Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Γιώργος Βέλτσος: «Η κοινότητα που έρχεται»

Το παράδοξο της κυριαρχίας συνίσταται στο γεγονός ότι «ο κυρίαρχος βρίσκεται την ίδια στιγμή εντός και εκτός της έννομης τάξης».

Γιώργος Βέλτσος: «Η κοινότητα που έρχεται»

ΞEΡΟΥΜΕ OΤΙ ΤΟ ΠΑΡAΔΟΞΟ της κυριαρχίας συνίσταται στο γεγονός ότι «ο κυρίαρχος βρίσκεται την ίδια στιγμή εντός και εκτός της έννομης τάξης» (Carl Schmitt, Πολιτική θεολογία). Αυτό συμβαίνει τώρα με την υπερψήφιση -φαντάζομαι- του «μεσοπρόθεσμου»: εν ονόματι του νόμου, διαπράττεται παρανομία. Και τούτο (μεταξύ άλλων) διότι το Σύνταγμά μας δεν προβλέπει παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στους τεχνοκράτες των Βρυξελλών (μεταξύ άλλων). Να λοιπόν γιατί η εκλεγμένη κυβέρνηση του Παπανδρέου, την ίδια στιγμή που είναι νόμιμη, τίθεται εκτός νόμου. Θα παρατηρήσει ο Agamben: «Ο κανόνας εφαρμόζεται στην εξαίρεση (έστω τη χρεοκοπία της χώρας), απεφαρμοζόμενος». Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με «κατάσταση εξαίρεσης». Όχι με το χάος που προηγείται της τάξης, αλλά με την κατάσταση που προκύπτει από την αναστολή της. Αυτά τα ελάχιστα πολιτειακά, για να τελειώνουμε. Άλλη μας έδειξαν, άλλη μας έβαλαν.

ΟΙ «ΑΓΑΝΑΚΤΙΣΜEΝΟΙ» ΤΩΡΑ, της πλατείας Συντάγματος. Η ιδιοτυπία, λοιπόν, αυτού που αγανακτεί είναι ότι επιθυμεί και επιδιώκει την αλλαγή της κατάστασής του. Όχι ως γενικότητας αλλά ως ενικότητας που τον αφορά. Δεν τίθεται γι’ αυτόν το πολιτικό καθήκον της δέσμευσής του σε αντιπροσωπευτικές οργανώσεις ή κόμματα, αλλά της φυσικής του παρουσίας εκεί, στην πλατεία που φέρει το όνομα αυτού που φαλκιδεύεται. Η μοναδικότητά του τον θέτει εκτός του διλήμματος: μεσοπρόθεσμο ή χρεοκοπία. Η περίπτωσή του σε μία μόνο μοναδικότητα υπόκειται, στον βαθμό μάλιστα που αυτή είναι μια οποιαδήποτε μοναδικότητα. «Το ον που έρχεται», σημειώνει ο Agamben (Η κοινότητα που έρχεται), «είναι ένα οποιοδήποτε ον». Και αυτό το οποιοδήποτε ον είναι ένα και αληθές. Επιπλέον, αυτό το οποιοδήποτε ον (ο αγανακτισμένος) είναι ο «οποιοσδήποτε», υπό την έννοια ότι δεν έχει σημασία ποιος είναι, ακριβώς διότι είναι ένα «οποιοδήποτε ον» που έχει πάντα σημασία. Στα λατινικά, μάλιστα, στο «οποιοδήποτε ον» (quodlibet ens) εμπεριέχεται, εκφερόμενη από την ίδια λέξη, η άμεση αναφορά στην «επιθυμία» (libet). Πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το οποιοδήποτε ον, που έχει πάντα σημασία ενώ είναι ο οποιοσδήποτε, έχει μια πρωτογενή σχέση με την επιθυμία.

ΑΥΤOΣ ΕIΝΑΙ Ο ΑΓΑΝΑΚΤΙΣΜEΝΟΣ: ο οποιοσδήποτε που επιθυμεί και που ως τέτοιος -παρότι είναι ο οποιοσδήποτε- έχει πάντα σημασία, γιατί είναι μοναδικός. Ο οποιοσδήποτε που συγκεντρώνεται στο Σύνταγμα, όχι πολίτης ακριβώς αλλά άνθρωπος, και μάλιστα sacer, είναι μια φιγούρα που αποτυπώνει όσο καμία άλλη τη σχέση εξουσίας και απλής, βιολογικής ζωής. Είναι αυτός ο συνάνθρωπος που ζει στο όριο μεταξύ ζωής και θανάτου. Αυτός πρόκειται να πολιτικοποιήσει την πολιτική. Εάν θα προκύψει κάτι (πίεση, πειθώς ή βία), θα προκύψει από αυτόν, τον πιο αδύναμο από τα δημιουργήματα της Πολιτείας και πιο απόμακρο από τον Θεό. Αυτός, χρειάζεται περισσότερο τις προσευχές μας.