Δεν τιμά τη Δικαιοσύνη το φαινόμενο των διαρροών ούτε οι αποφάσεις των Δικαστών για τους μισθούς τους

Δεν τιμά τη Δικαιοσύνη το φαινόμενο των διαρροών ούτε οι αποφάσεις των Δικαστών για τους μισθούς τους Facebook Twitter
9

Λίγα λόγια για το θεσμό της Δικαιοσύνης

Πώς φαντάζεσαι τη Δικαιοσύνη; Αν της έδινες σχήμα και μορφή πως θα την ζωγράφιζες; Πως θα την έπλαθες; Έξω από δικαστικά μέγαρα ανά το κόσμο θα δεις τη μορφή μιας νεαρής γυναίκας, με δεμένα μάτια, στο ένα χέρι να κρατά ένα ζυγό και στο άλλο ένα σπαθί. Είναι η Iustitia, η θεά Δικαιοσύνη σύμφωνα με τη Ρωμαϊκή μυθολογία.

Ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων δεν είναι τυχαίος και ο συμβολισμός είναι σαφής. Από αρχαιοτάτων χρόνων η ανθρωπόμορφη προσωποποίηση της Δικαιοσύνης είχε την μορφή μιας γυναίκας, κατά την ελληνική μυθολογία ήταν η Θέμις. Το δέσιμο των ματιών αντιπροσωπεύει την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία, και συμβολίζει ότι η Δικαιοσύνη πρέπει να αποδίδεται χωρίς φόβο ή εύνοια, ανεξάρτητα από την ταυτότητα, την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ισχύ ή την αδυναμία. Έχει επικρατήσει ο χαρακτηρισμός "τυφλή δικαιοσύνη". Ο ζυγός συμβολίζει την λογική της Δικαιοσύνης η οποία αντιμετωπίζει και τα δύο μέρη εξ ίσου και εξισορροπεί με ακρίβεια στη μεταξύ τους σχέση.

Τέλος, το ξίφος αντιπροσωπεύει τον εξαναγκασμό, την πυγμή της Δικαιοσύνης, την επιβολή του δικαίου.

Τα διδάγματα του διαφωτισμού έφεραν τη Δικαιοσύνη στο κέντρο του σύγχρονου κράτους. Όπως ορθώς το διατύπωσε ο Montesquieu, η δικαστική εξουσία μαζί με τη νομοθετική και την εκτελεστική είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της Δημοκρατίας και η διάκριση αυτών των εξουσιών είναι προϋπόθεση της ελευθερίας των πολιτών.

Η αξιοπιστία ενός θεσμού όμως δεν κατοχυρώνεται με αγάλματα και συμβολισμούς. Αντιθέτως πρέπει να επιβεβαιώνεται καθημερινά σε κάθε ενέργεια και πράξη.

Δεν νοείται αντικειμενική, αμερόληπτη Δικαιοσύνη, όταν οι δικαστές αποφασίζουν για τον εαυτό τους ότι οι περικοπές στις αμοιβές τους βάσει του μνημονίου παραβιάζουν το Σύνταγμα από τη στιγμή που στο παρελθόν έχουν επικυρώσει τις περικοπές στους μισθούς δημοσίων υπαλλήλων και στις συντάξεις τους.

Ποια είναι η λογική της Δικαιοσύνης που από τη μια μεριά απεργούν οι λειτουργοί της παραβιάζοντας το Σύνταγμα και από την άλλη το επικαλούνται, κατά το δοκούν, για να περιφρουρήσουν τις απολαβές τους;

Την ίδια αδυναμία που έδειχνε η Δικαιοσύνη στα χρόνια προ κρίσης όπου πολιτικοί και εν γένει δημόσια πρόσωπα βρίσκονταν στο απυρόβλητο, την ίδια αδυναμία δείχνει και τώρα που στα χρόνια της κρίσης, όταν ο λαός ζητά νέμεσις, οι Εισαγγελείς και οι Δικαστές φτάνουν στο άλλο άκρο εξαντλώντας την αυστηρότητά τους. Γιατί πολύ απλά η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να είναι έρμαιο των συνθηκών και να ετεροπροσδιορίζεται. Πρέπει να είναι αδέκαστη και άμεμπτη.

Αλήθεια τιμά τη Δικαιοσύνη το φαινόμενο των διαρροών των αποφάσεων; Διέρρευσε η απόφαση για την ιθαγένεια των μεταναστών, και προ λίγων ημερών διέρρευσε η απόφαση για τις περικοπές των ένστολων. Είναι κρυστάλλινη αυτή η Δικαιοσύνη ή δίνει πατήματα στους εχθρούς της Δημοκρατίας να μιλούν για διαπλοκή και διαφθορά; Τόσο δύσκολο δηλαδή είναι το δικαστήριο να εκδώσει ένα δελτίο τύπου με τα ουσιαστικά μέρη της απόφασης, όπως γίνεται στη Γερμανία;

Αυτά είναι ενδεικτικά βήματα της απαξίωσης ενός θεσμού. Στη Δικαιοσύνη όμως ο συνταγματικός νομοθέτης ανά τον κόσμο εναπόθεσε της πεμπτουσία της σύγχρονης Δημοκρατίας, την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και τον έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων.

Η λειτουργία αυτή καταδεικνύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Δικαιοσύνης στη σύγχρονη διακυβέρνηση. Πλέον το Δημοκρατικό Πολίτευμα δεν βασίζεται αποκλειστικά στην αρχή της πλειοψηφίας, αλλά εμπλουτίζεται με την αρχή του κράτους δικαίου που αναγνωρίζει μεταξύ άλλων την απαρασάλευτη προστασία των μειοψηφιών, οι οποίες πλέον δεν βρίσκονται στο έλεος της πλειοψηφίας.

Η Δικαιοσύνη λοιπόν είναι αναγκαίο να είναι ο τιμητής του κράτους δικαίου, οφείλει να δίνει το παράδειγμα στην κοινωνία, πρέπει να καλλιεργεί την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.

Όσα αγάλματα της Iustitia και αν χτιστούν στους προθάλαμους των δικαστικών μεγάρων, και όσα πονήματα γραφτούν για το κύρος της Δικαιοσύνης, αν στη πράξη η Δικαιοσύνη κλείνει το μάτι δεξιά και αριστερά, αν στα χέρια της κρατά πότε το καρότο και πότε το μαστίγιο, ο πολίτης θα αισθάνεται απροστάτευτος και η κοινωνία θα γυρνά, και δικαίως, την πλάτη της στους θεσμούς.

___________

Ο Αντώνης Κουρουτάκης είναι υποψήφιος Διδάκτορας Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

9

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Δ. Πολιτάκης / Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Μπορεί να έχει άμεση ανάγκη κάποιου είδους ανάπλασης η Πλατεία Εξαρχείων, το τελευταίο που χρειάζεται όμως είναι ένα μίζερο χριστουγεννιάτικο δέντρο με το ζόρι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Β. Βαμβακάς / Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Οποιοσδήποτε απολογισμός της είναι καταδικασμένος στη μερικότητα, αφού έχουν συμβεί άπειρα γεγονότα που στιγμάτισαν τις ζωές όλων μας ‒ δύσκολο να μπουν σε μια αντικειμενική σειρά.
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΜΒΑΚΑ
Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Β. Στεργίου / Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Αντί να βλέπουμε τη χώρα σαν άδεια πισίνα όπου πρέπει να γυρίσουν τα ξενιτεμένα της μυαλά για να γεμίσει, ας αλλάξουμε τα κολλημένα μυαλά σ' αυτόν εδώ και σε άλλους τόπους.
ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

σχόλια

3 σχόλια
Συμφωνώ σε γενικές γραμμές με το άρθρο. Γιατί όμως ένας υποψήφιος διδάκτορας Συνταγματικού δικαίου να προβαίνει σε ανακρίβειες αυτού του είδους: ''Δεν νοείται αντικειμενική, αμερόληπτη Δικαιοσύνη, όταν οι δικαστές αποφασίζουν για τον εαυτό τους ότι οι περικοπές στις αμοιβές τους βάσει του μνημονίου παραβιάζουν το Σύνταγμα από τη στιγμή που στο παρελθόν έχουν επικυρώσει τις περικοπές στους μισθούς δημοσίων υπαλλήλων και στις συντάξεις τους. ''Εκ πρώτης όψεως ναι, μάλλον ακούγεται εξοργιστικό σε όλους μας. Ειδικά σε όποιον δε γνωρίζει, δίνεται η αίσθηση του ότι οι δικαστές ελεύθερα μπορούν να ακυρώνουν οποιαδήποτε μείωση στους μισθούς τους. Γιάννης κερνάει - Γιάννης πίνει. Δεν είναι ακριβώς έτσι όμως. Τα σχετικά με τη μισθολογική κατάσταση των δικαστικών λειτουργών αποφασίζονται από το ειδικό δικαστήριο του άρθρου 99, με τη συμμετοχή επιπλέον ενός Καθηγητή νομικής σχολής της χώρας και ενός δικηγόρου (αρθρο 88 παρ. 2). Το δικαστήριο λοιπόν που αποφασίζει για τα σχετικά θέματα αποτελείται κατά πλειοψηφία (6 έναντι 3) απο δικηγόρους και καθηγητές νομικής, και όχι από δικαστικούς. Εύκολα βέβαια κάποιος θα πει πως δεν διασφαλίζεται και πάλι η ανεξαρτησία και αμεροληψια της κρίσης, γιατί οι ιδιότητες και τα συμφέροντα είναι συναφή και με κάποια αλληλοεξάρτηση. Αλλά πάντως έχει γίνει προσπάθεια ο κρίνων και ο κρινόμενος να μην ταυτίζονται, που αποτελεί βασική έννοια δικαιοσύνης. Ας μην προβαίνουμε λοιπόν σε εύκολους χαρακτηρισμούς και υπεραπλουστεύσεις. Δυστυχώς είναι δύσκολο να δημιουργηθεί ένα μοντέλο δικαστικής κρίσης για τις αμοιβές των δικαστικών εντελώς αποστασιοποιημένο από τους ίδιους και σεβόμενο τη διάκριση των λειτουργιών.
Senza Pieta Ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο. Eίναι σημείο που δημιουργεί εντυπώσεις και αξίζει να διευκρινιστεί. Πράγματι έχει γίνει προσπάθεια από την Πολιτεία να διασφαλιστεί η αμεροληψία του δικαστηρίου. Όμως οι θεσμικές εγγυήσεις δεν είναι επαρκείς. Αρκεί που είναι 3 Δικαστές μέσα στο ειδικό δικαστήριο του άρθρου 99 για να παραβιάζεται η αρχή nemo iudex in causa sua. Δεύτερον, το γεγονός ότι η πλειοψηφία είναι 3 καθηγητές "Νομικής" (δηλαδή δικηγόροι) και 3 "Δικηγόροι" δεν παρέχει περαιτέρω εγγυήσεις αμεροληψίας καθώς οι δικηγόροι με τους δικαστές έχουν ιδιαίτερες σχέσεις καθηκόντων ή εξάρτησης.
Δεν διαφωνώ επ' ουδενί ότι οι εγγυήσεις ενδεχομένως να μην είναι επαρκείς. Διαφωνώ με την ευκολία του να διατυπώνουμε καταγγελτικό λόγο και να ασκούμε ρηχή κριτική. Μπορώ να φανταστώ εύκολα πρωτοσέλιδο δευτεροκλασσάτης εφημερίδας με αντίστοιχο τίτλο ''οι δικαστές αποφασίζουν αύξηση για τον εαυτό τους την ώρα που η κοινωνία στενάζει''. Θα ήταν πιασάρικο και γαργαλιστικό αλλά ανακριβες και βιαστικό ταυτόχρονα. Η δημοσιογραφική ιδιότητα ίσως και να συγχωρεί τέτοιες ''απροσεξίες''. Η κοινωνία ωστόσο περιμένει από τους νομικούς πολλά περισσότερα: να τη διαφωτίζουν αναφορικά με τα συναφή θέματα και να προτείνουν σαφείς κατευθύνσεις και λύσεις. Σε μια κοινωνία λοιπόν που η ανακρίβεια περνάει απαρατήρητη και ο όχλος αναζητά τον επόμενο εχθρό για να ξεσπάσει τον θυμό του για όσα συμβαίνουν, ας δείξουμε σεβόμενοι την ιδιότητά μας κάποια αυτοσυγκράτηση.Φιλικά, ένας συνάδελφος.
Χαίρομαι που συμφωνούμε ότι οι θεσμικές εγγυήσεις δεν είναι επαρκείς. Είναι ένα Διακαστήριο με 3 Δικαστές και 6 μέρη που δεν απολαμβάνουν θεσμικές εγγυήσεις. Όμως, αντιλαμβανόμαστε διαφορετικά το ζήτημα. Δυστυχώς "'οι δικαστές αποφασίζουν αύξηση για τον εαυτό τους" είναι η πραγματικότητα για όσους δε μένουν στους τύπους αλλά αξιολογούν την ουσία.Φιλικά
Επειδή πρόκειται για ζήτημα ουσίας και όχι τύπου θα με ενδιέφερε να ακούσω την άποψή σας. Τι θα προτείνατε; Κάποιο δικαστήριο που η σύνθεσή του δεν θα περιλαμβάνει καθόλου δικαστικούς ούτε νομικούς; Μια ανεξάρτητη (διοικητική) αρχή; Ή μήπως απαγόρευση προσφυγών για σχετικά ζητήματα; Πέραν του ότι το ζήτημα χρήζει συνταγματικής αναθεώρησης, κάθε λύση πρέπει να βρίσκεται σε αρμονία με το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ. (Προσωπικά θεωρώ ότι η παρούσα επιλογή του -συνταγματικού- νομοθέτη, είναι έστω και οριακά ανεκτή στο πλαίσιο της ΕΣΔΑ.) Η κριτική μου, σε κάθε περίπτωση, αναφερόταν στην απουσία εναλλακτικής πρότασης και την επιφανειακή προσέγγιση του ζητήματος. Σαφώς και δεν γράφετε εδώ κείμενο που απευθύνεται σε νομικούς αλλά δεν είναι και θεμιτό η ασάφεια να οδηγεί σε παρανοήσεις και λανθασμένες εντυπώσεις.
Χωρίς να μπω στο συζήτηση περί ίδρυσης Συνταγματικού Δικαστηρίου, εκτιμώ ότι ένα δικαστήριο με σύνθεση αποκλειστικά από τους προέδρους και αντιπροέδρους του ΑΠ ΕΣ και ΣτΕ θα απολάμβανε εγγυήσεις αμεροληψίας με την προϋπόθεση ότι οι αμοιβές των δικαστών αυτών θα ήταν ισόποσες με τη βουλητική αποζημίωση. Περαιτέρω οι αποφάσεις του δικαστηρίου αυτού δεν θα είχαν αναδρομική ισχύ. Φιλικά
Παρακολουθώντας τη συζήτηση απλά επισημαίνω:1. Και οι δικαστές ως άνθρωποι έχουν τα δίκια τους ... την ώρα που δικαίως αποφασίζεται με τον ένα ή άλλο τρόπο η επαναφορά των μισθών τους, την ίδια ΑΚΡΙΒΩΣ ΩΡΑ κάθε απεργία οιουδήποτε άλλου κλάδου κρίνεται εύκολα παράνομη και καταχρηστική, πατώντας σε τυπικά σημεία των νόμων και χωρίς την εξέταση κανενός ουσιώδους λόγου ... ούτε κιχ δεν ακούνε!2. Η απόφαση βγήκε ΑΚΡΙΒΩΣ την ώρα που και η κυβέρνηση το "'έψαχνε" να δικαιώσει την "αδικία" στους δικαστικούς και τους ενστόλους επειδή, βέβαια, ήταν οι μόνοι που αδικήθηκαν από την οικονομική κρίση.ΔΕΝ ΛΕΩ ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΡΟΥΝ ΠΙΣΩ ΤΟΥΣ ΜΙΣΘΟΥΣ ΤΟΥΣ , ΟΜΩΣΟ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΠΟΥ ΠΑΕΙ ΣΕ ΟΡΕΙΝΑ ΧΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΘΩΡΙΑ ΝΗΣΙΑ ΚΑΙ ΦΥΤΟΖΩΕΙ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΔΙΚΑΙΩΘΕΙ; ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΕΝΑ ΣΩΡΟ ΑΛΛΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΠΟΥ ΠΑΛΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ... Γιατί ΠΡΩΤΑ ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΣΤΟΛΟΙ; Διότι ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ!