Η ευτυχία των στρατοπέδων συγκέντρωσης

Facebook Twitter
0

Το προσωπικό του Άουσβιτς σε στιγμές χαλάρωσης  «Ακόμα κι εκεί, στις καπνοδόχους, στα διαλείμματα μεταξύ των βασανιστηρίων υπήρχε κάτι που έμοιαζε με ευτυχία. Ναι, για αυτή την ευτυχία των στρατοπέδων συγκέντρωσης θα έπρεπε να σας μιλήσω την επόμενη φορά που θα με ρωτήσετε. Αν με ρωτήσετε βέβαια. Κι αν δεν το ξεχάσω και ο ίδιος».

(Ίμρε Κέρτες, «Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο», μετάφραση Γιώτα Λαγουδάκου, εκδόσεις Καστανιώτη)

Όταν ο Ίμρε Κέρτες έγραφε για την «ευτυχία των στρατοπέδων συγκέντρωσης», δεν είχε βέβαια στο μυαλό του τύπους σαν τον "πολιτευτή" που φωτογραφήθηκε χαρούμενος, σαν παιδί στη Ντίσνεϊλαντ, κατά την επίσκεψή του στο Νταχάου. (Μπορείτε τον να θαυμάσετε εδώ ή να μάθετε περισσότερα εδώ).



Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπο δίχως πεπρωμένοΟ Κέρτες, Ούγγρος εβραίος γεννημένος το 1929, πήγε στο Άουσβιτς σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και επέστρεψε στη Βουδαπέστη μετά την απελευθέρωση. Την ίδια πορεία κάνει και ο νεαρός ήρωάς του. Η περιπέτειά του περιγράφεται απόλυτα αποστασιοποιημένα και χωρίς η παραμικρή υπόνοια συναισθήματος να τρυπώνει στις λέξεις. Όπως ο βασικός χαρακτήρας της «Δίκης» του Φ. Κάφκα, έτσι κι αυτός συλλαμβάνεται χωρίς να ξέρει το γιατί. Ακολουθούν τα γνωστά: Το μακρύ ταξίδι με το τρένο, η άφιξη σε έναν σταθμό όπου ο ήρωας διαβάζει για πρώτη φορά τις λέξεις "Auschwitz-Birkenau", ο διαχωρισμός σε ικανούς για εργασία και άχρηστους -με τους τελευταίους να παίρνουν το δρόμο για το κτίριο με την ψηλή καμινάδα...

Ο Κέρτες γράφει για τις όμορφες ζαρντινιέρες έξω από τα κρεματόρια, για το περιποιημένο γρασίδι ανάμεσα στα δρομάκια, για το πόσο νόστιμο φαίνεται το μουχλιασμένο ψωμί έπειτα από μερικές μέρες ασιτίας...

Οι φρικαλεότητες βρίσκονται βέβαια εκεί, πίσω από κάθε λέξη, όμως ο ίδιος αρνείται να τις τονίσει. Όπως αρνείται να κατηγορήσει ευθέως τους θύτες. Και σιγά σιγά ξεπροβάλει εκείνο που προτιμούμε να μη βλέπουμε, όταν αναφερόμαστε στα διάφορα εγκλήματα της ιστορίας. Ότι όλα αυτά δεν συμβαίνουν μόνο εξαιτίας ενός ανθρώπου, ενός λαού ή ενός κόμματος. Γίνονται εφικτά χάρη σε ένα ολόκληρο σύστημα, σε έναν μηχανισμό που δομείται και λειτουργεί με τη σύμπραξη ή με την ανοχή μιας ολόκληρης κοινωνίας -ίσως και ολόκληρης της ανθρωπότητας. Κανείς δεν είναι αθώος. Ούτε καν τα ίδια τα θύματα, λεει ο Κέρτες.  

Το αγόρι με τη ριγέ πιτζάμαΝεαρής ηλικίας είναι ο κεντρικός ήρωας και στο "Αγόρι με τη ριγέ πιτζάμα". (Τζον Μπόιν, "Το αγόρι με τη ριγέ πιτζάμα", μετάφραση Αριάδνη Μοσχονά, εκδόσεις Κέδρος).

Ονομάζεται Μπρούνο και είναι γιος ενός υψηλόβαθμου στελέχους του ναζιστικού καθεστώτος. Όταν ο μπαμπάς του διορίζεται διοικητής του Άουσβιτς η οικογένεια αναγκάζεται να μετακομίσει σε ένα απομονωμένο σπίτι κοντά στο στρατόπεδο. Ο μικρός έχει μια συγκεχυμένη άποψη για το επάγγελμα του πατέρα του. Το μόνο που ξέρει με σιγουριά είναι ότι βαριέται αφόρητα στο νέο του σπίτι. 

Μια μέρα, σε μια μυστική εξερεύνησή του στη γύρω περιοχή, ανακαλύπτει ένα αδύνατο αγόρι με ξυρισμένο κεφάλι, να κάθεται πίσω από ένα αγκαθωτό συρματόπλεγμα. Γίνονται κάτι σαν φίλοι και συναντιούνται κρυφά, με τον φράχτη πάντα ανάμεσά τους. Ο Μπρούνο ζηλεύει κάπως την τύχη του παράξενου αγοριού με τη ριγέ πιτζάμα. Βέβαια ο Σμούελ (έτσι λένε το αγόρι) γκρινιάζει λίγο για τη ζωή του εκεί. Όμως ο Μπρούνο έχει δει σε μια προπαγανδιστική ταινία ότι οι άνθρωποι που κατοικούν πίσω από το συρματόπλεγμα δεν περνούν καθόλου άσχημα: υπάρχουν μαγαζιά με λαχανικά, οι μεγάλοι κάθονται σε κουνιστές πολυθρόνες, τα παιδιά παίζουν ομαδικά παιχνίδια...

Στο τέλος, ο μικρός Γερμανός θα περάσει μέσα από μια τρύπα του φράχτη για να ζήσει, για λίγο, όπως ο φίλος του. Όμως τότε ακούγεται μια σειρήνα. Ο Μπρούνο εγκλωβίζεται μέσα στο πλήθος και αναγκάζεται να βαδίσει κι εκείνος προς το κτίριο με την καμινάδα.

«Και έτσι τελειώνει η ιστορία του Μπρούνο. Φυσικά όλα αυτά συνέβησαν πριν από πολλά χρόνια και τίποτε απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να ξανασυμβεί. Όχι πια τη σήμερον ημέρα».

__________

*Στη φωτογραφία, στην κορυφή της σελίδας, το προσωπικό του Άουσβιτς σε στιγμές χαλάρωσης.




0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου μιλά για το διακύβευμα των αμερικανικών εκλογών

Διεθνή / Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου μιλά για το διακύβευμα των αμερικανικών εκλογών

Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, εξηγεί πώς μια νίκη του Μπάιντεν θα σηματοδοτήσει την αναβίωση της Δύσης ως κεντρικού παράγοντα στη διεθνή πολιτική.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ