Η σεξουαλική παρενόχληση στην Ελλάδα

Η σεξουαλική παρενόχληση στην Ελλάδα Facebook Twitter
12

Πριν κάποιο καιρό, η ερευνήτρια Κωνσταντίνα Αρετάκη (Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Καΐρου και στο Πανεπιστήμιο Μπένι Σουέφ) μου είχε περιγράψει την κατάσταση στο Κάιρο. 

 

Της ζήτησα να μας μιλήσει όμως και για την Ελλάδα, διαλύοντας μερικούς μύθους...

 

 

Είναι η σεξουαλική παρενόχληση φαινόμενο μόνο των μουσουλμανικών χωρών;

 

Με όσα είπα για την Αίγυπτο δεν είχα σε καμία περίπτωση πρόθεση να συκοφαντήσω κάποια χώρα και τους ανθρώπους της, αλλά να καταδικάσω φαινόμενα και πράξεις.

 

Κι αν έχουμε την εντύπωση ότι εμείς οι Έλληνες, ως λαός και ως χώρα, διαφέρουμε, ας ανατρέξουμε στο πρόσφατο παρελθόν της «πολιτισμένης» κατά τα άλλα Ελλάδας.

 

Δέστε τις κωμωδίες της «χρυσής» εποχής του Ελληνικού Κινηματογράφου, πώς συμπεριφέρονταν οι άντρες όταν διασταυρώνονταν με καλλίπυγους δεσποινίδες. Στις δε βιντεοταινίες της δεκαετίας του ’80, εκεί πια τα πράγματα έχουν ξεφύγει εντελώς. Χειρονομίες και άκρως προσβλητικά σχόλια που αναδεικνύουν τον έντονο σεξισμό που επικρατούσε τότε. Οι ταινίες αποτυπώνουν την κοινωνική κουλτούρα κάθε εποχής…

 

Διαβάστε ακόμα βιβλία (για παράδειγμα το εφηβικό μυθιστόρημα «1-1-4»της Βούλας Μάστορη, όπου διάβασα για πρώτη για τέτοια περιστατικά, που μέχρι τότε δεν ήξερα ότι συνέβαιναν) ή άρθρα σχετικά με το θέμα. Τη δεκαετία του ‘60 δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει θηλυκό στο κέντρο της Αθήνας, χωρίς να υποστεί κάποια φραστική παρενόχληση, τσιμπήματα κ.α.

 

Και έπειτα ήρθαν τα παιδιά των λουλουδιών και η σεξουαλική απελευθέρωση ή αποχαλίνωση (ή μήπως αποχαύνωση;). Ο αντίκτυπος αυτών των εξελίξεων άργησε κάπως να έρθει στην Ελλάδα. Κι αν καταλάγιασαν τώρα, κάπως, τα αρσενικά και δεν τσιμπάνε πια τα κορίτσια στο δρόμο, δέστε τι γίνεται στο διαδίκτυο και στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κατακλύζονται από φωτογραφίες θηλυπρεπών  κοριτσιών με κάθε είδους σεξιστικό σχόλιο από πειναλέα αρσενικά. Κι εμείς οι άλλοι, τα βλέπουμε και αδιαφορούμε ή στη χειρότερη περίπτωση γελάμε με αυτά. Μπορεί λοιπόν να άλλαξε μορφή και μέσο, αλλά το φαινόμενο παραμένει το ίδιο.

 

Η σεξουαλική παρενόχληση στην Ελλάδα Facebook Twitter

 

Κι αν όντως, εμείς οι Έλληνες, είμαστε πιο πολιτισμένοι από τους Αιγύπτιους και δεν παρενοχλούμε πια της γυναίκες, πέστε μου, ποια είναι το ποσοστά βιασμών και σεξουαλικής κακοποίησης γυναικών ή ακόμα χειρότερα κοριτσιών, στην Ελλάδα; Κυκλοφορούν αρκετές έρευνες στο διαδίκτυο. Ρίξτε μια ματιά, θα εκπλαγείτε που στην «πολιτισμένη» Ελλάδα μία στις τέσσερις γυναίκες έχουν πέσει θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας.

 

Και βέβαια, αν μου πείτε πάλι πως διαφέρουμε στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε αυτά τα περιστατικά, έχω να θυμηθώ ανάλογα περιστατικά που συνέβησαν όχι πολλά χρόνια πριν σε  πόλη σημαντικού τουριστικού προορισμού της Ελλάδας. Καταγγελία βιασμού από παραθερίστρια. Οι δικαιολογίες των δραστών αναπαράγονταν στον τοπικό τύπο, χωρίς καμία αιδώ και στα σχόλια στα πηγαδάκια των καφενείων: «Τα ήθελε η τουρίστρια», γιατί ήταν προκλητικά ντυμένη, γιατί αντάλλαξε δυο κουβέντες και ήπιε ένα ποτά με τους δράστες. Ο ξένος, ο διαφορετικός, είναι πάντα το εύκολο θύμα…

 

Δεν είναι ο τόπος λοιπόν, αλλά οι άνθρωποι και οι συμπεριφορές τους που δημιουργούν τέτοια φαινόμενα. Ούτε η θρησκεία, αλλά οι νοοτροπίες. Ούτε ο χρόνος, αλλά η κουλτούρα. Κι εδώ μιλάμε για την κουλτούρα που θεωρεί τον άντρα κυνηγό (υποτίθεται) και τη γυναίκα θήραμα (πάλι υποτίθεται). Και η νοοτροπία αυτή δυστυχώς δεν θα αλλάξει και θα συνεχίζει να διαιωνίζεται, όσες χιλιάδες χρόνια κι αν περάσουν. Ανέκαθεν ήταν πάντα το ίδιο.

 

Τέτοιες μαρτυρίες απεικονίζονται πάνω στην αρχαία ελληνική αγγειογραφία, ενώ πρόσφατα ανακαλύφθηκε τοιχογραφία με το ίδιο περιεχόμενο στην ελληνική πόλη της ρωμαϊκής περιόδου, Τρίμιθις, στην Αίγυπτο: Σάτυροι με προτεταμένο τον ανδρισμό τους απλώνουν χέρια και κυνηγούν έντρομες Μαινάδες.

 

Η σεξουαλική παρενόχληση στην Ελλάδα Facebook Twitter
 

 

Είναι στη φύση του ανθρώπου, στο ένστικτο της αναπαραγωγής και της διαιώνισης του είδους. Βρίσκεται στον εγκέφαλο και του αρσενικού και του θηλυκού. Τις ίδιες ορμές έχουν και οι γυναίκες. Δεν διαφέρουμε σε αυτό από τους άντρες. Υπάρχει μόνο αυτή η ειδοποιός διαφορά: η αξιοπρέπεια και ο σεβασμός. Εμείς σεβόμαστε την οντότητα του άντρα και τον ρόλο του στην υπέρτατη στιγμή της μητρότητας (και πατρότητας αντίστοιχα). Εμείς δεν διακωμωδούμε, δεν χλευάζουμε, δεν χυδαιολογούμε, δεν κάνουμε σεξιστικά σχόλια, δεν λέμε σεξουαλικά ανέκδοτα για τους άντρες, δεν χρησιμοποιούμε τους άντρες ως αντικείμενα. Ποθούμε και λατρεύουμε τους άντρες με το ίδιο, ίσως και περισσότερο πάθος. Κρατάμε τα σχόλια και τις χειρονομίες και τα ερωτικά προστυχόλογα για τις ιδιωτικές μας στιγμές και με αποδέκτη το πρόσωπο που κάθε φορά μας ενδιαφέρει, με την δική του αποδοχή. Δεν βγαίνουμε στους δρόμους να εκφράζουμε την σεξουαλική μας πείνα σε όποιον άντρα συναπαντούμε (όχι πως θα τους χαλούσε φυσικά).

Δυστυχώς, δεν υπάρχει γιατρειά για αυτό, ούτε φάρμακο να δώσουμε στους άντρες να συνέλθουν. Θα συνεχίσουμε να υφιστάμεθα τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Δεν μας μένει άλλος τρόπος, απλά να θωρακιστούμε με τσίγκινα σωβρακάκια (μεταφορικά μιλώντας) και να βρούμε τον τρόπο, η καθεμιά από μόνη της (αφού μόνες μας είμαστε όταν βιώνουμε τέτοια φαινόμενα στο δρόμο) να αντιμετωπίζει τέτοια περιστατικά, εφόσον φυσικά έχει τη σχετική χειραφέτηση, την δύναμη, το ψυχικό σθένος και την αντοχή. Από την άλλη, επειδή υπάρχουν γυναίκες που οι συνθήκες στις οποίες ζουν δεν τους επιτρέπουν να αντιδράσουν, να φωνάξουν, να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, οφείλουμε εμείς που καλούμαστε δυναμικές (όπως μας θεωρούν, γιατί έτσι δείχνουμε, επειδή απλά είμαστε εμείς που καθορίζουμε την ζωή μας) να είμαστε εκεί για αυτές και να μαχόμαστε εμείς ενάντια στο κατεστημένο.

 

Κι αν γενικεύω το φαινόμενο αυτό, γιατί φυσικά δεν λειτουργεί όλος ο αντρικός πληθυσμός με αυτόν τον τρόπο, πρόθεση μου πάλι δεν είναι να θίξω τους άντρες. Αναφέρομαι και καταδικάζω αυτό που συμβαίνει και όσους προβαίνουν σε τέτοιες κατάπτυστες πράξεις.

 

Και για αυτούς που θα θελήσουν να με εντάξουν κάπου, θέλω να πω ότι δεν είμαι ούτε φεμινίστρια (αντίθετα μάλιστα, δεν βλέπω με καλό μάτι τον φεμινισμό των δεκαετιών ’60-’70), ούτε αριστερή. Ποτέ δεν μου άρεσαν οι ταμπέλες. Ποτέ δεν καυχήθηκα ότι είμαι πολιτικοποιημένη. Θα έλεγα ότι είμαι μόνο κοινωνικά ευαισθητοποιημένη. Είμαι ένας άνθρωπος που δεν αντέχει να βλέπει την τόση κοινωνική αδικία δίπλα του, που δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια και να προσποιείται ότι όλα είναι καλά, εφόσον η δική του ζωή είναι καλή (προς το παρόν… τα πάντα ρει).

 

 

  

ΠΗΓΕΣ:

Έρευνες για την Σεξουαλική βία στην Ευρώπη και Ελλάδα

1 / 2 / 3 / 4

12

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σχόλια

8 σχόλια
Δεν ξέρω που ζει η κ. Αρετάκη αλλά οι γυναίκες του σήμερα είναι ακριβώς το ίδιο με τους άντρες σε συμπεριφορά. Και πολύ καλά κάνουν φυσικά.
Επίσης:"η νοοτροπία αυτή δυστυχώς δεν θα αλλάξει και θα συνεχίζει να διαιωνίζεται, όσες χιλιάδες χρόνια κι αν περάσουν"Κατά τα άλλα ας θεωρήσουμε τον φεμινισμό άχρηστο, γιατί όχι;
Το περίεργο δεν είναι τόσο ότι μια γυναίκα που ασχολείται (έστω και επιφανειακά) με ζητήματα φύλου δεν νιώθει φεμινίστρια, όσο το ότι αισθάνεται την ανάγκη να το *δηλώσει* ότι δεν είναι. Μην την πουν τι;
Η κα Αρετάκη είναι μάλλον προκατειλημμένη. Δεν θα σχολιάσω όλα όσα χτυπάνε, αλλά θα αναφερθώ μόνο στις Μαινάδες που παρουσιάζονται ως τρομοκρατημένες αθώες υπάρξεις.
"Εμείς σεβόμαστε την οντότητα του άντρα και τον ρόλο του στην υπέρτατη στιγμή της μητρότητας (και πατρότητας αντίστοιχα). Εμείς δεν διακωμωδούμε, δεν χλευάζουμε, δεν χυδαιολογούμε, δεν κάνουμε σεξιστικά σχόλια, δεν λέμε σεξουαλικά ανέκδοτα για τους άντρες, δεν χρησιμοποιούμε τους άντρες ως αντικείμενα. Ποθούμε και λατρεύουμε τους άντρες με το ίδιο, ίσως και περισσότερο πάθος. Κρατάμε τα σχόλια και τις χειρονομίες και τα ερωτικά προστυχόλογα για τις ιδιωτικές μας στιγμές και με αποδέκτη το πρόσωπο που κάθε φορά μας ενδιαφέρει, με την δική του αποδοχή. Δεν βγαίνουμε στους δρόμους να εκφράζουμε την σεξουαλική μας πείνα σε όποιον άντρα συναπαντούμε (όχι πως θα τους χαλούσε φυσικά)"Η αρθρογράφος μάλλον ζει σε έναν δικό της κόσμο, μάλλον σε μια γυάλα κοντά στο 1960! Μάλλον δεν έχει ακούσει γυναίκες ούτε να μιλούν μεταξύ τους ούτε πως κοινωνικοποιούνται σήμερα!Επίσης είναι προφανής η σύγχυση και το ανακάτεμα εννοιών και πράξεων διαφορετικών μεταξύ τους. Το να συγχέεται ο βιασμός και η σεξουαλική κακοποίηση με τους κατασκευασμένους (έστω, διαφωνώ αλλά ας μη κολλήσω σε αυτό) ρόλους κυνηγού και θηράματος είναι από αφελής μέχρι επικίνδυνη! Ας μην αφήσουμε τέτοιες αυθαίρετες συνδέσεις, αποτέλεσμα μιας κάποιας ανόητης πολιτικής ορθότητας να μας καταντήσει αποστειρωμένους, ανέραστους και αρτηριοσκληρωτικούς. Δεν είναι όλα ένα! Δεν συνδέονται όλα σε μια ομαλή διακριτή ευθεία! Αφελείς θέσεις και αφελή συμπεράσματα χωρίς καμιά επιστημονική υποστήριξη χωρίς καμία έρευνα!Υ.Γ. Ας ρίξει και μια ματιά στα σχόλια των "αθώων" θηλυκών κάτω από φωτογραφίες αρρενωπών αρσενικών (για να το θέσω σε αντιστοιχία)
Το "ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέριες" νομίζω ισχύει εδώ. Πότε ο ρόλος της κυνηγημένης "αχ καλέ μη" γυναίκας και του κυνηγού "θα σε βάλω κάτω και θα δεις θα σου αρέσει" άντρα είναι το τελετουργικό παιχνίδι του ζευγαρώματος ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, και πότε μιλάμε για σεξουαλιική επίθεση, που δεν έχει σαν στόχο την σεξουαλική ικανοποίηση, αλλά είναι στην πραγματικότητα μία μορφή κυριαρχίας από τον ένα στον άλλο (παραδόξως-ή όχι και τόσο παραδόξως-όχι πάντα από την πλευρά του άντρα προς τη γυναίκα); Επειδή για πολλά, πολλά χρόνια στην ιστορία της ανθρωπότητας το σεξ ταυτιζόταν με την κτητικότητα και την κατάκτηση, είναι πολύ δύσκολο να βγάλει κανείς συμπέρασμα. Οι μαινάδες ήταν γυναίκες, σύμφωνα με την μυθολογία, με υπεράνθρωπη δύναμη, οι οποίες μπορούσαν να ξεριζώσουν δέντρα με τα γυμνά τους χέρια και τρέφονταν με ωμές σάρκες. Όταν λοιπόν δέχονται την επίθεση του σάτυρου, τί συμβαίνει; Παίζουν τον ρόλο της θηλυκότητας με σκοπό να τον κατασπαράξουν; "Αναγνωρίζουν" την "αντρική κυριαρχία" η οποία τις ξεπερνά άσχετα από την δύναμή τους; Προσπαθεί ο καλλιτέχνης να εξορκίσει την μυθική δύναμη τους παρουσιάζοντας ότι "είναι γυναίκες και αυτές στο κάτω κάτω;". Όταν η τουρίστρια με το μίνι προκαλέι τα σχόλια των αντρών, τί κάνει; Επιδεικνύει την σεξουαλική της δύναμη; Πάει γυρεύοντας; Δέχεται μία άδικη επίθεση ενώ απλώς ντύνει και διαθέτει όπως της αρέσει το σώμα της; Δεν ξέρω, δεν μπορείς ποτέ να πεις με σιγουριά. Αλλά ας μην κάνουμε την τρίχα τριχιά, είναι διαφορετικό να ζεις σε μία μουσουλμανική χώρα και η παρενόχληση να είναι κοινωνικό συνώνυμο της ατίμωσης, και διαφορετικό να ζεις στην Ελλάδα, ακόμα και το '60, και να είσαι "η τορνευτή κοπέλα με το μίνι που κουνιέται" σήμερα, αλλά να μπορείς να γυρίσεις σπίτι σου, να αλλάξεις ρούχα (ή να μην αλλάξεις, up to you) και, αυτό που έγινε να μην σημαίνει τίποτα παρά μόνο στο μυαλουδάκι σου (άντε και στο σάπιο μυαλουδάκι κανενός ζηλιάρη σύζυγου). Και, πάντα μιλάμε για πείραγμα ή παρενόχληση, όταν μιλάμε για κανονικότατη επίθεση ή βιασμό, φυσικά αλλάζει το πράγμα, αφού απειλέιται πολύ άμεσα η ακεραιότητά σου...
Σύμφωνα με λεξικό της κοινής νεοελληνικής:Φεμινισμός:1. Αντίληψη με την οποία η γυναίκα θεωρείται ίση και ισότιμη με τον άντρα σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής.2. Το αντίστοιχο γυναικείο διεκδικητικό κίνημα, που στοχεύει στην κατάργηση κάθε διάκρισης σε βάρος των γυναικών....Οπότε η γράφουσα δηλώνοντας "μη φεμινίστρια" αντιτίθεται, άραγε, στην αντίληψη ότι οι γυναίκες θα έπρεπε να θεωρούνται ισότιμες με τους άντρες στην κοινωνία και να μην υφίστανται διακρίσεις (+gender based κακοποίηση, γιατί όλος ο κόσμος δεν είναι ...Ισλανδία ξέρω γω) ή αντιτίθεται στο σύνολο των γυναικείων διεκδικητικών κινημάτων/ ομάδων και το μεγάλο εύρος των τάσεών τους; (Και όχι δεν αναφέρομαι σε υπαρκτές, μεν, αλλά μικρές, δε, radical σεπαρατιστικές φράξιες κ.λπ.).
Επίσης το θέικο...."Εμείς δεν διακωμωδούμε, δεν χλευάζουμε, δεν χυδαιολογούμε, δεν κάνουμε σεξιστικά σχόλια, δεν λέμε σεξουαλικά ανέκδοτα για τους άντρες, δεν χρησιμοποιούμε τους άντρες ως αντικείμενα."Να ζητήσω προκαταβολική συγνώμη απο τον γυναικείο πληθυσμό της σελίδας, αλλά άκουσα κατά τύχη συζήτηση γυναικοπαρέας σε καφετέρια που έκανε ακόμα κι εμένα να κοκκινίσω.... Και αυτό είναι μόνο ένα απο τα πάμπολλα παραδείγματα.Όλα αυτά όμως χωρίς να θέλω με οποιονδήποτε τρόπο να μειώσω αυτά που λέει ή να μην παραδέχομαι οτι έχει δίκιο. Σαφώς και έχει.
μην γενικεύεις. Μπορώ να σου απαντήσω και εγώ ότι ξέρω πολλές που δεν το κάνουν. Προφανώς εννοεί ότι δεν υπάρχει στην γυναικεία κουλτούρα. Εξαιρέσεις φυσικά και θα υπάρχουν. Δυστυχώς , ελάχιστοι άντρες δεν λειτουργούν σεξιστικά. Σεξισμός είναι να αποδίδεις έμφυλα χαρακτηριστικά σε κάθε πράξη μιας γυναίκας : "καλή είναι για γυναίκα οδηγός", "για τον π@@@ο είναι.." "πήρε προαγωγή; Με ποιον πηδιέται άραγε;" κλπ κλπ
Αν διαβάσεις αυτό που έγραψα, θα δεις οτι δεν γενίκευσα εγώ, αλλα η ερευνήτρια. Εγώ ανέφερα παράδειγμα που ήμουν κοντά και άκουσα. Σαφώς και υπάρχουν πολλές γυναίκες που δεν φέρονται έτσι και δεν λειτουργούν και έτσι. Επίσης, θα σε παρακαλούσα να μην γενικεύεις κι εσύ. Οι χαρακτηρισμοί που αναφέρεις, ναι μεν υπάρχουν καθώς τους έχω ακούσει κι εγώ, αλλα η συχνότητα τους φθίνει. Το "για τον π@@@@ο είναι" είναι ευρέως χρησιμοποιημένος όρος εκατέρωθεν και δεν απευθύνεται μόνο στις γυναίκες. :D
θα σου απαντήσω λοιπόν όπως θα έλεγε και η αγαπητή Α μπα, το ότι έχουμε δει κάτι να συμβαίνει ή να μην συμβαίνει στον μικρόκοσμό μας δεν σημαίνει ότι είναι καθολική αλήθεια. Θεωρώ λοιπόν ότι οι περισσότερες γυναίκες δεν φέρονται έτσι. Δεν δέχομαι ότι οι χαρακτηρισμοί αυτοί φθίνουν. Αφενός γιατί σαν γυναίκα σε ανδροκρατούμενο εργασιακό περιβάλλον τους έχω υποστεί πολλές φορές αφετέρου δε γιατί η κοινωνία μας όπως διαμορφώθηκε, κυρίως από τη δεκαετία του 90 και μετά με όλα αυτά τα λάιφστάιλ (έντυπα, εκπομπές κλπ), έγινε πολύ πιο σεξιστική. Να σου θυμίσω ότι για να πουλήσει ένα γιαούρτι πρέπει να δείχνει μια γυναίκα που τρώγοντάς το φτάνει σε οργασμό; τις εκπομπές του Θέμου (Παναγία μου, τον έπιασα στο στόμα μου, φτού!)