Σούπερκραχ: το μεγάλο κόλπο με τη διεθνή Οικονομία σε κόμικ για τα ανίδεα παιδιά

 Για όσους δεν καταλαβαίνουν (ή δεν θέλουν να καταλαβαίνουν) το εφιαλτικό νέο τοπίο της παγκόσμιας Οικονομίας με τους κωδικούς όρους που εκφέρονται λες κι όλοι γεννιόμαστε και πεθάινουμε μέσα στο Χρηματιστήριο, μόλις κυκλοφόρησε, από τις Εκδόσεις Κριτική, το βιβλίο του βραβευμένου Βρετανού κομίστα Ντάριλ Κάνινγκχαμ, «Σούπερκραχ –το μεγάλο κόλπο με τη διεθνή οικονομία».

Ο Κάνινγκχαμ πιάνει την ιστορία της πρόσφατης οικονομικής κρίσης από την αρχή, και το πρώτο μέρος του graphic novel του το αφιερώνει στην Άυν Ράντ, οπαδό του φιλελευθερισμού και μέντορα του Άλαν Γκρίνσπαν, του τέως προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Η Άυν Ραντ μου ήταν παντελώς άγνωστη, σε άλλους όμως ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής και η επιρροή που άσκησε στην αμερικανική -και όχι μόνο- δεξιά ήταν τεράστια. Η φιλοσοφία της, ο «αντικειμενισμός», υποστήριζε ότι για να λειτουργήσει σωστά η λογική χρειάζεται ανεξαρτησία και ατομικότητα. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, ο εγωισμός μετατρέπεται σε αρετή και η κρατική παρέμβαση, ακόμα και για να προστατευθούν οι αδύναμοι, είναι ανεπιθύμητη. Ο αλτρουισμός, εξάλλου, θεωρείται ηθική κατάπτωση!
Στο δεύτερο μέρος ο κομίστας περιγράφει με λεπτομέρειες την οικονομική κρίση και τα αίτια που οδήγησαν σε αυτήν. Η απληστία του τραπεζικού τομέα ευθύνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό για την οικονομική κατάρρευση που ακολούθησε. Ποιος άλλος ευθύνεται; Η έλλειψη κρατικού ελέγχου και οι χαλαρές κυβερνητικές ρυθμίσεις. Εδώ, βέβαια, νευραλγικό ρόλο έπαιξε το πουλέν της Άυν Ραντ και πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, ο Άλαν Γκρίνσπαν, θιασώτης της ελάχιστης κρατικής παρέμβασης, που θεωρούσε ότι η αγορά είναι ικανή να αυτορρυθμιστεί και οι περιορισμοί την βλάπτουν. Αυτό το τελευταίο, σας θυμίζει κάτι;

Στο τρίτο μέρος, αφού πλέον η ζημιά έχει γίνει, ο Κάνινγκχαμ ασχολείται με την υπάρχουσα κατάσταση και αναλύει τις δύο κυρίαρχες ιδεολογίες –τη συντηρητική και την προοδευτική. Αναζητά τα ισχυρά και τα αδύναμα σημεία της καθεμιάς, λαμβάνοντας υπόψη του σχετικές επιστημονικές θεωρίες. Μελετά τη φθίνουσα επιρροή της αριστεράς και τη μετατροπή των φτωχών και των μειονοτήτων σε αποδιοπομπαίους τράγους. Τέλος, προσπαθεί να εξηγήσει τους λόγους, για τους οποίους μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων υποστηρίζει πολιτικές θέσεις, που στην ουσία το βλάπτουν.

Ξεκίνησα να διαβάζω το Σούπερκραχ, χωρίς να είμαι σίγουρη ότι θα το τελειώσω –η οικονομία δεν είναι το φόρτε μου. Τελικά όχι μόνο το διάβασα και το ευχαριστήθηκα, αλλά έλυσα και πολλές από τις απορίες που φαντάζομαι έχουμε όλοι. Ο λόγος του Κάνινγκχαμ είναι απλός, σαφής και εύληπτος, χωρίς να αφήνει κενά. Όσο για το σκίτσο του, είναι αδρό και ξεκάθαρο, συμπληρώνοντας και κάνοντας κατανοητές έννοιες που δε θα περίμενε κανείς να αναλύονται σε κόμικ. Χαρακτηριστικό της σοβαρότητας της δουλειάς που έχει γίνει, είναι ότι στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου υπάρχει η σχετική βιβλιογραφία, καθώς και ένα γλωσσάριο οικονομικών όρων. Όσο για το πώς τελειώνει; Αισιόδοξα, μια και ο κομίστας πιστεύει ότι είναι στο χέρι όλων μας να ανατρέψουμε την κατάσταση και να αποκαταστήσουμε την κοινωνική δικαιοσύνη που σήμερα, λόγω της Κρίσης, θεωρείται πολυτέλεια.