Toβράδυ της Κυριακής, που όλα λουφάζουνκαι ανιούν, πήγα να δω στο Ρεξ τηνΕλευθερία με τη Γαλάνη. Μ' έψησε και τογεγονός ότι θα καθόμουν στο ίδιο τραπέζιμε τη Χαρούλα Αλεξίου, την οποία βαθμηδόνέχω εκτιμήσει βαθειά και για τη φωνήτης και για την άπλα του χαρακτήρα της.
Λέωβαθμηδόν, γιατί επί πολύ καιρό σνόμπαρατο μαζικό ποιοτικό τραγούδι που κάνουναυτές οι γυναίκες. Στους TalkingHeads,τον BobDylan,τον Σαββόπουλο και τον Χατζιδάκι έβρισκακαι τη συγκίνηση και τη στυλιστικήανωτερότητα που χρειαζόμουν, ως σωστόθύμα της ποζάτης γενιάς μου (διαβάστετην άψογη δήλωση της Τσανακλίδου στοVerbatimαυτού του τεύχους). Αλλά τα χρόνιαπερνούν. Κι αργά το βράδυ στο YouTubeέπιασα πολλές φορές τον εαυτό μου ναβλέπει με δέος τη Μοσχολιού να τραγουδά.Και τα ακόρντα του Ζαμπέτα (σαν κλάμα)να λύνουν τoνκόμπο των σπλάχνων, όσο τίποτε άλλο.
Ενπάσηπεριπτώσει,πήγα. Κόσμος πολύς, ασφυκτικός. Στο βάθοςμια γυναίκα στα 60 με bighairκαι μαύρα γυαλιά όλη νύχτα, βλοσυρή,ζευγάρια που έγερναν τα κεφάλια όταν ημουσική γινόταν μπλε, μερικοί άνθρωποιτου φαίνεσθαι και των media(πάντα πιο εκδηλωτικοί από τους άλλους),oιζωγραφιές του Τσαρούχη στο ταβάνι («Τόσαωραία αγόρια και να μην πέφτει κανέναπάνω μας!» είπε κάποια στην παρέα), ηΧαρούλα απλή, ανάμεσα σε φίλους, ντυμένηανεπιτήδευτα με ένα παλιομοδίτικοζιπουνάκι και μπλε παντελόνι καθημερινό.Ήπια για να επιταχύνω τη βραδιά.
Κιέπειτα βγήκαν οι δυο τραγουδίστριες.Δυο θηρία, δυο σαμάνοι. Με απόλυτο έλεγχοτης φωνής και της τέχνης τους - με απόλυτηενσυναίσθηση της στιγμής: Καθοδηγούσαντον κόσμο στο τελικό γλέντι με ακρίβειαχειρουργού. Της Γαλάνη η φωνή, ακόμα καιμέσα από αυτά τα ηχοσυστήματα πουαποχυμώνουν κάθε ιδιοσυγκρασία, είναισαν να τη φέρνει ο αγέρας. Έχει αλλάξειπολύ από εκείνη την πρώτη φορά πουτραγούδησε στη βάρκα του «ΌμορφεςΜέρες» το «Μη Μου Μιλάς γι' Αγάπη»,αλλά έχει την ίδια αέρινη ποιότητα.Παλιά, ήταν σαν αέρας ανάμεσα στα πεύκα,τώρα η φωνή της έρχεται από τη θάλασσα,τον βαθύ πόντο. Η φωνή της Ελευθερίαςσυχνά θυμίζει μέταλλο, αλλά περισσότερομοιάζει με το υψίσυχνο staticπου βομβίζει τις καλοκαιρινές νύχτεςστη φύση, όταν όλα γύρω μας είναι ήσυχα- κάτι διαπεραστικό και επίμονο πουτελικά γίνεται γλυκό σαν νάρκη.
Τραγουδούσανκι έπινα. Τα τραγούδια που είναι πολλάκαι παρηγορητικά και τελικά ισοδύναμαμε τις χιλιάδες ξωκλήσια των Ελλήνων.Τσιτσάνης, Ζαμπέτας, Άκης Πάνου, Λοΐζος...Η αίθουσα είχε γίνει ζελές. Κι ότανάρχισαν τα μπουζούκια, τα ήσυχα ζευγαράκιαέβγαλαν τα γνωστά ελληνικά κέρατα -καπνοί απ' τα αυτιά. Το αιώνιο παράπονο,ο καημός, ο σεβντάς, το φόρτωμα, το γαμώτο- μα προπαντός το Νυν Απολύεις τον ΔούλονΣου Δέσποτα. Είναι να απορείς, πώς στο2008, μετά από τόση ΕΟΚ, ίντερνετ καιΚαγιέν, ο σκληρός πυρήνας των Ελλήνωνείναι ένα ασιατικό παράπονο, ένας«δρόμος» που εκβάλλει στα χαριτωμένανερά της Ιωνίας. Μη το ψάχνεις- αυτόείναι. Όσο πιο γρήγορα παραδοθείς, τόσοπιο γρήγορα θα γλεντήσεις μεαποτελεσματικότητα.
Ηκορύφωση ήρθε όταν ανέβηκε η Χαρούλανα πει δυο τραγούδια. Ουσιαστικά τηνεξανάγκασαν οι φωνές του πλήθους. Δενείχε προετοιμαστεί, είχε πιει και λίγο,δεν ήταν απλώς απλή, ήταν απτή σαν μέλοςτης οικογένειάς μας. Διότι αυτές οιτραγουδίστριες είναι οι μόνες πουενώνουν τους Έλληνες (ούτε πολιτικοίπια ούτε διανοούμενοι) και στους καπνούς,έστω, δημιουργούν την αίσθηση μιαςπανελλήνιας κοινότητας. Διά βοήςαπαιτήθηκε να πει το «Όλα Σε Θυμίζουν»και μετά τον «Φαντάρο», για το γιοτης που παρουσιάστηκε στην Τρίπολη. Ηφωνή της, χώμα, μέλι και βελούδο, μεσυγκινεί βαθύτατα και με χτυπάει στοχαμένο κέντρο μου! Όπως η Μοσχολιού. Κιόπως η πιο ασταθής, αλλά μεγαλειώδηςκαι πολύ αδικημένη Ρένα Κουμιώτη. Τιςέβλεπα και τις τρεις μπροστά μου νακαλαμπουρίζουν - αναρωτιέμαι αν υπάρχειάλλο κράτος στον κόσμο που να έχει τόσεςμεγάλες τραγουδίστριες αυτού του ύφους.Είναι ένα ύφος που σύντομα θα εκλείψειαν δεν μεταλλαχθεί προς την ήπια ποππου αποπειράται η Πρωτοψάλτη ή τηνευγενή electronicaπου έχουν προσπαθήσει η Γαλάνη και ηΤσανακλίδου. Ως τώρα τα αποτελέσματαείναι μεικτά, και χώρο κερδίζει διαρκώςη αντενοποίηση των πάντων. Ούτως ή άλλως,τέτοιες «θερμές» και μεγαλειώδειςτραγουδίστριες αποκλείεται ναξαναϋπάρξουν, αφού το σύστημα που γεννάτους νέους σταρ χρειάζεται μηχανές, όχιθερμότητα, ούτε προσωπικότητες.
Έστωκι αργά, είδα κι εγώ τη σπουδαιότητααυτών των γυναικών, που πέρασαν διάπυρός και σιδήρου για να διαφυλάξουν,όπως μπορούσε η καθεμιά, το ίχνος μιαςακέραιας καλλιτεχνικής ωραιότητας -κάτι από την «παλιά ηδονική συγκίνηση».Συμβαίνει, όταν κάθεται για πολύ καιρόστα πέριξ ένας σπουδαίος άνθρωπος, νατον συνηθίζουμε, να τον αμφισβητούμεκαι να τον γλωσσοτρώμε (εν είδει φτηνήςΘεοφαγίας). Οι άνθρωποι χρειάζονταιαπόσταση για να διακρίνουν τους μύθους- είναι ένα είδος πρεσβυωπίας που τηνενέτειναν τα media.Όμως παραξεχαστήκαμε. Και θέλω, όσοείναι καιρός, να πω αυτά που έχω να πω:Αυτές οι γυναίκες είναι ένα από τα πιοπολύτιμα πράγματα της ΕλληνικήςΚατάστασης. Δεν έχουν σημασία οιπεριστασιακές συμβάσεις που χάρινδουλειάς ή καριέρας κάνουν. Στο φινάλετους είναι εξαιρετικές. Συχνότατα,μαγικές. Και ο τρόπος που ζουν και έζησανέχει αξιοπρέπεια και θάρρος. Υποκλίνομαιστο προφανές που αντέχει, όταν εκατοντάδεςχαζές πρωτοπορίες σκάνε και σβήνουνγύρω τους, δίχως να αφήνουν ίχνη.Κομφορμισμός; Ίσως. Αλλά και απλή άλγεβρα.
Βγήκαμεαπό το Ρεξ κι ήταν κοντά τρεις. Προσπαθήσαμενα επιτείνουμε τη νύχτα σε μπαράκια πουδεν θες να ξέρεις. Άλλες φωνές, άλλοιπλανήτες: Σακελλαρίου, Βάνου, Μπέλλου.Γίναμε λιώμα - το ελληνικό λιώμα, πουείναι μαζί κατάθλιψη και θρίαμβος. Τοχάραμα είχαμε συνθηκολογήσει (επιτέλους)με όλους και όλα.
Κυρίεςμου, ευχαριστώ.
σχόλια