Οι τίτλοι είναι αγγλόφωνοι και τα βιβλία δεν έχουν ακόμη μεταφραστεί στα ελληνικά.
1. The Pearl that Broke Its Shell
Η Nadia Hashimi είναι γεννημένη και μεγαλωμένη στην Νέα Υόρκη από γονείς που μετανάστευσαν εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 70’. Τα βιβλία της έχουν γίνει διεθνή best seller και πιστεύω ότι το προνόμιο της χώρας γέννησης έχει παίξει ρόλο σ’αυτό. Είναι η μόνη στη λίστα που δεν είναι γεννημένη και μεγαλωμένη στο Αφγανιστάν. Έχοντας την εμπειρία της μετανάστριας δεύτερης γενιάς, τις ρίζες και μια ευρεία κατανόηση της κουλτούρας απ’την οποία προέρχεται, γράφει το “The Pearl that Broke Its Shell” για ν’αφηγηθεί την ιστορία δύο Αφγανών γυναικών.
Η Rahima, κεντρική αφηγήτρια, εξαναγκάζεται να παντρευτεί στην ηλικία των 13. Η Rahima ζει επίσης ένας μέρος της ζωής της ως Rahim. Στο Αφγανιστάν, όταν μια οικογένεια δεν έχει γιους, διελέγει μια κόρη και αυτή πια είναι ο γιος της οικογένειας. Το έθιμο αυτό ονομάζεται bacha posh και συνήθως τελειώνει όταν το παιδί μπει στην εφηβεία, κάτι που δημιουργεί προβλήματα στα κορίτσια που συνηθισμένα να έχουν τα πλεονεκτήματα κίνησης κι ελευθερίας των αγοριών, ξαφνικά μετατρέπονται σε γυναίκες.
Μαζί με την ιστορία της Rahima, έχουμε και την ιστορία της Shekiba,της προγιαγιάς της, που έζησε εκατό χρόνια πριν. Το βιβλίο επιχειρεί να πλέξει τις ιστορίες για να δείξει την εξέλιξη ή την απουσία της, την βελτίωση των συνθηκών ζωής ή την απουσία τους. Δεν αφήνει ευχάριστη γεύση στο στόμα και είναι σκληρό. Αν δεν σας αρέσουν οι περιγραφικότητες, ίσως κουράσει αλλά εύκολα πηδάτε σελίδες και πρόζες για να πάτε στη ραχοκοκαλιά της ιστορίας.
2. Dancing in The Mosque
Η Homeira Qaderi έχει ζήσει μια τέτοια ζωή που το βιβλίο αυτό είναι το λιγότερο ενδιαφέρον πράγμα που έχει κάνει. Γεννήθηκε στην Καμπούλ και πέρασε την εφηβεία της με το να αντιστέκεται στους Ταλιμπάν. Στα 13 έφτιαξε κρυφό σχολειό στο σπίτι της όπου δίδασκε αγόρια και κορίτσια. Οι Ταλιμπάν απείλησαν ότι θα τη σκοτώσουν και έγινε προσφύγισσα στο Ιράν. Το 2003, εκδόθηκαν στο Αφγανιστάν τρεις ιστορίες της. Ήταν η μοναδική γυναίκα συγγραφέας που εκδόθηκε εκείνη τη χρονιά.
To βιβλίο, γραμμένο το 2020, είναι η απόπειρα της συγγραφέα να δείξει στο γιο της ότι υπάρχει. Όταν ζήτησε διαζύγιο απ’τον άντρα της επειδή εκείνος ήθελε δεύτερη σύζυγο, αυτός πήρε το γιο τους και του είπε ότι η μάνα του έχει πεθάνει. Η Homeira γράφει με σκοπό να διαβαστεί κάποτε απ’το γιο της και να του εξηγήσει. Αυτός ο σκοπός είναι η αφορμή να ξετυλιχθούν δεκάδες κουβάρια κοινωνικής πραγματικότητας, γυναικείων θεμάτων, γυναικείας ταυτότητας, γυναικείας ζωής με τους Ταλιμπάν και πριν. Η συγγραφέας σε συνέντευξή της έχει δηλώσει ότι τα πράγματα με δημοκρατία δεν είναι και πολύ καλύτερα για τις γυναίκες του Αφγανιστάν.
“Πραγματικά του χρωστάω που δεν με χτυπούσε όταν είχα διαφορετική γνώμη”.
Το κείμενο είναι στρωτό, χωρίς λυρικές φιοριτούρες και χωρίς λογοτεχνισμούς. Έχει πάρα πολλές πληροφορίες για τις γυναίκες και πράγματα που δύσκολα διαβάζει κανείς όπως τη σχέση των Αφγανών με το μέικ απ, τη χέννα, τον καλλωπισμό, τα εργόχειρα, τα κεντήματα, την τέχνη.
3) Daughter Number 8
Είναι μια πολύ μικρή ιστορία και θα την βρείτε εδώ. Η συγγραφέας είναι απλώς η “Afghan Author A” και μένει ανώνυμη για λόγους ασφαλείας. H ιστορία είναι γραμμένη στα Pashto, μια απ’τις δυο επίσημες γλώσσες του Αφγανιστάν και έχει μεταφραστεί στα πλαίσια της πρωτοβουλίας της οργάνωσης “Untold” που προσπάθησε να δώσει φωνή σε Αφγανές γυναίκες συγγραφείς.
Η ιστορία είναι μια αποτύπωση της καθημερινότητας. Η πρωταγωνίστρια είναι έγκυος στο 8ο παιδί της και παρακαλεί το Θεό να της δώσει αγόρι. Παρακολουθούμε τον εσωτερικό της μονόλογο λίγο πριν τη γέννα.
Σκέψεις
Στο Αφγανιστάν οι περισσότερες γυναίκες είναι αγράμματες. Στους δρόμους της χώρας πουλάνε φθηνά βιβλία που στάζουν μισογυνισμό σε κάθε σελίδα που απευθύνονται σε άντρες αν και πολλοί Αφγανοί είναι επίσης αγράμματοι. Οι γυναίκες δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Έστω ότι κάποιες έχουν, έστω ότι κάποιες γράφουν, έστω ότι κάποιες αποτυπώνουν. Αυτό που ψάχνουμε ως “αφγανική λογοτεχνία” δεν έχει καμία σχέση με το τι σημαίνει για μας η λογοτεχνία. Οι Αφγανές που γράφουν δεν έχουν ως πρωταρχικό στόχο την πρόζα, το στυλ, την εύρεση εσωτερικής φωνής και τα συμπαρομαρτούντα. Η πένα τους είναι διάρρηξη. Το γράψιμο είναι πράξη περισσότερο από σκέψη. Είναι αντίσταση σε κάτι πραγματικό, φρικαλέο και ασταμάτητο.
Το γράφω αυτό γιατί πιστεύω ότι διαβάζοντας κάτι γραμμένο από Αφγανές, οι προσδοκίες της δυτικής αναγνώστριας είναι καλό να είναι ανύπαρκτες. Οι προσδοκίες διαμορφώνονται απ’το προϋπάρχον και οι ζωές τους είναι ξένες, επομένως απροσδόκητες. Γι’αυτό το πρώτο βιβλίο της λίστας, αν και τρομερά ενδιαφέρον, αποκαλυπτικό κι ευχάριστο παραμένει συμμορφωμένο σ’αυτά που είναι γνωστά σε μας ως αφηγηματικό στυλ. Είναι κάπως ο μεσάζοντας.
Με όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες σ’αυτή τη χώρα, επανέρχεται στο διάλογο το ζήτημα της μετάφρασης. Οπωσδήποτε στα φαρσί και τα ρώσικα, ίσως τα κινέζικα, μπορεί κανείς να βρει περισσότερες πληροφορίες γι’αυτό που ονομάζεται γυναικεία λογοτεχνία στο Αφγανιστάν. Πληροφορίες που απαντούν σε ερωτήσεις όπως “πόσο κάνει το χαρτί”, “πώς αντιμετωπίζεται ένα κορίτσι με τυχαία έφεση στα γράμματα”, “είναι συχνές οι εξαιρέσεις γονιών που ενθαρρύνουν τα κορίτσια τους”, “πόσοι εκδοτικοί οίκοι υπάρχουν στο Αφγανιστάν”, “σε ποιον ανήκουν οι εκδοτικοί οίκοι της χώρας”, “πόσα σπίτια δίνουν σημασία στο διάβασμα” και άλλα παρόμοια.
Τα αμετάφραστα είναι ανύπαρκτα για μας και ανύπαρκτη παραμένει και η πραγματικότητα των γυναικών εκεί. Αν θέλετε να συμβάλλετε οικονομικά, μπορείτε να δείτε αυτή τη σελίδα. Είναι ένας σύνδεσμος Αφγανών γυναικών συγγραφέων που προσπαθεί να βρει Αφγανές που είναι πρόθυμες να γράψουν. Εντός του γίνεται παραγωγή, επιμέλεια, μετάφραση και καθοδήγηση. Μέσα στη σελίδα μπορείτε να βρείτε ιστορίες, συνενεντεύξεις, εμπειρίες, ποίηση, το έργο που έχουν κάνει μέχρι τώρα και πώς μπορείτε να συμβάλλετε.
Ενας ακόμη τρόπος να συμβάλλετε είναι να αγοράσετε το “You are not Alone” της αφγανικής οργάνωσης “Free women writers”. Είναι ο πρώτος οδηγός που κυκλοφόρησε ποτέ στο Αφγανιστάν για την ενημέρωση, διαχείριση, αποφυγή της έμφυλης βίας. Το διαθέτουν δωρεάν στα αγγλικά αλλά με την αγορά ή τη δωρεά τις βοηθάτε να συνεχίσουν να υπάρχουν. Στην ιστοσελίδα τους δημοσιεύουν κείμενα από Αφγανές όλου του κόσμου. Δεν έχουν δημοσιεύσει απ’τον Οκτώβριο του 2020 αλλά παραμένουν ενεργές στο facebook.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Ευχαριστούμε Λασκαρινα για το τόσο εμπεριστατωμενο άρθρο!!