Έξι πράγματα που έμαθα στην κατασκήνωση

Eίναι καλοκαίρι και κάθε χρόνο, όταν έχει ιδιαίτερα πολλή ζέστη, το μυαλό μου επιστρέφει στη δροσιά των δέντρων της κατασκήνωσης. Διαπιστώνω συχνά πόσα πράγματα μου έμαθε, με πόση αγάπη επισκέπτομαι τις αναμνήσεις της, πόσο θα’θελα να επιτρεπόταν να πηγαίνω ακόμη.

Ξέρω ότι αρκετοί γονείς αναρωτιούνται πώς θα αντιδρούσε το παιδί τους σε μια τέτοια εμπειρία, γι’αυτό έγραψα μερικά πράγματα που εισέπραξα από τα δέκα χρόνια κατασκηνωτικής μου εμπειρίας.

1. Πειθαρχία στο ωράριο

Εγερτήριο 8:00, ντύσιμο, πρωινό στην τραπεζαρία, καθαριότητα. Όταν ήμουν πολύ μικρή μου ακουγόταν εφιάλτης, όταν το έκανα στ’αλήθεια ένιωθα ηρεμία, ότι πάω με την ομάδα, ότι συμβάλλω σε κάτι σπουδαίο (θεωρούσα τότε την τήρηση ενός χρονοδιαγράμματος σπουδαία υπόθεση) και ότι είμαι ένα μικρό κομμάτι μιας λειτουργικής ρουτίνας. Ειδικά όταν ήμουν δημοτικό, θυμάμαι πόσο πολύ μ’άρεσε που όλες οι ώρες είχαν όνομα. Μπορεί να ξεγλιστρούσαμε από κάποια δραστηριότητα-μετά τα 11 κυρίως ξεγλιστρούσαμε- αλλά αν δεν θέλαμε να κάνουμε κάτι άλλο, όλες οι ώρες είχαν σκοπό και αυτό το λάτρευα.

2. Πολλοί διαφορετικοί τύποι παιδιών

Όταν πηγαίνεις σχολείο, ακόμη κι αν δεν έχεις φίλους, λίγο πολύ τους ξέρεις όλους. Τα περισσότερα παιδιά έχουν τις ίδιες συμμαθήτριες και συμμαθητές για τα έξι χρόνια του δημοτικού. Πολύ συχνά, το ίδιο ισχύει και απ’την πρώτη χρονιά στο γυμνάσιο μέχρι την τρίτη λυκείου. Στο σχολείο, όλα λίγο πολύ είναι ίδια. Όσες και να είναι οι διαφορές μεταξύ παιδιών ή οι οικονομικές διαφορές ή οι διαφορές στον τρόπο ζωής, το σχολείο πάντα έχει μια γλώσσα, μια ταυτότητα, μια “κανονικότητα” που δεν αναγνωρίζεις ως τέτοια όταν είσαι μέλος της.

Στην κατασκήνωση διαπιστώνεις αυτό που οι περισσότεροι μαθαίνουν πρώτη φορά στο πανεπιστήμιο. Ότι τελικά, υπάρχουν πολλά είδη ανθρώπων. Ότι το δεδομένο του ενός δεν είναι του άλλου. Ότι το νόημα των λέξεων δεν είναι πάντα το ίδιο και ότι κάθε σχολική πραγματικότητα έχει φορτίσει τις ίδιες έννοιες με διαφορετικό τρόπο. Ότι δε ζουν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο. Η κατασκήνωση, κατά μία έννοια, σε “μικραίνει”. Δεν σε κάνει ακριβώς να δεις τον εαυτό σου σαν μέρος ενός όλου. Περισσότερο ίσως είναι η πρώτη επαφή με την πιθανότητα το “όλο” που έχεις στο μυαλό σου πριν πας, να μην είναι ίδιο με το “όλο” αφού φύγεις.

3. Αντιμετωπίζεις φοβίες

Όταν ήμουν παιδί φοβόμουν πολύ το σκοτάδι γιατί είχα κατάλογο πραγμάτων που ζουν σ’αυτό. Θυμάμαι ότι τα πρώτα βράδια στην κατασκήνωση, όταν ήμουν 6 ή 7, ένιωθα την καρδιά μου να σφίγγεται όταν έκλειναν τα φώτα. Έβλεπα ξεκάθαρα πλάσματα να σέρνονται απ’την ντουλάπα προς το μέρος μου. Έβλεπα σκιές, φιγούρες, ό,τι τρομακτικό μπορεί κανείς να φανταστεί.

Νύχτα τη νύχτα, με θυμάμαι να συνηθίζω. Με θυμάμαι να σκέφτομαι ότι αφού κοιμήθηκα χθες θα κοιμηθώ και σήμερα. Μιλούσαμε με άλλα κορίτσια για το ότι φοβόμαστε το σκοτάδι. Λέγαμε τρομακτικές ιστορίες και μετά κοιμόμασταν πιάνοντας η μία το χέρι της άλλης στις κουκέτες. Υποσχόμασταν η μία στην άλλη ότι θα αλληλοσωθούμε αν έρθει κάτι κακό το βράδυ. Φτιάχναμε σχέδια διαφυγής από τέρατα πάσης φύσης. Κάποιες που είχαν δει θρίλερ συνέβαλαν δημιουργικά στο είδος των πιθανών κινδύνων. Το πρωί τρώγαμε ψιθυρίζοντας ποια είδε ποιο τέρας. Αυτή την ανάμνηση της πρώτης συλλογικής αντιμετώπισης του κινδύνου δεν θα την αντάλλαζα με τίποτα.

4. Δοκιμάζεις πράγματα που νομίζεις ότι δεν σ’αρέσουν.

Η δική μου κατασκήνωση έδινε τεράστια σημασία στην κίνηση οπότε είχε πολλές αθλητικές δραστηριότητες και αυτές ήταν προγραμματισμένες κάθε μέρα όλη μέρα. Εγώ δεν ήμουν του αθλητισμού και τον απέφευγα στο μέτρο του δυνατού καθότι τον είχα ταυτίσει με την έννοια της υποχρέωσης.

Όταν το σπιτάκι μας είχε κάποια δραστηριότητα και συμμετείχες, ε, ερχόταν κάποια στιγμή η σειρά σου να αθληθείς. Είτε ήταν τραμπολίνο ή ρυθμική, είτε ήταν ποδόσφαιρο ή μπάσκετ, σε ενθάρρυναν να βάλεις το σώμα σου να κάνει πράγματα. Μετά από μια δεκαετή θητεία σ’αυτό, έμαθα ας πούμε μετά λόγου γνώσεως ότι δεν συμπαθώ τα ομαδικά αθλήματα.

5. Καθαριότητα

Δεν ξέρω πώς είναι αλλού, αλλά εμείς όταν επιστρέφαμε απ’το πρωινό, είχαμε καθαριότητα. Μέσα σε κάποια ώρα, δεν θυμάμαι αν ήταν μισή ή μία, έπρεπε να αναθέσουμε καθήκοντα-σκούπισμα, σφουγγάρισμα-, να στρώσουμε τα κρεβάτια μας, να τακτοποιήσουμε τα πράγματά μας στα ντουλαπάκια και να ετοιμαστούμε για επίβλεψη. Ερχόταν η κοινοτάρχισσά μας και μας έλεγε αν το σπιτάκι μας είναι καθαρό και τακτοποιημένο ή αν κάτι χρειάζεται βελτίωση. Το να μάθεις στα 6 ότι πρέπει να φροντίζεις το χώρο σου είναι μια πληροφορία που εντυπώνεται. Μετά αναρωτιέσαι “στο σπίτι μου ποιος τα κάνει αυτά;”, “αφού το δωμάτιό μου είναι χάλια, ποιος το φτιάχνει” “αφού πετάω τα πάντα στο πάτωμα, ποιος τα σηκώνει;”.

Ε, συνήθως η μαμά. Κι επειδή τα κάνει όλ’αυτά η μαμά πρώτον πιστεύω ότι τα παιδιά θα καταλάβουν ευκολότερα τι σημαίνει “απλήρωτη οικιακή εργασία” και “mental labor” όταν ενηλικιωθούν και δεύτερον ότι τ’αγόρια θα συνηθίσουν την σκέψη ότι θα κάνουν δουλειές στο σπίτι από νεαρή ηλικία. Επίσης, επειδή στο τέλος κάθε χρονιάς ανακοίνωναν στην μεγάλη μας γιορτή το πιο καθαρό σπιτάκι της κοινότητας, παίρναμε το μήνυμα ότι αυτές οι δουλειές έχουν κόπο και ότι αυτός πρέπει ν’αναγνωρίζεται.

6. Μαθαίνεις όλους τους κοινωνικούς κανόνες γύρω απ’το φλερτ και τις σχέσεις

Σχολείο μεγάλο. Είσαι σ’ένα σπίτι με 15 ακόμη κορίτσια που έχουν ΓΝΩΜΕΣ. Για όλα. Για το είναι καλό να φορέσεις στο πρώτο ραντεβού με τον Αριστείδη που γνώρισες χθες στο πάρτι, για το πώς να κάνεις τα μαλλιά σου, σου μαθαίνουν να βάφεσαι, παρατηρείς τι κάνουν αυτές, άλλες έχουν κάνει περισσότερα και δίνουν συμβουλές, ακούγονται ατέλειωτες σεξοϊστορίες όταν ετοιμάζεστε για πάρτι (στα 13-16 αυτό, ίσως χρειάζεται διευκρίνιση), μαθαίνεις τι θεωρείται “φυσιολογικό” στο ηλικιακό σου γκρουπ, μαθαίνεις τι σημαίνουν τα σημάδια των αγοριών. Καμιά φορά σκέφτομαι ότι δεν θα είχα επιβιώσει κοινωνικά αν δεν είχα πάει κατασκήνωση. Χρόνια μετά, ταυτίστηκα πολύ με ένα χαρακτήρα του Ταχτσή στο “Τα ρέστα” ο οποίος επιστρέφοντας από την κατασκήνωση είχε εντελώς ενηλικιωθεί.

Πιστεύω ότι το να μάθεις να λειτουργείς σε ομάδα, να μιλάς με κόσμο που έχει διαφορετικές προσλαμβάνουσες, να συνεργάζεσαι με στόχο την επίτευξη ενός σκοπού, να εντάσσεσαι εύκολα σ’ένα καινούργιο περιβάλλον είναι δεξιότητες που μπορούν να σφραγίσουν την μετέπειτα ποιότητα ζωής σου. Η ζωή είναι πιο εύκολη όταν μπορείς σε γενικές γραμμές να τα πηγαίνεις καλά με τους ανθρώπους. Είναι σπουδή η κατασκήνωση. Σπουδή στην ανθρώπινη συμπεριφορά πρωτίστως και αργότερα διαπιστώνεις ότι ήταν και σπουδή πάνω στις αντοχές σου.

Θυμάμαι την πρώτη φορά που πήγα, τον πατέρα μου να μου λέει συνέχεια “θα’ρθω να σε πάρω αμέσως μόλις μου το πεις”. Απ΄την ώρα που φύγαμε, μέχρι την ώρα που πήγα. Μετά έλεγε “σε παρακαλώ, παίρνε έστω ένα τηλέφωνο”. Αυτό πιστεύω συνοψίζει την εμπειρία μου.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News