σε 19 χρόνια καταναγκαστικά έργα. Το Φεβρουάριο του 1944 μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συσκέντρωσης στη Γερμανία και παρέμεινε εκεί μέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Αντώνης Μυτιληναίος κατόρθωσε και δραπέτευσε με μυθιστορηματικό τρόπο από τα κρατητήρια της Γκεστάπο Πειραιά και οι Γερμανοί τον επικήρυξαν με το ποσό των 500.000 δραχμών. Στην προσπάθειά του να διαφύγει στη Μέση Ανατολή συνελήφθη από τους Ιταλούς. Κατόρθωσε όμως να δραπετεύσει κατά τη μεταφορά του στις φυλακές Αβέρωφ. Τελικά έφθασε στη Μέση Ανατολή.
Η Αικατερίνη Μπέση συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 5 χρόνια κάθειρξη. Παρά τα βασανιστήρια που υπέστη, δεν είπε τίποτα. Κρατήθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Πέθανε το 1979.
Ο Νίκος Λάζαρης έφυγε για το βουνό όπου κατατάχθηκε στον ΕΔΕΣ. Το Δεκέμβρη του 1944 συνελήφθη από την ΟΠΛΑ και εκτελέστηκε.
Ο Νίκος Μούρτος συνελήφθη από τους Γερμανούς στα τέλη του 1943, βασανίστηκε και φυλακίστηκε. Στη συνέχεια πήγε στη Μέση Ανατολή.
Ο προδότης Νταλιάνης που κατέδωσε διάφορα μέλη της ΠΕΑΝ στους Γερμανούς δεν έμεινε ατιμώρητος. Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1942 συγκροτήθηκε έκτακτο στρατοδικείο με μέλη του τον Κιτριλάκη, το Δόβα και το Βλάχο. Βρήκαν ότι υπήρχαν πολλά και σοβαρά ενοχοποιητικά στοιχεία για τον Νταλιάνη και αποφάσισαν να του επιβάλουν την θανατική ποινή, καθώς συνιστούσε απειλή για τον «Όμηρο» και τα υπόλοιπα μέλη της ΠΕΑΝ. Μάλιστα είχε υποσχεθεί στους Γερμανούς ότι θα τους οδηγούσε στην εκ νέου σύλληψη του Μυτιληναίου.
Στις 17 Δεκεμβρίου 1942 κάλεσαν τον Νταλιάνη σε ένα υπόγειο καταφύγιο του «Ομήρου» στον οδό Παμίσου. Ο προδότης Νταλιάνης πήγε ανυποψίαστος. Τον περίμεναν ο Βλάχος και διάφορα μέλη του «Ομήρου» (Γιαννακλάρης, Τσούλος, Τζούρος) και τον ανέκριναν.
Ο Νταλιάνης ομολόγησε ότι αυτός κατέδωσε τα μέλη της ΠΕΑΝ. Ύστερα από αυτό, οι αντιστασιακοί τον σκότωσαν χτυπώντας τον επανειλημμένα στο κεφάλι με ένα βαρύ σφυρί. Απ’ έξω περίμενε ένα αυτοκίνητο με οδηγό τον Δημήτρη Κτενά, μέλος του «Ομήρου». Έβαλαν το πτώμα στο πορτ μπαγκάζ, το μετέφεραν στη Νέα Σμύρνη και το πέταξαν σε έναν αγωγό αποχέτευσης. Το πτώμα δεν βρέθηκε ποτέ.
Η συνέχιση του αγώνα
Από τις 8 Ιανουαρίου 1943 μέχρι τις 12 Μαρτίου 1945, η ΔΕ της ΠΕΑΝ αποτελείτο από τους : Γεώργιο Αλεξιάδη, Διονύσιο Παπαβασιλόπουλο, Θ. Μπαγλανέα, Κ. Ελευθεριάδη, Π. Καρακώστα, Γ. Σταμόπουλο, Π. Λιαρούτσο, Σ. Χούλη, Α. Μίχα, Α. Παναγιωτόπουλο, Κ. Καραμάνο και Ν. Ρηγόπουλο.
Η ΠΕΑΝ ήταν υπέρμαχος της συνεργασίας νε τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις. Πάνω απ’ όλα έθετε τη μάχη εναντίον των κατακτητών και θεωρούσε αναγκαία την ενότητα του αντιστασιακού αγώνα. Από πολύ νωρίς, ήδη από το φθινόπωρο του 1942, άρχισε να δέχεται συκοφαντικές επιθέσεις από το ΕΑΜ, την ΟΚΝΕ (νεολαία του ΚΚΕ) και το ΚΚΕ.
Το εντυπωσιακό σαμποτάζ εις βάρος της ΕΣΠΟ, η ΟΚΝΕ το χαρακτήρισε «προβοκάτσια της Γκεστάπο στην οδό Πατησίων» ! Το 1943 η ΟΚΝΕ έφθασε στο εξωφρενικό σημείο να μιλήσει για «δήθεν» σύλληψη του Περρίκου από τους Γερμανούς ! Φυσικά παρέβλεψε να αναφέρει ότι αρκετά ηγετικά στελέχη της ΠΕΑΝ, μεταξύ των οποίων και ο Περρίκος, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς. Βαρύτατους και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς χρησιμοποίησαν και στις επιθέσεις τους εναντίον της «Δόξας» (εφημερίδα της ΠΕΑΝ). Η Κομμουνιστική Επιθεώρηση (τεύχος 25, Απρίλιος 1944) έγραψε : «Η ‘‘Δόξα’’ σαν όργανο των χορτάτων, δείχνει όλη την αναλγησία της πλουτοκρατίας, μπρος στο δράμα της πείνας του Ελληνικού λαού, όλο τον τομαρισμό των μαυραγοριτών …» .
Όμως η πιο απαράδεκτη και ύπουλη ενέργεια του ΚΚΕ ήταν ότι αποκάλυψε σε έντυπα, ονόματα στελεχών της ΠΕΑΝ. Τα έντυπα αυτά έπεσαν στα χέρια των Γερμανών και έτσι οι Θ. Μπαγλανέας, Γ. Ιωαννίδης, Σ. Γουρδομιχάλης και άλλοι αναγκάστηκαν να κρυφτούν και μετά να φύγουν για τα βουνά ή τη Μέση Ανατολή. Παρόλα αυτά, η ΠΕΑΝ συνέχισε να κρατάει ενωτική γραμμή. Η ΕΠΟΝ (νεολαία του ΕΑΜ), σε προκήρυξή της το φθινόπωρο του 1943, ανέφερε ότι «η ΠΕΑΝ έχει βρωμερό αντιλαϊκό χαρακτήρα».
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η ΠΕΑΝ φρόντισε να δώσει ένα μάθημα και στους μαυραγορίτες. Στη Στοά Πεσματζόγλου, διάφοροι μαυραγορίτες υπέστησαν άγριο ξυλοδαρμό από μέλη της ΠΕΑΝ με επικεφαλής τον Νίκο Λάζαρη.
Στις 3 Νοεμβρίου 1943, το Τμήμα Αθηνών του Ουλαμού Καταστροφών της ΠΕΑΝ διενήργησε μεγάλο σαμποτάζ στο Πυριτιδοποιείο. Το σαμποτάζ σχεδιάστηκε από το Χρήστο Μαυρομμάτη και εκτελέστηκε με επιτυχία από την ομάδα του Αντώνη Κουμινέα, αν και ο ίδιος σκοτώθηκε.
Αντιστασιακή δραστηριότητα είχε όμως και το τμήμα Πειραιά του Ουλαμού Καταστροφών της ΠΕΑΝ. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η ολοκληρωτική καταστροφή του φορτηγού πλοίου «Λούτσε», που είχε αγκυροβολήσει έξω από το λιμάνι του Πειραιά τον Μάρτιο του 1942 και μετέφερε πολεμικό υλικό.
Η ΠΕΑΝ έδρασε καθ’όλη τη διάρκεια της κατοχής. Διαλύθηκε στις 12 Μαρτίου 1945 μετά από απόφαση των μελών της.
Κώστας Περρίκος, ο αρχηγός της ΠΕΑΝ
Ο Κώστας Περρίκος (1905 - 1943) γεννήθηκε στα Μαστιχοχώρια της Χίου. Σε ηλικία 11 ετών έχασε τον πατέρα του. Τότε τον πήρε κοντά της μια θεία του στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το 1925 επέστρεψε στην Ελλάδα. Γράφτηκε στη Στρατιωτική Σχολή Αεροπλοϊας και το 1932 έγινε ανθυποσμηναγός. Παντρεύτηκε τη Μαρία Δεληγιώργη και απέκτησε τρία παιδιά.
Το 1934 γνώρισε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και εντάχθηκε στο κόμμα του, δηλαδή στο ΕΕΚ. Ως νεαρός αξιωματικός δημοσίευσε διάφορα άρθρα στα οποία τόνιζε ότι έπρεπε να ενταθεί η εκπαίδευση του προσωπικού της Ελληνικής Αεροπορίας και να δημιουργηθεί αεροπορική βιομηχανία. Τα άρθρα του αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να συλληφθεί και να δικαστεί.
Το 1935, αν και αθωώθηκε, αποτάχθηκε από την Αεροπορία. Αργότερα ζήτησε να επανέλθει στο στρατό υπό οποιαδήποτε ιδιότητα. Το αίτημά του έγινε δεκτό και κλήθηκε να παρουσιαστεί στις 25 Νοεμβρίου 1940. Αμέσως έφυγε για το μέτωπο. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, ο Περρίκος ίδρυσε την οργάνωση ΣΣΝ και λίγο αργότερα την ΠΕΑΝ. Ήταν δραστήριος, μαχητικός και αξιοπρεπής μέχρι το τέλος.
Χάρη στα δύο χτυπήματα εναντίον των ναζιστικών ελληνικών οργανώσεων (ΕΣΠΟ και ΟΕΔΕ) κατάφερε να εμποδίσει την αποστολή Ελλήνων εργατών στη Γερμανία, αλλά και Ελλήνων πολεμιστών στο Ανατολικό μέτωπο στο πλευρό των ναζί.
Ο Περρίκος δεν υπολόγισε όμως ότι θα μπορούσε να προδοθεί από έναν Έλληνα. Συνελήφθη από τους Γερμανούς το Νοέμβριο του 1942 και υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Όμως δεν κατέδωσε κανέναν από τους συναγωνιστές του. Ανέλαβε μόνος του την ευθύνη για όλες τις ενέργειες.
Μέσα από τις φυλακές Αβέρωφ όπου βρισκόταν ως μελλοθάνατος, έγραψε ένα σημείωμα προς το γιο του : «Δούλεψε για να σταματήσουν οι πόλεμοι, να ευημερήσουν όλοι οι άνθρωποι, να ενωθούν τα κράτη της Ευρώπης, να ειρηνεύσει και να ευτυχήσει ο κόσμος. Δούλεψε για να καταργηθούν οι τεχνητοί φραγμοί που παρεμποδίζουν και σε άπειρες περιπτώσεις ματαιώνουν την πρόοδο των αξιών. Δούλεψε για την επικράτηση της Δημοκρατίας. Αφιέρωσε τη ζωή σου στην Ελλάδα και στην ανθρωπότητα"
― Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο original-fippak.blogspot.gr
Βλ. metwpoistorias.blogspot.gr, sitalkisking.blogspot.gr και stigmesstinistoria.blogspot.com.
Αριστ., η είσοδος των γραφείων της ΕΣΠΟ στη γωνία των οδών Πατησίων 8 και Γλάδστωνος. Δεξ., το κτίριο μετά την ανατίναξη. Βλ. stigmesstinistoria.blogspot.com, aera2012.blogspot.gr και kallimasia.blogspot.com.
Αριστ., χωροφύλακας ποζάρει δίπλα σε γερμανό ναύτη μπροστά στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Δεξ., χωροφύλακας σε κοίνή περιπολία με γερμανό στρατιώτη, μετά τον βομβαρδισμό του Πειραιά. Βλ. kokkinosfakelos.blogspot.gr.
Βλ. fippak.blogspot.com.