Δεκάδες χιλιάδες Ουκρανές έχουν πάρει τα όπλα από τις 24 Φεβρουαρίου και μετά, δηλαδή, αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στη χώρα τους. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, οι γυναίκες αποτελούν το 15% έως 17% της ουκρανικής μαχητικής δύναμης.
Τις δύο πρώτες εβδομάδες της σύγκρουσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν γεμάτα με εικόνες Ουκρανών γυναικών που εκπαιδεύονταν για το πεδίο της μάχης. Στις 15 Μαρτίου, το CNN ανέφερε ότι αφού εγκατέλειψαν τους γονείς και τα παιδιά τους στη συνοριακή πόλη Przemysl της Πολωνίας, μερικές Ουκρανές γυρίζουν πίσω για να επιστρέψουν στη μάχη.
«Βλέπουν την επιστροφή στην πατρίδα τους σε μια εμπόλεμη ζώνη ως πράξη συμβολικής αντίστασης στους Ρώσους επιτιθέμενους», έγραψαν οι δημοσιογράφοι του CNN Εντ Λαβαντέρα και Κριστιάνα Μοϊσέσκου.
Αναλυτές του φεμινιστικού κινήματος, αλλά και εξτρεμιστικών σχηματισμών, τις τελευταίες μέρες προσπαθούν να αντιληφθούν τον ρόλο που μπορούν να παίξουν οι γυναίκες, όχι μόνο στην υπεράσπιση του έθνους, αλλά πλέον και στην ηγεσία της χώρας. Όμως, όσοι γνωρίζουν βαθύτερα και ιστορικά το ζήτημα, ξέρουν πολύ καλά ότι οι γυναίκες της Ουκρανίας απολάμβαναν ιστορικά την ανεξαρτησία τους, κάτι που δεν συνηθίζεται σε άλλα μέρη του πλανήτη.
Ο ιδιότυπος ουκρανικός φεμινισμός έχει και γεωγραφική εξήγηση. Το εύκρατο κλίμα και η εύφορη γη αποτελούσαν πηγή ανεξαρτησίας για το εργατικό δυναμικό της χώρας, συνεπώς και τις γυναίκες. Στα παλαιότερα χρόνια, οι πατεράδες δεν χρειαζόταν να ανταλλάξουν τις κόρες τους με ένα κομμάτι γη, ούτε ήταν χρεωμένοι σαν δουλοπάροικοι σε πλούσιους γαιοκτήμονες.
Μια χήρα θα μπορούσε να παραμείνει ανύπαντρη αν επέλεγε να ζήσει μόνη, φροντίζοντας μόνο τη σοδειά από τα χωράφια της και τα ζώα της. Στην ουκρανική λαογραφία, υπάρχει ένας επαναλαμβανόμενος χαρακτήρας μιας ανύπαντρης γυναίκας, συχνά χήρας, που μπορεί να επιβιώσει και να ευημερήσει χωρίς άντρα.
Χωρίς αμφιβολία, η πραγματική ζωή των γυναικών της Ουκρανίας δεν ήταν παραμύθι και οι εμπειρίες τους μπορεί να μην ταιριάζουν καθολικά σε αυτήν την αφήγηση. Ωστόσο, από την ποικιλομορφία της ανθρώπινης εμπειρίας, ένας πολιτισμός διατηρεί εκείνες τις ιστορίες που έχουν απήχηση στα περισσότερα μέλη του ως ιδανικό για το οποίο αξίζει να παλέψουν.
Και στην Ουκρανία, αυτό το ιδανικό περιλαμβάνει έντονη την εικόνα των ανεξάρτητων γυναικών.
Οι γεωγραφικές συνθήκες της Ουκρανίας οδήγησαν επίσης σε μια φεμινιστική κουλτούρα στην οποία οι γυναίκες είχαν λόγο στο γάμο, αντί να «χαρίζονται» από τους πατέρες ή τους άνδρες συγγενείς τους.
Το φθινόπωρο, όταν λάβαινε χώρα το “svaty” -το παραδοσιακό έθιμο των προτάσεων γάμου, με εκπροσώπους από την οικογένεια του γαμπρού να πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης- εκείνη μπορούσε να αρνηθεί την προσφορά, δίνοντας στην οικογένεια μια κολοκύθα ως παρηγορητικό έπαθλο…
Η ουκρανική φράση «πιάσε μια κολοκύθα» σημαίνει ότι σε έχει απορρίψει μια γυναίκα και αυτό δεν είναι σπουδαίο. Η ομορφιά ενός κοριτσιού από την Ουκρανία μερικές φορές υπολογιζόταν σαν «μια ντουλάπα με κολοκύθες», κάτι που σημαίνει ότι ένα κορίτσι θα μπορούσε να απορρίπτει τον έναν μνηστήρα μετά τον άλλο, ακριβώς επειδή η ομορφιά της δεν είναι ανταλλάξιμη αγόγγυστα και έναντι χρημάτων ή αγαθών.
Τέτοιες αφηγήσεις έχουν διαμορφώσει την ουκρανική πολιτιστική ψυχολογία και, συνεκδοχικά, τη στάση απέναντι στις γυναίκες.
Από την αρχή της ρωσικής εισβολής το 2022, το Διαδίκτυο γέμισε με άπειρα βίντεο που απεικονίζουν Ουκρανές γυναίκες να μάχονται ένοπλες εναντίον Ρώσων στρατιωτών. Μια γυναίκα έγινε viral για την κίνησή της να προσφέρει ηλιόσπορους στα στρατεύματα, δίνοντάς τους οδηγίες «να τους βάλουν στις τσέπες τους ώστε να φυτρώσουν ηλιοτρόπια όταν πεθάνετε όλοι εδώ».
Woman from Konotop speaks to a Russian soldier: “You do not know our city. Here every second woman is a witch. You won’t be able to get a hard-on tomorrow”.#StandWithUkraine pic.twitter.com/kh4uDSW297
— Oleksandra Matviichuk (@avalaina) March 2, 2022
Ένα άλλο βίντεο έδειχνε μια γυναίκα να φωνάζει σε έναν βαριά οπλισμένο Ρώσο στρατιώτη πάνω από το τανκ του στο Konotop, «Δεν ξέρεις πού βρίσκεσαι; Είσαι στο Konotop. Κάθε γυναίκα εδώ είναι μάγισσα. Από αύριο και μετά δεν θα έχεις ποτέ ξανά στύση!».
Εκατοντάδες τέτοια βίντεο σε όλη την κατεχόμενη Ουκρανία, δείχνουν γυναίκες να φωνάζουν θαρρετά στους Ρώσους στρατιώτες, καλώντας τους «να σκεφτούν τις μητέρες και τις γυναίκες τους». Ποιος μπορεί να ξεχάσει την ιστορία της Olena στο Κίεβο, η οποία φέρεται να κατέρριψε ένα drone πετώντας του ένα βάζο με σπιτικές κονσέρβες ντομάτα;
Γιαγιάδες που φτιάχνουν flak jackets
Την ίδια στιγμή, όσες Ουκρανές δεν βρίσκονται ήδη στις ένοπλες δυνάμεις ή δεν αντιμετωπίζουν Ρώσους στρατιώτες με δολοφονικά κονσερβοκούτια, εργάζονται ήδη εθελοντικά στην πρώτη γραμμή.
Αυτός ο εθελοντισμός έχει τις ρίζες του στην Επανάσταση της Αξιοπρέπειας του 2014, όταν οι εθελοντές δημιούργησαν ένα de facto «δεύτερο κράτος», ενώ το επίσημο κράτος απέτυχε, σακατεμένο από τη ρωσική διαφθορά…
Το 2014, γυναίκες εθελόντριες παρέδωσαν γεύματα, ρούχα και καύσιμα στους άνδρες που υπερασπίστηκαν το Μαϊντάν – την Πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου, η οποία έγινε το επίκεντρο πολύμηνων διαδηλώσεων κατά των αστυνομικών και των φιλορώσων μισθοφόρων που πλήρωσε η κυβέρνηση του τότε προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Οι εθελοντές προμήθευσαν νοσοκομεία και ασθενοφόρα με φάρμακα. συγκέντρωσαν αμυντικές ομάδες ταχείας απόκρισης για να θωρακίσουν τοποθεσίες απέναντι σε επικείμενες επιθέσεις, όσο οι γυναίκες έραβαν στολές παραλλαγής και έκρυβαν τους τραυματίες από τις διώκτες τους.
Το 2022, για πολλές από αυτές το να δουλεύουν μέρα και νύχτα για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες του στρατού και των εθελοντικών Δυνάμεων Εδαφικής Άμυνας, το να βοηθάνε στον απεγκλωβισμό πολιτών από συντρίμμια, το να φροντίζουν άτομα με ειδικές ανάγκες, ηλικιωμένους και εγκύους, ακόμα και εγκαταλειμμένα κατοικίδια ήταν απλώς μια παλιά ρουτίνα που έπρεπε να θυμηθούν ξανά.
Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, ακόμα και γυναίκες άνω των 70-80 ετών ξημεροβραδιάζονται πάνω από τις ραπτομηχανές τους για να φτιάξουν τζάκετ και στρατιωτικές στολές.
Ένα αστείο στα ουκρανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης πάει κάπως έτσι: «Αν πείτε στις Ουκρανές ότι η χώρα χρειάζεται μια πυρηνική κεφαλή, θα χρειαστούν περίπου δύο ώρες για να τη συνθέσουν και να την παραδώσουν στην καθορισμένη διεύθυνση. Μαζί με τσάι και μπισκότα». Αν κάτι λέει αυτό…
Πολλοί αναλυτές με γνώση των μαχών σε Συρία και Ιράκ συγκρίνουν τις μάχες πρώτης γραμμής γυναικών της Ουκρανίας με τις μάχες που έδιναν «Οι Κόρες του Κομπάνι», μάχες που κρίθηκαν από την αντοχή και την ικανότητά τους να κουράζουν τον αντίπαλο και να καταφέρνουν το τελειωτικό χτύπημα. Πλέον, πολλοί είναι εκείνοι -ακόμα και οι πιο μισογύνηδες της πολεμικής ανάλυσης- που αναγνωρίζουν την προσφορά του γυναικείου πολυάριθμου στρατού της Ουκρανίας τόσο στην κόπωση του ρωσικού στρατεύματος, όσο και στη φροντίδα των αντρών Ουκρανών στρατιωτών…
Με στοιχεία από Conversation.com, CNN.com, Vox.com
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
