Η σχέση μου με τον κινηματογράφο ορίστηκε κυρίως από δύο τινά:
Πρώτον, από την κινηματογραφική λέσχη του Βελβεντού, της κωμόπολης όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. Όπως είναι γνωστό, μετά τη μεταπολίτευση άνθησαν σε πολλά μέρη της χώρας κινηματογραφικές λέσχες, ως εναλλακτικό δίκτυο διανομής πέραν των εμπορικών αιθουσών. Η λέσχη του Βελβεντού υπήρξε ανά περιόδους αρκετά δραστήρια. Θυμάμαι προβολές ταινιών του Φελίνι και του Μιχάλκοφ (σε μια κωμόπολη 3500 κατοίκων), θυμάμαι το Βασίλη Ραφαηλίδη (ο οποίος μάλιστα καταγόταν από το Βελβεντό και πέρασε εκεί μέρος των παιδικών του χρόνων) να μιλά σε συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών στο χωριό. Κυρίως όμως, όταν προς τα τέλη της δεκαετίας του ’90 συμμετείχα κι εγώ στη λέσχη, θυμάμαι συζητήσεις για τις επιλογές των ταινιών, για το χαρακτήρα και τη δύναμη του μέσου... Όλ’ αυτά ήταν ένα πολύτιμο σχολείο.
Δεύτερον, από τη συνεργασία μου επί δεκαετία με το Πρώτο Πλάνο, το περιοδικό του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Νομίζω ότι δεν υπάρχει σινεφίλ που να μην αναγνωρίζει ότι το Φ.Κ.Θ. –παρά τα κατά καιρούς σκαμπανεβάσματα της ποιότητας του προγράμματός του– άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε σινεμά στην Ελλάδα. Όλ’ αυτά τα χρόνια, χάρη σ’ αυτή τη συνεργασία, γνώρισα ενδιαφέρουσες εθνικές κινηματογραφίες κι είχα την τύχη να συνομιλήσω ως δημοσιογράφος με πολλούς σκηνοθέτες. Κυρίως, όμως, είχα την τύχη να παρακολουθήσω αναρίθμητες ταινίες στην πρώτη γραμμή του καλλιτεχνικών αξιώσεων κινηματογράφου.
Ωστόσο, παρά τα παραπάνω, έχει ίσως ενδιαφέρον ότι η πτυχιακή μου εργασία στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ το 2003 είχε τίτλο Το κιτς στο δημοφιλή ελληνικό κινηματογράφο. Η εργασία, το επίπεδο της οποίας μάλλον δεν δικαιώνει τους έξι μήνες που δαπάνησα για να τη γράψω, κάλυπτε ένα ευρύ φάσμα, από τα δράματα φουστανέλας ως τα χουντικά εθνικοπατριωτικά έπη και τα κάθε λογής θηριοτροφεία του ’80. Θυμάμαι, διάβαζα στη βιβλιοθήκη της σχολής Καλών Τεχνών –εκεί ήταν τα βιβλία που χρειαζόμουν. Οι καλοτεχνίτες δίπλα μελετούσαν την έννοια του Υψηλού στην τέχνη, εγώ ερευνούσα τη θεωρητική τεκμηρίωση της κακογουστιάς. Τι να πεις...
Έχοντας λοιπόν σημειώσει όλ’ αυτά, ιδού δέκα αξιόλογες, πιστεύω, ταινίες:
1) Μακρινές φωνές, ασάλευτες ζωές – του Τέρενς Ντέιβις
Η ταινία που θα ’θελα να ’χω γυρίσει αν ήμουν σκηνοθέτης.
2) Η δολοφονία ενός κινέζου πράκτορα στοιχημάτων – του Τζον Κασαβέτη
Ο Κόσμο Βιτέλι είναι ένας από τους πιο αξιαγάπητους χαρακτήρες που έχω συναντήσει, στον κινηματογράφο ή τη λογοτεχνία.
3) Ζέλιγκ – του Γούντι Άλεν
Η αγαπημένη μου ταινία του Γούντι Άλεν.
4) Μεσσίας – του Γουίλιαμ Κλάιν
Ένα σπουδαίο φιλμ.
5) Στην τύχη ο Μπαλταζάρ – του Ρομπέρ Μπρεσόν
Έχει γίνει πια κλισέ το να μιλά κανείς για σινεμά προτάσσοντας τσιτάτα του Γκοντάρ. Αλλά νομίζω πως δεν είχε άδικο όταν είπε ότι «Το “Στην τύχη ο Μπαλταζάρ” είναι ο κόσμος σε μιάμιση ώρα».
6) Επίγειες μέρες που γοργά κυλούν – του Γκόραν Πασκάλιεβιτς
Η ομορφότερη ταινία που έχω δει γύρω απ’ την τρίτη ηλικία.
7) Το βαρύ πεπόνι – του Παύλου Τάσιου
Ένα νεοελληνικό δράμα τσέπης, η μικροκλίμακα της δήθεν αστικοποίησης, η πορεία της ελληνικής κοινωνίας προς τον μικροαστισμό.
8) Μακριά πετούν τα σύννεφα – του Άκι Καουρισμάκι
Η καλύτερη, νομίζω, ταινία του Καουρισμάκι.
9) Οι διακοπές του κ. Ιλό – του Ζακ Τατί
Κάθε καλοκαίρι τα ίδια...
10) Μακεδονικός γάμος – του Τάκη Κανελλόπουλου
Δεν είναι ότι το ντοκιμαντέρ αυτό γυρίστηκε στο Βελβεντό, ούτε ότι καταγράφει τα έθιμα του γάμου στη Δυτική Μακεδονία (άλλωστε, την εποχή που γυρίστηκε, ήδη αρκετά απ’ όσα αναπαριστά –διότι η ταινία συνιστά ένα ενδιαφέρον παράδοξο: αν και ντοκιμαντέρ, δεν καταγράφει έναν πραγματικό γάμο, όσα βλέπουμε είναι σκηνοθετημένα– είχαν ήδη λίγο-πολύ παρέλθει).
Είναι ότι, αν και το φιλμ μιλά για το ευτυχές γεγονός του γάμου, το αίσθημα που μένει είναι ότι μιλά, με ποιητικό τρόπο, για την εμπειρία του αποχωρισμού και τη σκληρή, χθόνια αψάδα της φύσης.
Ολόκληρο το φιλμ.
-------------
σχόλια