Από την Κορίνα Φαρμακόρη
O Φίλιππος Θεοδωρίδης γεννήθηκε στην Κύπρο το 1978. Φοίτησε στο University of Surrey, Roehampton στο Λονδίνο, από το 1999-2002 και πήρε το πτυχίο Art for the Community. Έπειτα φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα από το 2003-2008 στο εργαστήριο του Γιάννη Ψυχοπαίδη. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται σαν illustrator. Tον συναντήσαμε στην Αιόλου, στο φωτεινό studio που μοιράζεται με δύο φίλους και συναδέλφους και συζητήσαμε για τη δουλειά του αλλά και τη μεγάλη του αγάπη, την Αθήνα.
Κ.Φ. Τελείωσες τη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητή το Γιάννη Ψυχοπαίδη.
Φ.Θ. Ναι, ο Ψυχοπαίδης είναι καλός παιδαγωγός, δεν είναι αυτός που σε πιέζει προς μια κατεύθυνση, είναι πολύ καλός, πολύ ενημερωμένος.
Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το illustration;
Γιατί είδα ότι το illustration μου ταίριαζε πιο πολύ, γιατί είχα πάντα βάση το σχέδιο αλλά μου πήγαινε πιο πολύ και σαν θεματική. Είχα δυσκολία με τη ζωγραφική να βρω θέματα, ενώ το illustration είναι πιο καθημερινό. Επειδή μου αρέσει πάρα πολύ η μουσική κοιτούσα πάντα αφίσες, εξώφυλλα δίσκων, που έχουν σαν βάση το illustration.
Έχεις κάνει έργα εμπνευσμένα από βιβλία, από φωτογραφίες, από ταινία κι αναρωτιέμαι: οι άλλες μορφές τέχνης σε εμπνέουν;
Ναι, έχω χρησιμοποιήσει και απόσπασματα από ποιήματα του Κάμινγκς, αυτό όμως που ουσιαστικά με ενδιαφέρει είναι η καθημερινότητα, τα αποσπάσματά της. Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε ο κυβισμός, ήταν το πρώτο κίνημα που μου έκανε εντύπωση, γιατί βλέπεις τα πράγματα από διάφορες οπτικές γωνίες. Όταν πηγαίνω σπίτι το βράδυ, σκέφτομαι τι έχω δει, σου μένουν κατακερματισμένες εικόνες.
Οπότε εμπνέεσαι από την ίδια την πόλη…
Ναι, η σχέση μου είναι αμφίδρομη, αγαπώ την Αθήνα και με αγαπάει κι αυτή. Η σχέση με την πόλη είναι πάρα πολύ καλή και μ΄αρέσει που αλλάζει. Είναι σαν μια σχέση με έναν άνθρωπο, σου δίνει, της δίνεις. Η πόλη είμαστε εμείς.
Έχεις να κάνεις με τρεις τόπους, γεννήθηκες στην Κύπρο, σπούδασες στο Λονδίνο, τώρα είσαι στην Αθήνα. Πώς αλληλεπιδρούν όλα αυτά;
Στο Λονδίνο αποφάσισα τι είναι αυτό που θέλω να κάνω. Με σπούδασε, γιατί είναι τα μουσεία του… Η αίσθηση να φεύγεις από μία πόλη 250.000 κατοίκων και να πηγαίνεις στο Λονδίνο ήταν ένα ωραίο σοκ. Το Λονδίνο θα το αγαπώ πάντα, ήταν η πρώτη φορά που έφυγα από την Κύπρο για να σπουδάσω κάτι που δεν ήξερα ακριβώς τι είναι. Δεν ήξερα τι σημαίνει να τελειώνεις ζωγράφος. Με την Κύπρο προσπαθώ να συμφιλιωθώ πάντα, γιατί έφυγα συνειδητά. Την Κύπρο την αγαπώ όπως αγαπώ τους γονείς μου, δηλαδή μακριά κι αγαπημένοι. Ξέρω ότι υπάρχει εκεί, γιατί εκεί γεννήθηκα. Προσπαθώ να μην τη σνομπάρω αλλά νομίζω ότι περιμένω πράγματα απ΄την Κύπρο που δε θα μου τα δώσει ποτέ…
Βλέπεις ότι υπάρχει προοπτική και για το illustration με το οποίο ασχολείσαι τώρα;
Μπορείς να κάνεις πάντα πράγματα και με το εξωτερικό, να δουλεύεις με το εξωτερικό. Εγώ ας πούμε τώρα συνεργάζομαι με ένα agency στη Γερμανία, πρόσφατα έκανα ένα illustration για ένα περιοδικό στη Νέα Υόρκη, δηλαδή πλέον με το internet είναι εφικτό.
Οπότε σε ενδιαφέρει να βγεις και προς τα έξω.
Σίγουρα, προς τα έξω είναι που κινούμαι. Απλώς εδώ σιγά σιγά θα αλλάξει το τοπίο. Μπορεί να μη γίνουμε ποτέ και δεν είναι ανάγκη να γίνουμε ούτε Νέα Υόρκη ούτε Βερολίνο, ευτυχώς είμαστε διαφορετικοί. Απλώς λίγο πιο πολλή οργάνωση θέλει.
Την Κρίση πώς την αντιμετωπίζεις; Σε προσωπικό επίπεδο σε επηρεάζει, μπαίνει στη δουλειά σου αυτό;
Σίγουρα δεν είμαι στρουθοκάμηλος. Προσπαθώ να κάνω πάντα το καλύτερο. Το βλέπω από τη θετική του πλευρά, πιστεύω πως θα ξεδιαλύνουν τα πράγματα. Θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, θα ξεφουσκώσουν οι φούσκες σε όλους τους τομείς. Αυτοί που δουλεύουν κι αξίζουν, θα φανούν. Σίγουρα οικονομικά κάποιοι ζορίζονται, εγώ προσπαθώ να μην αλλάξει η καθημερινότητά μου κι έχω την πολυτέλεια να μην έχει αλλάξει.
Από τις δουλειές που έχεις κάνει ποια θα ξεχώριζες, τι είναι αυτό που αγαπάς περισσότερο;
Σίγουρα κάποιους πίνακες, γιατί κάποια στιγμή νομίζω ότι γίνονται μεγάλα έργα. Είναι αυτό που λένε υπάρχουν μεγάλοι καλλιτέχνες ή μεγάλα έργα. Σίγουρα υπάρχουν μεγάλοι καλλιτέχνες αλλά πάντα υπάρχουν και μεγάλα έργα. Εγώ ξεχωρίζω τα σχέδια, αυτά είναι πιο αυθόρμητα και πιο ευαίσθητα. Από εκεί ξεκίνησα. Τον καμβά τον χρησιμοποιώ ανάποδα, όχι από τη λευκή πλευρά. Πρώτα έκανα τα σχέδια που ήταν καφέ κι επειδή μου άρεσαν, έψαξα να βρω πώς θα έχω αυτό το αποτέλεσμα. Το σχέδιο είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Οι επιρροές σου;
Η καθημερινότητα, η πόλη, οι φίλοι, η κουβέντα, η μουσική, τα βιβλία και σίγουρα οι εικόνες που κουβαλάω μέσα μου. Έχω σταματήσει να βλέπω έργα άλλων. Κάποια στιγμή πρέπει να το κάνουμε. Μπορεί να καταλήξεις να αντιγράφεις κάποιον. Προσπαθώ εγώ να βρω τη δική μου γλώσσα. Είναι πολύ σημαντικό να έχεις τη δική σου γλώσσα, τη δική σου γραμμή. Να έχει το έργο σου ταυτότητα. Και θέλει πολλή σκέψη, πολύ κόπο αυτό το πράγμα, θέλει ώρες για να το καταφέρεις και χρόνια για να το τελειοποιήσεις. Και θέλει όταν το βαρεθείς, να το αλλάξεις, για να μη γίνει μανιέρα. Αυτό νομίζω ότι είναι το πιο δύσκολο πράγμα, είτε illustration λέγεται είτε ζωγραφική. Πολλοί λένε ότι το illustration δεν είναι τέχνη. Το illustration είναι τέχνη, θέλει πολύ καλό σχέδιο, θέλει γνώσεις στο χρώμα, θέλει σύνθεση, τα ίδια πράγματα είναι για μένα. Απλώς επειδή δεν έχουμε εδώ σχολές illustration, η σχολή με το μεγαλύτερο κύρος είναι η Σχολή Καλών Τεχνών. Ο Ψυχοπαίδης έλεγε ότι υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά που θα έπρεπε να σπουδάζουν σχεδιασμό επίπλου, illustration, και αναγκάζονται να γίνουν ζωγράφοι, με αποτέλεσμα να τα παρατάνε. Το θέμα είναι να ακολουθείς το πάθος σου.
Το κομμάτι της ζωγραφικής το έχεις εγκαταλείψει ή προσπαθείς να τα συνδυάσεις;
Όχι, δεν το έχω εγκαταλείψει, τώρα ετοιμάζω μία έκθεση στην Κύπρο, την τέταρτη ατομική μου, που είναι ζωγραφική σε καμβά, έτσι όπως την ξέρουμε. Τώρα μου ζητήθηκε να κάνω τα σκηνικά για την παράσταση «Ανάμισης Ντενεκές» στο Θέατρο Μεταξουργείο και θέλω να το κάνω κι αυτό. Με installation δεν έχω ασχοληθεί, το σχέδιό μου να το κάνω τρισδιάστατο θα με ενδιέφερε, γι΄αυτό είπα το ναι. Επίσης μου ζητήθηκε από ένα φίλο να κάνω την αφίσα για μια έκθεση που θα επιμεληθεί στο Μουσείο Μπενάκη, κι αυτό με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Θα ήθελα πάρα πολύ να κάνω βιβλία παιδικά και βιβλία γενικότερα, αφίσες, εξώφυλλα δίσκων. Έχουμε κι ένα συγκρότημα με τις αδελφές Κηλαηδόνη, λέγεται Red Wing, παίζουμε κάντρι, εγώ παίζω ντραμς και τώρα τελευταία τραγουδάω. Η μουσική παίζει μεγάλο ρόλο στη ζωή μου, πριν αρχίσω να σχεδιάζω σοβαρά, ήθελα να γίνω ντράμερ. Δε νοείται μέρα και ώρα που να μην ακούω μουσική. Πάντα ακούω μουσική όταν δουλεύω κι ευτυχώς με τα παιδιά που μοιραζόμαστε το studio έχουμε το ίδιο γούστο στη μουσική.
Τον εαυτό σου σε μια δεκαετία πώς τον φαντάζεσαι;
Θέλω να συνεχίζω αυτό που κάνω με ακόμα περισσότερη επιτυχία, νομίζω θα είμαι εδώ ακόμα στην Αθήνα, σε αυτό το φωτεινό studio ελπίζω, με αυτούς τους φίλους. Είμαι πάρα πολύ καλά, δε θέλω να αλλάξει κάτι. Επειδή είμαι πολύ κοινωνικός, πολλοί μου λένε να ανοίξω μπαρ… Όταν είχα πρωτοέρθει στην Αθήνα ήμουν εικοσιπέντε χρονών, νόμιζα ότι η ζωή θα τελείωνε αύριο, ήθελα να τα κάνω όλα σε ένα βράδυ και κάθε βράδυ ήταν το ίδιο. Τώρα το έχω αραιώσει, παλαιότερα έπαιζα και σε δυο-τρία μαγαζιά σαν d.j., για να περνάνε οι φίλοι μου καλά, χωρίς να με ενδιαφέρει να κάνω καριέρα. Η καριέρα που θέλω να έχω σε δέκα χρόνια είναι αυτό που κάνω τώρα. Έχω βάλει στόχο να δουλεύω πιο πολύ στο εξωτερικό, θέλω να γίνομαι όλο και καλύτερος για να μπορώ, αφού ζω απ΄τη δουλειά μου, να συνεχίσω να ζω. Επειδή δεν τα πάω καλά με τα ταξίδια, θέλω να πάω στην Ήπειρο, που δεν έχω πάει ποτέ. Μου αρέσουν το καλοκαίρι τα νησιά… Γι΄αυτό μου αρέσει πολύ η Ελλάδα, είναι τόσο μεγάλη, μπορείς να έχεις τα πάντα!
Τα ερεθίσματα δηλαδή που χρειάζεσαι σου τα δίνει;
Ευτυχώς, την Αθήνα μπορώ να τη βλέπω ακόμα σαν τρίτος. Δηλαδή, είναι όπως μια σχέση που δεν τη βαριέσαι, επειδή ανακαλύπτεις συνεχώς πράγματα. Με ρωτάνε αν μ΄αρέσει που αλλάζει η περιοχή. Θα αλλάξει και θα χαλάσει και θα ξαναφτιάξει… Το καλό εδώ είναι ότι μέσα σε πέντε λεπτά είσαι στην Πλάκα και νιώθω πολύ τυχερός. Κάθε μέρα που ξεκινάω αναρωτιέμαι τι με περιμένει, ποιον θα συναντήσω, τι θα δω… Καμία μέρα δεν είναι ίδια με την άλλη. Είχα βέβαια πάντα ρομαντικές αντιλήψεις για την Ελλάδα, λίγο η ποίηση, λίγο η μουσική… Δε βρήκα, σίγουρα, την Ελλάδα του Σεφέρη, νομίζω όμως ότι το φως πρέπει λίγο να το προσέξουμε, όχι μεταφυσικά, ούτε ρομαντικά… Σίγουρα η Ελλάδα υποφέρει και από τη νοσταλγία της για το παρελθόν, νομίζω. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη νοσταλγία με μέτρο αλλά να εκμεταλλευτούμε αυτό που έχει, αυτό το φως είναι εδώ, δεν υπάρχει πουθενά αλλού! Νομίζω, ακόμα, ότι το ενδιαφέρον στην Ελλάδα και στην Αθήνα είναι ότι οι Έλληνες δεν έχουμε καταλήξει -και βάζω και τον εαυτό μου μέσα μετά από δέκα χρόνια- για το αν είμαστε ευρωπαίοι, ανατολίτες ή βαλκάνιοι. Είμαστε διάφορα πράγματα που μπλέκονται. Εμένα η Ελλάδα, η Αθήνα με συναρπάζει κάθε μέρα.
Στην Αθήνα αυτήν τη στιγμή πιστεύεις ότι υπάρχει καλλιτεχνική σκηνή, η δική σου γενιά βρίσκει το δρόμο προς τα έξω;
Κοίταξε, υπάρχει το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που σιγά σιγά θα ολοκληρωθεί. Υπάρχουν νέες γκαλερί οι οποίες ανοίγουν με νέους ανθρώπους, υπάρχουν πάρα πολλοί που έρχονται από το εξωτερικό με όρεξη να κάνουν πράγματα. Ναι, ναι, εγώ πιστεύω στην εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή. Υπάρχει μια ζύμωση που γίνεται. Επειδή το παιχνίδι το κάνουν οι συλλέκτες και τα μουσεία, πιστεύω ότι, εάν κάποιοι αποφασίσουν να επενδύσουν και στην Ελλάδα, ως τέχνη, αυτό θα βγει προς τα έξω. Φυσικά είναι και το πώς η Ελλάδα θα εξάγει την τέχνη και αυτήν τη στιγμή είναι το τελευταίο που θέλει να κάνει. Πιστεύω πως εμείς σαν καλλιτεχνική σκηνή, σαν καλλιτέχνες και σαν μουσεία πρέπει να δουλεύουμε γι΄αυτό και όταν θα είναι ώριμες οι συνθήκες, αν έχουμε κάτι καλό, νομίζω θα μπορούμε να το παρουσιάσουμε. Υπάρχουν πάρα πολλές γκαλερί που διαπρέπουν σε φουάρ στο εξωτερικό, που κάνουν πάρα πολύ σοβαρή δουλειά. Το θέμα είναι ότι πρέπει να αντιληφθούμε, πράγμα που το έχω αντιληφθεί με το illustration, ότι δε συναγωνιζόμαστε μόνο με τους Έλληνες, ο συναγωνισμός είναι παγκόσμιος. Οφείλουμε να μην είμαστε εσωστρεφείς. Στον κινηματογράφο το έχουν καταλάβει, γι΄αυτό διαπρέπουν. Εμείς πρέπει να το εκμεταλλευτούμε αυτό γιατί κάνουμε εικόνες, δεν έχουμε να κάνουμε με τη γλώσσα, δεν υπάρχουν σύνορα κι αυτό είναι υπέρ μας. Βέβαια, εκτός από το προσωπικό στίγμα, είναι απαραίτητα και τα στοιχεία εντοπιότητας. Γι΄αυτό λέω ότι πρέπει να στραφούμε προς τα μέσα μας και να βρούμε τι είναι αυτό που μας χαρακτηρίζει και μετά να βγούμε έξω.
Θεωρείς ότι είχαμε χάσει αυτό που μας χαρακτηρίζει για κάποια περίοδο;
Ε, ναι, κι εγώ στην αρχή στη ζωγραφική ήμουν επηρεασμένος από το Λονδίνο, επειδή εκεί σπούδασα, τουλάχιστον ήμουν τυχερός και έφερνα το σύγχρονο του Λονδίνου. Βέβαια τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει εδώ, μπορεί να έχουν βαρεθεί κάποια πράγματα, να έχουν μεγαλώσει στο γκρίζο. Εγώ ήμουν τυχερός, έβλεπα πάντα ορίζοντα, στην Κύπρο έβλεπα θάλασσα, παρόλο που εδώ δε βλέπω, δε με πειράζει. Εδώ υπάρχει μεγαλύτερος θόλος. Η Αθήνα, παρά την ασχήμια της, έχει μια ασχήμια Αθήνας, δηλαδή θυμίζει Αθήνα, είναι η Ακρόπολη εκεί. Τουλάχιστον έχει μια ταυτότητα. Η Αθήνα έχει πάντα κόσμο στο δρόμο, εγώ όταν ήρθα, αν και δε γνώριζα κανέναν, δεν ένιωσα ποτέ μόνος. Είναι η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, ακόμα και τώρα. Αυτό που νομίζω ότι ζηλεύουν οι Κύπριοι στους Έλληνες είναι αυτήν τη δίψα για ζωή, που δε θα τελειώσει ποτέ. Είναι βέβαια κι αυτό του Ζορμπά, αυτό το αυτοκαταστροφικό, δηλαδή καίγεται πίσω μου αλλά εγώ χορεύω! Αυτό λίγο πρέπει να το μετριάσουμε. Μας έχει βάλει σε άλλους μπελάδες αλλά, νομίζω, είναι ωραίο. Η Αθήνα είναι η πόλη των μεγάλων αντιθέσεων, γι΄αυτό έχει ενδιαφέρον. Ανατρέπονται τα πάντα συνεχώς. Μόλις ήρθα νόμιζα ότι ήμουν πάνω σε ένα roller coaster, το οποίο είχε χαλάσει και κάποια στιγμή θα σταματήσει μόνο του. Άλλες φορές απολαμβάνεις τη διαδρομή, άλλες φορές φοβάσαι λίγο αλλά λες ότι θα βρεις το ρυθμό. Αυτή ήταν η αίσθηση που είχα. Τα δέκα χρόνια που ζω εδώ είναι ωραία χρόνια, μεγάλωσα εδώ, κατέληξα να κάνω αυτό που θέλω και να ζω από αυτό, αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Ποια φράση σε χαρακτηρίζει;
Ελπίζω να μην στερέψει η φαντασία μου και να ΄χω τα μάτια μου ανοικτά. Θέλω να καταπιώ την καθημερινότητα…
Δείτε εδώ και εδώ περισσότερη δουλειά του Φίλιππου θεοδωρίδη