Όχι μόνο στη χώρα μας, παντού στον κόσμο, το να μιλήσει μια γυναίκα, ανοιχτά, γενναία για τη σχέση που είχε με τη μητέρα της, μια σχέση – καταλύτη στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού (είτε είναι κορίτσι είτε αγόρι), είναι ταμπού.
Η μητέρα, με τις όποιες θυσίες της ή και καθόλου, και μόνο για τις οδύνες με τις οποίες σε έφτασε στο κατώφλι της ζωής, παραδοσιακά εξαγιάζεται από τις κοινωνίες, μητριαρχικές και πατριαρχικές, κρατά μία καλή μία προνομιακή θέση στο αξιακό σύστημα της ζωής, βρίσκεται εκ δεξιών του Ιησού Χριστού, τουλάχιστον.
Ακόμα και μία κακή μητέρα, είναι κάτι καλύτερο από καθόλου μητέρα, λέγανε οι παλιοί που στην κλίμακά τους το “κακό” ισοφάριζε μόνο με τη Μήδεια. Και φυσικά το να μην έχει μία γυναίκα μία πραγματικά οδυνηρή σχέση με τη μητέρα της, κάτι πραγματικά κακό να θυμηθεί -ξύλο, λεκτική κακοποίηση, τα άκρα, δηλαδή- αυτόματα σημαίνει ότι δεν δικαιούται να μιλήσει άσχημα για τη “μαμά”.
Έτσι, τα όσα δήλωσε πρόσφατα η Τζένιφερ Άνιστον για τη μητέρα της σε κάποιους “χτύπησαν” άσχημα. Η ηθοποιός μέσα στα χρόνια έχει “χτίσει” μια εικόνα δυναμική, ανεξάρτητη, μία γυναίκα που δεν ανέχεται να της υποδεικνύουν πώς να ζήσει τη ζωή της, που έχει “δείρει” αρκετές φορές τα media για τον τρόπο που έχωναν τη μύτη τους στο πολύ προσωπικό θέμα της επιλογής της να μη γίνει μητέρα.
Και έρχεται τώρα -μα, πώς τολμά; θα πουν οι συντηρητικές φωνές- να μιλήσει για πρώτη φορά για την τοξική σχέση με την πιο σημαντική γυναίκα της ζωής της. Να εξηγήσει ότι η χειριστική συμπεριφορά της μητέρας προς την κόρη, μπορεί να αποβεί το ίδιο κακοποιητική και διαβρωτική με ένα χαστούκι συνταγογραφημένο κάθε μέρα.
“Δεν ήθελα να γίνω αυτή η γυναίκα”, είπε η ηθοποιός, χωρίς περιστροφές και ωραιοποιήσεις και κυρίως χρησιμοποιώντας ολόσωστες λέξεις για να εξηγήσει αυτό που πολλές γυναίκες της γενιάς της και όχι μόνο έχουν βιώσει ως “κλασική μητρική συμπεριφορά”.
“Μεγάλωσα βλέποντας κάθε ημέρα μια γυναίκα να κάθεται αναπαυτικά στη θέση του θύματος” Δεν μου άρεσε το πώς φαινόταν. Μου έδινε ένα παράδειγμα που δεν ήθελα ποτέ να είμαι
«Μεγάλωσα βλέποντας καθημερινά μία γυναίκα να κάθεται αναπαυτικά στη θέση του θύματος. Δεν μου άρεσε το πώς φαινόταν. Μου έδινε ένα παράδειγμα που δεν ήθελα ποτέ να είμαι και δεν θα γίνω ποτέ. Είναι τοξικό και σου διαβρώνει τη ψυχή σου”, ήταν η σύντομη, αλλά γλαφυρή περιγραφή της ηθοποιού για τη μητέρα της, Νάνσι Ντόου.
Κατά την ίδια, αυτό το πρότυπο της άφηνε δύο επιλογές όπως εξήγησε: “Ή να παραδοθώ σε μπομπονιέρες και να ζω κάτω από τα σκεπάσματά μου, είτε να βγω έξω και να βρω μια δημιουργική διέξοδο για να ανθίσω. Και αυτό έκανα”. Υποδεικνύοντας τη μητέρα της ως τον λόγο που επέλεξε να μη γίνει μητέρα, η Άνιστον μέσα στην ειλικρίνειά της, πυροδότησε μία δύσκολη συζήτηση που, όμως, έμεινε στον αφρό.
Και στα ελληνικά social media πολλοί -ανάμεσά τους και γυναίκες!- σχολίασαν αποκαρδιωτικά ότι “τώρα είναι αργά”, “ναι, σιγά, φταίει η μαμά για τις επιλογές σου, τώρα λούσου τα” και άλλα παρόμοια που δείχνουν πόσο η επιλογή στο να μη γίνει μητέρα μια γυναίκα κάνει άσχημο trigger στην (ελληνική) κοινωνία, χωρίς την παραμικρή διάθεση εμβάθυνσης.
Η νοητή, αλλά απολύτως υπαρκτή γραμμή που ενώνει αυτή την επιλογή με το πρότυπο μητέρας που είχε αυτή η γυναίκα, στέλνει πολλούς, ακόμη και τους πιο μετριοπαθείς, στα κάγκελα: η “αγία μητέρα” με τις εμμονές και τα απωθημένα της, ξαφνικά ξεκαρφώνεται από το “βάθρο” -πόσω μάλλον αν είναι η μητέρα κάποιας διάσημης- και κρίνεται από το ίδιο της το παιδί για τα μονοπάτια στα οποία επιχείρησε να το περπατήσει.
Κι όμως, είναι ακριβώς αυτή η συζήτηση που αφορά στη διαμόρφωση της γυναικείας προσωπικότητας και το αν θα αποκολληθεί ή όχι από τα γραμμάτια και τις ανεξόφλητες πατριαρχικές επιταγές. Είναι ακριβώς αυτή η συνομιλία, η διαρκής κουβέντα, με τον πιο σημαντικό άνθρωπο στη ζωή μας, την ομόφυλη μας, τη μητέρα μας που δεν είναι αναγκαστικό να είναι πλασμένη από τα ίδια υλικά με εμάς.
Και είναι μία συζήτηση, που όταν ανοίγει, πέρα από το απίστευτο ενδιαφέρον, χτυπάει και φλέβα, γκρεμίζει και καστράκια. Κυρίως, γιατί πολλές γυναίκες θα απελευθερώνονταν από μεγάλα βάρη, ψυχικά και συναισθηματικά κυρίως, βάρη που κληροδότησε η μητέρα -η μαμά τους ως άνθρωπος ενός κόσμου παλιού με απίστευτες ενοχές και αγκυλώσεις- στις ίδιες.
Για τις άγριες δυναμικές που αναπτύσσονται στη σχέση μητέρας – κόρης, διαβάστε και ΕΔΩ
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
✨Τοξική μητέρα✨
Ως κόρη μητέρας με ναρκισσιστική διαταραχή…μπορώ να πω ότι την νιωθω σε μεγάλο βαθμό…