Στην τελευταία εμφάνισή τους στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2015 άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις. Στο κατάμεστο Tesla Bios όλοι πιάστηκαν χέρι-χέρι και δεν σταμάτησαν να χορεύουν εκστασιασμένοι σε κύκλους, όσο η γκάιντα, η λύρα, το καβάλι και το νταούλι πρόσταζαν τον ρυθμό. Η Εβρίτικη Ζυγιά, το πενταμελές παραδοσιακό μουσικό συγκρότημα από το βορειότερο και ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας που συστάθηκε το 2007, είχε μαγέψει το εναλλακτικό αθηναϊκό για πρώτη φορά.
Η επιστροφή στην παράδοση είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται εδώ και τουλάχιστον 3 χρόνια, κυρίως στην εναλλακτική ελληνική μουσική σκηνή. Metal και κλαρίνα, covers παραδοσιακών τραγουδιών, samples από δημοτικά, ρεμπέτικα και παλιά λαϊκά τραγούδια απαντούν όλο και πιο συχνά στα έργα νέων δημιουργών. Ο Αλέξης (θρακιώτικη λύρα), ο Σπύρος (γκάιντα, καβάλι), ο Στρατής (φωνή, καβάλι), ο Άγγελος (κρουστά) και ο Γιώργος (ακορντεόν, ηλεκτρονικό όργανο) ωστόσο δεν θεωρούν πως αυτό είναι μια νέα τάση.
«Βλέπουμε την παραδοσιακή μουσική ως έναν ζωντανό οργανισμό που υφίσταται και εξελίσσεται δυναμικά εντός του πλαισίου της σύγχρονης κοινωνίας, παίζοντας μάλιστα ρυθμιστικό ρόλο σε πολλές πτυχές της. Βλέπουμε στην καθημερινή πράξη, ειδικότερα στην περιοχή μας, πως η παραδοσιακή μουσική, τα όργανα και τα τραγούδια αποτελούσαν, και αποτελούν, στοιχεία απόλυτα συνυφασμένα με τον κύκλο της ζωής των ανθρώπων και δεν νοείται να λείπουν ούτε από τις χαρές τους ούτε από τις λύπες. Πέρα από αυτό, δεν πρέπει να ξεχνάμε το γεγονός ότι η παραδοσιακή μουσική πολλών τόπων επηρεάζει διαχρονικά και ποικιλοτρόπως διάφορα είδη μουσικής, δεχόμενη ασφαλώς επιρροές και από άλλα, σύγχρονα είδη. Αντιλαμβανόμαστε την παράδοση ως "το παρελθόν που κληρονομείται"».
Η θρακιώτικη μουσική ως βαλκανικό είδος, είναι λογικό να θυμίζει σε κάποια σημεία μελωδίες από γειτονικές χώρες, τη στιγμή μάλιστα που οι ρυθμοί είναι σχεδόν κοινοί. Ωστόσο, πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι και εκείνες που εντοπίζουν ομοιότητες με την κέλτικη μουσική και τη μεσαιωνική.
Τώρα επιστρέφουν στο six d.o.g.s για ένα ακόμη συναρπαστικό live, πλημμυρισμένο από θρακιώτικες μελωδίες, έναν συνδυασμό ψυχεδέλειας και χαρμολύπης, που πηγάζει από αρχέγονα μουσικά όργανα, βαθιά ριζωμένα στην παράδοση και στη μνήμη των ανθρώπων της Θράκης.
— Είστε χαρούμενοι που επιστρέφετε στην Αθήνα;
Έχουμε όμορφες αναμνήσεις από προηγούμενα live στην Αθήνα και κάθε φορά που επιστρέφουμε για κάτι καινούργιο είμαστε κατενθουσιασμένοι. Αυτήν τη φορά, το μέρος όπου παίζουμε και το πρότζεκτ που θα παρουσιάσουμε αποτελούν επιπλέον λόγους για να είμαστε ενθουσιασμένοι.
— Έχετε ξαναβρεθεί ποτέ στο six d.o.g.s; Πώς νιώθετε που θα παίξετε σε έναν τέτοιο χώρο;
Έχουμε ξαναβρεθεί εκεί, αλλά ως επισκέπτες σε άλλα events. Γνωρίζουμε ότι θα παίξουμε σε έναν από τους πιο γνωστούς και καλοστημένους χώρους της πρωτεύουσας. Είναι καλά οργανωμένος, με αξιόλογες συνεργασίες και διοργανώσεις στο ιστορικό του, πολύ θετικές κριτικές από μεγάλη μερίδα του κόσμου και, το κυριότερο, με κοινό που ενδιαφέρεται να ακούσει διαφόρων ειδών μουσική. Ποιος δεν θα ήταν ενθουσιασμένος στη θέση μας;
— Πώς πετύχατε να φέρετε τη θρακιώτικη παράδοση σε επαφή με ένα μη μυημένο κοινό, όπως αυτό της πρωτεύουσας; Πώς νιώθετε γι' αυτό;
Πιστεύουμε πως η μουσική μας συγκεντρώνει όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που χρειάζεται ένα μη μυημένο κοινό για να ενδιαφερθεί, να γοητευτεί, να την ψάξει και να διασκεδάσει με αυτήν. Στην Αθήνα, και όχι μόνο, υπάρχουν άνθρωποι με ανοιχτούς ορίζοντες και πολυεπίπεδη αντίληψη της μουσικής, όπως ο Αδαμάντιος Καφετζής, που μπόρεσαν και διέκριναν αυτά τα στοιχεία και κατέστησαν πρόσφορο το έδαφος προκειμένου η θρακιώτικη μουσική να ακουστεί και σε άλλους κύκλους, πέρα από αυτούς των χορευτικών συλλόγων.
— Τι είναι αυτό που φέρνει τον κόσμο στα live σας;
Αν και η αίσθηση του κόσμου είναι η πιο ασφαλής απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις, θα κάνουμε μια προσπάθεια να απαντήσουμε. Σίγουρα δίνουμε το 100% της ψυχής μας πάνω στη σκηνή, παίζουμε με πολύ πάθος και στις πρόβες δουλεύουμε με ακόμη περισσότερο, προκειμένου να ενορχηστρώσουμε με ποικίλους τρόπους τα τραγούδια, να συνθέσουμε νέες μελωδίες και αυτοσχεδιασμούς και να βελτιώνουμε συνεχώς τις τεχνικές μας. Επιπλέον, το αυθεντικό ηχόχρωμα του μουσικού ιδιώματος της Θράκης, έτσι όπως προκύπτει από τους αυτοσχεδιασμούς και τις τεχνικές των παραδοσιακών οργανοπαιχτών της περιοχής που έχουμε καταγράψει, αποτελούσε ανέκαθεν για εμάς σημείο αναφοράς και μελέτης και έχουμε κατορθώσει να το εκφράζουμε με το παίξιμό μας. Με βάση αυτά τα στοιχεία συγκροτήσαμε την ταυτότητά μας και αυτά μάλλον περιμένει να δει ο κόσμος σε κάθε live. Βέβαια, η προοπτική της συνύπαρξης όλων των παραπάνω με τα πιο σύγχρονα όργανα, όπως το ακορντεόν ή το ηλεκτρονικό αναλογικό όργανο, θεωρούμε ότι είναι αρκετά ενδιαφέρουσα και δελεαστική για κάποιον ή κάποια που ζητά να ακούσει κάτι εναλλακτικό και πρωτότυπο.
— Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της θρακιώτικης μουσικής που σας μαγεύουν;
Πολύ ουσιαστική ερώτηση και χαιρόμαστε που μας τη θέτεις. Το θρακιώτικο μουσικό τέμπλο είναι πλούσιο σε μελωδίες, ρυθμούς, τραγούδια, ιστορίες και ιδιαίτερα ηχοχρώματα ανά περιοχές. Με μια πιο προσεκτική ανάγνωση, όμως, ο συνδετικός κρίκος όλων αυτών των παραμέτρων, η κοινή συνισταμένη με άλλα λόγια, είναι τα μουσικά όργανα, η γκάιντα, η λύρα, το καβάλι και το νταούλι, όργανα που για χιλιάδες χρόνια αποτελούσαν και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της έννοιας «Θράκη» και έχουν ταυτιστεί με τον όρο «θρακιώτικη μουσική». Εδώ βρίσκεται το στοιχείο που μας συγκινεί περισσότερο. Η δυναμική που εκπέμπουν αυτά τα όργανα όταν παίζουν μαζί, ο τρόπος με τον οποίο δένουν ηχητικά και συχνοτικά, η υποβλητική ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα ισοκρατήματα της γκάιντας και της λύρας αλλά και τα έντονα συναισθήματα που μπορεί να προκαλέσει η ένταση του ρυθμού είναι τα στοιχεία που μας μάγεψαν και γέννησαν την επιθυμία για τη δημιουργία της Ζυγιάς. Κι αν κρίνουμε από το γεγονός ότι τα ίδια στοιχεία αποτέλεσαν την αιτία ώστε να καθιερωθούν αυτά τα όργανα από τον ίδιο τον κόσμο ως βασικοί πρωταγωνιστές των περισσότερων θρακικών εθίμων ιστορικά, τότε γίνεται εμφανές ότι δεν έχουν μαγέψει μόνο εμάς.
— Ποια μουσικά είδη θεωρείτε ότι αναγνωρίζει κανείς μέσα στις παραδοσιακές θρακιώτικες μελωδίες;
Είναι γεγονός ότι στο άκουσμα της θρακιώτικης μουσικής γίνονται αρκετοί συνειρμοί ή και παραλληλισμοί με άλλα είδη μουσικής. Ως βαλκανικό είδος μουσικής, είναι λογικό να θυμίζει σε κάποια σημεία μελωδίες από γειτονικές χώρες, τη στιγμή μάλιστα που οι ρυθμοί είναι σχεδόν κοινοί. Ωστόσο, πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι και εκείνες που εντοπίζουν ομοιότητες με την κέλτικη μουσική και τη μεσαιωνική, είτε λόγω οργάνων είτε λόγω μελωδιών. Σίγουρα υπάρχουν αρκετά κοινά στοιχεία, τόσο σε ρυθμό και μελωδία όσο και στα όργανα που χρησιμοποιούν, με τη μουσική των ελληνόφωνων περιοχών της Κάτω Ιταλίας κι αυτό το διαπιστώσαμε όταν ταξιδέψαμε στην περιοχή της Καλαβρίας για συναυλία πριν από περίπου τρία χρόνια. Τελευταία βλέπουμε και τον όρο «ψυχεδελική» να αναφέρεται στη μουσική μας κι αυτό μάλλον έχει να κάνει με την αίσθηση που δημιουργεί στον ακροατή.
— Ο όρος «ψυχεδελική» σας αντιπροσωπεύει;
Η νοηματοδότηση της θρακιώτικης μουσικής είναι εν γένει υποκειμενική υπόθεση και ο χαρακτηρισμός της ως ψυχεδελική από κάποιους διαμορφώνεται μέσα από πλήθος αλληλεπιδραστικών παραγόντων, μουσικών, συναισθηματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών. Οι ίδιοι παράγοντες επιδρούν διαφορετικά σε κάποιους άλλους με αποτέλεσμα να προσδίδουν διαφορετικούς χαρακτηρισμούς, που επίσης έχουμε δει κατά καιρούς. Ο κοινός τόπος και το ουσιαστικό κομμάτι το οποίο αναδεικνύεται μέσα από αυτήν τη συζήτηση είναι ότι το αμάλγαμα ρυθμού, μελωδίας και στίχου της θρακιώτικης μουσικής εκπέμπει ψυχισμό, προκαλεί έντονα συναισθήματα χαρμολύπης, ξεσηκώνει και συναρπάζει. Αν όντως αυτά είναι τα στοιχεία που προκαλούν τον χαρακτηρισμό «ψυχεδέλεια», τότε δεν έχουμε κανένα λόγο να διαφωνήσουμε.
— Είστε όλοι σας νεαροί. Πώς φαίνεται στις κοπέλες η ενασχόλησή σας με την παραδοσιακή μουσική;
Το μεγαλύτερο «νεαρό» αγόρι του γκρουπ είναι 53 και το μικρότερο 23. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι είναι πολύ μεγάλα τα ποσοστά των νέων, γυναικών και αντρών, που ασχολούνται με την παράδοση, είτε χορεύοντας σε πολιτιστικούς συλλόγους είτε παίζοντας μουσική. Επιπρόσθετα, αρκετές και αρκετοί είναι αυτές και αυτοί που προσεγγίζουν τον χώρο ακαδημαϊκά και ερευνητικά μέσω πανεπιστημιακών σχολών, γεγονός αρκετά αισιόδοξο και ελπιδοφόρο, αν θέλουμε να εξακολουθήσουν να αναδεικνύονται κρίσιμα ζητήματα της παράδοσης. Πάντως, για να μη θεωρήσεις ότι υπεκφεύγουμε, θα σου απαντήσουμε ότι οι μέχρι τώρα εμπειρίες μας δείχνουν πως οι κοπέλες αξιολογούν μάλλον θετικά την ενασχόλησή μας με την παράδοση.
— Πριν από έναν χρόνο κυκλοφόρησε η δεύτερη δισκογραφική σας δουλειά με τίτλο «Νερ για δγείτι αφιγκραστείτι», μια συνεργασία με τον εκπολιτιστικό λαογραφικό σύλλογο Διδυμοτείχου «Τα Δίδυμα Τείχη». Τώρα τι να περιμένουμε;
Με τη συγκεκριμένη δισκογραφική δουλειά, της οποίας υπογράφουμε τη μουσική επιμέλεια, ολοκληρώθηκε μια συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια χρόνων του συλλόγου να προσεγγιστεί πολυδιάστατα η περιοχή της Μακράς Γέφυρας, όχι μόνο μουσικά και τραγουδιστικά αλλά και από κοινωνικοπολιτισμικής άποψης. Πρόκειται για μια περιοχή της Ανατολικής Θράκης που παρέμενε σχεδόν απάτητη και παρθένα, τόσο ερευνητικά όσο και δισκογραφικά, όλα τα προηγούμενα χρόνια. Στο στούντιο έχουμε μπει ήδη για τις ηχογραφήσεις της τρίτης επίσημης δισκογραφικής δουλειάς, χωρίς όμως να μπορούμε ακόμα να προσδιορίσουμε χρονικά την κυκλοφορία της, ενώ παράλληλα δουλεύουμε πυρετωδώς το πρότζεκτ που θα παρουσιαστεί στο six d.o.g.s.
— Τι θα δούμε, λοιπόν, το Σάββατο 21/1, στο six d.o.g.s;
Ενδιαφέρουσες ενορχηστρώσεις, αυτοσχεδιασμούς, δυνατό ρυθμό και κάποιες μουσικές εκπλήξεις. Τα υπόλοιπα από κοντά.
Info: Εβρίτικη Ζυγιά live, Σάββατο 21 Ιανουαρίου, 21:00, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, είσοδος: 6 ευρώ