Ο Ιμάμης γύρισε

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
2

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Τέσσερις πολιτικές προσωπικότητες του Ιράν σε εξώφυλλα του έντυπου Time. Από πάνω αριστερά, ο ιρανός Ατατούρκ, Ρεζά Σαχ, δεξιά ο δόκτωρ Μοσαντέκ, κάτω αριστερά ο τελευταίος Σάχης, Ρεζά Παχλαβί και δεξιά ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί.

Σαν σήμερα πριν 36 χρόνια, ο καθοδηγητής της Ισλαμικής Επανάστασης Αγιατολλάχ Χομεϊνί επέστρεψε από το Παρίσι στην Τεχεράνη και ίδρυσε το θεοκρατικό καθεστώς της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.


Ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί βρισκόταν εξόριστος για δεκαπέντε χρόνια επειδή είχε αντιδράσει στην πολιτική εκσυγχρονισμού που προωθούσε ο Σάχης το 1963, σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων που επικράτησαν ως ''Λευκή Επανάσταση'' (Enghelab e Sefıd). Στην ιερή πόλη Κομ κοντά στην Τεχεράνη όπου βρίσκονται και οι σημαντικότερες θεολογικές σχολές του Ιράν, είχαν ξεσπάσει έντονες συγκρούσεις ανάμεσα σε εξεγερμένους φοιτητές θεολογίας, κληρικούς και τις δυνάμεις ασφαλείας. Η σκληροπυρηνική πτέρυγα του ισλαμιστών αντέδρασε σε μεταρρυθμίσεις εκδυτικισμού και εκσυγχρονισμού όπως η αναγνώριση δικαιώματος εκλέγειν και εκλέγεσθαι στον γυναικείο πληθυσμό, η εκκοσμίκευση του δικαίου, η εκβιομηχάνιση και η αναδιανομή κλήρων γης σε ακτήμονες αγρότες.

Ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί βρισκόταν εξόριστος για δεκαπέντε χρόνια επειδή είχε αντιδράσει στην πολιτική εκσυγχρονισμού που προωθούσε ο Σάχης το 1963, σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων που επικράτησαν ως ''Λευκή Επανάσταση''

Ο Χομεϊνί είχε θεωρηθεί υπεύθυνος των εξεγέρσεων και εξορίστηκε στο Ιράκ, κατόπιν στην Τουρκία και το 1978 που μόλις είχε ξεσπάσει η Επανάσταση στο Ιράν, στο Παρίσι. Το 1971 και ενώ βρισκόταν στο Ιράκ ανέπτυξε τη θεωρία του ''Βελαγιάτ ε Φακίχ'' (Η κυβέρνηση του νομοδιδάσκαλου) που δημοσιεύθηκε στο βιβλίο του ''Χοκουμάτ ε Εσλαμί'' (Η ισλαμική διακυβέρνηση). Καθ' όλη τη διάρκεια παραμονής του στο Ιράκ διατήρησε επαφή με φοιτητές και θεολογικούς κύκλους και το εγκώμιο του δεν εξασθένησε ποτέ.


Το 1978, ο Σάχης κατόπιν συνεννοήσεως με τον Σαντάμ Χουσεΐν ζήτησε να διώξουν τον Χομεϊνί από το γειτονικό Ιράκ για να αποφύγουν την εμπλοκή του στις εξεγέρσεις. Συγχρόνως ο γιός του Χομεϊνί, Μουσταφά δολοφονήθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες του Σάχη, την περιβόητη SAVAK και ο ιρανός κληρικός κατέφυγε στο Παρίσι καθώς οι Ιρανοί δεν χρειάζονταν βίζα εισόδου για τη Γαλλία. Ο πλουσιότερος ιρανός έμπορος χαλιών του Παρισιού του νοίκιασε ένα σπίτι στο προάστιο Νωφλ Λε Σατώ από όπου επιτάχυναν την πυροδότηση του αγώνα στο Ιράν κατά της μοναρχίας των Παχλαβί.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Διαδηλωτές με φωτογραφίες του Αγιατολλάχ Χομεϊνί. (Φωτογραφία David Burnett).


Όλα ξεκίνησαν στις αρχές Ιανουαρίου 1978 όταν η εφημερίδα Ετελάτ δημοσίευσε ένα υβριστικό άρθρο που κατηγορούσε τον Αγιατολλάχ Χομεϊνί για πράκτορα της Μεγάλης Βρετανίας. Αμέσως οι κληρικοί και οι φοιτητές θεολογίας στην ιερή πόλη Κομ, ξεκίνησαν τις διαδηλώσεις κατά της μοναρχίας καταστρέφοντας δημόσια κτίρια και οτιδήποτε συμβόλιζε στα μάτια τους τη δυτική κουλτούρα όπως παρθεναγωγεία, εστιατόρια και κινηματογράφους. Οι συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής είχαν ως τραγική συνέπεια τον θάνατο οχτώ ανθρώπων. Γρήγορα, οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν και στα υπόλοιπα μεγάλα αστικά κέντρα ενώ οι όποιες ανθρώπινες απώλειες στην πλευρά των διαδηλωτών ξεσήκωναν τον κόσμο για συμμετοχή σε περισσότερες και ογκωδέστερες διαδηλώσεις προς τιμήν των ''Μαρτύρων'' (θυμάτων).

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Συγκρούσεις των διαδηλωτών με δυνάμεις του στρατού (Φωτογραφία David Burnett).


Στις τάξεις των διαδηλωτών συσπειρώθηκαν πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους κοινωνικές ομάδες εμφορούμενοι από διαφορετικά αίτια αλλά όλοι τους με μια ενιαία ισχυρή απαίτηση, ''Μαργκ μπαρ Σαχ'' (Θάνατος στον Σάχη). Μαρξιστές, φιλελεύθεροι κοσμικοί, φοιτητές, εργάτες, μεσαία τάξη και κληρικοί συνεργάστηκαν στον αγώνα κατά της δυναστείας Παχλαβί με πρώτο στόχο την κατάλυση της μοναρχίας και αδιαφορώντας για το σενάριο της διαδοχής την επόμενη ημέρα.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Από τις διαδηλώσεις κατά του Σάχη.
Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter

Η οργή και ο θυμός φούντωσαν ακόμη περισσότερο μετά τον εμπρησμό του κινηματογράφου Ρεξ στην πόλη Αμπαντάν, στον Περσικό Κόλπο τον Αύγουστο του 1978. Τετρακόσιοι θεατές κάηκαν ζωντανοί και ο κόσμος κατηγόρησε ως υπεύθυνο τον Σάχη.


Η οργή και ο θυμός φούντωσαν ακόμη περισσότερο μετά τον εμπρησμό του κινηματογράφου Ρεξ στην πόλη Αμπαντάν, στον Περσικό Κόλπο τον Αύγουστο του 1978. Τετρακόσιοι θεατές κάηκαν ζωντανοί και ο κόσμος κατηγόρησε ως υπεύθυνο τον Σάχη. Επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος μη κυκλοφορίας μετά τις απογευματινές ώρες και στις 8 Σεπτεμβρίου, μόλις είχε λήξει το Ραμαζάνι, ο στρατός υπό τις διαταγές του στρατηγού Οβεϊσί συγκρούστηκε με τους διαδηλωτές στην πλατεία Ζαλέχ της Τεχεράνης. Εκείνη την Παρασκευή που σημαδεύθηκε ως ''Μαύρη Παρασκευή'' στην πλατεία Ζαλέχ σκοτώθηκαν 190 άτομα, 120 από τους διαδηλωτές και 70 από τις στρατιωτικές δυνάμεις. Το βράδυ της ίδιας Παρασκευής, ένας σεισμός ισοπέδωσε την πόλη Ταμπάς ανατολικά του Ιράν αφήνοντας 2.700 νεκρούς. Οι κληρικοί κατηγόρησαν τον Σάχη για τον σεισμό διαδίδοντας πως είχε δώσει άδεια σε αμερικανική εταιρεία έρευνας υδρογονανθράκων να πραγματοποιήσει υπόγειες εκρήξεις προς εντοπισμό κοιτασμάτων.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Ιρανός διαδηλωτής με φωτογραφίες θυμάτων της SAVAK κολλημένες στα ρούχα του (Φωτογραφία, David Burnett).


Σε όλο αυτό το διάστημα, οι κυβερνήσεις έπεφταν διαδοχικά ενώ κανένας πρωθυπουργός δεν μπορούσε να τερματίσει το χάος και να επαναφέρει την ηρεμία στη χώρα. Οι γενικές απεργίες γονάτισαν την οικονομία καθώς δεν εξαγόταν ούτε ένα βαρέλι πετρελαίου, οι διακοπές ρεύματος ήταν πολύωρες και οι προμήθειες των καταστημάτων εξαντλήθηκαν γρήγορα.


Ο Σάχης προκειμένου να κατευνάσει τα πνεύματα συνέλαβε υψηλόβαθμα στελέχη του καθεστώτος κατηγορούμενα για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας και στρατηγούς της SAVAK που είχαν βασανίσει και δολοφονήσει αθώους πολίτες, ύποπτους για τρομοκρατία. Με δημόσιο διάγγελμά του στην τηλεόραση, ζήτησε τη συναίνεση του κόσμου για να γυρίσει σελίδα η χώρα, υποσχόμενος πως δεν θα επαναληφθούν κρούσματα διαφθοράς και αυθαιρεσίας και εξαγγέλλοντας ελεύθερες εκλογές με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων. Η πρόθεση του για εκδημοκρατισμό και παραχώρηση ελευθεριών δεν έπεισε το επαναστατικό κίνημα, ούτε έκαμψε τη στεντόρεια κατακραυγή των διαδηλώσεων. Οι επαναστάτες συνέχισαν ακάθεκτοι προκαλώντας δολιοφθορές σε κυβερνητικά κτήρια και υποκαταστήματα ξένων εταιρειών, όπως τράπεζες, αεροπορικές εταιρείες, μπουτίκ πολυτελείας, καταστήματα εμπορίας αυτοκινήτων και εκδοτικούς οίκους ξενόγλωσσων βιβλίων.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Ξένοι υπήκοοι που ζούσαν και εργάζονταν μόνιμα στο Ιράν εγκαταλείπουν τη χώρα. Αεροδρόμιο Μεχραμπάντ, Τεχεράνη (Φωτογραφία, David Burnett).


Στις 4 Ιανουαρίου 1979, ο πολιτικός Σαπούρ Μπαχτιάρ ανέλαβε χρέη πρωθυπουργού και την υψηλή ευθύνη αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ του λαού και του Σάχη. Ο Μπαχτιάρ όπως και οι πρεσβευτές των ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας πίεσαν τον Σάχη και την οικογένειά του να εγκαταλείψουν τη χώρα προκειμένου να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Τουναντίον, οι στρατηγοί διεμήνυσαν πως αν ο Σάχης φύγει από το Ιράν, το ηθικό του στρατού θα καταποντιστεί και το καθεστώς θα καταρρεύσει ολοκληρωτικά.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Η Ισλαμική Επανάσταση έθεσε τέρμα σε 2.500 χρόνια ιρανικής μοναρχίας. Από τον Κύρο τον Μέγα και τους Αχαιμενίδες μέχρι τους Μογγόλους, Σαφαβίδες, Κατζάρ και Παχλαβί.


Στο μεταβατικό διάστημα αναχώρησης του Σάχη για την εξορία και της θριαμβευτικής υποδοχής που έλαβε ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί, (16 Ιανουαρίου με 1 Φεβρουαρίου) ο Μπαχτιάρ διέλυσε τη SAVAK και αποφυλάκισε όλους τους πολιτικούς κρατουμένους.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Πολιτικός κρατούμενος που έχει αποφυλακιστεί στην αγκαλιά αγαπημένου προσώπου.

Ωστόσο, οι Ιρανοί επιθυμούσαν την άμεση ρήξη με το παλιό και την έλευση του καινούργιου, χαρακτηρίζοντας την πολιτική του Μπαχτιάρ ως δόλια και υποκριτικά εξωραϊσμένη.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί μόλις έχει φτάσει στην Τεχεράνη μετά από 15 χρόνια εξορίας.


Ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί έφτασε στην Τεχεράνη με πτήση της Air France που είχαν ναυλώσει οι έμποροι του Παζαριού της Τεχεράνης, χάρη σε χρήματα που είχαν συγκεντρώσει. Οι Μπαζαρί (όπως αποκαλούνται οι έμποροι των συντεχνιών του Παζαριού) υπήρξαν δυναμική πτέρυγα της εμπροσθοφυλακής του επαναστατικού κινήματος. Ένιωθαν απειλούμενοι από τις πολιτικές οικονομικού εκσυγχρονισμού του Σάχη που επέτρεπαν τις ξένες επενδύσεις και σταδιακά διέβρωναν το μονοπώλιό τους.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Μια Ιρανή με τα κιάλια της περιμένει το αεροσκάφος που μεταφέρει τον Αγιατολλάχ (Φωτογραφίες, David Burnett).


Εκείνο το πρωινό, τρία εκατομμύρια Ιρανοί είχαν ξεχυθεί στους δρόμους της Τεχεράνης για να υποδεχθούν τον Αγιατολλάχ που τα διεθνή μέσα χαρακτήριζαν ως ''Ιρανό Γκάντι''. Ο Αγιατολλάχ Χομεϊνί αφότου έφτασε στον διεθνή αερολιμένα Μεχραμπάντ κατευθύνθηκε αμέσως για το κοιμητήριο Μπεχέστ Ζαχρά, νότια της Τεχεράνης για να τιμήσει όσους Μάρτυρες είχαν σκοτωθεί στα οδοφράγματα τους προηγούμενους μήνες. Εκεί ανακοίνωσε την ίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν που δύο μήνες αργότερα επικυρώθηκε με δημοψήφισμα και έλαβε την έγκριση του ιρανικού λαού κατά 99,3 %.


Ο πρωθυπουργός Μπαχτιάρ πρόλαβε και έφυγε για τη Γαλλία από όπου έδωσε τη δική του αντικαθεστωτική δράση τα επόμενα χρόνια. Δολοφονήθηκε μαζί με τη γραμματέα του μέσα στο σπίτι του στο Παρίσι από τρεις πληρωμένους δολοφόνους του ισλαμικού καθεστώτος τον Αύγουστο του 1991.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Οι κάννες των στρατιωτών γεμισμένες με γαρύφαλλα διαδηλωτών.


Τελικά, οι δυνάμεις του στρατού υποχώρησαν και όσα από τα στελέχη της μοναρχίας δεν κατέφυγαν στο εξωτερικό, δεν γλίτωσαν το εκτελεστικό απόσπασμα. Το νέο καθεστώς κατέλυσε τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους καθιστώντας τη Σαρία ως επίσημη νομοθεσία και δρομολόγησε ρηξικέλευθες αλλαγές που καλούσαν τους Ιρανούς να ζήσουν σύμφωνα με τα ισλαμικά ήθη.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Οι ισλαμιστές κατέστρεψαν το μαυσωλείο του πατέρα του Σάχη, Ρεζά Χαν.
Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Το πλήθος των επαναστατών επιτέθηκε στο αμάξι του στρατηγού Λατιφί και αφού τον έβγαλε έξω τον δολοφόνησαν επί τόπου. (Φωτογραφία, David Burnett).
Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Ο Αγιατολλάχ Σαριατμανταρί (Φωτογραφία, David Burnett).


Ωστόσο, επιφανείς κληρικοί όπως οι Αγιατολλάχ Σαριατμανταρί, Ταλεγκανί και Μονταζερί διαφοροποίησαν τη στάση τους ως προς την ισλαμική αναβίωση που επίτασσε το ισλαμικό καθεστώς, τις δημοκρατικές ελευθερίες και την αδέσμευτη λειτουργία του Τύπου. Ο Σαριατμανταρί και ο Ταλεγκανί διαφώνησαν με την υποχρεωτική κάλυψη της μαντήλας από τις γυναίκες και υπερασπίσθηκαν το δικαίωμα αυτών στην ελεύθερη βούληση. Ο Μονταζερί καταδίκασε τις εκτελέσεις των αντιφρονούντων, τον απολυταρχικό ρόλο του Οδηγού της Επανάστασης που συγκέντρωνε απεριόριστες εξουσίες και τις διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Για τις απόψεις του αυτές, καταδικάστηκε σε κατ' οίκον περιορισμό από το 1988 και μέχρι τον θάνατό του, το 2009.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Οπλισμένος κληρικός.


Παρά τις διαφωνίες στο σώμα των κληρικών, το ισλαμικό καθεστώς άρχισε να καταπνίγει κάθε αντιπολιτευόμενη φωνή και να καταστέλλει με βία τις όποιες διαδηλώσεις και αντιδράσεις. Χαρακτηριστικά, το κλείσιμο της προοδευτικής εφημερίδας Αγιαντέ γκαν προκάλεσε σειρά διαδηλώσεων που καταπνίγηκαν στο αίμα από φανατικούς ισλαμιστές και παρά τα δυσοίωνα αυτά σημάδια, το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουντέχ και η Μαρξιστική Οργάνωση των μαχητών Φενταγίν, συντάχθηκαν με τους σκληροπυρηνικούς ισλαμιστές εναντίον των φιλελεύθερων κοσμικών και κατηγορούσαν τον νέο πρωθυπουργό του Αγιατολλάχ Χομεϊνί, Μεχντί Μπαζαργκάν για φιλοαμερικανισμό.
Ο Μπαζαργκάν παραιτήθηκε κατόπιν της κατάληψης της πρεσβείας των ΗΠΑ και ομηρίας των 64 διπλωματών και υπαλλήλων, στις 4 Νοεμβρίου του 1979. Καταδίκασε ως τρομοκρατική την ενέργεια των ισλαμιστών φοιτητών ενώ αργότερα το 1982 σε ανοιχτή επιστολή του κατηγόρησε το ισλαμικό καθεστώς για σφετερισμό της εξουσίας, κατάλυση των ελευθεριών, δυσλειτουργία και εξάπλωση της φτώχειας.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Κατά την κατάληψη της πρεσβείας των ΗΠΑ. Οι ισλαμιστές ακινητοποιούν αμερικανούς στρατιώτες (Φωτογραφία, David Burnett).

ΟΝΟΜΑ: Ομίντ Γκαρίμπ
ΦΥΛΟ: Άρρεν
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΥΛΛΗΨΗΣ: 9 Ιουνίου 1980
ΤΟΠΟΣ ΣΥΛΛΗΨΗΣ: Τεχεράνη
ΤΟΠΟΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ: Φυλακές Κασρ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Εκδυτικισμός, μεγάλωσε σε εκδυτικισμένη οικογένεια, έμεινε για μεγάλο διάστημα στην Ευρώπη λόγω σπουδών, καπνίζει τσιγάρα Winston, εμφανίζει αριστερές τάσεις.
ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ: Τρία χρόνια φυλάκιση. Θάνατος.
ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ: Ο κατηγορούμενος δικάστηκε κεκλεισμένων των θυρών. Συνελήφθη όταν περιήλθε στα χέρια των Αρχών επιστολή την οποία είχε στείλει σε φίλο του στη Γαλλία. Καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση. Στις 2 Φεβρουαρίου 1982, ενώ ο Ομίντ Γκαρίμπ εξέτιε την ποινή του, οι γονείς του έμαθαν ότι εκτελέστηκε. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εκτελέστηκε δεν είναι γνωστές.
ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
ΠΗΓΗ: Περιοδική έκδοση Διεθνούς Αμνηστίας, Ιούλιος 1982, τόμος ΧΙΙ, αριθμός 7.
(Ναφισί, Αζάρ, Διαβάζοντας τη Λολίτα στην Τεχεράνη, εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2004, σ. 163 – 164).

Η Ισλαμική Επανάσταση είναι ένα ιστορικό γεγονός που έχω μελετήσει πολύ και σε βάθος χρόνου. Ξεκίνησα σε πολύ νεαρή ηλικία κινούμενος από προσωπικούς λόγους και έχω εξετάσει τις ίδιες πηγές υπό διαφορετικό πρίσμα αρκετές φορές γιατί μέσα σε αυτά τα χρόνια, ενηλικιώθηκα, μεγάλωσα κι άλλο και αναπόφευκτα προσέγγισα και επεξεργάστηκα τα δεδομένα διαφορετικά. Εκτός των βιβλιογραφικών αναφορών, ανέτρεξα στον περιοδικό τύπο της εποχής και στο οπτικοακουστικό υλικό που περιλαμβάνει ιστορικά αφιερώματα και συνεντεύξεις.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Σκίτσο του ΚΥΡ από το 1979 που αναφέρεται στις εξελίξεις στο Ιράν.


Σε αντίθεση με το παραπάνω χρονικό που παρέθεσα, θα επιθυμούσα από τους αγαπητούς αναγνώστες να σημειώσω μερικές σκέψεις για ένα συμβάν του οποίου η δυναμική και οι συνέπειες έχουν ατονήσει στο πεδίο των αναφορών μας.


Η Ισλαμική Επανάσταση συγκαταλέγεται στις Επαναστάσεις που συγκλόνισαν την οικουμένη και ακολουθεί της Γαλλικής, Οκτωβριανής και Πολιτιστικής στην Κίνα. Σε έναν αρχαίο τόπο όπως το Ιράν, την επομένη της επανάστασης άλλαξαν τα πάντα.

Η σημαία, ο εθνικός ύμνος, το σύνταγμα, τα σχολικά βιβλία, η ιστορική αφήγηση, οι ενδυματολογικοί κώδικες, οι ονομασίες δρόμων, λεωφόρων, εθνικών οργανισμών, πανεπιστημίων, λιμανιών, διυλιστηρίων ακόμη και ολόκληρων πόλεων. Συγχρόνως, στοχοποιήθηκε και το μεγάλο καμάρι των Ιρανών, η περσική γλώσσα και λογιοσύνη. Πολλές λέξεις και όροι αντικαταστάθηκαν από αραβικές λέξεις ενώ η πνευματική παραγωγή των περασμένων αιώνων επαναπροσδιορίστηκε με κεντρικό γνώμονα το ισλαμικό στοιχείο.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Άνω, η σημαία του αυτοκρατορικού Ιράν. Κάτω, η σημαία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.
Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Μετά την Ισλαμική Επανάσταση οι γυναικείες φιγούρες διαφημιστικών προϊόντων καλύφθηκαν με μαντήλα.
Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Αεροσυνοδός των εθνικών αερογραμμών πριν την επανάσταση και αεροσυνοδοί με μαντήλα μετά την επανάσταση.
Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Το ίδιο σχολικό βιβλίο πριν και μετά την επανάσταση. Μετά το 1979, τα σχολεία χωρίζονται σε αρρένων και θηλέων και οι δασκάλες και οι μαθήτριες φοράνε μαντήλα ενώ τα πορτραίτα του Σάχη στις σχολικές αίθουσες έχουν αντικατασταθεί από του Αγιατολλάχ Χομεϊνί. Τα σχολικά βιβλία προωθούν και εμφυσούν τα νέα πρότυπα στους μικρούς αναγνώστες.


Η ιρανική ιστορία διχοτομήθηκε με ορόσημο τον προσηλυτισμό στο Ισλάμ, σε προϊσλαμική και μεταϊσλαμική. Για ένα καθεστώς όπως η Ισλαμική Δημοκρατία που το σιιτικό Ισλάμ αποτελεί το άκαμπτο δόγμα έκφρασης των πάντων, τα επιτεύγματα, τα πρόσωπα και τα γεγονότα της προϊσλαμικής εποχής, υποτιμήθηκαν και δεν τιμούνται με την αξία που τους αναλογεί από την επίσημη εθνική ιστοριογραφία.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Κατάστημα πολύχρομων manteau στο σημερινό Ιράν.


Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Κατάστημα καλλυντικών στο σύγχρονο Ιράν.


Στα 36 χρόνια που πέρασαν, το Ιράν διένυσε τη δική του πορεία και κρίνω πως άλλαξαν πολλά αλλά στην ουσία δεν άλλαξε τίποτα. Το σύγχρονο Ιράν δε θυμίζει σε τίποτα εκείνο των πρώτων χρόνων της Ισλαμικής Επανάστασης διότι το ίδιο το καθεστώς ως ένα βαθμό έχει ωριμάσει τόσο ώστε να διακριθεί σε σκληροπυρηνικούς και μεταρρυθμιστές. Οι πρώτοι κρατούν τα ηνία της χώρας και ελέγχουν τους βασικούς πυλώνες του καθεστώτος, όπως τις Ένοπλες Δυνάμεις, τη Δικαιοσύνη, την αστυνομία, τα ΜΜΕ και σημαντικό μέρος της οικονομικής δραστηριότητας. Οι μεταρρυθμιστές ως πιο πραγματιστές ψιθυρίζουν στο αυτί των σκληροπυρηνικών ότι το 70% του πληθυσμού είναι νέοι κάτω των 30 ετών, οι οποίοι ζητούν περισσότερες ελευθερίες και επανασύνδεση των σχέσεων με τη Δύση.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Τουρμπανοφόροι κληρικοί ακούν κήρυγμα του νυν Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολλάχ Χαμενεΐ.
Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
Διαμαρτυρία μεταρρυθμιστών βουλευτών εντός του ιρανικού Κοινοβουλίου.

Προς αποφυγή μιας γενικευμένης ανάφλεξης, το καθεστώς καταφέρνει να παραχωρήσει ελευθερίες με το σταγονόμετρο, ανοιγοκλείνοντας τη βρύση ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Για να παρουσιάσω ένα παράδειγμα λοιπόν, οι αρχές γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα περισσότερα σπίτια στο Ιράν έχουν κρυμμένο κάποιο δορυφορικό πιάτο στην ταράτσα τους για να διατηρούν επαφή με τον έξω κόσμο. Παρότι τα δορυφορικά πιάτα είναι παράνομα, πολλές φορές οι αρχές κάνουν τα στραβά μάτια αλλά χωρίς να αποκλείουν το ενδεχόμενο να σου χτυπήσουν αιφνιδίως το κουδούνι και να ζητήσουν να ανέβουν στην ταράτσα σου για έλεγχο. Το ίδιο ισχύει και σε άλλες εκφάνσεις της καθημερινότητας όπως το ντύσιμο και το μακιγιάζ των γυναικών, τα πάρτυ στα σπίτια και το αλκοόλ. Μπορείς άνετα να δωροδοκήσεις την αστυνομία των ηθών προκειμένου στη δεξίωση του γάμου σου οι καλεσμένες να πετάξουν το τσαντόρ και να χορέψουν ελεύθερα με τους άντρες αλλά η απόπειρα εμπεριέχει το ρίσκο της καθώς κάποιοι περισσότερο θρησκόληπτοι αστυνομικοί δεν θα δέχονταν το λάδωμα και θα σε συλλάμβαναν επί τόπου. Εν ολίγοις, τα πάντα είναι πολύ ρευστά.


Για να επανέλθω όμως στους λόγους που καθιστούν την Ισλαμική Επανάσταση ως αξιοσημείωτη αναφοράς, εκτός της μετάβασης από μια κοσμική μοναρχία σε ένα θεοκρατικό καθεστώς, υπήρξαν και οι συνέπειες σε διεθνές επίπεδο. Σε μια ακόμη ψυχροπολεμική εποχή, οι ΗΠΑ έχασαν έναν βασικό σύμμαχο στη Μέση Ανατολή αλλά η ισλαμική φύση του νέου καθεστώτος αναχαίτισε τις βλέψεις καθόδου της ΕΣΣΔ στον Περσικό Κόλπο, ενισχύοντας πρακτικώς τη θεωρία του Islamic Green Belt (Δικτατορία του Ζιά ουλ Χακ στο Πακιστάν και Πραξικόπημα του στρατηγού Εβρέν στην Τουρκία το 1980, βλέπε τουρκοϊσλαμική σύνθεση). Το Παλαιστινιακό Ζήτημα και ο εμφύλιος πόλεμος στον Λίβανο επηρεάστηκαν άμεσα από την εμπλοκή της Ισλαμικής Επανάστασης, μέσω της υλικής βοήθειας που παρείχε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Παλαιστινίων και στη Χεζμπολλάχ. Η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία ευνοήθηκαν από τη διεθνή απομόνωση του Ιράν, με την κοσμική Τουρκία να λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ Δύσης και Ισλάμ και τη Σαουδική Αραβία ως βασικός προμηθευτής πετρελαίου, αντικαθιστώντας τη ροή εξαγωγών του Ιράν. Ακολούθως, ο οχτάχρονος πόλεμος Ιράκ – Ιράν απείλησε άμεσα τη γενικότερη ασφάλεια στον Περσικό Κόλπο τόσο με τον βομβαρδισμό διεθνών πετρελαιοφόρων αλλά και με το γεωπολιτικό εφόδιο του Ιράν να ελέγχει τα στενά του Ορμούζ.


Μια εξίσου βασική επίπτωση που τονίζεται ελάχιστα είναι η απώλεια συνεννόησης μεταξύ του Ιράν και του ανεπτυγμένου κόσμου με την εχθρική διάθεση να ακολουθεί δεύτερη. Επιλέγω τη ''συνεννόηση'' διότι στο ισλαμικό καθεστώς παρεισφρήσανε άνθρωποι τόσο θρησκόληπτοι που η όποια επικοινωνία μαζί τους καθίσταται ανυπόφορα δύσκολη. Πρόκειται για διορισμένα στελέχη με ανύπαρκτη μόρφωση ή μόρφωση που στερείται ορθολογικής απόχρωσης.


Συγκεκριμένα, επί προεδρικής θητείας του Μαχμούντ Αχμαντινεζάντ μια από τις αδερφές του είχε διορισθεί σε κάποιο κυβερνητικό αξίωμα. Σε συνέντευξη που παραχώρησε η ίδια σε ξένη δημοσιογράφο και σε ερώτηση που της έθεσαν ''Γιατί η Δύση πρέπει να εμπιστευθεί τον αδερφό σας στο θέμα του πυρηνικού προγράμματος'', εκείνη απάντησε ''Ο αδερφός μου είναι τόσο τίμιος, όσο άσπρο είναι το γιαούρτι''.


Οι Ιρανοί ως έθνος πάντα πρωτοτυπούσαν. Είναι οι πρώτοι στον ισλαμικό κόσμο που έζησαν την ιστορική εμπειρία της συνταγματικής επανάστασης το 1906, οι πρώτοι που εθνικοποίησαν την εκμετάλλευση του πετρελαίου με τις προσπάθειες του δόκτωρ Μοσαντέκ το 1951 και οι πρώτοι που διασταυρώθηκαν με την ισλαμική αναβίωση μέσω της επανάστασης του 1979. Ενώ η ισλαμική μαντήλα υιοθετείται από αυξανόμενο αριθμό γυναικών σε χώρες που είναι προαιρετική η χρήση της, όπως η Αίγυπτος, η Συρία, η Ινδονησία και η Τουρκία, στο Ιράν παρατηρούμε την αντίστροφη πορεία. Πολλές Ιρανές αμφισβητούν την υποχρεωτικότητα της μαντήλας.


Οι Ιρανοί ως γνώστες του αδιέξοδου που προκαλούν οι επαναστάσεις, θα συμβούλευαν τους Άραβες να μην προχωρήσουν σε μια Αραβική Άνοιξη διότι θα κατέληγε σε Ισλαμικό Χειμώνα (όπως και αποδείχθηκε με εξαίρεση την Τυνησία – στην Αίγυπτο οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι ανατράπηκαν από το στρατιωτικό πραξικόπημα).


Επομένως, οι Ιρανοί μπορούν άνετα να αναφωνήσουν ''Όταν πήγαινες, ερχόμουν'', ''Όταν επαναστατούσες, απομυθοποιούσα''.

Ο Ιμάμης γύρισε Facebook Twitter
2

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου μιλά για το διακύβευμα των αμερικανικών εκλογών

Διεθνή / Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου μιλά για το διακύβευμα των αμερικανικών εκλογών

Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, εξηγεί πώς μια νίκη του Μπάιντεν θα σηματοδοτήσει την αναβίωση της Δύσης ως κεντρικού παράγοντα στη διεθνή πολιτική.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

2 σχόλια
Συγχαρητηρια για το αρθρο. Ενδιαφερον παρουσιαζει η διαδοχη του Κhomeini. Ανελπιστα ο Khamenei βρεθηκε στο τιμονι χωρις να ανηκει στους σοβαρους διεκδικητες καθως την περιοδο εκεινη υπηρχαν αλλοι και του Rafsanjani περιλαμβανομενου πιο κοντα στον Ιμαμη. Εχω την αισθηση πως ο Khamenei, ανθρωπος χωρις ιδιαιτερα χαρισματα και οραμα απλως συντηρει την ιδεα της Επαναστασης παγιδευμενος και ο ιδιος σε ενα συστημα εξουσιας που τον ξεπερνα. Αυτο το διεφθαρμενο συστημα εξουσιας τρεφει συντηρητικα στοιχεια, στρατιωτικους και οικονομικους παραγοντες και μερικες μεγαλες οικογενειες που κινουν τα νηματα στα υψηλα κλιμακια της εξουσιας δηλωνοντας "πιστη" στην Επανασταση. Η τεραστια οικονομικη δυσπραγια και το νεαρο της ηλικιας των Ιρανων που δεν βρισκουν διεξοδο εκφρασης θα ειναι ο καταλυτης σοβαρων εξελιξεων στο μελλον.
Αξίζει να το διαβάσει κανείς για τις αλληλουχίες των γεγονότων, τις διάφορες αιτίες και αφορμές, τα γεωπολιτικά, τα οικονομικά, τα συμφέροντα και τα αντι-συμφέροντα.Διότι το κακό με τις συνήθεις απλουστεύσεις τύπου οδοστρωτήρα είναι ότι ίσως βλέπεις το λάθος «φάρμακο» για την λάθος «ασθένεια», αν θα μπορούσα να το θέσω έτσι.