Η ελευθερία του Τύπου είναι αντιμέτωπη με ολοένα και περισσότερες προκλήσεις όχι μόνο εντός ΕΕ, αλλά και εκτός.
Με αφορμή την Ημέρα ελευθερίας του Τύπου στις 3 Μαΐου 2023, οι ευρωβουλευτές τόνισαν τη σημασία της ελευθερίας του Τύπου ως ακρογωνιαίο λίθο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκφράζοντας παράλληλα ανησυχία για τις αυξανόμενες επιθέσεις σε δημοσιογράφους και τόνισαν ότι ο ελεύθερος Τύπος είναι απαραίτητος για τη λειτουργία της δημοκρατίας.
Η κατάσταση θεωρείται καλή στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, σε ψήφισμα του 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε ανησυχία για την κατάσταση των δημόσιων μέσων ενημέρωσης σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, υπογραμμίζοντας ότι η ελευθερία των μέσων, ο πλουραλισμός, η ανεξαρτησία και η ασφάλεια των δημοσιογράφων είναι θεμελιώδεις συνιστώσες του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση και πληροφόρηση και είναι κεντρικής σημασίας για τη δημοκρατική λειτουργία της ΕΕ.
Μάλιστα, δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στη δολοφονία του Έλληνα δημοσιογράφου, Γιώργου Καραϊβάζ τον Απρίλιο του 2021, αλλά και του Ολλανδού συνάδελφού του, Πέτερ Ντε Βρις, που σκοτώθηκε στο Άμστερνταμ τρεις μληνες μετά.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επίσης αποδειχθεί θανατηφόρος για τους δημοσιογράφους. Σύμφωνα με στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης (Ιούνιος 2023), δώδεκα δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022.
Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ελευθερία του Τύπου
Τον Νοέμβριο του 2020, το Κοινοβούλιο ζήτησε μέτρα για την ενίσχυση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και του πλουραλισμού στην ΕΕ.
- Τον Νοέμβριο του 2021, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν νέους κανόνες για την προστασία των επικριτικών φωνών από τη φίμωση, κάτι που ακολουθήθηκε από την πρόταση της Επιτροπής που παρέχει ελάχιστα πρότυπα προστασίας από «στρατηγικές αγωγές κατά της δημόσιας συμμετοχής (SLAPPs)» στην ΕΕ. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη διαπραγματευτική του θέση τον Ιούλιο του 2023.
- Σε δύο άλλες εκθέσεις που εγκρίθηκαν τον Μάρτιο του 2022 και τον Ιούνιο του 2023, οι ευρωβουλευτές προέτρεψαν την ΕΕ να δημιουργήσει μια κοινή στρατηγική για την αντιμετώπιση ξένων παρεμβάσεων και εκστρατειών παραπληροφόρησης και ζήτησαν περισσότερη υποστήριξη στα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, τους ελεγκτές πληροφοριών και τους ερευνητές.
- Τον Ιούλιο του 2023, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν επίσης να ισχυροποιηθούν, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι προσπάθειες για την προστασία των δημοσιογράφων, εκφράζοντας βαθιά ανησυχία για την κατάσταση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της ασφάλειας των δημοσιογράφων, παγκοσμίως.
- Στις 3 Μαΐου 2023, το Κοινοβούλιο απηύθυνε πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων για το τρίτο Βραβείο Δημοσιογραφίας "Daphne Caruana Galizia", το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο για σπουδαία επιτεύγματα στον τομέα της δημοσιογραφίας που προωθούν ή υπερασπίζονται τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ΕΕ.
Οι ευρωβουλευτές εργάζονται επίσης για τον Ευρωπαϊκό Νόμο για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης.