O Ουκρανός συνθέτης και πιανίστας Lubomyr Melnyk παίζει πιάνο πιο γρήγορα από οποιονδήποτε άνθρωπο στον πλανήτη αυτήν τη στιγμή.
Το 1985 έσπασε δύο παγκόσμια ρεκόρ που καταγράφηκαν στην κάμερα. H ταχύτητά του στο πιάνο είναι 19,5 νότες το δευτερόλεπτο σε κάθε χέρι και μπορεί να παίξει 13 και 14 νότες ανά δευτερόλεπτο για μία ολόκληρη ώρα.
Όλα αυτά τα πετυχαίνει λόγω μιας πολύ ιδιαίτερης τεχνικής που έχει αναπτύξει, την continuous music (συνεχόμενη μουσική). Πρόκειται για μία από τις πιο πολύπλοκες τεχνικές για πιάνο και αρκετά δύσκολη για οποιονδήποτε σολίστα που παίζει μπροστά σε κοινό. Την παρομοιάζουν με αυτές που χρησιμοποιούν στις πολεμικές τέχνες. Μάλιστα, σχετίζεται άμεσα, όπως μαθαίνω από τον ίδιο.
Για τον Melnyk, που εκπαιδεύτηκε ως κλασικός πιανίστας, είναι το πιο απολαυστικό πράγμα στον κόσμο. Αντλεί απεριόριστη ευχαρίστηση μέσα από αυτό. Έχει γράψει αρκετές σχετικές μελέτες και ίσως είναι από τους τελευταίους που τη χρησιμοποιούν. O μεγαλύτερος φόβος του είναι ότι κάποια στιγμή θα πεθάνει και η συγκεκριμένη μουσική και γνώση θα χαθούν μαζί του.
Πριν από μερικά χρόνια το έργο του ήταν παντελώς άγνωστο στο ευρύτερο κοινό. Βγήκε από το σκοτάδι όταν ένας από τους λιγοστούς μαθητές του τον ανέφερε σε μια συζήτηση που είχε με τον Γερμανό πιανίστα Hauschka.
Σήμερα η φήμη του τον φέρνει στην Αθήνα για δύο εμφανίσεις τον Απρίλιο στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», με τη μία να έχει γίνει ήδη sold-out.
Αγαπώ το πιάνο με κάθε μόριο της ύπαρξής μου. Το σώμα μου και το πιάνο είναι ένα. Το πιάνο παίζει εμένα. Μου έμαθε όλα όσα χρειάζεται να ξέρει κανείς. Αν μπορέσεις να αγγίξεις το σύμπαν με το πιάνο, μπορείς να φτάσεις να μάθεις τα πάντα.
Για μεγάλο διάστημα έβγαζε τα προς το ζην παίζοντας πιάνο στις πρόβες της χορογράφου Carolyn Carlson για την Όπερα του Παρισιού, ενώ πέρασε περιόδους που δεν είχε να φάει. Τον ρωτάω αν σκέφτηκε ποτέ να τα παρατήσει λόγω της αδιαφορίας για την τέχνη του και των κακουχιών που πέρασε.
«Όχι, δεν μου πέρασε απ' το μυαλό» λέει. «Γιατί να σταματήσω να παίζω πιάνο όταν η continuous music και το ότι την κατέχω αξίζουν όλο το χρυσάφι του κόσμου;
»Είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνεις αυτήν τη μουσική σήμερα. Το κλασικό ακροατήριο έχει αποκοιμηθεί μέσα σε σιωπηλά μουσεία, ενώ ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος είναι πολύ απορροφημένος από το Διαδίκτυο και δεν μπορεί να ακούσει τι γίνεται γύρω του».
Είχε δηλώσει παλιότερα ότι αν γεννιόταν ο Σοπέν σήμερα, θα έκανε ambient και continuous music, παρ' όλα αυτά έχει μια απαισιόδοξη άποψη για τη σημερινή μουσική.
«Η κοινωνία μας πεθαίνει επειδή δεν έχουμε πια άτομα σαν τον Μπαχ και τον Μπετόβεν ανάμεσά μας» αναφέρει. «Είναι χαμένη σε έναν κόσμο από ρυθμούς της ζούγκλας και ζώα που γρυλίζουν και δεν ξέρουν να τραγουδούν. Οι άνθρωποι που έχουν χάσει την επαφή τους με το παρελθόν δεν έχουν μέλλον. Θα ζουν τη μία μέρα μετά την άλλη, αλλά δεν θα έχουν ρίζες.
»Η κλασική μουσική έχει έναν βελούδινο ήχο που δεν μπορεί να αναπαραχθεί. Και δεν ξέρω κανέναν που να μπορεί να την αναπαραγάγει σήμερα. Με πιάνει κατάθλιψη απ' όσα ακούω γύρω μου. Το ραδιόφωνο δεν παίζει τίποτα που να αξίζει.
»Ξέρω ότι κάπου γράφονται σπουδαία πράγματα, αλλά τέλος πάντων. Είμαι εξαιρετικά στενοχωρημένος που δεν βγαίνει ροκ μουσική πια όπως παλιά, όχι επειδή ήταν πολύ σπουδαία αλλά επειδή αυτό που την έχει αντικαταστήσει είναι πολύ κακό».
Ο Lubomyr Melnyk παίζει πιάνο πιο γρήγορα από οποιονδήποτε άνθρωπο στον πλανήτη αυτήν τη στιγμή.
Στη συνέντευξη βγάζει μια απόλυτα δικαιολογημένη νευρικότητα και μια βαθιά λύπη. Για χρόνια ζούσε στην αφάνεια, χωρίς να αναγνωρίζεται η δουλειά του. Σχεδόν μου τη λέει όταν του ζητάω να μου πει πώς αισθάνεται που τον θεωρούν τον γρηγορότερο πιανίστα του κόσμου, αλλά πιστεύω ότι είμαστε απλώς χαμένοι στη μετάφραση.
«Δεν είμαι σίγουρος αν ο κόσμος το συνειδητοποιεί πραγματικά. Ακόμα και η ερώτησή σου είναι προβληματική, δεν θα έλεγες το ίδιο για μια Φεράρι π.χ. Οι πιανίστες παίζουν σε κανονικούς ανθρώπινους ρυθμούς, αντίθετα, εγώ τους ξεπερνάω, φτάνοντας σχεδόν σε υπερηχητικά επίπεδα.
»Αρχικά είχα την εντύπωση ότι ο κόσμος θα το καταλάβαινε και θα εντυπωσιαζόταν αλλά, όχι, αρνούνται να το πιστέψουν, ακόμη κι όταν τους το αποδεικνύω. Έτσι, το να μπορώ να κάνω αυτό το θαυματουργό πράγμα δεν μου έχει προσφέρει τίποτα εκτός από θλίψη.
»Φαντάσου να μπορούσες να πετάξεις τέσσερα μέτρα πάνω από το έδαφος διανύοντας απόσταση 100 μέτρων και κανένας να μη νοιαζόταν γι' αυτό. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει μ' εμένα».
Κλείνουμε τη συνέντευξη με μια αναφορά στο πιάνο του και εκεί συγκινείται. Δεν τον έχουν χαρακτηρίσει τυχαία «προφήτη του πιάνου».
«Αγαπώ το πιάνο με κάθε μόριο της ύπαρξής μου. Το σώμα μου και το πιάνο είναι ένα. Το πιάνο παίζει εμένα. Μου έμαθε όλα όσα χρειάζεται να ξέρει κανείς.
»Αν μπορέσεις να αγγίξεις το σύμπαν με το πιάνο, μπορείς να φτάσεις να μάθεις τα πάντα. Τα πλήκτρα του βρίσκονται οριζόντια, σε μία διάσταση, όχι σε δύο διαστάσεις, όπως των υπόλοιπων οργάνων που απαιτούν δύο χέρια για να λειτουργήσουν σε δύο διαφορετικά επίπεδα.
»Αυτή η ενότητα με το σώμα δημιουργεί μια ενέργεια που φτάνει μέχρι την ψυχή και ακόμη παραπέρα, εκεί όπου κανένας άνθρωπος δεν έχει πάει ποτέ πριν. Και κάθε βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι τόσο όμορφο, που σου φέρνει δάκρυα».
Info
O Lubomyr Melnyk έρχεται στην Αθήνα στο πλαίσιο των pre-events του Plisskën Festival για δύο εμφανίσεις, στις 3 και 4 Απριλίου, στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».