Διάβασα τη Κυριακή που μας πέρασε τη συνέντευξη που έδωσε ο σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος στην κυριακάτικη Ελευθεροτυπία και στην Βένα Γεωργακοπούλου με αφορμή την καινούρια ταινία του μετά τον Κυνόδοντα, τις ήδη πολυσυζητημένες Άλπεις.
Τον ρωτάει σε κάποιο σημείο της συνέντευξης η δημοσιογράφος:
Εχουν γράψει και πει για σας τα μύρια όσα. Οτι κλέψατε τον Ριπστάιν στον «Κυνόδοντα» και διήγημα Ελληνα συγγραφέα στις «Αλπεις». Γιατί δεν υπερασπίζεστε τον εαυτό σας; Δεν θυμώνετε;
«Θυμώνω πάρα πολύ. Δεν καταλαβαίνω τι προσπαθούν να κάνουν. Το να καταναλώνω, όμως, ενέργεια για να απαντάω στον κάθε κακεντρεχή, που αντί να κάνει κάτι δημιουργικό προσπαθεί να βλάψει τον άλλο, μου φαίνεται χάσιμο χρόνου και φαύλος κύκλος. Ισα ίσα που θα δώσει τροφή σε περισσότερα σχόλια».
Η απαντησή του με κάνει να καταλάβω ακριβώς πως αισθάνεται. Υπάρχει κάτι αρρωστημένα ανθρωποφαγικό στο μικρό καλλιτεχνικοδημοσιογραφικό μας χωριό που επαίρεται πολύ συχνά πως καθορίζει εξελίξεις ενώ στην ουσία αποτελεί φωτοτυπικό ουραγό και ανέμπνευστο αναμασητή ρευμάτων και τάσεων από το εξωτερικό και το οποίο έχει εκπαιδεύσει και το κοινό να αναζητεί πολλές φορες αρρωστημένα τι κρύβεται πίσω από το σκοτεινό παραπέτασμα (sic).
Καταλαβαίνω επίσης και την δημοσιογραφική πρεμούρα για κανα controversial θεματάκι που θα ανάψει λίγο τα αίματα, θα ξεσηκώσει συζητήσεις, θα πουλήσει φυλλαράκια, και θα κάνει hits.
Πειράζει όμως που βαριέμαι θανάσιμα και έχω τη διάθεση να πλακώσω στα συγκαταβατικά χαστουκάκια κάθε ακαλλιέργητο που πετάει αβασάνιστα τη μπαλαφάρα περί καλλιτεχνικής αντιγραφής αγνοώντας πως στη τέχνη αυτό που λέμε "κλεψιά", "κοπιάρισμα", "επιρροή" έχει πολλές συνειρμικές συνιστώσες στο εργαστήριο κάθε καλλιτέχνη και αποτελεί πολλές φορές και βασική επιδιώξή του.
Το να πάρει δηλαδή υλικά χρησιμοποιήμένα και να τα δομήσει στα πλαίσια μιας καινούριας συνθήκης για να εκφράσει το δικό του σημαινόμενο. Μη το ψάχνεις. Το έχουν κάνει οι περισσότεροι. Από τους πιο μεγάλους μέχρι τους πιο ελάσσονες. Άλλωστε για αυτό η τέχνη είναι τέχνη. Γιατί στην επικρατεία της μπορείς να σαμπλάρεις τα πάντα όλα. Φτιάχνοντας το δικό σου σύμπαν.
Τι σημασία έχει λοιπόν από τι ψηφίδες δημιουργήθηκε ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα από τη στιγμή που αυτό που βλέπουμε μπρόστά μας λειτουργεί, έχει νόημα και (άμα έχει δέσει και το γλυκό) μας γοητεύει;
Το να λειτουργούμε με ψυχολογία ανοργασμικής και φθονερής γεροντοκόρης που εστιάζει συνεχώς στο λάθος σημείο αντι να χαλαρώσει και να αφεθεί είναι βέβαια κάτι που χαρακτηρίζει μια μεγάλη μερίδα αυτών που ασκούν κριτική τέτοιου είδους στον Λάνθιμο.
Έχουν κάθε δικαίωμα να μη τους αρέσει και να μην απολαμβάνουν αυτό που βλέπουν (άλλωστε στη τέχνη ΟΛΑ είναι θέμα γούστου) αλλά από κει μέχρι την ανώφελη πολεμική για το πόσο μεγάλος αντιγραφέας είναι τη θεωρώ εντελώς fail.
Και συμφωνώ εντελώς με το σημείωμα που έγραψε τη περασμένη Παρασκευή στη Καθημερινή ο Παναγιώτης Παναγόπουλος:
Οπου όμως υπάρχει η δόξα, δίπλα φυτρώνει και το παράσιτο του φθόνου. Ετσι, αφού κάποιοι ανακάλυψαν τις ομοιότητες του «Κυνόδοντα» με το «Κάστρο της αγνότητας» του Αρτούρο Ριπστάιν και μας ζάλισαν τον εγκέφαλο (πάντα με «ανιδιοτελή» σκοπό τη διαφύλαξη της ακεραιότητας της τέχνης), τώρα διαπίστωσαν ότι οι ήρωες των «Αλπεων», που επ’ αμοιβή αντικαθιστούν νεκρά πρόσωπα για χάρη των οικείων τους, έχουν υποτιθέμενες ομοιότητες με τους χαρακτήρες του βιβλίου «Παραβολή» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη, όπου μια εταιρεία αντικαθιστά τους νεκρούς με ολογράμματα. Νέος «σάλος». Αντέγραψε άραγε ο Λάνθιμος τον Τζαμιώτη;
Σε όσους αρέσκονται σε αυτά τα «σκάνδαλα» θα πρότεινα να εμπλουτίσουν τις κατηγορίες τους και με την ταινία «Οι γενναίοι πεθαίνουν δυο φορές» του 1973 σε σενάριο του Νίκου Φώσκολου και σκηνοθεσία Τάκη Βουγιουκλάκη, όπου η κατοχική χήρα Γκέλυ Μαυροπούλου αναθέτει στον Αγγελο Αντωνόπουλο να αντικαταστήσει τον νεκρό άντρα της για χάρη της κόρης της. Αν η δουλειά του Λάνθιμου δεν αφορούσε κανέναν, κανείς άλλος δεν θα αναζητούσε αφορμές ώστε να της επιτεθεί. Ομως αφορά και έχει επιτυχία. Στους ώμους αυτής της επιτυχίας προσπαθούν αρκετοί να προβληθούν ως «κατήγοροι» ή να προβάλουν δουλειές που για διάφορους λόγους άγγιξαν ελάχιστους. Γι’ αυτό, ο ώμος του Γιώργου Λάνθιμου χρειάζεται κουράγιο και υπομονή.
That's the case. Φθόνος και ιδιοτέλεια.
Τα λατρεμένα συστατικά της φυλής;-)
bonustrack 1
Χθες έσκασε και η είδηση πως οι Άλπεις θα συμμετέχουν στο 55ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Λονδίνου. Στην επίσημη σελίδα του Φεστιβάλ μπορείς να δείς πως και οι δύο προβολές της ταινίας είναι ήδη sold out. Τυχαίο; Δε νομίζω;-)
bonustrack 2
Οι 15 κανόνες των μελών των Άλπεων
1. Τα μέλη των Άλπεων πρέπει να δηλώσουν προκαταβολικά τι δεν προτίθενται να κάνουν συμπληρώνοντας τη Φόρμα 1 (π.χ. να φιλήσουν, να σηκώσουν βάρη, να ταξιδέψουν κ.λπ.).
2. Τα μέλη των Άλπεων πρέπει να δηλώσουν προκαταβολικά τυχόν ιδιαίτερες ικανότητες συμπληρώνοντας τη Φόρμα 2 (π.χ. να χορεύουν, να κάνουν θαλάσσιο σκι, να συζητάνε κ.λπ.).
3. Τα μέλη των Άλπεων πρέπει να έχουν κάποιες βασικές γνώσεις ψυχολογίας αλλά και κοινωνιολογίας.
4. Τα μέλη των Άλπεων πρέπει να προφυλάσσουν, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, το συμφέρον της ομάδας.
5. Θα πρέπει να υπάρχει αλληλοσεβασμός ανάμεσα στα μέλη της ομάδας των Άλπεων.
6. Τα μέλη των Άλπεων έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν το ψευδώνυμό τους έως δύο (2) φορές. Δεν πρέπει επουδενί να επιλέξουν για οποιονδήποτε λόγο ψευδώνυμο το οποίο ήδη χρησιμοποιείται από κάποιο άλλο μέλος. Το ψευδώνυμο αυτό θα πρέπει να είναι το όνομα κάποιου βουνού των Άλπεων και όχι κάποιο άλλο γενικό ή άσχετο όνομα (π.χ. Ξανθός, Δράκος, Κυρίαρχος κ.λπ.).
7. Τα μέλη των Άλπεων δεν επιτρέπεται να συζητούν για θέματα της ομάδας με μέλη που δεν ανήκουν στην ομάδα των Άλπεων.
8. Τα μέλη των Άλπεων είναι υποχρεωμένα να περάσουν το Τεστ της Κορίνας Ρυθμικής Γυμναστικής, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
9. Τα μέλη των Άλπεων πρέπει να είναι άνω των δεκατεσσάρων (14) ετών.
10. Τα μέλη των Άλπεων πρέπει να είναι πάντοτε καθαρά, συνεπή και να έχουν πλήρη αυτοέλεγχο.
11. Τα μέλη των Άλπεων δεν πρέπει να εμπλέκονται συναισθηματικά με τους πελάτες της ομάδας ή να αναπτύσσουν ερωτικές σχέσεις μαζί τους.
12. Τα μέλη των Άλπεων δεν έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν την εξωτερική τους εμφάνιση χωρίς την έγκριση του αρχηγού της ομάδας (π.χ. να βάφουν τα μαλλιά τους, να αυξομειώνουν το βάρος τους, να φορούν έγχρωμους φακούς επαφής κ.λπ.)
13. Τα μέλη των Άλπεων πρέπει να μπορούν να επιτύχουν πειστικές εκφράσεις προσώπου (π.χ. λύπη, ευτυχία, απόγνωση κ.λπ.).
14. Τα μέλη των Άλπεων θα πρέπει να τιμούν τον τίτλο τους και να είναι έτοιμοι να σκοτώσουν ή να πεθάνουν για αυτόν.
15. Τα μέλη των Άλπεων δεν πρέπει ποτέ να επιτίθενται το ένα στο άλλο και θα πρέπει να πιστεύουν στην ομαδικότητα.
Mont Blanc, Αρχηγός της Ομάδας των Άλπεων, Ιανουάριος 2008.
σχόλια