Κάνε λίγο ακόμα χειρότερη την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό! Μπορείς!

Κάνε λίγο ακόμα χειρότερη την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό! Μπορείς! Facebook Twitter
27
Κάνε λίγο ακόμα χειρότερη την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό! Μπορείς! Facebook Twitter
Εικονογράφηση για τη LifO: Κώστας Στανέλος

Τις τελευταίες μέρες η φιλότεχνη κοινότητα της Αθήνας πληροφορήθηκε ότι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) δεν επέτρεψε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας να παραχωρήσει δύο μεταβυζαντινές εικόνες στην έκθεση «Hell as» με έργα σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών, που θα φιλοξενηθεί από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 4 Απριλίου στο Palais de Tokyo, το δημοφιλέστερο μουσείο για τη σύγχρονη τέχνη, σήμερα, στη Γαλλία.


Η επιμελήτρια της έκθεσης Νάντια Αργυροπούλου και ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τζιρτζιλάκης, ο οποίος συνέβαλε στον σχεδιασμό της έκθεσης, πληροφορήθηκαν την τελευταία στιγμή, ενώ είχαν καταθέσει το αίτημά τους από τον περασμένο Αύγουστο, την άρνηση του ΚΑΣ να επιτρέψει το ταξίδι των εικόνων στο Παρίσι. Επιπλέον, τα μέλη του γνωμοδοτικού συμβουλίου αγνόησαν ένα ακόμη αίτημα των επιμελητών: να παραστούν στη συζήτηση και να εξηγήσουν αναλυτικά το σκεπτικό της έκθεσης.


Τι αναπαριστούν οι εικόνες που ζήτησαν οι επιμελητές; Πρόκειται για δύο μεταβυζαντινές εικόνες ανώνυμων αγιογράφων του 18ου αιώνα, που απεικονίζουν τον Άγιο Χριστόφορο τον Κυνοκέφαλο με τον Χριστό και τον ίδιο Άγιο με τον αρχάγγελο Μιχαήλ Στερνόφθαλμο (το πρόσωπό του βρίσκεται στο στήθος).


Οι βυζαντινές εικόνες συγκαταλέγονταν στα βασικά εκθέματα της διοργάνωσης και είχαν ιδιαίτερη σημασία για τη στήριξη της επιμελητικής άποψης, που επιχειρεί να αντιπαραβάλει έργα από όλο το φάσμα της ελληνικής δημιουργίας (από τον Εγγονόπουλο, τον Εμπειρίκο και τον Ζενέτο μέχρι τον Φαϊτάκη, τον Καρούκ και λαϊκούς ζωγράφους) και να προσεγγίσει ελληνικά παράλογα, ανοίκιες χειρονομίες, ημιτελείς μεταιχμιακές αφηγήσεις, ζητήματα ταυτότητας, ανθρωπολογικές και λαογραφικές επεξεργασίες συμβόλων και αινιγμάτων.


Η έκθεση, όπως μας πληροφόρησε η επιμελήτρια, θα γίνει κανονικά. Απλώς, η θέση των βυζαντινών εικόνων θα παραμείνει κενή, επειδή δεν επιθυμεί να τις αντικαταστήσει με άλλα έργα και για να υπενθυμίζει την άρνηση της παραχώρησής τους. Οι υπεύθυνοι του γαλλικού μουσείου είναι έκπληκτοι με την απόφαση του ΚΑΣ και αδυνατούν να την κατανοήσουν. Το θέμα θα σχολιαστεί, πιθανόν, αρνητικά στις πολιτιστικές σελίδες κάποιων γαλλικών εφημερίδων. Μικρό το κακό, θα πείτε.  Έχουμε απασχολήσει τον διεθνή Τύπο με πολύ σοβαρότερα θέματα, αυτό θα μας πειράξει;


Ας προσπεράσουμε και το επιχείρημα ότι δημιουργείται ένα σοβαρό πρόβλημα σε μια έκθεση που αφορά την προβολή της σύγχρονης ελληνικής τέχνης στο εξωτερικό. Αυτή η περιβόητη προβολή εκτός συνόρων είναι μια υπόθεση σύνθετη και προβληματική, που δεν σώζεται με μια έκθεση.


Αφού ξεμπερδέψαμε, λοιπόν, με τα προβλήματα που δημιουργούνται στην έκθεση, ας δούμε και την απόφαση του ΚΑΣ.


Ποιους προσπαθεί να προστατεύσει το ΚΑΣ με την απόφασή του και από τι; Μήπως τις εικόνες ως κειμήλια; Την ασφάλειά τους; Ο Jean de Loisy, σοβαρός επιστήμονας και πρόεδρος του Palais de Tokyo, στην επιστολή του προς το Βυζαντινό Μουσείο και το ΚΑΣ -την οποία έτυχε να διαβάσουμε- εγγυάται, πάντως, με απόλυτη σοβαρότητα την ασφάλεια των εικόνων.


Με ποιο σκεπτικό αρνήθηκε το ΚΑΣ την έξοδο των εικόνων από τη χώρα; Στο ρεπορτάζ της Μαίρης Αδαμοπούλου στα «ΝΕΑ» διαβάζουμε : «Οι εικόνες», σύμφωνα με τα μέλη του ΚΑΣ, «αντιμετωπίζονταν μόνο ως έργα τέχνης, χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψιν ο θρησκευτικός και λατρευτικός τους χαρακτήρας». Τα μέλη, εκτός των άλλων, ενοχλήθηκαν και από τον τίτλο της έκθεσης «Hell as», «ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί», λένε, «και ως έκφραση εναντίον της Ελλάδας από ορισμένους κύκλους».


Δεν θέλω να σας πικράνω, το σοβαρό πρόβλημα όμως δεν εντοπίζεται στο γεγονός ότι δεν ταξιδεύουν οι βυζαντινές εικόνες στο Παρίσι, αλλά στο σκεπτικό του ΚΑΣ. Οι Γάλλοι θα έχουν κι άλλες ευκαιρίες να δουν «αλλόκοτες» βυζαντινές εικόνες. Εμείς δεν έχουμε, μάλλον, πολλές ευκαιρίες να διαβούμε το κατώφλι του 21ου αιώνα.


Το ΚΑΣ, ως ένας ακόμη εγκεκριμένος εκπρόσωπος του Θεού επί της γης και συνάμα του Έθνους, γνωρίζει ακριβώς το τελετουργικό και τους αυστηρούς κανόνες με τους οποίους λατρεύουμε μια βυζαντινή εικόνα. Το ενδεχόμενο ένας πιστός ή ακόμα κι ένας άθεος να την αντιλαμβάνεται, την ίδια στιγμή, ως έργο τέχνης και ως θρησκευτικό σύμβολο και να τη σέβεται μέσα σε ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου δεν το απασχολεί.


Υπέρτατη αποστολή του ΚΑΣ δεν είναι, όπως καταλαβαίνουμε, να εισχωρεί μόνο στα μύχια των πιστών και να κανονίζει τη λατρευτική τους πυξίδα αλλά και να προλαμβάνει τις μιαρές συνευρέσεις, να αποκλείει, για παράδειγμα, τη μολυσματική συνύπαρξη μιας βυζαντινής εικόνας με το έργο του Ακριθάκη, του Εγγονόπουλου και του Δημητριάδη.


Αυτός είναι, άραγε, ο ρόλος του;  Ένας Θεός ξέρει...

Διάφορα
27

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Δ. Πολιτάκης / Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Μπορεί να έχει άμεση ανάγκη κάποιου είδους ανάπλασης η Πλατεία Εξαρχείων, το τελευταίο που χρειάζεται όμως είναι ένα μίζερο χριστουγεννιάτικο δέντρο με το ζόρι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Β. Βαμβακάς / Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Οποιοσδήποτε απολογισμός της είναι καταδικασμένος στη μερικότητα, αφού έχουν συμβεί άπειρα γεγονότα που στιγμάτισαν τις ζωές όλων μας ‒ δύσκολο να μπουν σε μια αντικειμενική σειρά.
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΜΒΑΚΑ
Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Β. Στεργίου / Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Αντί να βλέπουμε τη χώρα σαν άδεια πισίνα όπου πρέπει να γυρίσουν τα ξενιτεμένα της μυαλά για να γεμίσει, ας αλλάξουμε τα κολλημένα μυαλά σ' αυτόν εδώ και σε άλλους τόπους.
ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

σχόλια

18 σχόλια
"Στην θεοκρατικη μπανανια που ζουμε τιποτα δεν μου κανει εντυπωση πια. Βασιλευει (ελεω θεου) ο παραλογισμος και θρησκευτικος φανατισμος. Η λογικη εχει ηδη μεταναστευσει... "Συμφωνώ! Εξόν και η ταύτιση κάποιων προοδευτικών με το λαϊκίστικο Ισλάμ.
Ρίχνω μια ιδέα για προβληματισμό. Μήπως οι επιμελητές είναι "Ελλάς Ελλήνων χριστιανών" (και ολίγον Καθολικών Διαμαρτυρομένων) εν ολίγοις TRENDY "ανοίκιες , ημιτελείς, μεταιχμιακές, ανθρωπολογικές και λαογραφικές" προσωπικότητες, που βλέπουν την Τέχνη σαν σαλάτα και όχι το ΚΑΣ τόσο συντηρητικό?
http://www.byzantinemuseum.gr/el/museum_news/press_releases/?nid=1123Προ 4ετιας ειχε γίνει η παραπάνω έκθεση στο Βυζαντινό μουσείο.Μήπως έχει απλά αλλάξει κάποιο πρόσωπο? Μου φαίνεται περίεργο να δεχθηκαν εισαγωγή ΠΟΠ και όχι εξαγωγή Βυζαντινής τέχνης...
Προσπαθώντας να καταλάβω το σκεπτικό του ΚΑΣ, είδα φωτογραφίες του εσωτερικού του Palais de Tokyo: [Wikipedia](http://bit.ly/WQ14Vj). Το ΚΑΣ μάλλον θεωρεί ότι ορθόδοξες εικόνες δεν έχουν θέση σ' ένα τόσο χτυπητά μοντέρνο κτήριο.
Παραδόξως ο Αισχύλος φαίνεται σε κάποια τραγωδία του ν' αναφέρεται και σε «Κυνοκεφάλους» και σε «Στερνοφθάλμους». Δεν είναι παράξενο αυτός ο συνδυασμός να εμφανίζεται τόσο σε μία και την αυτή αισχύλεια τραγωδία, όσο και σε μία και την αυτή μεταβυζαντινή εικόνα; Ο ίδιος συνδυασμός εμφανίζεται και σε μία και την αυτή πρόταση του Ηροδότου: «οἱ κυνοκέφαλοι καὶ οἱ ἀκέφαλοι οἱ ἐν τοῖσι στήθεσι τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχοντες».[LSJ](http://bit.ly/15uPKT3)κῠνο-κέφᾰλος, ον, dog-headed: οἱ Κ., Dog-heads, name of a people, Hdt.1.191, cf. Ctes.Fr.57.22, A.Fr.431.[LSJ](http://bit.ly/VJscII)στερν-όφθαλμος, ον, with eyes in the breast, A.Fr.441.Aeschylus Trag. Atheniensis, Fragmenta (Mette).(603-604a.) Apollod. v. Athen Π. Νεῶν καταλόγ. 2, 244 F 157f Jac. bei Strab. Γεωγραφ. I 2, 35: … Ἡσιόδου δ’ οὐκ ἄν τις αἰτιάσαιτο ἄγνοιαν, ‘Ἡμίκυνας’ λέγοντος (F 62 Rz.3) καὶ ‘Μακροκεφάλους’ καὶ ‘Πυγμαίους’ (K 2, 9. 18 M.)· οὐδὲ γὰρ αὐτοῦ Ὁμήρου ταῦτα μυθεύοντος, ὧν εἰσι (5) καὶ οὗτοι οἱ ‘Πυγμαῖοι’ (Il. Γ 6), οὐδ’ Ἀλκμᾶνος ‘Στεγανόποδας’ ἱστοροῦντος (F 118 Bgk.4), οὐδ’ Αἰσχύλου ‘Κυνοκεφάλους’ καὶ ‘Στερνοφθάλμους’ καὶ ‘Μονομμάτους’ (Prometh. 804?), ὅπου γε οὐδὲ τοῖς πεζῆι συγγράφουσιν ἐν ἱστορίας σχήματι προσέχομεν περὶ πολλῶν …Herodotus Hist., Historiae.Καὶ γὰρ οἱ ὄφιες οἱ ὑπερμεγάθεες καὶ οἱ λέοντες κατὰ τούτους εἰσὶ καὶ οἱ ἐλέφαντές τε καὶ ἄρκτοι καὶ ἀσπίδες τε καὶ ὄνοι οἱ τὰ κέρεα ἔχοντες καὶ οἱ κυνοκέφαλοι καὶ οἱ ἀκέφαλοι οἱ ἐν τοῖσι στήθεσι τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχοντες, …
stepenwolf, ξερουμε τι σημαινει η λεξη "κυνοκεφαλος" και δεν ακουγεται καθολου παραξενο να αναφερεται σε καποια αρχαια κειμενα, αυτο που λεμε ειναι οτι χριστιανος "αγιος" με το ονομα "σκυλοκεφαλος", ε, ειναι κομματι παραξενο... Αναρωτιεμαι αν υπαρχει και κανας "αγιος Λυκανθρωπος"...
Δεν είναι όμως αξιοπρόσεχτο ότι οι κυνοκέφαλοι συνοδεύονται από στερνοφθάλμους και σ' έναν αρχαίο ιστορικό και σ' έναν τραγωδό και σε μια χριστιανική και δύο χιλιάδες χρόνια μεταγενέστερη εικόνα;Η ερμηνεία της λέξης «κυνοκέφαλος» δεν είναι και τόσο προφανής. Μπορεί να δηλώνει ένα είδος μπαμπουίνου [Yellow baboon](http://bit.ly/Vw9YrA) ή (στο ουδέτερο) το μουσούδι του μοσχαριού.
Αλήθεια γιατί σας κάνει τόση εντύπωση η διαχρονική συνέχεια δύο σύνθετων λέξεων;Ξέρετε αν εξέπεσαν ποτέ από το ελληνικό λεξιλόγιο; Η μήπως η θρησκευτική εικονογραφία δεν χρησιμοποιούσε καθ'όλη τη διάρκειά της μειξογενή όντα; Εμένα μου φαίνεται πολύ φυσική αυτή η συνέχεια και δεν με εκπλήσσει. Το ζητούμενο θα ήταν, αν επανευφήραν ξαφνικά τις δύο λέξεις αυτές, πράγμα απίθανο.
Δεν είναι θέμα αν εξέπεσαν ή όχι από το λεξιλόγιο αλλά ότι απαντούν όλες μαζί στον ίδιο συνδυασμό. Πράγματι η παρατήρηση του Steppenwolf είναι πολύ σωστή και έχει μεγάλο φιλολογικό ενδιαφέρον.
Η παρατήρηση δεν έχει τεθεί στη σωστή της βάση. Θα είχε ενδιαφέρον, αν ήταν γνωστό ότι η μελέτη των αρχαίων κειμένων είχε παύσει διαπαντός, πράγμα που δεν συνέβη ποτέ, ειδικά στους μορφωμένους κύκλους των λογίων και των ιερωμένων. Συνεπώς, η ανατροφοδότηση των λέξεων αυτών μέσα και από την θρησκευτική εικονογραφία συνάδει απόλυτα με το context της δημιουργίας τους.
Να σημειωθεί πως ολόκληρο το πρόγραμμα της έκθεσης (που κανονικά θα γινόταν τον Σεπτέμβρη) άλλαξε για να γίνει η έκθεση σε μία από τις καλύτερες αίθουσες του Palais de Tokyo, να έρθουν οι εικόνες με συνοδούς από το Μουσείο και να εκτεθούν στις καλύτερες συνθήκες και 6 μέρες πριν τα ΕΓΚΑΙΝΙΑ αφαιρούν τον κεντρικό πυρήνα της έκθεσης! greeks will stay greeks όπως φαίνεται
Ούτε "απαθείς Βρετανοί", ούτε "σωβινιστές Γερμανοί", ούτε "ανεγκέφαλοι Αμερικανοί". Όντως κάποιοι το περισσότερο που μπορούν είναι να μείνουν σωβινιστικότεροι των σωβινιστικοτέρων Έλληνες, κομπλεξικά παιδάκια των αρχαίων πατέρων τους, που η κουλτούρα τους εξαντλείται το Ζορμπά, τα σουβλάκια, την επίδειξη κάτι μαρμάρων που λαξεύτηκαν πριν κάτι χιλιετίες, καθώς και τις ελληνορθόδοξες αγκυλώσεις τους που δεν τους αφήνουν καν να σκεφτούν πως οι (μετα)βυζαντινές εικόνες θα μπορούσαν να ιδωθούν (και) ως καλλιτεχνικά έργα, χωρίς αυτό να αποτελεί ανεπίτρεπτη βλασφημία για τα εύθικτα χριστιανικά τους αισθήματα.Και αν σας φαίνομαι προπέτης και εμπαθής που σπεύδω να απαξιώσω κατά αυτό τον τρόπο "κάποιους" Έλληνες, σκεφτείτε πώς φαίνεστε εσείς όταν απαξιώνετε ελαφρά τη καρδία όλους τους υπόλοιπους κατοίκους του πλανήτη Γη, ως "μη Έλληνες" (γιατί ουσιαστικά αυτό κάνετε). Οι "ανεγκέφαλοι Αμερικανοί" έχουν να επιδείξουν κάποια από τα παγκοσμίως καλύτερα πανεπιστήμια και κάποια από τα λαμπρότερα μυαλά σήμερα, οι "απαθείς Βρετανοί" ζουν σε ένα κράτος όπου η "πρόνοια" δεν είναι το πιο σύντομο ανέκδοτο και οι "σωβινιστές Γερμανοί" διώκουν ποινικά τους ναζιστές (τα ελληνικά "μη σωβινιστικά" ναζιστικά μπουμπούκια πάλι, μπήκαν ωραιότατα στη βουλή). Όλο και κάτι θα μπορούσαμε να μάθουμε από αυτούς. Το ζήτημα δεν είναι να γίνουμε μη-Έλληνες, το ζήτημα είναι να γίνουμε ΚΑΛΥΤΕΡΟΙ Έλληνες. Αλλά αν πιστεύουμε με τέτοια θέρμη ότι έτσι κι αλλιώς είμαστε ο περιούσιος των λαών και όλοι οι άλλοι είναι απλώς οδοντόκρεμες, ζήτω που καήκαμε.
Στην θεοκρατικη μπανανια που ζουμε τιποτα δεν μου κανει εντυπωση πια. Βασιλευει (ελεω θεου) ο παραλογισμος και θρησκευτικος φανατισμος. Η λογικη εχει ηδη μεταναστευσει...
> «Οι εικόνες», σύμφωνα με τα μέλη του ΚΑΣ, «αντιμετωπίζονταν μόνο ως έργα τέχνης, χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψιν ο θρησκευτικός και λατρευτικός τους χαρακτήρας».Στο Βυζαντινό Μουσείο λαμβάνεται υπόψη «ο θρησκευτιός και λατρευτικός χαρακτήρας» των εκθεμάτων;
> «Οι εικόνες», σύμφωνα με τα μέλη του ΚΑΣ, «αντιμετωπίζονταν μόνο ως έργα τέχνης, χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψιν ο θρησκευτικός και λατρευτικός τους χαρακτήρας».Δεν ισχύει το ίδιο και για πάμπολα αρχαία ελληνικά έργα τέχνης; Δεν είχαν χαρακτήρα θρησκευτικό και λατρευτικό;
δυστυχώς το ΚΑΣ, όπως και γενικότερα η διοίκηση του πολιτισμού στην ελλάδα, στελεχώνεται από αρτηριοσκληρωτικούς αρχαιολόγους που δεν έχουν καμία απολύτως επαφή με τη σύγχρονη πραγματικότητα και ακόμα λιγότερο με τη θεωρία και την πρακτική της πολιτιστικής διαχείρισης. όχι μόνο δεν προάγουν την προβολή του πολιτισμού, δεν την επιθυμούν καν. αν μπορούσαν να κρατήσουν τα μνημεία και τα μουσεία τριπλοκλειδωμένα ώστε να μην βεβηλώνονται από την πλέμπα θα το έκαναν πολύ ευχαρίστως.
Παντού έχουν διεισδύσει οι Νεοέλληνες Ταλιμπάν. Φοβάμαι πως οδηγούμαστε σε ένα νέο πολιτιστικό, πολιτικό και κοινωνικό μεσαίωνα στην αγαπημένη μας χώρα από μικρές ομάδες φανατικών σε υψηλές θέσεις.
Πραγματικά, θα κατανοούσα ένα έστω πλασματικό επιχείρημα του τύπου "η κατάσταση των συγκεκριμένων αντικειμένων δεν επιτρέπει τη μεταφορά τους", έστω ως δικαιολογία. Το συγκεκριμένο επιχείρημα του ΚΑΣ είναι άλλη μια ευθαρσής ένδειξη ότι ζούμε σε έναν νεο-Μεσαίωνα που όσο πάει και πυκνώνει.