Ολα μπορεί να τα αμφισβητήσει κανείς» έγραφε πέρσι ο δημοσιογράφος Δημήτρης Αλικάκος. «Ένα δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Ότι στο σπίτι αυτό γράφτηκε μια από τις πιο σημαντικές σελίδες της νεώτερης ιστορίας. Οδός Στρατηγού Δαγκλή 10 και Κεφαλληνίας, Κηφισιά. Το σπίτι του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Στο σπίτι του Μεταξά παίχτηκε μια άκρως δραματική σκηνή. Από τις πιο δραματικές της νεοελληνικής ιστορίας.»
Ο πρέσβης της Ιταλίας Εμμανουέλλε Γκράτσι, από το βιβλίο του «Η αρχή του τέλους - η επιχείρηση κατά της Ελλάδος» γράφει για τη μεγάλη εκείνη στιγμή της Ελληνικής Ιστορίας:
«Μόλις καθίσαμε, και επειδή η ώρα ήταν λίγα λεπτά μετά τις 3, του είπα αμέσως ότι η Κυβέρνησίς μου, μου είχε αναθέσει να το εγχειρίσω προσωπικά ένα κείμενο, που δεν ήτο τίποτε άλλο, παρά το τελεσίγραφον της Ιταλίας προς την Ελλάδα, με το οποίον η Ιταλική Κυβέρνηση απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση των στρατευμάτων της στον Ελληνικό χώρο, από τις 6 π.μ. της 28/10/1940. Ο Μεταξάς άρχισε να το διαβάζει. Μέσα από τα γυαλιά του, έβλεπα τα μάτια του να βουρκώνουν. Όταν τελείωσε την ανάγνωση με κοίταξε κατά πρόσωπο, και με φωνή λυπημένη αλλά σταθερή μου είπε: «Alors, c'est la guerre» (Λοιπόν, έχουμε πόλεμο).»
Σε ανύποπτο χρόνο, η κα Ιωάννα Φωκά-Μεταξά είχε μιλήσει έξω απ' τα δόντια για ένα σωρό ζητήματα. Κυρίως μίλησε υπέρ των μεταναστών. «Πάντα η Ελλάδα ήταν ανοιχτή, να φανταστείτε ότι στην Κρήτη στα χρόνια του Μίνωα υπήρχαν 36 φυλές!» είπε, κατακεραυνώνοντας την ελληνική ακροδεξιά.
Πέρσι, όπως και για πολλά χρόνια, το σπίτι ήταν ανοιχτό από τις 10 έως τις 6 μμ. Τους επισκέπτες υποδέχτηκε και ξενάγησε η αρχαιολόγος Ιωάννα Φωκά-Μεταξά, εγγονή του Ιωάννη Μεταξά. Φέτος όμως, η οικία δεν θα ανοίξει για το κοινό όπως ανακοίνωσε η ίδια χτες βράδυ μέσω Facebook:
Σχολιάζει ο Αλικάκος: «Στη λιτή ανακοίνωση δεν αναφέρονται οι λόγοι αυτής της απόφασης. Αλλά νομίζω ότι τους γνωρίζω, καθώς παρακολουθώ τα τεκταινόμενα στην οικία, κάθε 28η Οκτωβρίου, τα τελευταία 20 χρόνια. (...) Το θέμα δεν είναι ο Μεταξάς, που "αναπαύεται" στην κρίση της ιστορίας, αλλά ο τόπος και η στιγμή. Δηλαδή η μνήμη ενός καθοριστικού ιστορικού γεγονότος.
Και δυστυχώς, η Ελλάδα της μεταπολίτευσης έκανε την επιλογή της. Έστρεψε αλλού το πρόσωπό της, πέταξε τη μνήμη στα σκουπίδια.
Αναγκαία το ιστορικό σπίτι –που δεν "έφταιγε" σε τίποτα- φορτίστηκε, και μοιράστηκε μεταξύ της λατρείας και του μίσους δυο άκρων.
Όμως το σπίτι είναι ιδιωτικό. Ζουν και μεγαλώνουν εκεί παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα. Τους ρώτησε κανείς αν επιθυμούν να βλέπουν "θυμωμένα ξυρισμένα κεφάλια" μέσα στην αυλή τους; Μέσα στο σαλόνι τους; Εγώ τους ρώτησα παλιότερα. "Δεν θέλουμε" απάντησαν.
Βέβαια εδώ μπαίνει ένα θέμα που έχει να κάνει με την επικοινωνιακή διαχείριση του σπιτιού του Μεταξά. Οι δημοκρατικές ευαισθησίες των απογόνων του (βεβαιωμένο) δεν μπόρεσαν να κάνουν την διάκριση «οικία-μουσείο» και «παππούς Μεταξάς». Η επιλογή "αγχώδους" ανάδειξης του δεύτερου, υπονόμευσε την ιστορική αξία του πρώτου.
Το κοινό λοιπόν προβλέψιμο, και η κόπωση αναμενόμενη.»
Διαβάζοντας αυτά δεν συμπάθησα περισσότερο τον δικτάτορα που είπε όχι στον Φασισμό (όταν ο ίδιος ως φασίστας εσωτερικού είχε καταλύσει τη δημοκρατία) αλλά με ιντριγκάρισε η αναφορά στην εγγονή του.
Σε ανύποπτο χρόνο, η κα Ιωάννα Φωκά-Μεταξά είχε μιλήσει έξω απ' τα δόντια για ένα σωρό ζητήματα. Κυρίως μίλησε υπέρ των μεταναστών. «Πάντα η Ελλάδα ήταν ανοιχτή, να φανταστείτε ότι στην Κρήτη στα χρόνια του Μίνωα υπήρχαν 36 φυλές!» είπε, κατακεραυνώνοντας την ελληνική ακροδεξιά.
Όταν κάτι προ-χρυσαυγίτες, παπάδες και ο Παττακός πήγαν στον τάφο του Μεταξά την περασμένη δεκαετία, έξαλλοι που μερικοί ξένοι κρατούσαν τη σημαία στις παρελάσεις, αυτή βγήκε στην τηλεόραση για να υποστηρίξει τους νόμους: «Ναι, μπορούν να κρατούν τη σημαία και άνθρωποι που δεν γεννήθηκαν Έλληνες» είπε, αρνούμενη να γίνει το poster girl των ρατσιστών.
Πέρσι, με αφορμή την επέτειο, η κα Φωκά είπε για άλλη μια φορά όχι στον νεοναζισμό και τον νεοφασισμό κλείνοντας ουσιαστικά την πόρτα της οικίας σε χρυσαυγίτες και λοιπούς ακροδεξιούς με την παρακάτω ενδιαφέρουσα ανάρτησή της στο Facebook.
Αγαπητοί Φίλοι,
Με το σημείωμα αυτό επιθυμούμε να σας ενημερώσουμε,
όλους τους επισκέπτες και φίλους, που τιμάτε το
"ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ ΚΑΙ ΝΑΖΙΣΜΟ",
όπως αυτό εκφράστηκε την 28η Οκτωβρίου του 1940, από τον Εθνικό Κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά, για λογαριασμό όλου του Ελληνικού Λαού, ότι κατά την φετινή επέτειο του εορτασμού της 28ης Οκτωβρίου, η οικία του Ιωάννη Μεταξά στην Κηφισιά, Στρατηγού Δαγκλή 10, ως σύμβολο αυτής της μεγάλης ιστορικής ώρας, θα παραμείνει επισκέψιμη 10 πμ – 6 μμ. (...)
Παράλληλα θέλουμε να επισημάνουμε την αγανάκτησή μας για την προσβολή της ιστορικής αυτής ημέρας μνήμης του ΟΧΙ, όπως και της οικογενειακής μας ιστορίας, όταν πολιτικά κόμματα, επιδιώκουν να ιδιωτικοποιηθούν και εκμεταλλευτούν το μεγαλείο της ιστορικής στιγμής, για να προάγουν το πολιτικό τους όφελος, και να προβάλουν τους εαυτούς ως συνεχιστές της ιστορικής μνήμης των ιδεών του Ιωάννη Μεταξά, ή της ηρωικής αντίστασης των Ελλήνων ενάντια στους εχθρούς της Ελλάδας, που μάλιστα η στάση τους και τα αποτελέσματα από αυτήν φανερώνουν το ακριβώς αντίθετο.
Θέλουμε επίσης να ελπίζουμε ότι, στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, η πολιτεία θα αναγνωρίσει την επιτακτική ανάγκη να προστατεύσει, με υψηλό φρόνημα και δημοκρατικές και ανθρωπιστικές πεποιθήσεις, τις πολύτιμες ιστορικές μνήμες του Έθνους μας, που η πλειοψηφία του Ελληνικού Λαού σέβεται και τιμά, και να σταθεί ως αρωγός με πράξεις στην μνήμη και την αληθινή ιστορία αυτών των ημερών και των ανθρώπων, που με προετοιμασία και αυτοθυσία έχτισαν την τιμή μας, την ανεξαρτησία μας, αντιστεκόμενοι σε αυτούς που πράγματι απείλησαν τη χώρα μας.
***
Η κα Ιωάννα Φωκά-Μεταξά γεννήθηκε στην Κηφισιά το 1939 και είναι κόρη του Ευγένιου Φωκά, καθηγητή ιατρικής και πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, και της Νανάς Μεταξά. Από την πλευρά του πατέρα της κατάγεται από παλιά οικογένεια Μεταξά της Κεφαλλονιάς ενώ από την πλευρά της μητέρας της είναι εγγονή του πρωθυπουργού και δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Το 1957 αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων Ελληνικού «Pierce College» και στη συνεχεία σπούδασε στο Ιστορικό - Αρχαιολογικό της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Συμμετείχε σε ανασκαφές υπό τους Ιακωβίδη και Μαρινάτο ως αρχαιολόγος.
Την περίοδο 1981 με 1983, συμμετείχε στην σύνταξη της εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος - Λαρούς Μπριτάνικα. Έχει συγγράψει με τον καθηγητή Βαλαβάνη την σειρά «Ανακαλύπτω την Αρχαία Ελλάδα» καθώς και πλήθος βιβλίων αρχαιολογικού περιεχομένου που απευθύνονται σε παιδιά και στο ευρύ αναγνωστικό κοινό. Το 2002 τιμήθηκε στα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία με το βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά για το βιβλίο της «Βασίλισσα Βερενίκη» των εκδόσεων Κέδρος που εκδόθηκε το 2001.
Διετέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Γενναδείου Βιβλιοθήκης την περίοδο 1996 με 2001, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συλλόγου Φίλων του Μουσείου Μπενάκη την περίοδο 1983 με 1989, γενική γραμματέας της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών την περίοδο 1986 με 1991, μέλος του Συλλόγου Φίλων Γενναδείου Βιβλιοθήκης την περίοδο 1996 με 2001, καθώς και μέλος της κρατικής επιτροπής βράβευσης λογοτεχνίας για παιδιά από το 2004 έως το 2007.
Κατοικεί στην Κηφισιά, στο "σπίτι του ΟΧΙ". Ήταν παντρεμένη με τον Αριστομένη Περρωτή, πρώην βουλευτή Μεσσηνίας, και έχει αποκτήσει τρία παιδιά.