Trois Couleurs: Bleu - Zbigniew Preisner
Την επόμενη μέρα κατέβηκα από την Πεντέλη στο παλιό Metropolis της Πανεπιστημίου και αγόρασα το πρώτο μου CD, το οποίο ήταν το soundtrack της ταινίας από τον Zbigniew Preisner.
Το κομμάτι “Song For the Unification of Europe” (ή αλλιώς “ Ύμνος της Αγάπης” με στίχους από την επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς Κορινθίους) συνεχίζει και είναι στο προσωπικό μου Top 10.
Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ: Ο αυτοδίδακτος συνθέτης
Aπόσπασμα από συζήτηση του Zbigniew Preisner με τον Vincent Rémy
Όπως όλος ο κόσμος, όταν ήμουν μικρός, έπαιζα κιθάρα και πιάνο. Δε σπούδασα όμως ποτέ σε μια σχολή. Σπούδασα Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας, όταν, το 1977, άρχισα να γράφω για ένα πολύ διάσημο καμπαρέ το Piunica Pod Baranami (Η κάβα κάτω από τα πρόβατα).
Για να μιλήσουμε καθαρά δεν έχω καμιά μουσική επιρροή. Η Κρακοβία μ’ επηρέασε η παλιά πόλη με τους διάσημους καλλιτέχνες: τον Κantor, φυσικά, για το θέατρο, αλλά και τον Penderecki, τον μεγαλύτερο σύγχρονο πολωνό συνθέτη. Δεν περιγράφονται αυτά...η ατμόσφαιρα του καμπαρέ σ’ αυτή την πόλη... Σε μια δεδομένη στιγμή δώδεκα από τους πιο γνωστούς συνθέτες εργάζονταν εκεί. Για να μπεις και, στη συνέχεια να διακριθείς, έπρεπε να προσπαθήσεις πραγματικά!
Από το δημοτικό είχα κατακτήσει το σολφέζ και την αρμονία. Πρέπει να πούμε ότι το επίπεδο της μουσικής παιδείας στη χώρα μου είναι πολύ ψηλό. Γιατί να φοιτήσει λοιπόν κάποιος δε μια ανώτατη σχολή μουσικής; Απ’ τη στιγμή που έχεις τις τεχνικές βάσεις, τα υπόλοιπα είναι θέμα ταλέντου, έμπνευσης, πνευματικού επιπέδου –όλα αυτά που δε μαθαίνονται... Αντίθετα, σ’ αυτό το καμπαρέ που ήταν πολύ φιλολογικό, έμαθα ένα ορισμένο είδος μουσικής γραφής: ν’ αποφεύγω την εικονογράφηση, ν’ ακολουθώ ένα βασικό πρόσωπο, να εισχωρώ στην ψυχολογία – όλα αυτά δηλαδή που, στη συνέχεια, μου χρησίμευαν στην κινηματογραφική μουσική. Κατάλαβα ότι η μουσική μπορεί να γίνει ενεργητικός παράγοντας, να επιδράσει στο υποσυνείδητό μας, αρκεί μόνο να ξέρεις τα μέσα για να το καταφέρεις.
Ολόκληρο το φιλμ με αγγλικούς υπότιτλους:
Έμαθα επίσης, ότι η σιωπή είναι η πιο όμορφη μουσική. Γι’ αυτό και συνεννοούμαι καλά με τον Krzysztof Kieslowski. Τον συνάντησα το 1982, μέσω του σκηνοθέτη Antoni Krauze για τον οποίο είχα γράψει την πρώτη μου κινηματογραφική μουσική, για την ταινία Prognoza pogody (Η μετεωρολογία). Ο Krauze εργαζόταν μαζί με τον Kieslowski στο στούντιο Tor. Έγραψα τη μουσική για το Δίχως Τέλος κι από τότε δεν σταμάτησα.
Στην αρχή μου έλεγε: «Δεν ξέρω τη μουσική θέλω. Καν’ την έτσι που να μην μ’ ενοχλεί». Μου πρότεινε σημεία: «Βάλε εδώ ότι θέλεις». Παρ’ όλα αυτά, πολύ γρήγορα κατάλαβε ότι η μουσική μπορούσε να προσθέσει ό,τι δεν υπήρχε στην εικόνα. Η μουσική του Δίχως τέλος είχε μεγάλη επιτυχία. Συνεχίζοντας να δουλεύουμε μαζί, αποκτήσαμε εμπειρία, «ροντάραμε» ο ένας για τον άλλο. Σήμερα θα πρέπει να μου ‘χει μεγάλη εμπιστοσύνη και να μου εμπιστευτεί το σενάριο της Μπλε ταινίας: όλα περιστρέφονται γύρω από το θάνατο ενός διάσημου συνθέτη.
Το έχω χάρισμα να γράφω πολύ γρήγορα. Στο Δεκάλογο, δούλευα συγχρόνως για πολλές ταινίες. Απ’ τη στιγμή που έχω της ιδέα, γράφω στ’ αεροπλάνα, στα ξενοδοχεία - οπουδήποτε. Στο Παρίσι μ’ αρέσει το Aquaboulevard, γιατί έχει θέαμα και πολύ κόσμο. Περισσότερο απ’ όλα όμως μ’ αρέσουν τα cafés. Τη μουσική της Μπλε ταινίας την έγραψα στο Café Jerseyτης πλατείας Κλισί.
Επειδή η μουσική αυτή θα καθόριζε την ατμόσφαιρα της ταινίας, την έγραψα πριν τα γυρίσματα. Πριν αρχίσουν τα γυρίσματα, ξέραμε ακριβώς που θα ‘μπαινε το κάθε κομμάτι. Και στο μοντάζ διαπιστώσαμε ότι ταίριαζε τέλεια. Δε μιλάμε ποτέ με τον Krzysztof τεχνικά για τη μουσική. Αντίθετα, κάνουμε νύξεις για το κλίμα, τα συναισθήματα που πρέπει να προκαλέσει, προσπαθούμε να βρούμε τι περιμένουμε απ’ αυτήν.
( Απόσπασμα απο την έκδοση Krzysztof Kieślowski Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1995 - Καστανιώτης Αθήνα 1995)
*Η Kid Moxie είναι μουσικός. Ζει και εργάζεται στο Los Angeles. Μέσα στους επόμενους μήνες θα κυκλοφορήσει το καινούριο της άλμπουμ με συνεργασίες των Gaslamp Killer, Angelo Badalamenti και Carmen Rizzo.
Ακούστε περισσότερη μουσική απο την Kid Moxie εδώ