Όταν το ''Τενεκεδένιο ταμπούρλο'' χτύπησε στις κινηματογραφικές αίθουσες του κόσμου

Όταν το ''Τενεκεδένιο ταμπούρλο'' χτύπησε στις κινηματογραφικές αίθουσες του κόσμου Facebook Twitter
5

Όταν το ''Τενεκεδένιο ταμπούρλο'' χτύπησε στις κινηματογραφικές αίθουσες του κόσμου Facebook Twitter
Ο σκηνοθέτης Φόλκερ Σλέντορφ, ο μικρός πρωταγωνιστής Ντέιβιντ Μπένεντ και ο συγγραφέας Γκίντερ Γκρας στα γυρίσματα του ''Τενεκεδένιου ταμπούρλου'' το 1979

 

Το 1979 ένα τενεκεδένιο ταμπούρλο χτύπησε στις κινηματογραφικές οθόνες του κόσμου, υπενθυμίζοντας πως η παράνοια, η ταυτισμένη με τους εκάστοτε πολέμους ήταν, είναι και - δυστυχώς - θα είναι πανταχού παρούσα ως στοιχείο αναπόσπαστο της ανθρώπινης ιστορίας.

 

Συγγραφέας του, προ 20ετίας γραμμένου έργου, ήταν ο Γερμανός Γκίντερ Γκρας, που έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών. Σκηνοθέτης, ο συμπατριώτης του, Φόλκερ Σλέντορφ, υπεύθυνος και για μία άλλη σπουδαία ταινία λίγα χρόνια πριν, τη ''Χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ'' (1975), σε συνεργασία με τη σκηνοθέτιδα σύντροφο του, Μάργκαρετ φον Τρόττα. Και πρωταγωνιστής ο 11χρονος τότε Ελβετός ηθοποιός Ντέιβιντ Μπένεντ, που σαν πήγαιναν οι κακοί μεγάλοι άνθρωποι να πάρουν το ταμπούρλο του, έμπηζε τις φωνές και έσπαγε τα γυαλικά γύρω του.

 

Το παιδί που θα έπαιρνε το ρόλο είχε απασχολήσει πολύ τον συγγραφέα και τον σκηνοθέτη. Λέγεται πως η κουβέντα μ' έναν γιατρό για την πιθανή ιατρική περίπτωση ενός παιδιού που σταματά η ανάπτυξη του, αρνούμενο να μεγαλώσει, οδήγησε τον Σλέντορφ στην επιλογή του μικρού Ντέιβιντ, γιου του ηθοποιού φίλου του, Χάιντζ Μπένεντ. Ο Γκρας απλά συμφώνησε, βλέποντας με τι πάθος πήγαινε να γίνει ταινία ένα βιβλίο του που η κριτική της εποχής είχε χαρακτηρίσει από πορνογραφικό έως βλάσφημο, με τα χρόνια όμως θα δικαιωνόταν όχι μόνο σε γερμανικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο.

 

Όταν το ''Τενεκεδένιο ταμπούρλο'' χτύπησε στις κινηματογραφικές αίθουσες του κόσμου Facebook Twitter
Γκίντερ Γκρας - Ντέιβιντ Μπένεντ - Φόλκερ Σλέντορφ

 

Στην ταινία του Σλέντορφ, το ρεαλιστικό μοντέλο προέκυψε από το φανταστικό, όπου όμως το παράδοξο αγόρι είχε εξομοιωθεί με τον εμπράγματο κόσμο. Η πλοκή, έτσι, έμοιαζε να εκλογικεύει το φανταστικό και ο μικρός Όσκαρ Μάτζερατ, όπως ονομαζόταν ο κεντρικός χαρακτήρας, γινόταν περισσότερο γήινος, αποκτούσε ερωτισμό και ψυχολογική ατομικότητα.

 

Ακριβώς αυτός ο ερωτισμός και, πιο συγκεκριμένα, η ανακάλυψη της πρώιμης σεξουαλικότητας του παιδιού, οδήγησε στη λογοκρισία του φιλμ σε πολλές χώρες του εξωτερικού:

 

 

Δείτε στο 1',01'' του τρέιλερ, τη σκηνή που ο μικρός τοποθετεί άχνη ζάχαρη στον αφαλό ενός 16χρονου κοριτσιού - το υποδυόταν η 24χρονη Καταρίνα Τάλμπαχ -, προτού καταλήξουν σε στοματικό σεξ. Εξ αιτίας αυτής της σκηνής το ''Τενεκεδένιο ταμπούρλο'' λογοκρίθηκε στον Καναδά, ενώ σε πολιτείες των ΗΠΑ, όπως η Οκλαχόμα, προβλήματα με το νόμο αντιμετώπισαν και οι ενοικιαστές της ταινίας από τα βίντεο-κλαμπ, πέραν των διανομέων! Κι ας είχε η ταινία μοιραστεί τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες μαζί με το ''Αποκάλυψη τώρα'' του Φράνσις Φορντ Κόπολα ή κι ας ήταν υποψήφια για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας την επόμενη χρονιά. Το εμπάργκο στη διανομή στην Οκλαχόμα έληξε μόλις το 2001, κάτι που έγινε μέχρι και ντοκιμαντέρ ως bonus στην έκδοση του ''Τενεκεδένιου ταμπούρλου'' σε DVD το 2004!

 

Με το έργο αυτό ο Γκίντερ Γκρας άσκησε την κριτική του στο ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας και στις εγκληματικές πράξεις των, όχι και τόσο μακρινών, προγόνων του. Η θέληση του να έχει τον έλεγχο του σεναρίου και των γυρισμάτων, πιθανώς να πήγαζε από τη φοβία πώς ο κινηματογράφος θα σφετεριζόταν το μυθιστόρημα του με την ανάπτυξη των δικών του εκφραστικών μέσων: της αληθοφάνειας, του ''γεμίσματος'' με κενό χρόνο, την απόδοση του παρελθόντος, τη λογική της όποιας πλοκής.

 


 

Στην επιτυχία της ταινίας συνέβαλε και η συμμετοχή του συνθέτη Μορίς Ζαρ. Η μουσική προσωδία των σημαινόντων συνένωσε την οθόνη με την αίθουσα σε ένα γοητευτικό αποτέλεσμα βασισμένο εν πολλοίς σε φυσικούς και τεχνητούς ήχους, ένα μείγμα της απελπισίας με το γκροτέσκο. Ακούγοντας σήμερα το σάουντρακ του ''Τενεκεδένιου ταμπούρλου'' για μία ακόμη φορά, θα τολμούσα να το χαρακτηρίσω την απόλυτη μεταφορά του μαγικού νατουραλισμού στη μουσική για κινηματογράφο!

 

Όταν το ''Τενεκεδένιο ταμπούρλο'' χτύπησε στις κινηματογραφικές αίθουσες του κόσμου Facebook Twitter
Γκίντερ Γκρας - Φόλκερ Σλέντορφ

 

Το ''Τενεκεδένιο ταμπούρλο'' αποδείχτηκε τελικά ένα μεγαλειώδες πέρασμα της κινηματογραφικής τέχνης στο στάδιο του ποιητικού μύθου. Μία ταινία - γνήσιο τέκνο του σουρεαλισμού και της αποστασιοποίησης με την αρχική πηγή έμπνευσης, τον συγγραφέα Γκίντερ Γκρας, να παραμένει ιερέας και όχι μάγος νευρωτικός κάποιας ''ασύντακτης'' καλλιτεχνικής συνθήκης.

5

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν στα 90: Ο βασιλιάς της τηλεόρασης ζει εδώ και χρόνια χωρίς μυστικά

Οθόνες / Ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν στα 90: Ο βασιλιάς της τηλεόρασης ζει εδώ και χρόνια χωρίς μυστικά

Διάσημος ανά τον πλανήτη από το «Σογκούν» και «Τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας», ο Αμερικανός ηθοποιός αποφάσισε πριν από είκοσι χρόνια να αποκαλύψει την σεξουαλική του ταυτότητα και να κερδίσει την ελευθερία του
THE LIFO TEAM
Η αποδόμηση του greek dream στις ταινίες του Νίκου Παπατάκη

Οθόνες / Η αποδόμηση του greek dream στις ταινίες του Νίκου Παπατάκη

Ο εμιγκρές που κατάφερε να δει διεισδυτικά και βαθιά στην ελληνική ψυχή, ο «μοναχικός αναρχικός» με την πολύ μικρή σε μέγεθος φιλμογραφία αλλά την τεράστια σε καλλιτεχνική αξία. Από τον Παπατάκη μέχρι τον Λάνθιμο, η απόσταση είναι μικρότερη απ' όσο φανταζόμαστε.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
10 σπουδαίες κινηματογραφικές ερμηνείες του Κίλιαν Μέρφι

Οθόνες / Από τα ζόμπι του Ντάνι Μπόιλ ως τον Κεν Λόουτς: Δέκα σπουδαίες ερμηνείες του Κίλιαν Μέρφι

Ο φετινός νικητής του Όσκαρ α' ανδρικού ρόλου είναι ένας αυθεντικός καρατερίστας, αλλιώτικος και απόκοσμος, συγκινητικός στα όρια της συντριβής. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Apple πετάει τόσα πολλά χρήματα σε παραγωγές που δεν βλέπει σχεδόν κανείς;

Οθόνες / Γιατί η Apple πετάει τόσα πολλά χρήματα σε παραγωγές που δεν βλέπει σχεδόν κανείς;

Ο τεχνολογικός γίγαντας έχει την πολυτέλεια να ξοδεύει μυθικά ποσά για περιεχόμενο υψηλού κύρους αλλά χαμηλής ανταπόκρισης. Είναι αυτό μέρος μιας στρατηγικής ή απλά έχει λεφτά για πέταμα;
THE LIFO TEAM
Αλέν Ντελόν: Οι τραγικές τελευταίες σελίδες της ζωής ενός μεγάλου σταρ

Οθόνες / Αλέν Ντελόν: Οι τραγικές τελευταίες σελίδες της ζωής ενός μεγάλου σταρ

Ένα πικρό φινάλε σε μια λαμπερή ζωή, με ιστορίες μίσους μεταξύ των παιδιών του, μια περιουσία που έχει διανεμηθεί «άδικα» και κατηγορίες για χειραγώγηση και κακοποίηση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Tα «Αδέσποτα Κορμιά» δεν είναι μόνο η πολυσυζητημένη αφίσα τους

The Review / Tα «Αδέσποτα Κορμιά» δεν είναι μόνο η πολυσυζητημένη αφίσα τους

Ο Γιάννης Βασιλείου και η Τίνα Μανδηλαρά αναλύουν την ταινία που συζητήθηκε περισσότερο από όλες στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, τα «Αδέσποτα Κορμιά» της Ελίνας Ψύκου, με αφορμή την κυκλοφορία της στις αίθουσες από 28 Μαρτίου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κέιτ Μπλάνσετ: «Οι κοινωνίες σπρώχνουν τις συλλογικές τους αποτυχίες κάτω από το χαλί»

Αποκλειστική συνέντευξη / Κέιτ Μπλάνσετ: «Οι κοινωνίες σπρώχνουν τις συλλογικές τους αποτυχίες κάτω από το χαλί»

Με αφορμή το «Νέο Αγόρι», μια ταινία του συμπατριώτη της Γουόρικ Θόρντον στην οποία ανέλαβε την παραγωγή και πρωταγωνιστεί, η σπουδαία ηθοποιός συζητά με τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο. Αποκαλύπτει ένα δύσκολο παιδικό βίωμα, μιλά για τις έννοιες του θαύματος και του σωτήρα, θυμάται πώς γνώρισε τον Χρήστο Νίκου και τι την έλκει στο σινεμά που αυτός οραματίζεται. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Πολ Σάιμον δεν ακούει καθόλου πλέον από το ένα αυτί αλλά η μουσική παραμένει βαθιά εντός του

Daily / Ο Πολ Σάιμον δεν ακούει καθόλου πλέον από το ένα αυτί αλλά η μουσική παραμένει βαθιά εντός του

Το ντοκιμαντέρ «In Restless Dreams: The Music of Paul Simon» αποτελεί μια συναρπαστική αναδρομή στη μακρά πορεία του σπουδαίου δημιουργού, από τους Simon and Garfunkel μέχρι σήμερα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Οθόνες / Έρωτας και μνήμη: Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Η δημοφιλής ρομαντική ταινία με τον Τζιμ Κάρεϊ και την Κέιτ Γουίνσλετ συμπλήρωσε μια εικοσαετία από την αμερικανική της πρεμιέρα. Με αφορμή αυτή την επέτειο, την επισκεπτόμαστε ξανά και εξετάζουμε γιατί παραμένει αγαπητή μέχρι σήμερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τρία ελληνικά ντοκιμαντέρ του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε

Οθόνες / Γιατί τα ελληνικά ντοκιμαντέρ είναι στο σύνολό τους καλύτερα από τις ταινίες μυθοπλασίας - Τρία παραδείγματα

Τα πολυσυζητημένα «Αδέσποτα Κορμιά», ένα ερωτικό προσκύνημα στη Σαπφώ και ένα στοιχειωμένο σκακιστικό καφενείο στην καρδιά του αθηναϊκού κέντρου: Τρεις ταινίες που ξεχώρισαν στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

The Review / Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

Ο Γιάννης Βασιλείου και η Ναταλία Πετρίτη συζητούν για τα συν και τα πλην της παραγωγής του Netflix, για τους λόγους που δέθηκαν οι θεατές μαζί της και για άλλες πρόσφατες παραγωγές που θα έκαναν ακόμα και μια πέτρα να κλάψει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πάθη, μίση, ανταλλαγή εραστών και ατέλειωτοι καβγάδες: Το μυστικό παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Οθόνες / Πάθη, μίση, ατέλειωτοι καβγάδες: Το παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Ένα νέο ντοκιμαντέρ για το ντουέτο του παραγωγού Ισμαήλ Μέρτσαντ και του σκηνοθέτη Τζέιμς Άιβορι καθιστά σαφές ότι τα υποβόσκοντα πάθη στις ταινίες τους δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε πίσω από την κάμερα.
THE LIFO TEAM
Lee Grant: «Η εξορία μου από το Χόλιγουντ ήταν η καλύτερη εκπαίδευση που θα μπορούσα να φανταστώ»

Οθόνες / Λι Γκραντ: Μια «ακυρωμένη» ηθοποιός, μια ακόμα ενεργή και αξιόλογη σκηνοθέτιδα

To τρομερό ταλέντο που έκανε μπαμ από μακριά και το Χόλιγουντ κατέστρεψε χωρίς αιτία βρίσκεται πια στην κορυφή της λίστας με τους μεγαλύτερους (σε ηλικία) εν ζωή σκηνοθέτες. Η ιστορία της ζωής και της καριέρας του κοριτσιού με την κλεμμένη νεότητα είναι συγκλονιστική.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια
Πάρα πολύ ωραίο άρθο! Ευχαριστούμε! Αύριο κιόλας θα ψάξω να νοικιάσω, για να ξαναδώ την ταινία. Την είχα παρακολουθήσει πριν πολλά χρόνια σε VHS και μου είχε κάνει αίσθηση. Ελπίζω να υπάρχει σε DVD προς ενοικίαση.
Σίγουρα θα υπάρχει, αν δηλαδή δεν την προβάλλει εκτάκτως η TV την ταινία. Δεν έχω συσκευή σπίτι και δεν παρακολουθώ, αλλά άμα μάθεις, άσε εδώ κάνα μήνυμα :)Σ' ευχαριστώ κι εγώ, Νοών...νοείτω, για το σχόλιο σου!
Να 'σαι καλά. Θα σε ενημερώσω. Μακάρι να την προβάλλει εκτάκτως η TV, κάποιο ιδιωτικό κανάλι σε... κρίση ποιότητας...!σ.σ.: Κατά πάσα πιθανότητα θα είναι η ΝΕΡΙΤ (πρωην [και προσεχώς] ΕΡΤ [ξανά], για να μη ξεχνιόμαστε)...Υ.Γ.: Μου κάνει εντύπωση που ως σκηνοθέτης δεν έχεις τηλεόραση. Η τηλεόραση ως μέσο δεν είναι κακό, το αντίθετο μάλιστα. Κακοί είναι οι τηλεθεατές με τις επιλογές τους. Νομίζω πως, ειδικά εσύ, το καταλαβαίνεις πολύ καλά αυτό. Ενδυκτικά αναφέρω μία καταπληκτική τηλεοπτική εκπομπή-ντοκιμαντέρ «Η Ιστορία των χρόνων μου» (ΕΡΤ, εξωτερική παραγωγή, 2002-2006), στην οποία ήσουν βοηθός σκηνοθέτης.
(Απευθυνόμενος στις αρνητικές ψήφους)::Παρακαλώ οι εμπαθείς να κοιτάξουν τα πράγματα αντικειμενικά. Τα μόνα (μη συνδρομητικά) τηλεοπτικά κανάλια, άσχετα από την εσωτερική (και αποκλειστική) πραγματικότητα λειτουργίας τους... και φυσικά την δικαίως αμφισβητούμενη ειδησεογραφική και ενημερωτική τους αντικειμενικότητα, (λες και τα ιδιωτικά μέσα είναι μέσα στην... αντικειμενικότητα... [φτου-κακά...!]), που μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει κάποιες σοβαρές εκπομπές όπως ντοκιμαντέρ, ελληνικά και ξένα, ωραίες ταινίες, επίσης εγχώριου και ξένου κινηματογράφου, είναι τα κρατικά. Καλό είναι να κοιτάμε και εκτός των παρωπίδων μας.....το αν κάποιοι, οι περισσότεροι θα έλεγα, μείναμε χωρίς κατσίκα γιατί μας... την κλέψανε, καλό είναι να μην παρακαλάμε τον Θεό να ψοφήσει και οι κατσίκα των υπολοίπων...Και ο νοών... νοείτω...!
Που τα ξέρεις όλα αυτά; Δε σε πιστεύω :)Κόψε κάτι, δεν ήταν και τόσο ''εκπληκτική'' η σειρά που αναφέρεις. Αρπαχτούλα ήταν απ' την άποψη της παραγωγής, αλλά σίγουρα καλύτερη απ' τον μέσο όρο της ελληνικής δημόσιας TV. Εμένα, πάντως, καλό μούκανε, γιατί και πληρώθηκα κανονικά, και πολλούς σημαντικούς ανθρώπους γνώρισα από κοντά. Τι να σου πω τώρα, δεν είναι πως δεν εκτιμώ το μέσο, αλλά σήριαλ δε βλέπω, ειδησεογραφικά ενημερώνομαι από το διαδίκτυο και, γενικά, οτιδήποτε καλό θα παίξει, θα το δω την επόμενη πάλι στο διαδίκτυο. Και, πίστεψε με, ''πετώντας'' την τηλεόραση και αποχωρώντας κι απ' το facebook, ξαναβρήκα την ηρεμία μου. Σταματάω εδώ, μια κι ο διάλογος μας δε θα ενδιαφέρει ιδιαίτερα το αναγνωστικό κοινό του LIFO.grΝά'σαι καλά, φίλτατε, καλό ξημέρωμα!