Θέλησα να πάρω μια μικρή δήλωση από ανθρώπους που έχουν ενδιαφέροντα πράγματα να πουν, για αυτό που έγινε στο Παρίσι. Κάποιοι μου απάντησαν με λέξεις, κάποιοι με status updates, κάποιοι με φωτογραφίες, κι ένας με σκίτσο. Τους ευχαριστώ όλους.
Δημήτρης Σταμούλης
Ηθοποιός, σκηνοθέτης, σκιτσογράφος
(Ο, εκτός των άλλων, σκιτσογράφος της LIFO, επέλεξε το παρακάτω σκίτσο που έκανε για την ίδια την LIFO. Έχει τίτλο "ΒΙΑ".)
Νίκος Σαραντάκος
Συγγραφέας, δημιουργός του Οι Λέξεις Έχουν τη Δική τους Ιστορία
Σταμάτης Κραουνάκης
Συνθέτης
(Screenshot απ' το προσωπικό μήνυμα/απάντησή του)
Βένα Γεωργακοπούλου
Δημοσιογράφος
Τόσο καιρό που δολοφονούνται δημοσιογράφοι, άνθρωποι του θεάτρου, γκέι και γυναίκες σε Ιρακ, Πακιστάν, Αλγερία και λοιπή Αφρική, αλλά και Παλαιστίνη (ναι, από την λατρεμένη μας Χαμάς ή τις αριστερές της συνιστώσες) το βουλώνουμε. Σκεφτόμαστε τα drones, τον Νετανιάχου, την οικογένεια Μπούς, την αποικιοκρατία. Και το αίμα, ο τρόμος, ο σκοταδισμός των ισλαμιστών μας φαίνονται ψιλά γράμματα.
Μην πω γιά κάτι άλλες σφαίρες, εγχώριες, απο ξανθομάλληδες Αβερελ τρομοκράτες που ούτε καν μας ενδιαφέρει ποιον θα βάλουν στοχο. Ε, λοιπον, δεν ειμαστε όλοι Charlie. Αν δεν ειμασταν και χθες , αν δεν παραμείνουμε και αυριο.
Ηλίας Κυριαζής
Κομίστας
Angry. #thisismyweapon #CharlieHebdo
Κωστής Παπαϊωάννου
Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Οι λεπτές διακρίσεις φοβάμαι θα γίνονται όλο και πιο δύσκολες: οι Γερμανοί πατριώτες του Pegida λένε όχι στον φονταμενταλισμό, όπως και όσοι φωνάζουν Je Suis Charlie. Όμως τους χωρίζει άβυσσος. Όσοι είδαν Charlie Hebdo και θυμήθηκαν φράχτες στον Έβρο είναι εχθροί της Ευρώπης μας, απαντούν στον ισλαμοφασισμό με ισλαμοφοβία.
Τέλος, επειδή πολλά ακούω για ελεύθερη έκφραση, θυμάμαι ότι το κράτος σφύριζε αδιάφορα όταν ο Παναγιώταρος, επικεφαλής αγέλης τετραπόδων, κακοποιούσε καλλιτέχνες και κοινό έξω από το θέατρο Χυτήριο.
Εννοώ, τι θα λέγανε πολλοί με σκίτσα του Charlie Hebdo στα ελληνικά με τον Θεό και τον Χριστούλη να κρέμονται στα περίπτερα; Εδώ σας θέλω.
Αργύρης Καστανιώτης
Εκδότης
Πάσχος Μανδραβέλης
Δημοσιογράφος
Αυτό πρέπει να το θυμόμαστε και στην Ελλάδα, όπου συχνά ο λόγος απαντάται με νόμιμη ή (συνηθέστερα) με παράνομη βία.
Ας ελπίσουμε ότι ουδέποτε -ούτε σε χίλια χρόνια- θα ζήσουμε την ανείπωτη φρίκη του Charlie Hebdo, αλλά για να το εξασφαλίσουμε πρέπει να γίνει κτήμα όλων ότι η γλώσσα, όχι μόνο κόκαλα δεν έχει, αλλά ούτε κόκαλα τσακίζει.
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Συγγραφέας
Νίκος Δασκαλόπουλος
Δημοσιογράφος
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι τρομοκράτες που επιτέθηκαν στο περιοδικό Charlie Hebdo, δήλωσαν ότι είναι της al-Qaeda. Ακόμα κι αν αυτό διαψευσθεί, όποιος κι αν είναι από πίσω, είναι πασίδηλο τι ήθελε να πετύχει. Όχι να φιμώσει ένα αριστερό, σατιρικό περιοδικό που κάνει σκληρή (και άρα την καλύτερη) σάτιρα στην θρησκεία, τις συντηρητικές πολιτικές κτλ - γιατί οι ελεύθερες φωνές, δεν φιμώνονται ποτέ. Αυτό που ήθελε ήταν να δυναμιτίσει ένα ήδη τεταμένο πολιτικό κλίμα και να δημιουργήσει φοβικό, να πολώσει και να καρπωθεί τα αποτελέσματα αυτής της πόλωσης.
Δεν πρέπει εμείς να πάμε να φάμε το τυρί στη φάκα σαν καλά ποντίκια, γιατί τότε θα ολοκληρωθεί το σχέδιό τους. Δυστυχώς φαίνεται πως ο Πρωθυπουργός, δεν σέβεται τους αδικοχαμένους δημοσιογράφους και πάνω από τα πτώματα κάνει χυδαία πολιτική σπέκουλα που δικαιώνει ακριβώς την ατζέντα όσων ήταν πίσω από το χτύπημα. Δεν είναι δυνατόν, οι πρόσφυγες που ίσα ίσα, φεύγουν από τις χώρες τους για να προστατευθούν από τους ισλαμοφασίστες, να εξισωθούν με αυτούς. Είναι αδιανόητο. Αντίθετα, αντί να πολωνόμαστε πρέπει να ανοίξουμε τους διαλόγους που μπορούν να προκύψουν από αυτή την εφιαλτική κατάσταση. Τον διάλογο για την ελευθερία του Τύπου, τον διάλογο για το χιούμορ και τη σάτιρα, για το political correct κ.α.
Σήμερα λέμε Je suis Charlie. Είμαστε όλοι μας όμως Charlie; Δεν το νομίζω. Υπάρχει άλλη μια διάσταση σε όλα τα προηγούμενα. Ότι υπάρχουν δύο δημοσιογραφίες που κονταροχτυπιούνται, αυτή που σατιρίζει και ασκεί κριτική στους εξουσιαστές και αυτή που τους υποστηρίζει. Διαβάζω σήμερα ρεπορτάζ από Ελληνικά ΜΜΕ και πέραν του ότι τους φονταμενταλιστές τζιχαντιστές τους γενικεύουν σε "Ισλαμιστές" γράφουν για το περιοδικό μέχρι και ότι είχε "εμμονή" με τον Μωάμεθ. Δηλαδή τι μας λένε; Ότι πήγαιναν γυρεύοντας; Έτσι τιμούν τους νεκρούς συναδέλφους τους; Το περιοδικό για την ιστορία ασκούσε κριτική και στον Ιουδαϊσμό και στον Χριστιανισμό. Όχι. Στη χώρα που -σήμερα-, στη σύγχρονη εποχή δεν ανέβηκε παράσταση (βλ. Corpus Christi στο θέατρο Χυτήριο) γιατί ενοχλήθηκαν Χριστιανοί, που λογοκρίθηκε και συνελήφθη ο γέροντας Παστίτσιος, που έριξε η Κυβέρνηση μαύρο στην ΕΡΤ, στη χώρα που κατατάσσεται 99η ανάμεσα σε 180 χώρες, στην Ελευθερία του Τύπου (έκθεση των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα για το 2014), δεν είμαστε όλοι Charlie.
Ούτε η Δύση μπορεί να θρηνεί αυθεντικά -χωρίς ψήγμα υποκρισίας- την ώρα που πάνω από 3.000 δυτικοευρωπαίοι προσχωρούν στις τάξεις των τζιχαντιστών και ταυτοχρόνως ο Ναζισμός θεριεύει ενώ η Δύση κοιτάζει αλλού αδιάφορα. Η Δύση έχει αφήσει τους αγωνιστές στο Κομπάνι μόνους τους απέναντι στον ISIS και οι Η.Π.Α. ψήφισαν "κατά", σε ψήφισμα καταδίκης του Ναζισμού του ΟΗΕ. Όταν από τη μια έχεις τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό και από την άλλη τον ναζισμό να αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικούς ρόλους, πάει να πει ότι κάποιες πολιτικές πήγαν πολύ λάθος, απέτυχαν, και κάποιες άλλες πρέπει να τις αντικαταστήσουν. Το ποιες θα είναι μένει να απαντηθεί. Και το να δοθεί αυτή η απάντηση, είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη όπως την ξέρουμε.
Ας θυμηθούμε όμως και μερικά λόγια του Albert Camus από την ομιλία του "Να δημιουργείς Επικίνδυνα" που έδωσε στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα το 1957 και σήμερα είναι πιο αναγκαία από ποτέ (συγνώμη για την πρόχειρη μετάφραση):
"Ας χαρούμε, έχοντας γίνει αυτόπτες μάρτυρες του θανάτου μια Ευρώπης που αγάπησε την άνεση και το ψέμα και που είμαστε αντιμέτωποι με σκληρές αλήθειες. Ας χαρούμε ως άνθρωποι γιατί μια παρατεταμένη φάρσα, έχει καταρρεύσει και βλέπουμε τι πραγματικά μας απειλεί. Και αφήστε μας να χαρούμε ως καλλιτέχνες, ξεριζωμένοι από τον ύπνο μας και την κώφωσή μας, αναγκασμένοι να έχουμε προσηλωμένο το βλέμμα μας στην εξαθλίωση, τις φυλακές, την αιματοχυσία. Αν, αντιμέτωποι με ένα τέτοιο όραμα, μπορούμε να διατηρήσουμε τη μνήμη των ημερών και των προσώπων, και εάν, αντιθέτως, αντιμέτωποι με την ομορφιά του κόσμου, θα καταφέρουμε να μην ξεχάσουμε τους ταπεινωμένους, τότε η Δυτική τέχνη θα ανακάμψει σταδιακά τη δύναμή της και την κυριαρχία της. Για να είμαστε σίγουροι, υπάρχουν μερικά παραδείγματα στην ιστορία, καλλιτεχνών που ήρθαν αντιμέτωποι με τέτοια δύσκολα προβλήματα. Αλλά όταν ακόμη και οι πιο απλές λέξεις και φράσεις πληρώνουν το βάρος τους σε ελευθερία και αίμα, ο καλλιτέχνης πρέπει να μάθει να τις χειρίζεται με αυτοσυγκράτηση. Ο κίνδυνος κάνει τους ανθρώπους κλασσικούς και σε κάθε περίπτωση, όλη η σπουδαιότητα έχει τις ρίζες της στο ρίσκο".
Θανάσης Χειμωνάς
Συγγραφέας, πολιτικός
Νίκος Ερηνάκης
Ποιητής
Μόνο σε τέτοιες φριχτές στιγμές μοιάζει η Ευρώπη ενωμένη. Μόνο τώρα μοιάζει να θυμάται πόσο αίμα χύθηκε για να αποτελούν τα συγκεκριμένα είδη ελευθερίας μέρη του συλλογικού φαντασιακού μας. Ας είναι και υποκριτικές πολλές απ' αυτές τις αντιδράσεις, σημασία έχει πως η Ευρώπη, έστω και μόνο στα χαρτιά, υπερασπίζεται μία κάποια έννοια της ελευθερίας· αυτό σημαίνει πως δεν είναι ακόμα αργά.
Μέσα στο σκοταδισμό του άλλου, εύκολα γιγαντώνεται και ο δικός σου. Δεν χρειάζεται φόβος, χρειάζεται θάρρος· για ανοιχτά βήματα, όχι προς τα μπροστά —δεν έχει ελπίδα η πορεία μας—, αλλά προς τα πάνω, πάνω απ' τον παγκόσμιο βούρκο.
Χάρης Πεϊτσίνης
Δικηγόρος, ραδιοφωνικός παραγωγός του amagi radio.
Όπως όρθιοι στάθηκαν και οι νεκροί, οι νεκροί ΜΑΣ, που παρά τις απειλές, συνέχιζαν ελεύθερα να ξιφασκούν κατά του κτήνους, με το μολύβι τους. Κόντρα στον τυφλό φανατισμό που μετατρέπει την ομορφιά, το χαμόγελο, την ελευθερία , σε λουτρό αίματος.
Ας βρούμε το κουράγιο να σταθούμε στα πόδια μας μετά το φονικό, και να υπερασπιστούμε τις αρχές που κάνουν αυτή τη μικρή ήπειρο, πατρίδα της δημοκρατίας και του πολιτισμού. Μόνο τότε θα ηττηθεί – μια και καλή- η αρχέγονη φρίκη που ξεπετάχθηκε απ'τα βάθη της ιστορίας και ξεδιπλώθηκε μπροστά στα μάτια μας. Δε θα τους περάσει.
Μανώλης Ανδριωτάκης
Σκηνοθέτης και συγγραφέας
Νίκος Μωραϊτης
Στιχουργός
Κυριάκος Αθανασιάδης
Συγγραφέας, συνδημιουργός του Amagi Radio
Δημήτρης Αναγνωστόπουλος
Στιχουργός
Με θλίβει που ακόμη και να πούμε κάτι όλοι εμείς, δε θα αλλάξει τίποτα στη ρίζα του προβλήματος. Η ευαισθητοποίηση, η ενημέρωση και η στήριξη είναι αναμφισβήτητα χρήσιμα εργαλεία. Τα μηνύματά μας όμως κολυμπάνε σε άλλη θάλασσα από αυτή όσων τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Εμείς τα ρίχνουμε στο νερό, εμείς τα βρίσκουμε να γυρνάνε στα πόδια μας και πάλι.
Νιώθω πιο πολύ αυτή την απόγνωση αυτή τη στιγμή. Παράλληλα όμως, νιώθω και μια μικρή ανακούφιση γιατί βλέπω ότι κάποια πράγματα απ' αυτά που θα μπορούσα εγώ να σκεφτώ και να πω σήμερα, τα λένε μια χαρά τόσοι και τόσοι άλλοι. Διάβασα πολλά από τη στιγμή που γύρισα σπίτι, προερχόμενα ακόμη και από άτομα που συνήθως δεν εκφράζονται. Ο κόσμος αντιδρά. Αλυσιδωτά, και ίσως βέβαια όχι πάντα συνειδητά.
Ο ίδιος αυτός κόσμος όμως, στην καθημερινότητά του τι κάνει; Φοβάται, υπομένει και δέχεται τα πράγματα όπως είναι, απλώς και μόνο επειδή έτσι είναι; Αντιτίθεται στην αδικία χρησιμοποιώντας τις ιδέες, τις ελευθερίες και τα δικαιώματα που σήμερα προασπίζεται με αφορμή το τρομοκρατικό μακελειό του Charlie Hebdo, ή μήπως "καμώνεται" όπως έλεγε και η γιαγιά μου για να κάνει τη δουλίτσα του και όσο γίνεται πιο ανώδυνα;
Αγαπάει τον δικό του άνθρωπο αληθινά ώστε να χρειαστεί να αγαπήσει και τους υπόλοιπους; Προσπαθεί, επιλέγει, ονειρεύεται, ή βαδίζει απλώς τον δρόμο που βλέπει χαραγμένο μπροστά του; Έχει ουσιαστικά την παιδεία που δεν είχαν αυτοί οι κουρδισμένοι μαλάκες που σκοτώσανε στην ψύχρα τόσους συνανθρώπους τους/μας;