Η πρόσφατη συμφωνία της Τουρκίας με την αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης, για οριοθέτηση των «θαλάσσιων δικαιοδοσιών» στην Ανατολική Μεσόγειο, επιδείνωσε αστραπιαία τις ήδη προβληματικές ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Όμως η νέα ένταση είναι μόνο το τελευταίο κεφάλαιο σε μία μακροχρόνια «παρτίδα σκακιού» στην ευρύτερη περιοχή, για την ενέργεια, την αλιεία και τη ναυτική κυριαρχία. Τι ακριβώς συμβαίνει και τι πρέπει να φοβόμαστε; Ποιο είναι το χειρότερο ρεαλιστικό σενάριο; Το LiFO.gr μίλησε με τον αναπληρωτή καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου και της Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Άγγελο Συρίγο, που διαθέτει το ακαδημαϊκό υπόβαθρο αλλά και την πρόσβαση στην πληροφορία για μία «φωτογραφία της στιγμής» στην ελληνοτουρκική κρίση.
Ποιος είναι ο θεωρητικός λόγος της έντασης; Τι ζητά η Τουρκία και γιατί διαμαρτύρεται η Ελλάδα;
Η Τουρκία διεκδικεί όλη τη θαλάσσια περιοχή από το Καστελόριζο μέχρι νότια της Κρήτης και έχει εκδώσει άδειες στην τουρκική, κρατική εταιρεία πετρελαίου για να κάνει έρευνες στην περιοχή. Οι άδειες είναι για την περιοχή του Καστελόριζου και η συμφωνία που υπέγραψε με τη Λιβύη αμφισβητεί τις περιοχές νοτίως της Κρήτης. Η Ελλάδα θεωρεί ότι όλες αυτές οι περιοχές τις ανήκουν βάσει του διεθνούς δικαίου της θάλασσας.
Με ποιο σκεπτικό η Ελλάδα απορρίπτει την επίμαχη συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης;
Για να μπορούν δυο κράτη να υπογράψουν μια τέτοια συμφωνία πρέπει να γειτονεύουν. Η Τουρκία δεν γειτονεύει με τη Λιβύη, δεν έχει αντικριστές ακτές. Οπότε αυτό που έκανε είναι εντελώς παράνομο και αγεωγράφητο. Η Ελλάδα μπορεί να υπογράψει με την Τουρκία και με τη Λιβύη. Αυτές οι δύο χώρες όμως δεν μπορούν να υπογράψουν μια τέτοια συμφωνία μεταξύ τους, επειδή δεν έχουν γεωγραφική εγγύτητα - είναι σα να λέμε ότι υπογράφουν η Τουρκία με την Ιταλία.
Η διαμάχη οφείλεται αποκλειστικά στη διεκδίκηση πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου ή υπάρχουν και άλλοι λόγοι;
Τώρα είναι οι πηγές ενέργειας. Ο πραγματικός λόγος είναι ότι η Τουρκία αισθάνεται ότι έχει μια ηγεμονική θέση στην ανατολική Μεσόγειο και θέλει να κρατήσει αυτή τη θέση. Σήμερα είναι οι πηγές ενέργειας, αύριο θα είναι η αλιεία, μεθαύριο οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από πλωτές ανεμογεννήτριες, πάντα κάτι θα είναι.
Πώς έχουν διαμορφωθεί οι τοπικές συμμαχίες στη Μεσόγειο; Ποιοι στηρίζουν την Ελλάδα και ποιοι την Τουρκία;
Η επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης, που στην πραγματικότητα ελέγχει μόνο το 10% του εδάφους της χώρας, στηρίζει την Τουρκία. Το Ισραήλ, η Αίγυπτος, ο Λίβανος και η Ιορδανία είναι από τη μεριά της Ελλάδας. Το Ισραήλ και η Αίγυπτος πιο «δυνατά», οι άλλες δύο χώρες σε πιο χαμηλούς τόνους είναι απέναντι στην Τουρκία.
Είναι αδύνατη μια συμμαχία της Άγκυρας με αυτές τις χώρες;
Η Τουρκία τους έδιωξε - με την στάση της έδιωξε Ισραήλ και Αίγυπτο. Ήταν λάθος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Ποιους στηρίζουν οι «μεγάλες δυνάμεις» από Δύση και Ανατολή;
Τα μεγάλα κράτη προσπαθούν να κρατήσουν τις ισορροπίες. Η πιο «εχθρική» στην Τουρκία είναι η Γαλλία. Η Αμερική, παρά το ότι η Τουρκία κάνει ό,τι μπορεί για να την διώξει από κοντά της, ανθίσταται. Πήρε S400, πράγμα το οποίο εξόργισε τις ΗΠΑ, δημιουργεί διαρκή προβλήματα στους Αμερικανούς μέσα στο ΝΑΤΟ, αλλά όλα αυτά δεν επαρκούν, προς το παρόν, για να σπάσουν οι σχέσεις της Δύσεως με την Τουρκία.
Μπορεί είτε η Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε το ΝΑΤΟ να παίξουν πραγματικά ρυθμιστικό ρόλο; Μπορουμε να ελπίζουμε σε αυτούς;
Όχι, μπορείς να ελπίζεις σε αυτούς ότι θα εμποδίσουν μία πολεμική σύγκρουση να επεκταθεί, αλλά δεν μπορείς να ελπίζεις ότι θα σταματήσουν την Τουρκία από τις ακραίες διεκδικήσεις της.
Μια που αναφερθήκατε σε «πολεμική σύγκρουση». Κατά τη γνώμη σας υπάρχει ο κίνδυνος ενός πολέμου αυτή την περίοδο;
Σε αυτή τη φάση όχι. Η Τουρκία κινείται με διπλωματικά μέσα, δεν έχει λόγο να το τραβήξει σε πολεμική σύγκρουση.Δεν υπάρχει κάποιος τέτοιος κίνδυνος. Αν παρατηρήσετε, η Τουκία αποφεύγει πολεμικές συγκρούσεις όταν δεν είναι σίγουρη. Μπαίνει μόνο όταν είναι βέβαιο το αποτέλεσμα. Στη Συρία εισέβαλε μόνο όταν πήρε πράσινο φως από τους Αμερικανούς και τους Ρώσους - δεν έμπαινε πιο πριν.
Πέρα από κάθε κινδυνολογία, σε ένα εντελώς υποθετικό σενάριο πολέμου, θα είχε η Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων καμία τύχη απέναντι στην Τουρκία;
Για να τελειώνει αυτή η παραφιλολογία. Μπορεί τα τελευταία χρόνια να μην έχουν γίνει προμήθειες εξοπλισμών στην Ελλάδα, αλλά μιλάμε για έναν εξαιρετικά ισχυρό στρατό νατοϊκού επιπέδου, ο οποίος μπορεί να μπει και να καταστρέψει σημαντικά τον αντίπαλο. Στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει το «καταστροφικό πλήγμα» που θα επιφέρει ο ένας ή ο άλλος αλλά για πάρα πολλά πλήγματα που θα καταστρέψουν την οικονομία και της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Η Άγκυρα γνωρίζει ότι τα μέσα που έχουμε αρκούν για να καταστρέψουν την οικονομία της, όπως και εμείς γνωρίζουμε ότι τα μέσα που έχουν εκείνοι, αρκούν για να καταστρέψουν τη δική μας οικονομία. Μην το βλέπεις με όρους «θα μπούμε σε έναν πόλεμο, θα κερδίσω εγώ στο τέλος αλλά θα έχω χάσει το 70% της οικονομίας». Δεν πάει έτσι, αλλιώς θα είχαμε διαρκώς πολέμους.
σχόλια