Δημήτρης Καβατζικλής
Ο Τουταγχαμών είναι αναμφισβήτητα ένας από τους πιο γνωστούς Φαραώ της Αιγύπτου. Ωστόσο, πριν από την ανακάλυψη του τάφου του στην Κοιλάδα των Βασιλέων δεν ήταν παρά μόνο μια μικρή μορφή της 18ης Δυναστείας.
Γεννήθηκε γύρω στο 1347 π.Χ. και πέθανε ξαφνικά, σε ηλικία 18 ετών. Τα αίτια του θανάτου του δεν είναι ξεκάθαρα. Μία κρανιοεγκεφαλική κάκωση, που εντοπίστηκε κατά την εξέταση της μούμιας με ακτίνες Χ, μαρτυρά ότι ο θάνατός του ήταν βίαιος, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν επρόκειτο για δολοφονική επίθεση ή ατύχημα.
Ο τάφος του ανακαλύφθηκε στις 4 Νοεμβρίου του 1922 από τον βρετανό αρχαιολόγο Χάουαρντ Κάρτερ και η σαρκοφάγος ανοίχτηκε στις 16 Φεβρουαρίου του 1923. Ήταν ο πρώτος βασιλικός τάφος που βρέθηκε ασύλητος, γεγονός που αποδίδεται από πολλούς στο θρύλο της κατάρας που τον συνόδευε. Ο Κάρτερ, ως επιστήμονας, τον απέρριψε από την πρώτη στιγμή.
Πιθανολογείται ότι οι ρίζες αυτού του θρύλου βρίσκονται σ’ ένα μυθιστόρημα, το «Χαμένος στην πυραμίδα: Η κατάρα της μούμιας», που γράφτηκε από τη Λουίζα Μέι Άλκοτ το 1896. Ως θεωρία τροφοδοτήθηκε από δημοσιεύματα της εποχής, τα οποία επικεντρώθηκαν στους θανάτους ανθρώπων που εμπλέχτηκαν στις ανασκαφές, όπως ο Λόρδος Κάρναρβον που χρηματοδότησε την αποστολή.
Ωστόσο, μία έρευνα του επιδημιολόγου Μαρκ Νέλσον, του πανεπιστημίου Μόνας της Αυστραλίας, αποφαίνεται ότι βάση στατιστικών δεν υπάρχει τίποτα τα αξιοσημείωτο, που να στηρίζει αυτό το θρύλο. Από τους 24 ανθρώπους που εκτέθηκαν στην υποτιθέμενη κατάρα πέθαναν μόνο οι έξι, πολύ λιγότεροι δηλαδή από τους επιζήσαντες. Εξάλλου, κανείς από αυτούς που απεβίωσαν δεν ήταν κάτω των 70 ετών, επομένως ο θάνατός τους δεν μπορεί να θεωρηθεί πρόωρος.
Η ανακάλυψη του τάφου
Πώς ο Κάρτερ έφθασε στην ανακάλυψη; Ο Άγγλος αρχαιολόγος έφτασε στην Αίγυπτο το 1891. Πίστευε έντονα ότι υπήρχε τουλάχιστον ένας ανεξερεύνητος τάφος – αυτός του ελάχιστα γνωστού Τουταγχαμών, ή King Tut, που έζησε γύρω στο 1400 π.Χ. και πέθανε όταν ήταν ακόμα έφηβος. Χορηγούμενος από έναν πλούσιο Βρετανό, τον Λόρδο Κάρναρβον, ο Κάρτερ έψαξε για πέντε χρόνια, χωρίς όμως κάποιο αποτέλεσμα. Στις αρχές του 1922, ο Λόρδος Κάρναρβον ήθελε να σταματήσουν την αναζήτηση, αλλά ο Κάρτερ τον έπεισε να μείνουν ένα χρόνο ακόμα.
Τον Νοέμβριο του 1922 η αναμονή απέδωσε. Η ομάδα του Κάρτερ βρήκε σκαλοπάτια κρυμμένα στα ερείπια κοντά στην είσοδο ενός άλλου τάφου όταν ο μικρός νερουλάς τους σκοντάφτει σε «πέτρα» (κορυφή σκάλας, από ό,τι αποδείχτηκε) που εξείχε. Τα σκαλοπάτια οδηγούσαν σε μια αρχαία, σφραγισμένη πόρτα που έγραφε το όνομα του Τουταγχαμών. Όταν ο Κάρτερ και ο Λόρδος Κάρναρβον μπήκαν στους εσωτερικούς θαλάμους του τάφου στις 26 Νοεμβρίου, ήταν ενθουσιασμένοι αφού τον βρήκαν ανέπαφο, με τους θησαυρούς άθικτους μετά από περισσότερα από 3.000 χρόνια. Οι άνδρες άρχισαν να εξερευνούν τα τέσσερα δωμάτια του τάφου και στις 16 Φεβρουαρίου του 1923, υπό το άγρυπνο βλέμμα υψηλών Αιγυπτίων αξιωματούχων, ο Κάρτερ άνοιξε την πόρτα στον τελευταίο θάλαμο.
Μέσα στον θάλαμο βρισκόταν μια σαρκοφάγος με τρία φέρετρα τοποθετημένα το ένα μέσα στο άλλο. Το τελευταίο φέρετρο, κατασκευασμένο από ατόφιο χρυσάφι, περιείχε το μουμιοποιημένο σώμα του βασιλιά Τουταγχαμών. Ανάμεσα στα κειμήλια που βρέθηκαν στον τάφο – χρυσά ιερά, κοσμήματα, αγάλματα, ένα άρμα, όπλα, είδη ένδυσης – η τέλεια διατηρημένη μούμια ήταν το πιο πολύτιμο, καθώς ήταν η πρώτη που έχει ποτέ ανακαλυφθεί. Στον τάφο του βρέθηκαν επίσης δύο μωρά (κορίτσια), το ένα πέθανε στη γέννα ενώ το άλλο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Παρά τις φήμες ότι μια κατάρα θα έπεφτε σε όποιον θα διατάρασε τον τάφο, ο Κάρτερ δε φοβήθηκε. Οι θησαυροί καταγράφηκαν προσεκτικά και εστάλησαν στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου. Εκεί βρίσκεται η μόνιμη κατοικία της έκθεσης «Θησαυροί του Τουταγχαμών». Ο Λόρδος Λόρδος Κάρναρβον πέθανε λίγο μετά τη σπουδαία ανακάλυψη, από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού στο μάγουλό του.
Αμέσως τα Μέσα Ενημέρωσης της εποχής, ανέσυραν την περίφημη «κατάρα της Μούμιας». Τον θάνατο δηλαδή όλων όσων θα έμπαιναν στον τάφο και θα διατάρασσαν την ησυχία του νεκρού. Αρκετοί ακόμη εργάτες έχασαν τη ζωή τους μετά την ανακάλυψη, όπως και το καναρίνι του Κάρτερ, το οποίο έφαγε μία κόμπρα, σύμβολο της Θεάς Γουατζέτ που προστάτευε τους Φαραώ και ο σκύλος του Λόρδος Κάρναρβον, που πέθανε ουρλιάζοντας στις 2 το πρωί, τη μέρα που πέθανε το αφεντικό του. Κανείς δε μπορούσε να κατανοήσει αυτούς τους «αναίτιους θανάτους» μέχρι τη στιγμή που οι επιστήμονες θα εντόπιζαν βακτήρια μέσα στον τάφο του Τουταγχαμών, τα οποία και ήταν υπεύθυνα για το χαμό των ανθρώπων. Ο Χάουαρντ Κάρτερ πάντως, πέθανε σχεδόν 17 χρόνια μετά την τεράστια ανακάλυψή του.
Η ανακάλυψη του τάφου έλαβε σημαντική κάλυψη από τα μέσα της εποχής, ανανέωσε το ενδιαφέρον για την Αρχαία Αίγυπτο και αποτέλεσε μείζον θέμα της επικαιρότητας του 1922, καθώς πολλές εφημερίδες ασχολήθηκαν με το θέμα της ανακάλυψης του τάφου. Αυτό όμως λειτούργησε και αρνητικά, αφού ενισχύθηκε η φήμη της λεγόμενης «κατάρας του Τουταγχαμών».
*ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΟΥΙΖ: Τι βαθμό θα έπαιρνες σε αυτό το τεστ Ιστορίας γυμνασίου;
