Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν
Αγριότοπος, μτφρ. Άννα Μαραγκάκη, Πόλις
Είναι πολύ οικεία στον Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν η εικόνα της άγριας Δύσης και η άλλη όψη της Αμερικής που συγκρότησε το σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό μόρφωμα της παγκόσμιας υπερδύναμης μέσα από απανωτές συγκρούσεις και εμφυλίους. Αν, λοιπόν, το εκπληκτικό Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά, που κυκλοφόρησε και πάλι από τις εκδόσεις Πόλις, μας έδειξε τι σημαίνει η ανάρρηση στις πρώτες τάξεις της πολιτικής ιεραρχίας, στο εσωτερικό της Αμερικής, μέσα από απανωτές εξαπατήσεις και ένα διαρκές καθεστώς ανηθικότητας, ο Αγριότοπος αποδεικνύει αυτό που λέει ο τίτλος του: ότι το περίοπτο κέντρο του κόσμου, που είναι η Νέα Υόρκη, υπήρξε ένα ατελείωτο σκηνικό συγκρούσεων και ρατσιστικών διωγμών.
Αγριότοπος, Μτφρ.: Άννα Μαραγκάκη, εκδόσεις Πόλις
Μέσα από μια ζωντανή και διαγεύστατη γλώσσα που συνδέει με τον δικό της τρόπο την ποιητική πρόζα με τον ακραίο κυνισμό της πραγματικότητας ο Γουόρεν, ο οποίος, σημειωτέον, υπήρξε ένας από τους μεγάλους «δασκάλους» του Κόρμακ Μακάρθι, επανέρχεται στην οικεία σε αυτόν εποχή του Αμερικανικού Εμφυλίου. Είναι καλοκαίρι του 1863, όταν ο νεαρός Άνταμ Ρόζεντσβαϊγκ, γιος ενός ιδεολόγου που πολέμησε στους περίφημους δημοκρατικούς πολέμους του 1848, αποφασίζει να εγκαταλείψει το γκέτο της Βαυαρίας για να πολεμήσει στο πλευρό των Βορείων εναντίον των Νότιων.
Μόνο που στην πορεία, ήδη από το ταξίδι του με το αγγλικής σημαίας ατμόπλοιο Ελβίρα, έχει να αντιμετωπίσει τον πιο σκληρό ρατσισμό που συνδέεται με το ότι, εκτός από Εβραίος, έχει ένα παραμορφωμένο πόδι, το οποίο δεν αργεί να τραβήξει την προσοχή και να γίνει αντικείμενο χλεύης. Δεν το βάζει κάτω και κατορθώνει τελικά να συμμετάσχει στον πόλεμο, αφού πρώτα περάσει από τις φτωχογειτονιές της Νέας Υόρκης όπου μαίνεται ο ρατσιστικός πόλεμος: τα σώματα των μαύρων κρέμονται από τους φανοστάτες, φέρνοντας στον νου το «Strange Fruit» της Μπίλι Χόλιντεϊ.
Το μεγάλο ερώτημα που βασανίζει, όπως πάντα, τον συγγραφέα, είναι αν ο πρωταγωνιστής του θα καταφέρει, σε αυτό το σκληρό περιβάλλον, να διατηρήσει ζωντανό τον ιδεαλισμό του και αν τελικά η ανθρώπινη εμπειρία εξαντλείται στον ρεαλισμό ή μπορεί να μεταστοιχειωθεί σε κάτι ανώτερο.
ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΑΓΡΙΟΤΟΠΟΣ» ΕΔΩ
Shelley Read
Θα γίνω ποτάμι, μτφρ. Ιλάειρα Διονυσοπούλου, Μεταίχμιο
Ένα βιβλίο που αγάπησε πολύ το αμερικανικό κοινό, καθώς ο κόσμος της Ριντ μεταφέρει τον αναγνώστη σε ένα αρχέγονο τοπίο, στα μυστικά της φύσης που τείνουμε να ξεχάσουμε, στην αλήθεια που μας διδάσκουν τα άγρια βουνά και τα ποτάμια, απ’ όπου αφορμάται ο τίτλος. Κεντρική πρωταγωνίστρια η έφηβη Βικτόρια, μέσα από την οποία η συγγραφέας μάς οδηγεί στα αδάμαστα και ενίοτε αχαρτογράφητα μέρη του Κολοράντο της δεκαετίας του ’40, καταγράφοντας ταυτόχρονα την ανησυχία και τα βιώματά της και κάνοντάς μας να νιώσουμε την ίδια ταραχή με τη νεαρή, της οποίας η καρδιά χτυπάει δυνατά για τον νεαρό Ινδιάνο που γίνεται η πυξίδα της στον κόσμο.
Στο επίκεντρο της πλοκής βρίσκεται ο ποταμός Γκάνισον, ο οποίος, εκτός από την ευεργετική του επιβολή, εμφανίζει και το καταστροφικό του μένος, με τα νερά του να πνίγουν την πόλη και να μένουν τελικά όρθιες μόνο οι ροδακινιές της οικογένειας της Βικτόρια, που πάντοτε αποτελούσαν σύμβολο και πηγή ελπίδας. Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο της Ριντ, η οποία επίσης κατάγεται από το Κολοράντο, ζει στα Βραχώδη Όρη και είναι καθηγήτρια στο Western Colorando, όπου, εκτός από δημιουργική γραφή, διδάσκει περιβαλλοντικές σπουδές.
Το Θα γίνω ποτάμι, που έχει μεταφραστεί ήδη σε τριάντα γλώσσες, είναι να μυθιστόρημα ενηλικίωσης και συνολικότερης μεταμόρφωσης σε εποχές που η φύση αξίζει να επανατοποθετηθεί, μετά την εποχή του γοτθικού μυθιστορήματος, στο επίκεντρο της αφήγησης και της προσοχής μας.
ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΘΑ ΓΙΝΩ ΠΟΤΑΜΙ» ΕΔΩ
Ρεμόν Κενό
Η πτήση του Ίκαρου, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, Ύψιλον
Είναι συγκινητικός ο τρόπος που το ελληνικό αναγνωστικό κοινό έχει οικειοποιηθεί ήδη από τις πολύ δημοφιλείς Ασκήσεις Ύφους την πολυσχιδή προσωπικότητα του Ρεμόν Κενό με τη μαθηματική ευφυΐα, το αδάμαστο δηκτικό χιούμορ και την εντυπωσιακή ευρυμάθεια. Μοναδικός στυλίστας, ασκημένος φιλόσοφος –αγαπημένος μαθητής του σπουδαίου εγελιανού στοχαστή Αλεξάντρ Κοζέβ– και μοναδικός στη σκηνοθεσία των πάντοτε κινηματογραφικών στιγμιοτύπων που ανιχνεύονται στα βιβλία του, ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του κινήματος των OULIPO δεν έπαψε να επανεφεύρει τον εαυτό του μέσα από τα βιβλία του.
Ειδικά στην Πτήση του Ίκαρου, που αποτελεί και το κύκνειο άσμα του, δίνει μαθήματα όσον αφορά την ευρηματικότητα και την άσκηση στο ύφος. Γράφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, τη χρονιά των εξεγέρσεων στο Παρίσι, οπότε ο πολιτισμός είχε αρχίσει να εξυμνεί διαφορετικές «ανακαλύψεις», από την ψυχανάλυση μέχρι το αυτοκίνητο, μάλιστα συνιστά ένα μυθιστόρημα μέσα στο μυθιστόρημα. Όλες οι περιγραφές αντιστοιχούν στις περιπέτειες του Ίκαρου –ο τίτλος είναι άκρως συμβολικός–, ο οποίος αποφασίζει να το σκάσει από τις σελίδες ενός βιβλίου που γράφει ο Ιμπέρ Λιμπέρ και να περιπλανηθεί στο Παρίσι, συγκεκριμένα στην περιοχή του Μονπαρνάς.
Εκεί, ακολουθώντας τον τρόπο των καλλιτεχνών, πίνει αψέντι και φλερτάρει, καταλήγοντας να πιάσει δουλειά σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων. Όλα αυτά, βέβαια, συμβαίνουν μέσα από διάφορα ευτράπελα που δύσκολα μπορείς να διακρίνεις αν είναι φανταστικά ή προϊόντα μιας μυθοπλασίας που εμπνέεται από αληθοφανή περιστατικά. Εκτός τα διαφορετικά γεγονότα, το βιβλίο συνδέει διαφορετικά αφηγηματικά είδη, από το θεατρικό έργο έως το αστυνομικό μυθιστόρημα, που καταλήγουν να γίνουν ένα ευρηματικό παιχνίδι, πάντα με τον πρωτότυπο τρόπο του Ρεμόν Κενό.
ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «Η ΠΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΚΑΡΟΥ» ΕΔΩ
Γιασμίνα Χάντρα
Για την αγάπη της Έλενας, μτφρ. Γιάννης Στρίγκος, Πατάκης
Το χωριό τους θα μπορούσε να λέγεται Νεκροταφείο των Ζωντανών, «έτσι όπως οι τρώγλες μας έμοιαζαν με τάφους κι οι γείτονές μας με φαντάσματα» σε ένα από τα αντιπροσωπευτικά μέρη της πολιτείας Τσιουάουα στο Μεξικό, όπου, δίπλα στα πιο σκληρά περιστατικά, θα ανθήσει η αγάπη που τρέφουν από μικροί ο ένας για τον άλλον η Έλενα και ο Ντιέγκο.
Γιασμίνα Χάντρα, Για την αγάπη της Έλενας, Mτφρ.: Γιάννης Στρίγκος, εκδόσεις Πατάκης
«Στο Χουάρες πεθαίνεις επειδή έχεις ζήσει», γράφει με παραστατικότητα, αφηγούμενος σε πρώτο πρόσωπο τα γεγονότα ο Ντιέγκο, για το αποκομμένο από τον πολιτισμό χωριό όπου μεγαλώνει μαζί με την Έλενα, η οποία «ενσάρκωνε τη θεία Χάρη που σε έκανε να αντέχεις όλη τη μιζέρια του κόσμου». Μέχρι που εκείνη πέφτει θύμα βιασμού μπροστά στα μάτια του κι έτσι η τελευταία χαραμάδα αγάπης και αθωότητας γίνεται συντρίμμια.
Βάζει σκοπό στη ζωή του να βρει τη χαμένη του αγάπη, η οποία, ύστερα από το τρομακτικό αυτό γεγονός, εγκατέλειψε το χωριό. Πόσο εύκολο είναι, όμως, σε ένα άγριο περιβάλλον όπου κυριαρχούν τα παιχνίδια εξουσίας των καρτέλ, η φτώχεια και ο θάνατος να βρεις μια χαμένη αγάπη; Πρόκειται για μια πραγματική ιστορία, την οποία μεταγράφει λογοτεχνικά πάντα με τον δικό του παραστατικό τρόπο ο Γιασμίνα Χάντρα, ο οποίος μας έχει χαρίσει μερικά από τα πιο όμορφα ρεαλιστικά μυθιστορήματα.
ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ» ΕΔΩ
Caryl Férey
Νορίλσκ, μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ, Άγρα
«Η θερμοκρασία το βράδυ ήταν γύρω στους μείον είκοσι βαθμούς Κελσίου, και με τον αέρα που έφτανε απ’ τα υψώματα γύρω από την πόλη ήταν σίγουρο ότι θα σπάγαμε τα μούτρα μας. Στους μείον σαράντα βαθμούς Κελσίου: Κάθε γυμνό τετραγωνικό της επιδερμίδας, μόλις ερχόταν σε επαφή με τον αέρα, κοκκίνιζε και αμέσως μετά νεκρωνόταν απ’ την παγωνιά. Καθώς δεν υπήρχαν προστατευτικά κιγκλιδώματα στη στέγη, ο Λεό πέρασε πρώτος.
Caryl Férey, Νορίλσκ, Μτφρ.: Αργυρώ Μακάρωφ, εκδόσεις Άγρα
Έπρεπε να αποφύγουμε τις παγίδες της ταράτσας, τα ηλεκτρικά καλώδια, τις σιδερόβρεγες που ξεφύτρωναν απ’ το μπετόν, το οποίο γλιστρούσε εξαιτίας του χιονιού και του πάγου – όμως η θέα του Νορίλσκ ήταν φαντασμαγορική. Το μπλε της νύχτας, οι σκούροι γκρίζοι καπνοί που ξεπετάγονταν απ’ τις υψικαμίνους των εργοστασίων, απ’ τα φουγάρα των πλοίων που αναχωρούσαν αγνοώντας τι θα συναντούσαν, τα φώτα απ’ τις οικοδομές όμοιες με παρατεταγμένα στρατιωτάκια κατά μήκος των λεωφόρων – βρισκόμασταν σε σκηνικό του Μπλέηντ Ράνερ. Αλλά σε εκδοχή Σιβηρίας, κάτι που δεν έμοιαζε με τίποτε απ’ όσα έχω δει μέχρι σήμερα».
Με αυτόν τον παραστατικό τρόπο περιγράφει ο συγγραφέας Καρίλ Φερέ, γνωστός ταξιδευτής σε πολλά μέρη του κόσμου, τις περιπέτειές του στο Νορίλσκ της μακρινής Σιβηρίας, ένα από τα πιο γνωστά γκουλάγκ του Στάλιν, όπου ελάχιστοι επιβίωναν και ακόμα λιγότεροι γλίτωναν από την τρέλα. Πρόκειται για ένα από τα πιο συναρπαστικά βιβλία του Φερέ, που έχει τη μορφή ταξιδιωτικού ημερολογίου, και μας μεταφέρει στα μέρη που τον ενέπνευσαν να γράψει το βιβλίο του Πάγος, αποκαλυπτικό στην αλήθεια του και συναρπαστικό στις περιγραφές του.
ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΝΟΡΙΛΣΚ» ΕΔΩ
Alasdair Gray
Poor Things-Χαμένα Κορμιά, μτφρ. Δημήτρης Βαρδουλάκης, Ελληνικά Γράμματα
Από το αρχέγονο πρόβλημα της ελευθερίας της βούλησης μέχρι την αδηφάγο περιέργεια των επιστημών και από τα ρομαντικά τοπία της Γλασκώβης μέχρι τα κορυφαία κέντρα του κοσμοπολιτισμού του 19ου αιώνα κυμαίνεται η θεματολογία του συναρπαστικού βιβλίου του συγγραφέα και εικαστικού Άλισντερ Γκρέι.
Γράφοντας ένα πολυεπίπεδο, μεταμοντέρνο αλλά ταυτόχρονα κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα που συνδυάζει διαφορετικά αφηγηματικά είδη και αναβιώνει μια διεστραμμένη εκδοχή της Αλίκης των Θαυμάτων με βάση την ιστορία του Φρανκενστάιν, ο Γκρέι μιλάει τόσο για την αξία των επιλογών και για την αποθέωση της γυναίκας όσο και για τον δυτικό ιμπεριαλισμό πολύ πριν γίνουν τις μόδας οι αποικιοκρατικές σπουδές.
Η Μπέλα Μπάξτερ δεν παύει να αναζητά μέχρι τέλος την ταυτότητά της, αλλάζοντας τόπους και πόθους και πηγαίνοντας από το εργαστήρι του δημιουργού της Θεόνικου Μπάξτερ και του διαρκώς ερωτευμένου μαζί της δόκτορος Άρτσιμπαλντ ΜακΚέρι σε πορνεία του περιθωριακού Παρισιού αλλά και σε καταγώγια της Αλεξάνδρειας. Η επιστολή της Μπέλα, που περιλαμβάνεται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, είναι σταθμός στη γυναικεία χειραφέτηση αλλά και τον λογοτεχνικό πειραματισμό καθώς καταργεί ακόμα και τη δύναμη του αφηγητή που θέλησε να τη μετατρέψει σε μοναδική του μούσα.
Ο συγγραφέας εντάσσει την επιστολή στο μυθιστόρημα ως «τυχαία» ανακάλυψη στο πλαίσιο μιας αρχειακής εκκαθάρισης, καθιστώντας την ουσιαστικό εύρημα με το οποίο μετατρέπει την Μπέλα από αντικείμενο του πόθου στο κατεξοχήν υποκείμενο της αφήγησης. Το βιβλίο, που κυκλοφορούσε παλιότερα από τη Νεφέλη αλλά ήταν για χρόνια εξαντλημένο, συνιστά ένα από τα σπουδαιότερα αφηγήματα της σκωτσέζικης λογοτεχνίας, που με τη φαντασία του Λάνθιμου απέκτησε καθολικές, διαχρονικές διαστάσεις.
ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «POOR THINGS» ΕΔΩ
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.