1) Φτάνοντας με το λεωφορείο στο Λισέ της Θεσσαλονίκης, και λίγο πριν κατέβουμε στη στάση, μια κυρία που μας άκουσε να κάνουμε εικασίες για το πόσο κόσμο θα έχει η συγκέντρωση γύρισε και μας μίλησε: "Φοβάμαι ότι δεν θα έχει καθόλου κόσμο. Εκεί δεν πάτε κι εσείς; Κι εγώ εκεί πάω". Χαμογελάσαμε, σαν συνένοχοι.
Ευτυχώς ο κόσμος ήταν μια χαρά πολύς μπροστά απ' το Γαλλικό Ινστιτούτο. Η θερμοκρασία, σύμφωνα με το κινητό μου είχε πέσει στους μηδέν βαθμούς, κι όμως, υπήρχαν κι άλλοι που ήθελαν να αποτίσουν φόρο τιμής στους νεκρούς, και να πουν: "Δε φοβάμαι".
2) Να πω την αλήθεια εγώ φοβόμουν λίγο στην αρχή. Το προηγούμενο άρθρο μου που αναφερόταν στον Σαμαρά, είχε μια γελοιογραφία του Charlie Hebdo μεταφρασμένη στα ελληνικά, με την απορία τι θα έκανε ο Σαμαράς αν την έβλεπε σε ελληνικό περιοδικό. Δεν θα υπήρχαν φυσικά απειλές εναντίον της ζωής μου, αν κάποιος διάβαζε το άρθρο, έλα όμως που στο ελληνικό Facebook οι απειλές θανάτου είναι το πιο εύκολο πράγμα, και τις κάνουν αυτοί που δεν κλικάρουν το λινκ και δεν καταλαβαίνουν καν τι πέρασε από μπροστά τους! Πάλι βρίσιμο και απειλές, επειδή "σκιτσάρισα αυτό το βλάσφημο κόμικ". Βρε άνθρωποι - δεν το σκιτσάρισα εγώ, ξοδέψτε δυο λεπτά πρώτα πριν βγάλετε θανατικές καταδίκες!
3) Ακούσαμε αρκετά γαλλικά στη συγκέντρωση - ανθρώπους να μιλούν για τον σεβασμό, τον πολιτισμό και την κουλτούρα. Για άλλη μια φορά συνειδητοποίησα πόσο καλό θα ήταν να ανήκαμε πραγματικά (και ολόψυχα) στη Δύση.
4) Έμαθα ότι η Μαριν Λεπέν βρήκε ευκαιρία να ζητήσει την επαναφορά της θανατικής ποινής στη Γαλλία. Δολοφονία εναντίον δολοφονίας δηλαδή. Λες και θα ένοιαζε τους τζιχαντιστές αν θα τους σκότωνε το κράτος - αφού γι' αυτούς ο θάνατος τους δικαιώνει, τους φέρνει, υποτίθεται, κοντά στον Θεό τους! Το να πεθάνουν μαχόμενοι δεν είναι κακό γι' αυτούς, ούτε αποτρεπτικό - το αντίθετο μάλιστα.
5) Η υπόθεση Charlie Hebdo είναι απ' τις πιο μπερδεμένες, με την έννοια ότι κάνει όσους έχουν παρωπίδες να βραχυκυκλώσουν. Ας πούμε: οι ισλαμοφοβικοί ξεσπαθώνουν κατευθείαν και λένε "ντροπή στους ισλαμιστές, έξω οι ξένοι", και μετά βλέπουν τι χοντροκομμένη σάτιρα είχε κάνει το περιοδικό στον Χριστούλη τους, και λένε "ντροπή στο περιοδικό, πήγαινε γυρεύοντας!"
6) Κατά τη γνώμη μου, δεν είναι οι θρησκείες που φταίνε. Δίνουν άλλοθι, ναι. Όμως οι απολίτιστοι άνθρωποι (και οι εν λόγω εξτρεμιστές ΕΙΝΑΙ απολίτιστοι) θα έβρισκαν κι άλλες δικαιολογίες για να διοχετεύσουν το μίσος τους, ακόμα κι αν δεν υπήρχαν οι θρησκείες.
7) Από την άλλη, μήπως το Κοράνι είναι κατά τόπους ασαφές και αφήνει να γίνουν παρερμηνείες; Θέλω να πω, καμία άλλη θρησκεία σήμερα δεν χρησιμοποιείται σα δικαιολογία για φόνους και μίσος τόσο μαζικά όσο αυτή. Μήπως θα μπορούσαν να γίνουν οι απαραίτητες διευκρινίσεις - ακόμα και κάποιο ψέμα να ειπωθεί (με ψέματα εξάλλου είναι γεμάτες, όλες οι θρησκείες) για να γίνει ξεκάθαρο ότι ο Αλλάχ δεν θέλει αυτό το μίσος κι ότι όποιος σκοτώνει στο όνομά του θα πηγαίνει στην Κόλαση;
8) Υπάρχουν θρησκείες οι οποίες, απ' ό,τι φαίνεται, δεν αφήνουν την αφομοίωση σε διαφορετικές κουλτούρες - ή τουλάχιστον αυτό μένει στο μυαλό πολλών πιστών τους. Είναι κλισέ αλλά είναι αλήθεια: Αν δεν σου αρέσει μια χώρα, δεν χρειάζεται να μείνεις εκεί, ούτε να αφομοιωθείς. Πηγαίνεις σε μία άλλη που θα σου ταιριάζει, δεν πιάνεις τα όπλα για να σκοτώσεις όλους τους υπόλοιπους.
9) Πίσω στο Γαλλικό Ινστιτούτο: Ο Γιάννης Μπουτάρης ήταν φυσικά εκεί, όπως και πάρα πολλοί αντιδήμαρχοι και στελέχη της Πρωτοβουλίας. Για άλλη μια φορά ένιωσα περήφανος για τον Δήμαρχο της πόλης μου.
Ο Πέτρος είχε εκτυπώσει μεγάλα Je Suis Charlie, και τα μοίρασε (ευτυχώς ο Χάρης μου έδωσε κι εμένα ένα). Άλλοι είχαν εκτυπώσει απλώς σελίδες με την φράση.
Κάποιος - ο καλύτερος! - που δεν είχε εκτυπωμένο πλακάτ, άνοιξε απλώς τη φωτογραφία Je Suis Charlie στο κινητό του και κρατούσε το κινητό του ψηλά.
Ήταν μια ωραία στιγμή.
10) Δεν ξέρω τι λύση υπάρχει. Και συνήθως όταν δεν ξέρεις τη λύση, η απάντηση είναι μία: Εκπαίδευση. Ένας νέος διαφωτισμός, ή η συνέχεια του παλιού, θα μπορούσε να μειώσει τους ψυχοπαθείς 'θρησκευτικούς' δολοφόνους. Αντί για πολέμους εναντίον της Ανατολής, αντί να τους εξαγριώνουμε περισσότερο, ας τους δώσουμε τα δώρα του Διαφωτισμού και ας ελπίσουμε να τα εκτιμήσουν και να διδαχτούν απ' αυτά.
11) Γιατί δεν έχουμε (πια) αντίστοιχους Χριστιανούς δολοφόνους;
Ο Δον Ιδιώτης έδωσε την καλύτερη απάντηση:
"Δεν έχουμε δει χριστιανούς ταλιμπάν γιατί κάποιοι έδωσαν αγώνες στον Δυτικό κόσμο για να περιορίσουν τη δύναμη της θρησκείας. Αλλιώς σήμερα ακόμα σταυροφορίες, θα είχαμε μην ανησυχείς. Χριστιανισμός και Ισλαμισμός είναι το ίδιο νόμισμα με δύο διαφορετικές όψεις."