ΜΒΑ: Ένοχα Πτυχία

ΜΒΑ: Ένοχα Πτυχία Facebook Twitter
81

 

Κάθε χρόνο, εκατό χιλιάδες νέοι άνθρωποι στις ΗΠΑ και άλλοι τόσοι στον υπόλοιπο κόσμο αποφοιτούν με τον μεταπτυχιακό τίτλο του ΜΒΑ. Παράλληλα, οι εργοδότες «ψηφίζουν» υπέρ των ΜΒΑ, δίνοντας προτεραιότητα στους κατόχους του. Έτσι, επιβεβαιώνεται η προσδοκία των νέων ανθρώπων ότι ένα ΜΒΑ αποτελεί σοβαρή και αποδοτική επένδυση που εξασφαλίζει αποδοχές άνω του μέσου όρου. Κάποτε ΜΒΑ πρόσφεραν πολύ λίγα ιδρύματα. Σήμερα δεν υπάρχει πανεπιστήμιο που είτε να μην προσφέρει ΜΒΑ είτε να μην έχει βάλει στα σκαριά ένα τέτοιο πρόγραμμα.


Μπορεί όλοι αυτοί οι οξυδερκείς άνθρωποι να σφάλλουν; Στη στήλη της περασμένης εβδομάδας, βασιζόμενος στο θεωρητικό υπόδειγμα του Michael Spence, επιχειρηματολόγησα για το ότι ένα πτυχίο μπορεί κάλλιστα να αναδειχθεί στο κυρίαρχο μέσο διαμεσολάβησης στην αγορά στελεχών επιχειρήσεων και ας είναι μισανθρωπικό και εκπαιδευτικά άθλιο. Δεν έδειξα ότι κάτι τέτοιο ισχύει με τα ΜΒΑ. Σήμερα επανέρχομαι για να επιχειρηματολογήσω για το ότι (α) το διδακτικό περιεχόμενο των ΜΒΑ είναι «κούφιο» και (β) η κουλτούρα των ΜΒΑ ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για το μέγεθος και την τροπή της παγκόσμιας κρίσης.

ΜΒΑ υπάρχουν δύο ειδών: τα ακριβά ΜΒΑ που προσφέρουν κραταιά ιδρύματα, π.χ. το Harvard Business School, και τα ΜΒΑ-αρπαχτές που προσφέρουν τα υπόλοιπα ιδρύματα, με σκοπό να εκμεταλλευτούν την αγωνία των νέων για δουλειά, πουλώντας τους τον τίτλο του ΜΒΑ άνευ του λογότυπου πανεπιστημίου ολκής, που όντως θα τους εξασφάλιζε μια καλή θέση εργασίας. Με τα ΜΒΑ-αρπαχτές (που διδάσκονται από ανθρώπους οι οποίοι δεν θα έβρισκαν ποτέ οι ίδιοι καλή δουλειά σε μια μεγάλη πολυεθνική) δεν θα ασχοληθώ, καθώς όλοι καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για απάτη. Αντίθετα, τα βέλη μου τα «φυλάω» για τα σοβαρά ΜΒΑ.
Ο Russell Ackoff ήταν από τους πρωτοπόρους στη διδασκαλία του μάνατζμεντ στις ΗΠΑ, όπου δίδασκε για χρόνια στο φημισμένο Wharton Business School. Όταν ρωτήθηκε ποια είναι τα οφέλη για τους νέους ανθρώπους από την παρακολούθηση ενός ΜΒΑ, απάντησε: «Τους μαθαίνουμε τρία πράγματα: πρώτον, πώς να μιλούν με αυτοπεποίθηση για πράγματα που δεν καταλαβαίνουν. Δεύτερον, τους προσφέρουμε «αρχές» οι οποίες τους βοηθούν να μην κάμπτονται όταν η πραγματικότητα συγκρούεται με τις απόψεις τους. Τρίτον, τους δίνουμε ένα πτυχίο το οποίο τους ανοίγει την πόρτα σε μια εταιρεία στην οποία μπορεί να μάθουν κάτι περί μάνατζμεντ».


Η απάντηση του Ackoff είναι ειρωνική και όλο χιούμορ. Όμως πηγαίνει στην καρδιά του προβλήματος, το οποίο δεν έχει σχέση με την ποιότητα των φοιτητών και αποφοίτων προγραμμάτων ΜΒΑ (άτομα που, αναμφίβολα, είναι στην πλειονότητά τους τετραπέρατα) αλλά με κάτι άλλο, πολύ πιο σημαντικό: με τον τρόπο που επιλέγει η κοινωνία να μορφώσει τη μελλοντική ηγεσία της.


Οι προπαγανδιστές των ΜΒΑ (τα πανεπιστήμια που τα βλέπουν ως τη χήνα που γεννά τα χρυσά αυγά, οι πτυχιούχοι που έχουν έννομο συμφέρον να προστατεύσουν την αξία της «επένδυσής» τους κ.λπ.) αναφέρονται στη σημασία της διδασκαλίας της επιστήμης του μάνατζμεντ, στην ποιότητα των τεχνικών που διδάσκονται, στις κοινωνικές συμβάσεις που οι σπουδές αυτές εμφυσούν στους νέους μάνατζερ. Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική. Όπως επισήμανε ο Henry Mintzberg, καθηγητής Σπουδών Μάνατζμεντ στο Πανεπιστήμιο του McGill, είναι αδύνατον να δημιουργήσεις μάνατζερ στο αμφιθέατρο όσα «επιχειρηματικά παίγνια» και να τους βάλεις να παίξουν, πόσο μάλιστα ηγέτες. Απλώς δεν γίνεται. «Το μάνατζμεντ δεν είναι επιστήμη», συνεχίζει ο Mintzberg, «είναι μια πρακτική τέχνη την οποία διδάσκεσαι πάνω στη δουλειά. Το να ισχυρίζεσαι ότι εκπαιδεύεις άτομα που δεν είναι μάνατζερ πώς να γίνουν μάνατζερ αποτελεί, πολύ απλά, μια τεράστια απάτη. Τους εμφυσάς την ύβρη του "δεν έχω διευθύνει τίποτα, αλλά μπορώ να τα διευθύνω όλα"».


Ο Phillip D. Broughton δούλευε ως ανταποκριτής της βρετανικής «Daily Telegraph» στο Παρίσι. Κάποια στιγμή πήρε δύο χρόνια άδεια για να κάνει το ΜΒΑ του στο Harvard Business School. Η εμπειρία τον συγκλόνισε τόσο που αποφάσισε να γράψει βιβλίο γι' αυτήν. Παραθέτω απόσπασμα: «Στο καλωσόρισμα, δευτεροετής φοιτητής μας έβγαλε λόγο, ξεκινώντας με μια κραυγή: "ΚΕΡΔΙΣΑΤΕΕΕΕ!... Είστε πλέον μέρος της ελίτ και πρέπει να συνηθίσετε σε αυτό!". Πάλεψα άγρια με αυτή την ιδέα. Μου φάνταζε τόσο αυθάδης από τη μεριά της Σχολής και τόσο υποτιμητική για εμάς τους νεοφερμένους. Ήταν σαν να μην είχε σημασία τι είχαμε πετύχει στο παρελθόν ή τι αποφάσεις θα παίρναμε στο μέλλον. Μας έλεγαν πως απλώς και μόνο το ότι μπήκαμε στο Harvard Business School αρκούσε για να γίνουμε μέλη μιας υπερ-τάξης».


Αυτή η νοοτροπία, σύμφωνα με τον Mintzberg, δεν είναι καθόλου άσχετη με την κρίση που ξέσπασε το 2008. Σχολές όπως τα Business Schools των Ηarvard, Wharton, Stanford και MIT φέρουν τεράστια ευθύνη για τη δημιουργία και αναπαραγωγή μιας επιχειρηματικής «ηθικής» που στήριξε και μεγέθυνε τις τοξικές συμπεριφορές, οι οποίες οδήγησαν στην καταστροφή του 2008, τον ζοφερό αντίκτυπο της οποίας ο πλανήτης βιώνει ως και σήμερα. Για τον Mintzberg το πρόβλημα ξεκινά από τον διαχωρισμό μεταξύ εκείνων που γνωρίζουν πραγματικά μια επιχείρηση από εκείνους που έρχονται, ουρανοκατέβατοι, στολισμένοι με το παράσημο ενός ΜΒΑ από το Harvard, για να τη διοικήσουν.

Παλαιότερα, σε μια επιχείρηση όπως η General Motors, για να φτάσει κάποιος να γίνει διευθύνων σύμβουλος ή πρόεδρος, έπρεπε να ανέλθει μέσα από την εταιρεία, να ξεκινήσει εργαζόμενος κοντά στον ιμάντα παραγωγής, να περάσει κάποια χρόνια από τις λογιστικές και διοικητικές υπηρεσίες, το μάρκετινγκ και, μετά από είκοσι χρόνια, αν αποδεικνυόταν καλός στη δουλειά και αφού είχε γνωρίσει στο πετσί του την εταιρεία, να φτάσει σε υψηλή διευθυντική θέση. Η κουλτούρα του ΜΒΑ ανέτρεψε πλήρως αυτήν τη διαδικασία. Ξάφνου, προσλαμβάνονταν νέοι πτυχιούχοι με ΜΒΑ, με μηδενική γνώση της επιχείρησης αλλά άπειρη αυτοπεποίθηση και κάποια «εργαλεία» μεγιστοποίησης της «αξίας» της επιχείρησης υπέρ των βραχυπρόθεσμων συμφερόντων των μετόχων της.


Κάπως έτσι εταιρείες όπως η General Motors πτώχευσαν το 2008. Οι νέοι μάνατζερ με τα φανταχτερά ΜΒΑ και την έλλειψη γνώσης κι εκτίμησης γι' αυτό που πραγματικά ήταν οι επιχειρήσεις που τους προσέλαβαν τις έστρεψαν στα χρηματοοικονομικά προϊόντα (μετατρέποντας την General Motors σε αποθήκη τοξικών παραγώγων) και μετέφεραν ακόμα και το design (π.χ. η Boeing) των βασικών τους προϊόντων σε ξένες εταιρείες, υποβαθμίζοντας τους δικούς τους σχεδιαστές. Όσο για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, τα εγκλήματα των μάνατζερ με πτυχίο ΜΒΑ στην Enron, στη Lehman's κ.λπ. είναι πλέον καλά καταγεγραμμένα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτού του είδους την κριτική την ασκούν στην πιο δριμεία μορφή της insiders, π.χ. ο Rakesh Khurana, καθηγητής του... Harvard Business School: «Τους διδάσκαμε ένα μοντέλο ανθρώπινης συμπεριφοράς υπεραπλουστευτικό και εσφαλμένο. Και το χειρότερο: γρήγορα άρχισαν να συμπεριφέρονται σύμφωνα με αυτό! Να θεωρούν αυτονόητους εξωφρενικούς μισθούς και μπόνους. Να απαιτούν από τις εταιρείες να τους "λαδώνουν" με απίστευτα πακέτα μετοχών μόνο και μόνο για να... κάνουν τη δουλειά τους. Σε κανένα άλλο επάγγελμα δεν έχει παρατηρηθεί κάτι ανάλογο. Ευθυνόμαστε σε μεγάλο βαθμό, εμείς οι καθηγητές τους, για ό,τι συνέβη μετά».

Σύντομη βιβλιογραφία


Philip D. Broughton (2008), What they teach you at Harvard Business School: My two years inside the cauldron of capitalism, Λονδίνο, Penguin/Sumantra Ghoshal (2003), «Business Schools share the blame for Enron», «Financial Times», 17 Ιουλίου 2003/Rakesh Khurana (2007), From higher aims to hired hands: The social transformation of American business schools and the unfulfilled promise of management as a profession, Princeton University Press/Henry Mintzberg (2004), Managers not MBAs: A hard look at the soft practice of managing and management development, San Francisco, Berrett-Koehler

81

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Θοδωρής Αντωνόπουλος / Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Αν θεωρήσουμε την ομοφυλοφιλία επάγγελμα, αξιότιμε κ. συνήγορε, τότε σίγουρα αυτό θα πρέπει να ενταχθεί στα βαρέα ανθυγιεινά. Τουλάχιστον για όσο μπορούν να δηλητηριάζουν τον δημόσιο λόγο κακοποιητικές απόψεις, αντιλήψεις και πρακτικές, σαν αυτές που είτε εκφέρετε είτε ενθαρρύνετε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος / Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Αντί να διαφωνήσουμε για το ένα ή το άλλο θέμα, όπως και είναι θεμιτό και αναμενόμενο σε μια δημοκρατία διαλόγου, το μόνο που ξέρουμε να κάνουμε είναι να εξευτελιζόμαστε οι ίδιοι και να εξευτελίζουμε τους άλλους, ωσάν να ήταν οι χειρότεροι εχθροί μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
O βούρκος των ημερών

Στήλες / O βούρκος των ημερών

Σήμερα: Μηνύματα στο αλεξίπτωτο • • • βουλευτική ηπιότητα • • • περιβαλλοντικη καταστροφή στο Ισραήλ • • • δύσκολες μέρες για τον Μακρόν • • • εμβολιαστική ευνοιοκρατία • • • ένας γενναιόδωρος πρώην οδηγός νταλίκας • • • η περιπέτεια της «μυστικής ομιλίας»
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Αρετή Γεωργιλή / Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Γιατί όλη αυτή η πολιτική χυδαιότητα που αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από το πραγματικό πρόβλημα και στρέφει τη συζήτηση σε μια στείρα κομματική αντιπαράθεση, στις πλάτες όλων αυτών των παιδιών, που το μόνο που ζητούν είναι δικαίωση και γαλήνη;
ΑΡΕΤΗ ΓΕΩΡΓΙΛΗ
Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Τι διαβάζουμε σήμερα: / Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Σήμερα: Τα Ζεν της Βαϊκάλης • • • νίκη μεγαλοψυχίας • • • η βία δεν πτοεί (ακόμη) τους Βιρμανούς • • • μια πρώτη δικαίωση • • • οι επίμονοι Ινδοί αγρότες • • • δημοκρατία και πίτσα • • • ένας τιτάνας
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

9 σχόλια
Τα καλά ΜΒΑ είναι πτυχία που σκοπό έχουν να σε προετοιμάσουν για την επιχειρηματική ζωή ως manager. Επαναλαμβάνω ως manager. Για αυτό και απαιτούν εκτενή προυπηρεσία και εξαιρετικές προπτυχιακές σπουδες (βαθμούς, καλά πανεπιστήμια κλπ). Δεν σου μαθάινουν βασική λογίστικη, μικρο μακρο και μάρκετινγκ. Αυτά απαιτούν να τα ξέρεις μόνος σου. Σε τοποθετούν σε συνθήκες εξαιρετικής πίεσης χρονικής και ψυχολογικής για να μάθεις να επιβιώνεις και αν παίρνεις σωστές αποφάσεις κάτω απο αυτές. Οι γνώσεις που προσφέρουν είναι εξειδικευμένες και εξαιρετικά στοχευμένες. Τα ΚΑΛΑ ΜΒΑ.Το να κατηγορούμε τεράστια εκπαιδευτικά ιδρύματα για την ανθρώπινη απληστία, ειναι σαν να κατηγορούμε την χειρουργική ανατομία για τον κ. Τζέκιλ. Οι άνθρωποι που βγαινουν απο αυτά δεν δουλέυουν μόνο στην Goldman. Αλλά τουλάχιστον δουλέουν, δεν διδάσκουν.."Those who can't do teach..." κ. Βαρουφάκη
Το άρθρο θα ήταν πειστικότερο αν τα συμπεράσματά του υποστηρίζονταν από στατιστικά στοιχεία, π.χ. «απ' τις 1000 μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως, οι 200 που διοικούνταν από στελέχη με εικοσαετή πείρα επέζησαν την κρίση του 2008 σε ποσοστό 85%, ενώ οι υπόλοιπες 800 που διοικούνταν από μαθητευόμενους μάγους με MBA επέζησαν σε ποσοστό μόλις 46%».
Το πιο εύστοχο σχόλιο. Δυστυχώς αυτό που αναφέρεις αφορά σε μια διαδικασία, στατιστικής, δείγματος, έρευνας, μοντέλου ανάλυσης αποτελεσμάτων κλπ κλπ. Βέβαια αυτά είναι εργαλεία και μέθοδοι που χρησιμοποιούνται κατά τεκμήριο σε μια επιστημονικής φυσης έρευνα. Αλλά δυστυχώς μέσα σε όλη την κατάπτωση που ζούμε εξαιτίας της κρίσης(η κρίση τελικά έγινε το καλύτερο άλλοθι για πολλές αρνητικές συμπεριφορές και την ανάδυση και ανάδειξη του ελάσσονος ως του "γνήσιου" που αξίζει πραγματικά), συντελέιται και μια γενικευμένη απαξίωση στις σπουδές. Ήδη έχουν αρχίσει περισπούδαστες δηλώσεις τύπου "Τι να μας πεί και ο "επιστήμονας" τα πράγματα είναι απλά: τρεις το λάδι τρεις το ξύδι 3 και στο λαδόξυδο, ποια ΜΒΑ και τρίχες, θα μου πει εμένα ο χαρτογιακάς που ξέρω την αγορά απο 5 χρονών". Ωραία, πολύ ωραία, πάμε καλά, πάμε μπροστά. Αλλά μετά φταίνε τα ΜΒΑ για την κρίση, μάλιστα, τον βρήκαμε τον υπαίτιο. Κάψτε τα χαρτιά, κάψτε και τα πανεπιστήμια, εξάλλου τι προσφέρουν, γνώση προς όφελος του κεφαλάιου! Ε ρε κατάντια! ΚΑΤΑΝΤΙΑ
Το ζήτημα είναι παλιό. (Ας θυμηθούμε τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα: είναι η αρετή διδακτή;) Ο αρθρογράφος προτείνει τα στελέχη ν' αναδεικνύονται μέσ' απ' την εταιρεία με εικοσαετείς διαδικασίες. Ακούγεται λογικότατο. Υπάρχει όμως κι ο αντίλογος: αφού ο εργαζόμενος ανεβαίνει στο επόμενο σκαλί της ιεραρχίας έχοντας αποδείξει την αξία του στο προηγούμενο, οδηγείται σταδιακά από θέσεις για τις οποίες έχει τα προσόντα, σε θέσεις στις απαιτήσεις των οποίων δεν μπορεί ν' ανταποκριθεί, και τότε ακριβώς είναι που σταματούν οι προαγωγές!Φοβάμαι ότι το πρόβλημα που μας απασχολεί εδώ και τουλάχιστον δυόμισι χιλιάδες χρόνια, θα συνεχίσει να μας απασχολεί γι' άλλα τόσα και βάλε.
> Σχολές όπως τα Business Schools των Ηarvard, Wharton, Stanford και MIT φέρουν τεράστια ευθύνη για τη δημιουργία και αναπαραγωγή μιας επιχειρηματικής «ηθικής» που στήριξε και μεγέθυνε τις τοξικές συμπεριφορές, οι οποίες οδήγησαν στην καταστροφή του 2008, τον ζοφερό αντίκτυπο της οποίας ο πλανήτης βιώνει ως καισήμερα.Δεν με πείθει. Οι οικονομικές κρίσης οφείλονται στα MBA; Υπήρχαν MBA το 1929;
"Δεν με πείθει. Οι οικονομικές κρίσης οφείλονται στα MBA; Υπήρχαν MBA το 1929;"Όχι δεν υπήρχαν. Γι'αυτό και δεν επηρρέασαν το κραχ του '29. ΕΠΕΙΔΗ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΑΝ ΤΟΤΕ."Γιατί τα MBA να φταίνε ειδικά για το 2008;"Ίσως επειδή το 2008 ΥΠΗΡΧΑΝ ΜΒΑ που ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΑΝ το '29.Προφανώς τα ΜΒΑ επηρρέασαν τις οικονομικές κρίσεις στις οποίες υφίσταντο.Το πιασες τσακάλι της στέππας ή θες να στο τραγουδήσω κιόλας? Ελέφαντα σκας αδερφάκι μου, δεν ήταν τοσο δύσκολο πια.(και προφανώς ο ανρθρογράφος δεν λέει οτι φταινε μονο τα ΜΒΑ αλλά εξηγεί πως βαλανε το λιθαράκι τους)
☺ Το λάθος το αντιλήφθηκα όταν, ψάχνοντας στο Amazon.de για βιβλία του συγγραφέα,έλαβα το εξής αποτέλεσμα:> 1 αποτέλεσμα> Anastasia and the horses of B̲o̲u̲g̲h̲t̲o̲n̲ Lodge von Fergus Wilson und Rachael P̲h̲i̲l̲l̲i̲p̲s̲> Μήπως εννοείτε: phil̲l̲ip h̲oughton(Κακό πράγμα είναι η τεκμηρίωση κι η παράθεση των πηγών;)
Τα παραλέτε κάπως. Κι εσείς και ο Mintzberg.Δεν αντιλέγω ότι και τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου θέλουν διαδρομή ακόμη για να φτάσουν στην κορυφή. Θέλουν σίγουρα. Άλλωστε το μόνο καορυφαίο που έχει φτάσει πραγματικά στην κορυφή, που σου δίνει την εντύπωση πως το έχει τερματίσει το άθλημα, πως δεν πάει άλλο, είναι το NBA basketball.Σίγουρα σπουδαίος Geo δεν γίνεσαι μόνο με τη θεωρία, θέλει να τριφτείς και στην πράξη. Αλλά δεν είναι και ένα τίποτα η θεωρία που λέει ο Mintzberg. Η θεωρία είναι το ένα απ' τα δυο πόδια. Και επίσης δεν πιστεύω κάθε νέα φουρνιά που μπαίνει, να την υποδέχεται ένας δευτεροετής λέγοντάς τους: καλωςμπήκατε στην ελίτ του κόσμου. Θα βρέθηκε μια φορά ένας μ@λάκας. Ως γνωστόν, μ@λάκες υπάρχουν παντού.Παραταύτα δεν λέω πως είμαι αντίθετος με το κείμενο, τους χρειάζεται μια γερή κριτική.Σημ: Ο Russell ωραίος.
Τρομερή φράση: ''Τους προσφέρουμε αρχές, οι οποίες τους βοηθούν να μην κάμπτονται όταν η πραγματικότητα συγκρούεται με τις απόψεις τους''! Εμ, μ'αυτά και μ'εκείνα γέμισαν οι εταιρείες με τσογλάνια που ''έχουν φάει τη ζωή με το κουτάλι'' στα 28 τους... Το άρθρο λέει κάποιες πικρές αλήθειες, αλλά το βρίσκω να γέρνει προς την πλευρά της ισοπέδωσης. Δηλαδή δεν πρέπει να κάνουν μεταπτυχιακά οι φοιτητές; Ξοδεύουν κάποιες χιλιάδες λίρες (ή δολλάρια) και δεν μαθαίνουν τίποτα; Και τα μη επώνυμα Πανεπιστήμια προσφέρουν MBA τα οποία είναι μούφες; (Δεν το λέω εγώ, γίνεται λόγος για αρπαχτές και απάτη στο κείμενο). Η γενικευμένη απαξίωση οδηγεί σε επικίνδυνες ατραπούς, δηλ. να πούμε ότι μόνο τα προγράμματα του Harvard, ή του LSE, ή του ΜΙΤ αξίζουν, άρα πτυχίο κι όχι λαδόκολλα θα παίρνουν μόνο αυτοί που θα μπορούν να τα πληρώνουν. Σε αυτή τη βάση, επίσης, στηρίζεται μία τεράστια απάτη στην Αμερική, με τα περίφημα degree-mills, τα Πανεπιστήμια μούφες, αλλά δεν είναι του παρόντος αυτή η συζήτηση. Υπάρχουν βέβαια και οι υποτροφίες, αλλά εδώ αρχίζει μία ατέλειωτη κουβέντα για το τι θα σου καλύπτουν, πόσο τοις εκατό κλπ, κλπ. Περισσότερη τεκμηρίωση θα θέλαμε λοιπόν κι όχι ισοπεδωτικές γενικολογίες.
Μάλλον θα έλεγα ότι άνοιξε τα μάτια σε πολλές, ή τους ξεσκέπασε το πέπλο της υποκρισίας (αν δεν το είχαν δει μόνες τους τόσο το χειρότερο γι' αυτές...)/
πάλι με τα MBA τα βάλατε; Δηλαδή όλα τα άλλα πτυχία σε οικονομικά/χρηματοπιστωτικά/διοίκηση επιχειρήσεων είναι τόσο χρήσιμα; Και αν ναι, γιατί αυτή η οικονομική κρίση δεν έχει τέλος και λύση; χμμμ...
Πολλά φταίνε για την κρίση και το τι διδάσκεται στα πανεπιστήμια επίσης. Απλά τα MBA ρίνα πτυχία "κορωνίδα" για τον σύγχρονο καπιταλισμό.Ο Τσόμσκυ έχει κάπου ένα δοκίμιο για τις αρχές οργάνωσης των γραμμών παραγωγής στη Ναζιστική Γερμανία και πως αυτή ενέπνευσε τους πρώτους δημιουργούς MBA. Πολύ ενδιαφέρον θα προέτρεπα τον κο Βαρουφάκη να το ψάξει.