Ήταν μια σίγουρα μεγάλη συγκέντρωση, όχι πάντως «η μεγαλύτερη των τελευταίων χρόνων», όπως τη διαφήμιζαν και την επιθυμούσαν κάποιοι που ανάμεσα 2010-12 προφανώς «διάβαζαν», ούτε καν αρκετή για να «σειστεί η Αθήνα», όπως φαντασιώνονταν όσοι προσδοκούσαν μια κάθοδο των... εκατομμυρίων.
Σύμφωνα με τις ψυχραιμότερες εκτιμήσεις, ο αριθμός των «αυθόρμητων» και ακομμάτιστων (προπαντός!) Νεομακεδονομάχων του Συντάγματος ήταν σαφώς μικρότερος σε σχέση με τα επίσημα στοιχεία και μάλλον ισχνός αν υπολογίσει κανείς δύο πράγματα:
Ότι α) επρόκειτο υποτίθεται για κρίσιμο θέμα «εθνικόν» και ταυτόχρονα αφορμή αντικυβερνητικής διαμαρτυρίας, το προσκλητήριο ήταν πανελλαδικό και η μετακίνηση «επιχορηγούμενη», και β) είχε τις «ευλογίες» του Μίκη, του... παραδοσιακού ΠΑΣΟΚ (Κασιμάτης), της ανεπισημοεπίσημης Εκκλησίας, της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αρκετών συστημικών ΜΜΕ που είδαν «φως» και μπήκαν, του... συγκυβερνητικού εταίρου, σύσσωμης της ακροδεξιάς, ουκ ολίγων τάχα μου «κεντρώων» από αυτούς που σπεύδουν πάντα να πατήσουνε σε δυο βάρκες, διάφορων εθνικά πελαγωμένων αριστερών, ψευδώνυμων και μη (από το ΚΚΕ που απλώς δεν κατέβηκε μέχρι τη Ζωή, τη ΛΑΕ, τον Καραμπελιά και κάτι άλλους που τα θεωρούν όλα αυτά αμερικανονατοϊκή συνωμοσία), του λεγόμενου «βαθέως κράτους» βεβαίως συν ενός αστερισμού πιθανών και απίθανων εθνοπατριωτικών και τοπικιστικών συλλόγων.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έδωσε άθελά του και χάρη σε ένα του σαρδάμ τον ιδανικότερο τίτλο στο συλλαλητήριο της Αθήνας όταν αντί για «ειρηνική συνύπαρξη» αναφέρθηκε σε «ειρωνική»...
• Την ιδεολογικά ανέκαθεν αλλοπρόσαλλη περίπτωση Μίκη, με το τεράστιο καλλιτεχνικό εκτόπισμα αλλά το αδύναμο, δεκαετίες τώρα, αντίστοιχο πολιτικό, την έχουν ήδη αναλύσει πολλοί και καλύτερα από μένα.
Είναι όμως ο ορισμός του τραγικού να ξεπλένεις με ροδόνερο στα γεράματα αυτό που μια ζωή υποτίθεται πως πολεμούσες, να μιλάς για «αδέρφια φασίστες», για «εθνομηδενιστές» και «κατεβασμένα παντελόνια», να σε χειροκροτούν και να συγχαίρουν δημόσια με περισσή χαιρεκακία υπόδικοι νεοναζί συμμορίτες και απόγονοι χουντικών βασανιστών, αυτοί που είχαν κιόλας αναλάβει να σε «περιφρουρούν» στην εξέδρα.
Να κηρύσσεις εσύ, ένας εμβληματικός κάποτε Λαμπράκης με φυλακές, εξορίες και βασανιστήρια στο πετσί σου εθνικιστικούς «ανένδοτους» ξεχνώντας μέχρι τις δικές σου παλιότερες συναυλίες φιλίας στα Σκόπια.
Όμως όχι Μίκη μας, η Ελλάδα δεν «έχει περισσότερο από κάθε φορά την ανάγκη από πατριώτες», ψωνίσαμε πολλές φορές από το εμπόρευμα αυτό και σκάρτο πάντοτε μας βγήκε - ανάγκη έχει από πολίτες συνειδητούς, ελεύθερους, ανοικτόμυαλους και δημοκράτες. Άκου τουλάχιστον την κόρη του φίλου και συντρόφου σου κάποτε Γιάννη Ρίτσου, που εξανέστη για τη χρησιμοποίηση μελοποιημένων από σένα ποιημάτων του στο εθνοκάπηλο «καρναβάλι» του Συντάγματος.
• Έδωσε όμως άθελά του και χάρη σε ένα του σαρδάμ τον ιδανικότερο τίτλο στο συλλαλητήριο της Αθήνας όταν αντί για «ειρηνική συνύπαρξη» αναφέρθηκε σε «ειρωνική»...
• Λύση στο όνομα (τυπικά, γιατί ουσιαστικά έχει ήδη καθιερωθεί διεθνώς σαν Μακεδονία νέτη-σκέτη) θα δοθεί έτσι κι αλλιώς γιατί αυτό επιτάσσουν οι διεθνείς ισορροπίες και τα συμφέροντα των ισχυρών και γιατί εμείς οι ίδιοι αρνηθήκαμε σύνθετη ονομασία το '92.
Οι τωρινοί κυβερνητικοί χειρισμοί στο «Μακεδονικό» μπορεί να είναι λίγο τσαπατσούλικοι και ανακόλουθοι, η βασική κατεύθυνση όμως είναι, πραγματιστικά μιλώντας, η σωστή και η συγκυρία να είναι πρωθυπουργός στη γειτονική χώρα ένας μετριοπαθής σοσιαλδημοκράτης εκσυγχρονιστής όπως ο Ζάεφ, ιδιαίτερα ευνοϊκή για την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής – τυπικά πάντα – λύσης.
Άμα τώρα ξεμπλέξουμε μεν με το όνομα αλλά επεκτείνουμε τις αξιώσεις μας σε γλωσσικούς και εθνικούς προσδιορισμούς, βράσε ρύζι σαν αυτό που καλλιεργείται στις όχθες του Βαρδάρη.
• Ξέρω, είναι να θλίβεσαι που δέκα χρόνια μετά τον Δεκέμβρη '08 και πέντε σχεδόν από τις τελευταίες μεγάλες αντιμνημονιακές κινητοποιήσεις, με την πλήρη κιόλας κινηματική «άπνοια» την τελευταία τριετία, παρά την ολοένα αγριότερη λιτότητα, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι να βγαίνουν να διαδηλώνουν ξανά για το «βρυκολακιασμένο» μακεδονικό.
Είναι σαν όλη αυτή η αποκαθήλωση του παλιού πολιτικού συστήματος, και της συνδεδεμένης με αυτό κατάστασης πραγμάτων που μεσολάβησε να μη μας άγγιξε ποτέ. Δεν είναι όμως έτσι.
Η ιστορία κύκλους κάνει, οι γενεές ανακυκλώνονται και η Ελλάδα δεν είναι μία αλλά πολλές, ανάλογα με την ταξική προέλευση, την ηλικία και την κουλτούρα, όπως άλλωστε συμβαίνει με κάθε χώρα. Κι εκείνη που κατέβηκε χτες στο Σύνταγμα δεν ήταν σίγουρα η «δική μου».
Με την κρίση αξιών στο κόκκινο, τον συντηρητικό-εθνικιστικό λόγο σε έξαρση, με το κατά τεκμήριο αξιότερο, δυναμικότερο και προοδευτικότερο κομμάτι της νεολαίας ξενιτεμένο στο μεγαλύτερο μέρος του, τα τωρινά «μακεδονικά» συλλαλητήρια σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα ήταν μεγάλα μεν αλλά σαφώς μικρότερα σε όγκο και παλμό από εκείνα της δεκαετίας του '90, δείγμα ότι ωριμάσαμε κάπως.
Ούτε εξάλλου στη γειτονική χώρα οι μεγαλοϊδεάτες εθνικιστές «πουλάνε» πια όσο παλιά, ξύπνησε βλέπεις κι εκεί ο κόσμος και ειδικά η νεολαία όπως έδειξε ο ξεσηκωμός του '15, σταμάτησε να χορταίνει με πατριδοκάπηλα φούμαρα.
• Φούμαρα τέτοια προσπάθησε βέβαια αφότου εξελέγη πρωθυπουργός να μας ταΐσει και ο Τσίπρας, όταν ο αριστερός λόγος γρήγορα έγινε «πατριωτικός» ώστε να γίνει ευρύτερα αποδεκτός αλλά και να ευαρεστηθεί ο κυβερνητικός εταίρος.
Η αντίσταση στις παράλογες μνημονιακές ντιρεκτίβες έγινε «εθνική υπόθεση» χωρίς ταξικό πρόσημο, στα βήματα του Ανδρέα Παπανδρέου που λίγο αφότου εκλέχτηκε υιοθέτησε έναν σοσιαλιστικό εθνικισμό τύπου Μπάαθ με αντίστοιχη συνθηματολογία, «η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες κ.λπ.» . Όταν όμως παίζεις δίπλα στον εθνικιστικό βούρκο, αναπόφευκτο είναι να λασπωθείς αν δεν πέσεις και μέσα.
• Ούτε πετύχανε τον υπερφιλόδοξο στόχο τους οπότε, ούτε νέο ηγέτη ή κόμμα «βγάλανε» τα παραπάνω συλλαλητήρια, δεν είναι όμως και να εφησυχάζει κανείς διασκεδάζοντας με τις αρχαιόπληκτες γραφικότητες, ούτε να κάνει ότι δεν βλέπει τον ελέφαντα στο δωμάτιο στο όνομα κάποιων αυθαίρετα δοσμένων «ίσων αποστάσεων».
Εκκολαπτήριο εκτροπής είναι, στέγη για ακροδεξιούς τυχοδιώκτες και παρακρατικούς – απόδειξη η πυρπόληση της κατάληψης Libertatia στη Θεσσαλονίκη, οι ανενόχλητες από τις αρχές προκλήσεις φασιστοειδών στο κέντρο αλλά και τα Εξάρχεια, η επίθεση στο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός στου Ψυρρή.
• Υστερόβουλη και ανιστόρητη βρίσκω επίσης την ισοπεδωτική, προσπάθεια ταύτισης από κάποιους κύκλους των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων με τις τωρινές εθνικιστικές ως τάχα διαπνεόμενες από τα ίδια λαϊκίστικα αισθήματα.
Ναι, υπήρχαν και τότε οι δημαγωγοί και οι εθνοψεκασμένοι, η «Πάνω Πλατεία» που λέγαμε, υπήρχε όμως και πολύς κόσμος με εντελώς αλλιώτικο – σωστό ή λάθος, άλλη κουβέντα - όραμα, πρόταση και στάση ζωής πέρα και πάνω από τέτοιες ιδεοληψίες, έναν κόσμο που ούτε για δείγμα δεν θα δεις σε συγκεντρώσεις όπως η χτεσινή στο Σύνταγμα, που διαμόρφωσαν μια κοινωνική συνείδηση διαφορετική και που συνιστούν μια από τις λίγες ελπίδες κάτι κάποτε μπορεί να πάει καλύτερα στην έρμη τούτη χώρα.