Ο βίαιος θάνατος του 25χρονου Αφροαμερικανού Freddie Gray από αστυνομικούς τον περασμένο Απρίλιο στην Βαλτιμόρη και οι ταραχές που ακολούθησαν, είναι σίγουρα ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς. Όχι μόνο για την Αμερική αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη.
Το LIFO.gr μίλησε με τον φωτογράφο Patrick Joust, που ζει και εργάζεται τα τελευταία χρόνια στην πόλη. Μια κουβέντα για τις φυλετικές διακρίσεις , τις κοινωνικές ανισότητες, τα προνόμια των πλούσιων λευκών και τις πληγές της αμερικάνικης ιστορίας. Καθαρές απαντήσεις για την Αμερική του χθες και του σήμερα από έναν άνθρωπο που σκέφτεται ελεύθερα.
Υπάρχει μια ολιγαρχία λευκών πλουσίων που οι περισσότεροι ελέγχουν τους πολιτικούς μας. Είναι ένα γεγονός το οποίο είναι ευρέως γνωστό και η οργή του κόσμου για αυτό είναι ελάχιστη.
Πιστεύεις ότι υπάρχει κάποια σύνδεση ανάμεσα στις φετινές ταραχές στην Βαλτιμόρη και σε αυτές του 1968;
Είναι και οι δύο μέρος του ίδιου αγώνα για τα δικαιώματα των πολιτών. Και οι δύο έχουν να κάνουν με κύρια προβλήματα που αφορούν τις διακρίσεις, την αδικία, την μεροληπτική αστυνόμευση, την ταξική ενσωμάτωση, την φτώχεια κ.τ.λ , προβλήματα τα οποία είναι υπαρκτά σήμερα στην χώρα. Φυσικά τα γεγονότα που πυροδότησαν τις εξεγέρσεις το 1968 και τα σημερινά είναι διαφορετικά, όμως η αντίδραση, και στις δυο περιπτώσεις, σχετίζεται με την ακραία απογοήτευση για την φαινομενική δυστοκία αυτών των θεμάτων.
Ταραχές συμβαίνουν συνεχώς στις ΗΠΑ, όμως συνήθως προκαλούνται από ευκατάστατους φοιτητές κολλεγίων ή από οπαδούς ομάδων. Ενώ οι εξεγέρσεις είναι αυτοκαταστροφικές, όπως είδαμε στις περιπτώσεις του Φέργκιουσον και της Βαλτιμόρης, υπάρχει ένας λόγος που τις πηγαίνει παραπέρα από τον υπερβάλλοντα ενθουσιασμό ή την αδικαιολόγητη καταστροφή.
Πώς εξηγείς την βιαιότητα της αστυνομίας στους μαύρους κατοίκους της πόλης σε μια πόλη με μαύρο δήμαρχο και μαύρο αρχηγό αστυνομίας;
Έχει υπάρξει μεγάλη πρόοδος στις ΗΠΑ σχετικά με τα οφέλη πολλών Αφροαμερικανών. Προφανώς, το γεγονός ότι έχουμε Αφροαμερικανό δήμαρχο και αρχηγό της αστυνομίας αντανακλά αυτό το γεγονός, για να μην μιλήσω για τον Αφροαμερικανό πρόεδρο της χώρας.
Ωστόσο, αυτή η χώρα ποτέ δεν έχει κάνει μια ειλικρινή εκτίμηση της κακομεταχείρισης των Αφροαμερικανών μέσα στην μακρά ιστορία της. Δεν έχουμε κάνει αρκετά για να πολεμήσουμε τις συστημικές και συχνά πιο δυσδιάκριτες μορφές ρατσισμού που τιμωρούν δυσανάλογα τους Αφροαμερικανούς συγκριτικά με τους λευκούς.
Πεταγόμαστε πάνω μόλις ακούμε τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν την λέξη από «N» (σ.σ Νέγρος) ή εκφράζουν ρατσιστικά αισθήματα ανοιχτά και δημόσια, όμως δεν κάνουμε τίποτα για το θέμα των διακρίσεων στην ποιότητα ζωής, την εκπαίδευση, την υγεία, την ελευθερία κ.τ.λ ζητήματα που επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτά τα θέματα είναι πολύπλοκα και απαιτούν πολλά περισσότερα να γίνουν για αυτά πέρα από το να χαρακτηρίζεις κάποιον ως ρατσιστή. Είναι εύκολο το να κατηγορείς κάποιον άλλο για αυτά. Είναι πολύ δυσκολότερο να βλέπεις ότι και εσύ είσαι μέρος αυτού του προβλήματος(όλοι εμείς που δεν έχουμε αντιμετωπίσει κάποιο είδος διακρίσεων).
Πεταγόμαστε πάνω μόλις ακούμε τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν την λέξη από «N» (σ.σ Νέγρος) ή εκφράζουν ρατσιστικά αισθήματα ανοιχτά και δημόσια, όμως δεν κάνουμε τίποτα για το θέμα των διακρίσεων στην ποιότητα ζωής, την εκπαίδευση, την υγεία, την ελευθερία κ.τ.λ ζητήματα που επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους.
Αντί να παρέχουμε ένα δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας, προσπαθούμε να διορθώσουμε τα προβλήματα φυλακίζοντας ανθρώπους. Κατηγορούμε τους δασκάλους γιατί δεν μπορούν να περιορίσουν με ένα μαγικό τρόπο την φτώχεια. Κατηγορούμε τους φτωχούς γιατί δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην κοινωνία και τους καθιστούν φτωχούς. Υπάρχει μια ολιγαρχία λευκών πλουσίων που οι περισσότεροι ελέγχουν τους πολιτικούς μας. Είναι ένα γεγονός το οποίο είναι ευρέως γνωστό και η οργή του κόσμου για αυτό είναι ελάχιστη. Είναι ένα γεγονός το οποίο δεν έχει αλλάξει παρά τα πολιτικά δικαιώματα που έχουν κερδηθεί σε αυτή την χώρα. Η Αμερική αγαπά τους εκατομμυριούχους και τους δισεκατομμυριούχους της και θα κάνει ότι μπορεί για να τους κρατήσει ευτυχισμένους.
Το άρθρο στο Jacobin Magazine του Keeanga-Yamantha Taylor εξηγεί πόσες πολλές πολιτικές προσωπικότητες Αφροαμερικανών είναι ανίκανες να σπάσουν τα καλούπια τα οποία είναι υπεύθυνα για την οικονομική ανισότητα. Έχουμε περισσότερους Αφροαμερικανούς ηγέτες σε θέσεις δύναμης από ότι είχαμε στο παρελθόν, όμως αυτοί οι ηγέτες, εάν θέλουν να επιβιώσουν στην επικρατούσα πολιτική κατάσταση είναι υποχρεωμένοι να έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα με τους λευκούς συναδέλφους τους. Πλούσιοι ιδιώτες και εταιρείες «δωρίζουν» τεράστια χρηματικά ποσά και στα δυο πολιτικά κόμματα, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να χάσουν στις εκλογές. Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος που η προσέλευση των ψηφοφόρων στις ΗΠΑ κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Το ευρύ κοινό δεν ασχολείται με το σύστημα και δεν έχει καμία πίστη σε αυτό.
Aυτό δείχνει πόσο εύθραυστη είναι η δημοκρατία μας. Ωστόσο, επειδή η πλειοψηφία των Αμερικανών ζει με σχετική άνεση (ακόμα και αν οι οικονομικές τους απολαβές είναι συγκριτικά μικρότερες ή στάσιμες εάν τις συγκρίνεις με αυτές του 1% του συνολικού πληθυσμού) είναι εύκολο για κάθε πλούσιο να ελέγχει σχεδόν κάθε πτυχή της «δημοκρατίας» μας. Δεν είναι συνομωσία, είναι μια εξ ορισμού ρύθμιση στην Αμερική, μέσα στην οποία κανένας από εμάς δεν επηρεάζει τον τρόπο διακυβέρνησης της. Έτσι λοιπόν η οικονομική ιστορία είναι κεντρικό ζήτημα, όπως και το φυλετικό μαζί με το οικονομικό ζήτημα, όμως το φυλετικό ζήτημα από μόνο του είναι ένας παράγοντας ο οποίος δεν μπορεί να αγνοηθεί. Κάθε Αφροαμερικάνικη πολιτική προσωπικότητα αντιμετωπίζεται διαφορετικά, υπάρχει πιθανότητα να μην αναγνωριστεί, εξαιτίας του χρώματος της. Ακόμα και όταν αναγνωρίζονται ο έλεγχος τους είναι μεγαλύτερος στα υψηλά κλιμάκια συγκριτικά με τον έλεγχο που γίνεται στους λευκούς πολιτικούς.
Ακόμα και οι Αφροαμερικανοί celebrities αντιμετωπίζονται δυσανάλογα από την αστυνομία συγκριτικά με τους λευκούς. Κάθε Αφροαμερικανός μπορεί να σου πει ιστορίες οι οποίες συνδέονται με κάποιο είδος διάκρισης. Εξακολουθούμε να έχουμε ένα φυλετικό πρόβλημα στις ΗΠΑ. Η λύση δεν μπορεί να βρεθεί μόνο μέσα από την οικονομική πολιτική.
Ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο το οποίο καλύτερα γίνεται κατανοητό μέσα σε ένα φάσμα. Είναι σπάνια (σ.σ ρατσισμός) η μία ή η άλλη κατάσταση. Ο λόγος που ο ρατσισμός έχει γίνει θεσμός, είναι γιατί συχνά περνάει απαρατήρητος και όλοι τον έχουμε συνηθίσει. Τον θεωρούν απλώς δεδομένο. Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη πολλών ανθρώπων, ιδιαίτερα των λευκών ανθρώπων, είναι ότι θέλουν να εμβολιαστούν κατά του ρατσισμού. Θέλουν να μείνουν μέσα σε ένα κάμπινγκ στο οποίο θα διακηρύσσουν ότι δεν είναι ρατσιστές, και μετά να πάνε παρακάτω. Ποτέ δεν ήταν τόσο απλό. Όλη η χώρα, το σύνταγμα μας, το καθετί, είναι μπλεγμένο με ρατσιστικά πιστεύω και ρατσιστική πολιτική. Καθένας είναι ένα προϊόν του περιβάλλοντος του και είναι πολύ δύσκολο για τον καθένα να δει τις εμπειρίες του από απόσταση.
Όπως είναι δύσκολο για τους ανθρώπους που ζουν σε «κακές» γειτονιές να αποδράσουν από την φτώχεια το ίδιο δύσκολο είναι και για τους ανθρώπους που ζουν μέσα στην άνεση να δουν πέρα από την προστατευόμενη ύπαρξη τους. Μεγαλώνουμε βάζοντας σε βάθρα τους Πατέρες της ιστορίας που εγκαθίδρυσαν την δουλεία, οργανώνουμε γιορτές για να τιμήσουμε τις φωτεινές στιγμές ανθρώπων αγνοώντας την ίδια στιγμή τα παραπτώματα τους, παραπτώματα τα οποία σπάνια συζητιούνται πέρα από τους ακαδημαϊκούς κύκλους. Δεν έχουμε ποτέ αντιμετωπίσει την πικρή διαπίστωση ότι ο πιο διάσημος ιδρυτής μας, ο George Washington, πολεμούσε για την ελευθερία του έθνους μας (την ελευθερία των λευκών γαιοκτημόνων) φορώντας τα δόντια των Αφροαμερικανών στο στόμα του. Δεν μπορούμε να είμαστε ειλικρινείς με βιβλία της ιστορίας μας πόσο μάλλον με την πραγματικότητα στην οποία βρισκόμαστε σήμερα.
Κεντρικό ρόλο σε όλα αυτά έχει ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών. Ακόμα και αν η αναλογία της αστυνομίας της Βαλτιμόρης ανάμεσα στους λευκούς και τους Αφροαμερικανούς αστυνομικούς είναι 50/50, ο στόχος της είναι οι αφροαμερικανοί σε μια αναλογία κατά πολύ μεγαλύτερη συγκριτικά με τους λευκούς, αυτό το γεγονός αντανακλά τον ρατσισμό της κοινωνίας μας. Όπως η Michelle Alexander εξηγεί πολύ καλά στο βιβλίο της, «The New Jim Crow, οι πολιτικές στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών είναι το τελευταίο μανιφέστο που θεσμοθέτησε τον ρατσισμό στην χώρα.
Ποιος πιστεύεις ότι είναι ο λόγος για τον οποίο οι ειρηνικές διαδηλώσεις μετατράπηκαν σε βίαιες εξεγέρσεις;
Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να κάνουμε μια διάκριση ανάμεσα στις περισσότερες ειρηνικές διαδηλώσεις και στις ταραχές που έλαβαν χώρα στην Βαλτιμόρη. Συμμετείχα στην τεράστια ειρηνική διαδήλωση της 25ης Απριλίου στο τέλος της οποίας, μια μικρή ομάδα ανθρώπων έσπασε και κατέστρεψε μερικά αυτοκίνητα της αστυνομίας και λεηλάτησε μαγαζιά. Επέστρεφα στο σπίτι την ώρα που συνέβαιναν αυτά, όμως μπορώ να σου πω, ότι παρακολουθώντας αργότερα τηλεόραση, δεν αναγνώρισα κανένα από τα άτομα που πήραν μέρος στα βίαια επεισόδια. Είναι σημαντικό να γνωρίζεται ότι η αστυνομία ενήργησε επιθετικά. Ένας από τους νεαρούς που κατέστρεψε αυτοκίνητο της αστυνομίας φυλακίστηκε και το ποσό της εγγύησης που ορίστηκε ήταν μεγαλύτερο από αυτή των αστυνομικών που σκότωσαν τον Freddie Gray.
Προφανώς το να σπας μερικά παράθυρα είναι σοβαρότερο έγκλημα από το να σπας την πλάτη κάποιου! Η ανισορροπία στις κλίμακες της δικαιοσύνης είναι φανερή από την αρχή μέχρι το τέλος αυτής της ιστορίας. Αυτό που συνέβη στις 27 Απριλίου και πυροδότησε τις ταραχές ήταν επίσης κάτι διαφορετικό. Δεν ήταν μια κατάσταση όπου ξαφνικά οι διαδηλωτές έγιναν βίαιοι. Υπήρχαν πολλοί φοιτητές τους οποίους η αστυνομία προκάλεσε. Αυτό το άρθρο στο Mother Jones εξηγεί με περισσότερες λεπτομέρειες τα γεγονότα που πυροδότησαν την βία. Αν η αστυνομία είχε φερθεί στους φοιτητές με σεβασμό, ίσως τελικά δεν θα είχαν δημιουργήσει αυτή την μεγάλη στρατιά θυμωμένων, νέων ανθρώπων.
Είναι τρομερά απογοητευτικό να ζεις σε μια χώρα πλούσια σε βαθμό προσβλητικό και πολλοί να είναι αυτοί που αρνούνται να δώσουν το δίκαιο μερίδιο που αναλογεί σε όλους. Δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομική ισότητα αλλά με το γεγονός ότι οι ζωές των Αφροαμερικανών μετρούν το ίδιο με τις ζωές των λευκών. Κανένας δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν πολίτης δεύτερης κατηγορίας.
Που ήσουν εκείνη την Δευτέρα και πως αντέδρασες;
Είμαι βιβλιοθηκάριος στην δημόσια βιβλιοθήκη της πόλης και δούλευα όταν ξεκίνησαν οι ταραχές. Έπρεπε να κλείσουμε μια ώρα νωρίτερα επειδή μια ομάδα ταραχοποιών έκανε επιθέσεις σε καταστήματα και αυτοκίνητα δίπλα στην βιβλιοθήκη. Ευτυχώς δεν πείραξαν την βιβλιοθήκη. Επέστρεψα σπίτι και παρακολούθησα τα γεγονότα στην τηλεόραση με έναν φίλο και την οικογένεια μου. Φυσικά ήμουν αναστατωμένος , όπως ο καθένας άλλωστε, με αυτό που συνέβη στην πόλη μου, ιδιαίτερα από την στιγμή που οι ταραχές είχαν μια αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Την επόμενη μέρα επέστρεψα στην βιβλιοθήκη η οποία λειτούργησε κανονικά. Ενώ ήθελα να βγω έξω με τους γείτονες μου και να βοηθήσω στον καθαρισμό των περιοχών όπου οι ταραχές έλαβαν μέρος, αισθάνθηκα καλά με το να δουλεύω για το καλό της πόλης μου.
Το υπόλοιπο της εβδομάδας κύλησε πιο ήσυχα από το συνηθισμένο, όμως συνεχίσαμε να βοηθάμε τους ανθρώπους να υποβάλουν αιτήσεις για δουλειά και να αναζητήσουν πληροφορίες και ψυχαγωγία όπως κάνουμε πάντα.
Πώς είναι τα πράγματα σήμερα στην Βαλτιμόρη;
Έπιασα τον εαυτό μου να ανησυχεί σχετικά με τις συνέπειες των γεγονότων. Ελπίζω ότι η μεγάλης διάρκειας «θεραπεία» δεν θα είναι χειρότερη από αυτή τη δοκιμασία. Τα πράγματα πηγαίνουν εντυπωσιακά καλά και μου δίνουν την αίσθηση ότι δεν θα έχουμε καμία περαιτέρω κλιμάκωση της βίας. Σημαντικότερο όλων, κανένας θάνατος δεν προήλθε στην πόλη ως αποτέλεσμα των ταραχών. Συμμετείχα σε ακόμα μια μεγάλη πορεία/διαδήλωση την 1η Μαΐου η οποία ήταν απίστευτα εμπνευσμένη.
Λάβαμε επίσης τα καλά νέα ότι οι αστυνομικοί είναι υπεύθυνοι για τον θάνατο του Freddie Gray, ένα θάνατο που από την αρχή είχαν χρεωθεί. Το αν αυτές οι κατηγορίες οδηγήσουν όμως σε καταδίκες είναι άλλη ιστορία, όμως τουλάχιστον οι αδικίες που διαπράχθηκαν αναγνωρίστηκαν επίσημα.
Το πραγματικό κέρδος θα ήταν αν θα μπορούσαμε ως χώρα να εξετάσουμε τα συστημικά προβλήματα που έχουμε εδώ. Είναι μια απίστευτη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε. Μπορούμε να κάνουμε τον μέσο «σιωπηλό Αμερικάνο» να ξυπνήσει, να ενωθεί με τους γείτονες του ώστε να επηρεάσει την αλλαγή;
Πιστεύεις ότι κάτι άλλαξε για πάντα στην κοινωνία της Βαλτιμόρης μετά τα τελευταία γεγονότα;
Το ελπίζω. Ελπίζω κάτι να άλλαξε για το καλύτερο. Αυτά τα ζητήματα είναι πέρα από την Βαλτιμόρη ή το Φέργκιουσον ή άλλο συγκεκριμένο μέρος της Αμερικής. Τα θέματα αυτά αφορούν τους πάντες. Είναι τρομερά απογοητευτικό να ζεις σε μια χώρα πλούσια σε βαθμό προσβλητικό και πολλοί να είναι αυτοί που αρνούνται να δώσουν το δίκαιο μερίδιο που αναλογεί σε όλους. Δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομική ισότητα αλλά με το γεγονός ότι οι ζωές των Αφροαμερικανών μετρούν το ίδιο με τις ζωές των λευκών. Κανένας δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν πολίτης δεύτερης κατηγορίας. Αισθάνομαι περισσότερο αισιόδοξος από ότι είμαι συνήθως, όμως είμαι επίσης επιφυλακτικός και νευρικός σχετικά με αυτή την αισιοδοξία.
Αισθάνομαι ότι βρισκόμαστε μπροστά στην κορυφή ενός λόφου και θα μπορούσαμε να πάμε σαν κοινωνία είτε μπροστά, που αν και είμαστε μακριά από το να χαρακτηριστούμε τέλειοι αυτή η είναι η καλύτερη επιλογή, είτε πίσω και να κυλήσουμε στον φόβο, τον διαχωρισμό και την παράνοια που χαρακτηρίζει το έθνος μας μετά την 11η Σεπτεμβρίου αλλά και μετά από άλλες περιόδους κρίσης.
Μέσα στην ατυχία όσο και στη βία της 27ης Απριλίου, πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι τίποτα δεν συγκρίνεται με το μαρτυρικό θάνατο του Freddie Gray. Η ιδιοκτησία μπορεί να αντικατασταθεί. Υπάρχουν τόσοι Freddie Grays εκεί έξω οι οποίοι αγνοούνται. Το γεγονός ότι ο θάνατος του δεν αγνοήθηκε μου δίνει μια αίσθηση ελπίδας ότι τα επίπεδα ενσυναίσθησης των Αμερικανών έχουν βελτιωθεί, ακόμα και στο ελάχιστο.
Υπάρχει αρκετό δηλητήριο και θύματα στην σημερινή κοινωνία, όμως εάν αυτά τα γεγονότα είχαν συμβεί πριν από πέντε χρόνια θα είχαν κατά ένα μεγάλο μέρος αγνοηθεί. Έχουμε ένα μεγάλο δρόμο ακόμα να διανύσουμε, όμως τελικά μιλάμε για όλα αυτά τα πράγματα τώρα. Η συζήτηση βέβαια μπορεί να μην διεξάγεται με τον ευφυή τρόπο που θα μπορούσε , όμως είναι καλύτερη από την πλήρη και ανήθικη αδιαφορία που είχαμε παλιότερα
________________
Όλες οι φωτογραφίες του Patrick Joust απο τις διαδηλώσεις στην Βαλτιμόρη παραχωρήθηκαν απο τον ίδιο για αποκλειστική χρήση απο το LIFO.gr
Διαβάστε την συνέντευξη που παραχώρηση ο Patrick Joust στο LIFO.gr τον Νοέμβριο του 2014.
σχόλια