Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Ο Ζωγράφος του Σουβάλωφ και μία τρυφερή ερωτική στιγμή σε ένα αρχαίο αγγείο

Ο διάσημος αγγειογράφος της αρχαιότητας φιλοτέχνησε μια από τις πιο φημισμένες ερωτικές σκηνές που έχουν αποτυπωθεί ποτέ πάνω σε αγγείο

Ο Ζωγράφος του Σουβάλωφ και μία τρυφερή ερωτική στιγμή σε ένα αρχαίο αγγείο

Το όνομά του είναι άγνωστο και θα παραμείνει άγνωστο για πάντα, ωστόσο, ο αγγειογράφος ερυθρόμορφων αγγείων, που μεγαλούργησε μεταξύ 440 και 410 π.Χ., στην κλασική εποχή του Παρθενώνα, είναι ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους (και διάσημους) καλλιτέχνες της αρχαίας αγγειογραφίας. Το όνομα με το οποίο έγινε γνωστός, Ζωγράφος του Σουβάλωφ, του το έδωσε ο Τζον Μπίζλεϊ, ο Βρετανός κλασικός αρχαιολόγος και ιστορικός της τέχνης, γνωστός κυρίως για την ταξινόμηση των αττικών αγγείων βάσει του καλλιτεχνικού στυλ, στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Μπίζλεϊ προσπαθούσε να περιγράψει ένα αμφορέα που σήμερα φιλοξενείται στο μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη κι ο οποίος είχε αγοραστεί τον 18ο αιώνα από τον συλλέκτη Ιβάν Ιβάνοβιτς Σουβάλωφ (Ivan Ivanovich Shuvalov), και έτσι ο άγνωστος καλλιτέχνης, εικονογράφος του αγγείου, ονομάστηκε Ζωγράφος του Σουβάλωφ.


Στον αγγειογράφο του Σουβάλωφ αποδίδεται η φιλοτέχνηση περισσότερων από ογδόντα αρχαιολογικών ευρημάτων, συχνά μικρών διαστάσεων, από την Ιταλία, και κυρίως την Καμπανία και τη Λουκανία. Ως καλλιτέχνης τοποθετείται αμέσως μετά τον Ζωγράφο του Μάνχαϊμ από το ίδιο εργαστήριο, ενώ πιστεύεται ότι έδρασε στο ίδιο εργαστήριο με άλλους γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής του, τον Αίσωνα και τον Ζωγράφο της Ερέτριας. Τα έργα του που απεικονίζουν περιστάσεις της καθημερινής ζωής και μυθολογικές σκηνές είναι τα καλύτερα καλλιτεχνικά έργα της εποχής του.

Ένα από αυτά είναι η Οινοχόη, μια από τις πιο φημισμένες ερωτικές σκηνές της αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας, ζωγραφισμένη πάνω σε ένα αγγείο κρασιού που βρέθηκε στους Λοκρούς της Κάτω Ιταλίας.

Τα έργα του που απεικονίζουν περιστάσεις της καθημερινής ζωής και μυθολογικές σκηνές είναι τα καλύτερα καλλιτεχνικά έργα της εποχής του. Ένα από αυτά είναι η Οινοχόη, μια από τις πιο φημισμένες ερωτικές σκηνές της αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας.


Η πήλινη οινοχόη μικρών διαστάσεων που είναι φινιρισμένη με μελανό γυαλιστερό γάνωμα, έχει πάνω της ζωγραφισμένη μια εντυπωσιακά όμορφη εικόνα ενός νεαρού που ετοιμάζεται να κάνει έρωτα με μια εταίρα, μία τρυφερή και ιδιαίτερα ερωτική στιγμή, από τις πιο λιτές αλλά και τις πιο εντυπωσιακές που έχουν αποτυπωθεί ποτέ πάνω σε αγγείο.

Πρωταγωνίστρια της πράξης είναι αναμφίβολα η κοπέλα με την φαρδιά κορδέλα στα μαλλιά, η οποία την στιγμή αυτή εντελώς γυμνή, κάνει μια κίνηση να καθίσει πάνω στο αγόρι, ενώ ο τρόπος που κοιτάζονται ολοκληρώνει την αρμονία της τρυφερής συναισθηματικής στιγμής.


Η νεαρή ηλικία του αγοριού φαίνεται από τα μακριά και πλούσια μαλλιά του, τα οποία καλύπτουν με μπούκλες τους κροτάφους και τον τράχηλο, ενώ η άβολη στάση του δείχνει αμηχανία, ίσως επειδή θα είναι η πρώτη φορά του. Ο χιτώνας του είναι κατεβασμένος μέχρι τους μηρούς, και με το χέρι κρατάει σφιχτά το κάθισμα, κοιτάζοντας όμως στα μάτια την κοπέλα που ετοιμάζεται να καθίσει πάνω του.

Πρωταγωνίστρια της πράξης είναι αναμφίβολα η κοπέλα με την φαρδιά κορδέλα στα μαλλιά, η οποία τη στιγμή αυτή, εντελώς γυμνή, κάνει μια κίνηση να καθίσει πάνω στο αγόρι, ενώ ο τρόπος που κοιτάζονται ολοκληρώνει την αρμονία της τρυφερής συναισθηματικής στιγμής. Κι επειδή στην αρχαία Αθήνα δεν συνηθιζόταν να παίρνουν οι γυναίκες την πρωτοβουλία στην ερωτική πράξη, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι η γυναίκα είναι κάποια εταίρα και η σκηνή μάλλον εκτυλίσσεται ή σε κάποιο οίκο ανοχής ή στο περιβάλλον κάποιου συμποσίου.


Άλλα γνωστά έργα της αρχαιότητας που αποδίδονται στον Ζωγράφο του Σουβάλωφ είναι:

Νεαρός άνδρας και ο δάσκαλός του μουσικής, με τη λύρα στο χέρι. Ίσως να είναι ο Ηρακλής και ο Λίνος. Αττικός ερυθρόμορφος αμφορέας, 440-430 π.Χ.
Διόνυσος και Μαινάδα. Αττικός ερυθρόμορφος αμφορέας, 450-425 π.Χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου.
Γυναίκα και ο Έρωτας. Ερυθρόμορφος σκύφος, 420-410 π.Χ. από την Αθήνα. Μουσείο Λούβρου


Σκηνή σε γυναικωνίτη: η υπηρέτρια φέρνει στην κυρία της ένα κουτί και μια κορδέλα. Αττικός ερυθρόμορφος αμφορίσκος, 420-400 π.Χ.
Έρως και λυράρης, Κάνθαρος με αγγειογραφία του Ζωγράφου του Σουβάλωφ. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου CA 1587: περ. 420-10 π.Χ.
Έρωτας. Αττική ερυθρόμορφη οινοχόη, 430-420 π.Χ. Απ' την Τανάγρα. Μουσείο Λούβρου.
Έφιππες αμαζόνες. Η πίσω πλευρά από έναν αττικό ερυθρόμορφο αμφορέα, 420 π.Χ.