Τον Ιούνιο του 1985 το “Afghan Girl”, ένα κορίτσι με διαπεραστικά πράσινα μάτια, θα γίνει το πλέον αναγνωρίσιμο εξώφυλλο του “National Geographic”. Η φωτογραφία της μικρής Αφγανής με το κόκκινο μαντήλι και τη συγκλονιστική ματιά, είναι μια λήψη του Αμερικανού δημοσιογράφου, Στιβ ΜακΚάρι, ο οποίος τότε δεν θα καταγράψει το όνομά της. Εκείνη την εποχή, η μικρή που εντοπίστηκε σε καταυλισμό προσφύγων του Πακιστάν, υπολογίζεται ότι ήταν 12 χρονών.
Μόνο το 2002, ο ΜακΚάρι θα πληροφορηθεί ότι η πρωταγωνίστρια της εμβληματικής φωτογραφίας του είναι η Σαρμπάτ Γκουλά που ποτέ δεν σταμάτησε να τρέχει για να σωθεί μέσα στα χρόνια από τις βίαιες αλλαγές που συνέβαιναν στο Αφγανιστάν.
Σήμερα, αυτό το κορίτσι, που υπολογίζεται ότι είναι πλέον γύρω στα 40 και μητέρα πολλών παιδιών, έχει διαφύγει στην Ιταλία, σύμφωνα και με τα όσα αναφέρουν πληροφορίες σε ρεπορτάζ του ξένου Τύπου.
Από τότε που οι ΗΠΑ αποχώρησαν από το Αφγανιστάν τον Αύγουστο, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα έκαναν έκκληση για βοήθεια της Σαρμπάτ.
«Το γραφείο του πρωθυπουργού κατεύθυνε και οργάνωσε τη μεταφορά της στην Ιταλία», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε το Γραφείο του Ιταλού πρωθυπουργού. Καμία άλλη πληροφορία για το πόσο θα παραμείνει στη χώρα ή για το αν θα μεταφερθεί αλλού δεν έχει γίνει γνωστή.
Σε ένα άρθρο του 2002, του “National Geographic” αφιερωμένο και πάλι σ’ αυτή την κοπέλα, αναφερόταν σχετικά:
«Ο χρόνος και οι κακουχίες έσβησαν τη νιότη της. Η επιδερμίδα της θυμίζει δερμάτινη υφή. Η γεωμετρία του σαγονιού της κάπως έχει μαλακώσει, τα σκληρά χαρακτηριστικά έχουν αμβλυνθεί. Τα μάτια, όμως, εξακολουθούν να λάμπουν. Μια σκληρή ματιά που δεν άλλαξε μέσα στα χρόνια»…
Το 2016, η Σαρμπάτ απελάθηκε από το Πακιστάν μετά τη σύλληψή της με την κατηγορία της απόκτησης πλαστών εγγράφων ταυτότητας, μια κοινή πρακτική μεταξύ των Αφγανών στο Πακιστάν. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταδίκασαν την πακιστανική κυβέρνηση επειδή την έστειλε πίσω στο Αφγανιστάν. Κατά την άφιξή της, ο τότε πρόεδρος του Αφγανιστάν, Ασράφ Γκάνι, την καλωσόρισε θερμά και της παρείχε ένα διαμέρισμα χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση.
Τον Αύγουστο, οι ηγέτες των Ταλιμπάν μετακόμισαν στο προεδρικό μέγαρο που είχε καταλάβει ο Γκάνι. Η κατάκτησή τους εκτόπισε για άλλη μια φορά εκατοντάδες χιλιάδες Αφγανούς, με το Πακιστάν να προετοιμάζεται για έως και 700.000 πρόσφυγες.
Την ίδια στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, περισσότεροι από 22.500 Αφγανοί πρόσφυγες έχουν επανεγκατασταθεί έως τις 19 Νοεμβρίου, συμπεριλαμβανομένων 3.500 μόνο μέσα στον Οκτώβριο. Περίπου 42.500 ακόμη παραμένουν σε προσωρινή στέγαση σε οκτώ στρατιωτικές βάσεις σε όλη τη χώρα ενώ περιμένουν για στέγαση.
Μέχρι την ανακατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, τα δικαιώματα των Αφγανών γυναικών είχαν αποκατασταθεί σε μια σειρά από δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Τα κορίτσια από το Αφγανιστάν πήγαιναν σχολείο και μπορούσαν να διεκδικήσουν ανώτερη μόρφωση, ενώ ήταν σχετικά εύκολο να βρουν εργασία σε θέσεις του δημοσίου (τράπεζες, δημόσιες υπηρεσίες, κ.λπ), αλλά και στον ιδιωτικό τομέα.
Από τον Αύγουστο και μετά, κάθε μέρα που περνάει, όλο και περισσότερο οι γυναίκες ωθούνται προς το σπίτι και την “εξαφάνισή” τους από τη δημόσια ζωή. Η γυναικεία παρουσία έχει περιοριστεί δραματικά από τους Ταλιμπαν στα media, στην πολιτική, σε εργασιακές θέσεις του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
Η Heather Barr, αναπληρώτρια διευθύντρια για τα δικαιώματα των γυναικών στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δήλωσε ότι η παρούσα, είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη στιγμή να είσαι γυναίκα υψηλού προφίλ στο Αφγανιστάν. Εξήγησε μάλιστα ότι υπήρξαν περιπτώσεις επιφανών γυναικών που απειλήθηκαν ή εκφοβίστηκαν ή ένιωσαν ότι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να κρύβονται ή να αλλάζουν συνεχώς τοποθεσίες για να αποφύγουν το “σαφάρι” των Ταλιμπάν για τον εντοπισμό των ιδίων, αλλά και των οικογενειών τους.
«Οι Ταλιμπάν δεν θέλουν οι γυναίκες να είναι ορατές μέσα στην κοινωνία της και η Σαρμπάτ είναι μια εξαιρετικά διάσημη Αφγανή», κατέληξε η Barr και αναφερόμενη στις περιπέτειες της Σαρμπάτ Γκούλα.
Για την ιστορία της απίστευτης διαδρομής αυτής της γυναίκας, αξίζει να αναφερθεί ότι η εθνικότητά της ήταν Παστούν, και οι γονείς της είχαν σκοτωθεί κατά την διάρκεια σοβιετικών βομβαρδισμών στο Αφγανιστάν, όταν ήταν μόλις 8 ετών.
Μαζί με την γιαγιά, τον αδελφό και τις τρεις αδελφές της μετακινήθηκαν στο Πακιστάν μέσω των ορεινών περασμάτων και κατέληξαν στον καταυλισμό προσφύγων κοντά στα σύνορα της χώρας το 1984. Τότε ήταν που την εντόπισε ο φωτογραφικός φακός του ΜακΚάρι, μαθήτρια ακόμη στο σχολείο που είχε στηθεί στον καταυλισμό προσφύγων Νασίρ Μπαγκ…
Με στοιχεία από National Geographic, New York Times, AP
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
