[Της Βασιλικής Πλιάτσικα]
Το Εγώ, ο Κλαύδιος ήταν μια τηλεοπτική σειρά του BBC 13 επεισοδίων, γυρισμένη το 1976, που βασίστηκε σε δύο ιστορικά μυθιστορήματα του Robert Graves, το ομότιτλο «Εγώ, ο Κλαύδιος» και τη συνέχειά του «Κλαύδιος ο Θεός». Με τη σειρά τους τα βιβλία του Graves είχαν βασιστεί στις αφηγήσεις ρωμαίων ιστορικών, και κυρίως του Σουητώνιου και του Τάκιτου.
Το βασικό θέμα της σειράς και των βιβλίων είναι η αυτοβιογραφική διήγηση του Κλαύδιου μέσα από την οποία εκτυλίσσεται η ιστορία της δυναστείας των Ιουλιο-Κλαυδίων, και συγκεκριμένα η περίοδος της ρωμαϊκής ιστορίας από τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα το 44 π.Χ. ως το τέλος της βασιλείας του Κλαυδίου με το θάνατό του το 54 μ.Χ.
Θυμάμαι πόσο δέος μου προκαλούσε ως παιδί η σειρά όταν παιζόταν για πρώτη φορά στην παλιά καλή δημόσια τηλεόραση. Και παρόλο που ομολογουμένως δεν καταλάβαινα και πολλά λόγω ηλικίας, δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από την οθόνη ήδη από τους τίτλους: ένα φίδι σερνόταν επάνω σε ένα ρωμαϊκό ψηφιδωτό δάπεδο. Το παρακολουθούσες μαγνητισμένος και η μουσική σε καθήλωνε στη θέση σου. Δείτε και μόνοι σας.
Μεγαλώνοντας και βλέποντας σε επανάληψη πια το Εγώ, ο Κλαύδιος, μπορούσα να καταλάβω καλύτερα την επιτυχία του. Η σειρά διέθετε μια θεατρική ποιότητα – ήταν γυρισμένη εξ ολοκλήρου σε studio (ως τηλεοπτικό θεατρικό έργο) και δεν είναι τυχαίο ότι οι πρωταγωνιστές είχαν όλοι τους θεατρική παιδεία και ανάλογη διαδρομή.
Κορυφαίος όλων ήταν ο σπουδαίος Sir Derek Jacobi που έπαιζε τον ομώνυμο απαιτητικό ρόλο. Ο ίδιος ο Κλαύδιος λέγεται ότι είχε συνεσταλμένη προσωπικότητα που εν πολλοίς οφειλόταν στις αναπηρίες που είχε λόγω παιδικής νόσου: κούτσαινε από το ένα πόδι, ήταν ελαφρά κωφός από το ένα αυτί και τραύλιζε. Περιφρονημένος από την οικογένειά του, κατέφυγε στη μελέτη και έγινε καλός ιστορικός και νομικός, σε αντίθεση με τον αδελφό του και άλλα μέλη της δυναστείας που διέπρεψαν ως στρατηγοί των ρωμαϊκών λεγεώνων. Ο Jacobi έπαιζε εξαιρετικά: δεν ήταν μόνο ότι απέδιδε σωστά τις φυσικές αναπηρίες, αλλά την όλη προσωπικότητα του μέλλοντα αυτοκράτορα. Ήταν, για παράδειγμα, αξιοσημείωτος ο τρόπος με τον οποίο έκανε πλαγίως οπτική επαφή με το συνομιλητή του.
Ξεχώριζε επίσης ο Brian Blessed στο ρόλο του Αυγούστου, εξαιρετικά ταιριαστή επιλογή για τον Αύγουστο όπως τον γνωρίζουμε από τις πηγές. Με τη βαθιά φωνή του, μπορούσε να γίνει πειστικά αυστηρός αλλά και γελαστός και οικείος, όπως λέγεται ότι ήταν ο μεγάλος "πατέρας" της Ρώμης, εκείνος που τελικά κατέλυσε τη ρωμαϊκή δημοκρατία.
Εκείνη όμως που αληθινά έκλεβε την παράσταση, το φίδι των τίτλων, ήταν η αυτοκράτειρα Λιβία, η σύζυγος του Αυγούστου και γιαγιά του Κλαύδιου, που την ενσάρκωνε πειστικότατα η Siân Phillips. Με το που εμφανιζόταν, σου κοβόταν η ανάσα γιατί ήξερες ότι όλο και κάποιος θα δηλητηριαστεί.
Αξίζει επίσης να αναφέρω την εμφάνιση του Patrick Stewart (με πυκνά κατσαρά μαλλιά!) που έπαιξε εδώ σε νεαρή ηλικία το ρόλο του Λεύκιου Αίλιου Σηιανού, αλλά και τον John Hurt που ενσάρκωνε επιτυχημένα τον Καλιγούλα.
Όταν αργότερα διάβασα τα βιβλία του Graves, και κυρίως όταν διάβασα τον Σουητώνιο, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω ότι η σειρά απέδιδε την περίοδο αυτή με μεγάλη ιστορική ακρίβεια. Και καθώς διάβαζα, ζωντάνευαν μπροστά μου οι σκηνές της, έβαζα στο μυαλό μου ως υπόβαθρο τα σκηνικά της, ο Κλαύδιος είχε και έχει στο μυαλό μου πια το πρόσωπο του Derek Jacobi. Περισσότερο από όλους όμως η Λιβία είναι για μένα απολύτως ταυτισμένη με τη μορφή της Siân Phillips. Τόσο πολύ, ώστε ακόμη και σήμερα όταν βλέπω προτομές της Λιβίας σε μουσεία ή σε δημοσιεύσεις, δυσπιστώ που δεν βλέπω το πρόσωπο της Phillips. Το αποδίδω σε διάθεση εξιδανίκευσης των προσώπων ή σε λάθος του καλλιτέχνη.
Πρέπει επίσης να πω ότι τόσο τα σκηνικά όσο και τα κουστούμια της σειράς ακολουθούσαν με ακρίβεια τα ιστορικά δεδομένα της εποχής. Ίσως ακόμη κι αυτή η τηλεοπτική αίσθηση των σειρών της δεκαετίας του '70, αυτή η ελαφρά θολή εικόνα και ο τεχνητός φωτισμός, με έναν τρόπο εξυπηρετούν την πιστότητα, ταιριάζουν καλύτερα στην αίσθηση που αφήνουν οι ρωμαϊκές τοιχογραφίες όπως διατηρούνται σήμερα με τα ξεθωριασμένα από το χρόνο χρώματα.
Όταν είδα την άνοιξη την έκθεση για την Πομπηία στο Βρετανικό Μουσείο, όπου είχε στηθεί ένα ρωμαϊκό σπίτι και η περιήγηση του επισκέπτη γινόταν από δωμάτιο σε δωμάτιο, νόμιζα ότι κυκλοφορούσα στα σκηνικά του Εγώ, ο Κλαύδιος. Αισθάνθηκα για άλλη μια φορά ευγνωμοσύνη γι’αυτή τη σειρά που με έμαθε ρωμαϊκή ιστορία και με βοήθησε όσο τίποτα άλλο να καταλάβω τη ρωμαϊκή εποχή.
Διαβάζω ότι τα κανάλια HBO και BBC2 σχεδιάζουν να γυρίσουν ξανά τη σειρά με υπεύθυνες τις δημιουργούς της επιτυχημένης σειράς Rome, τις Jane Tranter και Anne Thomopoulos. Περιμένω ειλικρινά με μεγάλη περιέργεια να δω πώς μπορεί να βελτιωθεί κάτι που είναι ήδη άριστο. Ο Derek Jacobi πάντως εξέφρασε το ενδιαφέρον του να κάνει έστω ένα πέρασμα και κάποιοι ήδη κάνουν σχέδια για το καστ.
***Όλα τα επεισόδια της σειράς είναι διαθέσιμα στο Youtube.
σχόλια