Πόνζι Λιτότητα

Πόνζι Λιτότητα Facebook Twitter
Εικονογράφηση: David Shrigley
1

Πόνζι Λιτότητα

Το 1920 ο Κάρολος Πόνζι έμεινε στην ιστορία λόγω μιας μεγάλης «κομπίνας» με την οποία απέσπασε μεγάλα ποσά από αποταμιευτές, υποσχόμενος αστρονομικές αποδόσεις. Από τότε έχει καθιερωθεί η αναφορά σε τέτοιες κομπίνες ως Σκευωρίες Πόνζι, π.χ. η πρόσφατη περίπτωση του εντιμότατου Μπέρναρντ Μέιντοφ, ο οποίος αποκαλύφθηκε μετά το κραχ του 2008, στέλνοντας στην απόγνωση χιλιάδες άτομα και οργανισμούς που του είχαν εμπιστευτεί τις οικονομίες τους – οι οποίες, βεβαίως, εξανεμίστηκαν.

Πέραν των περιπτώσεων συγκεκριμένων «κομπιναδόρων» όπως ο Πόνζι ή ο Μέιντοφ, το όνομα του Πόνζι έχει αρχίσει τις τελευταίες δεκαετίες να χρησιμοποιείται γενικότερα σε μακροοικονομικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την «ανάπτυξη» (αν και πιο σωστός όρος είναι η «μεγέθυνση») μιας ολόκληρης οικονομίας. Ας ρίξουμε μια ματιά στο νόημα του όρου αυτού, «Ανάπτυξη Πόνζι», πριν προσπαθήσω να σας πείσω ότι από μια περίοδο Ανάπτυξης Πόνζι (2000-2008) η Ελλάδα έχει πλέον μπει σε μια άλλη φάση (μετά το 2010), την οποία θα ονομάσω Λιτότητα Πόνζι.

Ανάπτυξη Πόνζι

Όλες οι Σκευωρίες Πόνζι βασίζονται σε μια «ταχυδακτυλουργική» προσπάθεια να φανεί ότι η εισροή χρημάτων σ' ένα «ταμείο» είναι πολύ μικρότερης απ' ό,τι η συσσωρευόμενη αξία του ταμείου – έτσι ώστε να εξηγείται πώς είναι δυνατόν οι διαχειριστές του ταμείου αυτού να υπόσχονται μεγάλες αποδόσεις σε όσους τοποθετήσουν τα χρήματά τους στο ταμείο αυτό. Στην πραγματικότητα, τα αποθεματικά του ταμείου συρρικνώνονται (καθώς οι διαχειριστές «τραβάνε» μέρος των εισροών για «ιδίαν» χρήση), αλλά η εντύπωση ενός υγιούς ταμείου διατηρείται, καθώς οι νέες εισροές χρησιμοποιούνται για να πληρώνονται οι μεγάλες αποδόσεις στους προηγούμενους καταθέτες – με την ελπίδα ότι η απληστία των τελευταίων θα τους εμποδίσει να ζητήσουν τα χρήματά τους, πιστεύοντας πως αυτά θα αβγατήσουν ακόμα περισσότερο, αν τα αφήσουν στο ταμείο.

Εν κατακλείδι, η εντύπωση μιας μεγέθυνσης που ουσιαστικά δεν προκύπτει αποτελεί τον μαγνήτη που τραβά νέα κεφάλαια στο ταμείο Πόνζι, έτσι ώστε να μην αποκαλύπτεται η αλήθεια. Κάπως έτσι αναπτύσσονταν οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Βρετανία και ολόκληρη η παγκόσμια οικονομία στην προ του 2008 εποχή: εισέρρεαν στις ελλειμματικές χώρες μας τα κεφάλαια πλεονασματικών χωρών, δημιουργούσαν φούσκες στις τιμές των ακινήτων, στις τιμές των ομολόγων, στις τιμές των μετοχών. Έτσι, υπό την πλάνη ότι είμαστε πλουσιότεροι, αγοράζαμε στις εξαγωγές των πλεονασματικών, βοηθώντας τους να διατηρήσουν τα πλεονάσματά τους. Επρόκειτο για ανάπτυξη τύπου Πόνζι σε πλανητικό επίπεδο, καθώς οι ελλειμματικοί βασίζονταν στη συνεχιζόμενη εισροή νέων κεφαλαίων από τις πλεονασματικές χώρες, των οποίων τα πλεονάσματα βασίζονταν στα δικά μας ελλείμματα. Κάπως έτσι για χρόνια πολλά δεν αποκαλυπτόταν η πικρή αλήθεια, ότι δηλαδή η παγκόσμια ανάπτυξη δεν ήταν παρά μια συλλογική πλάνη-δημιούργημα ενός τοξικού, διεθνούς χρηματοπιστωτικού-οικονομικού συστήματος.

Λιτότητα Πόνζι

Πρόκειται για την αντιστροφή της Ανάπτυξης Πόνζι που ακολουθεί ένα κραχ όπως εκείνο του 2008. Ενώ στις Σκευωρίες ή στην Ανάπτυξη τύπου Πόνζι ο «μαγνήτης» είναι η (ψευδής) υπόσχεση μεγέθυνσης ή ανάπτυξης, στην περίπτωση της Λιτότητας Πόνζι ο «μαγνήτης» είναι η υπόσχεση στον πολίτη ενός πτωχευμένου κράτους για μείωση του δημόσιου χρέους, γενικό νοικοκύρεμα της οικονομίας, «επιστροφή στις αγορές» (στην περίπτωση της Ελλάδας), απελευθέρωση από το άγχος της πτώχευσης. Με ποιον τρόπο; Από τη μία μεριά, μέσω του σφιξίματος της ζώνης, της λιτότητας, των περικοπών, των νέων φόρων κ.λπ. και, από την άλλη μεριά, μέσω νέων δανείων που θα αποτρέψουν τη στάση πληρωμών στο μεταξύ. Επειδή, όμως, είναι αδύνατη η απόδραση από την κατάσταση πτώχευσης μέσω του συνδυασμού νέων δανείων και μείωσης του συνολικού εισοδήματος (που επιφέρουν τα συνεχή «μέτρα» λιτότητας), η Λιτότητα Πόνζι απαιτεί, όπως όλες οι Σκευωρίες Πόνζι, μια συνεχή εισροή νέων κεφαλαίων, δηλαδή όλο και περισσότερα δανεικά από επίσημους οργανισμούς, όπως η Τρόικα (από τη στιγμή που κανείς συνετός ιδιώτης δεν θα δανείσει έναν πτωχευμένο λαό, ο οποίος βουλιάζει όλο και περισσότερο στην πτώχευσή του). Για να «ρέουν» όμως όλο και περισσότερα δάνεια στο εν λόγω πτωχευμένο κράτος, ώστε να μην αποκαλυφθεί ότι η ασκούμενη πολιτική ήταν τύπου Πόνζι, απαιτείται η συστηματική και μόνιμη παραπλάνηση τόσο του λαού του πτωχευμένου κράτους όσο και των πολιτών των κρατών των οποίων οι κυβερνήσεις προσφέρουν αυτά τα πολλαπλασιαζόμενα δανεικά. Κάπως έτσι μας προέκυψαν οι ανοησίες περί Greecovery εν Αθήναις και τα «εύσημα» για την Ελλάδα από τον κ. Σόιμπλε, τον κ. Μπαρόζο, την κ. Μέρκελ.

Παράδειγμα Λιτότητας Πόνζι

Το καλύτερο παράδειγμα Λιτότητας Πόνζι είναι οι αποπληρωμές των ελληνικών κρατικών ομολόγων που έχει στην κατοχή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Τα ομόλογα αυτά η ΕΚΤ τα αγόρασε κοψοτιμής,  με μια έκπτωση τουλάχιστον 35% σε σχέση με την ονομαστική τους αξία. Αν δεν τα είχε αγοράσει, θα είχαν χάσει 90% της ονομαστικής τους αξίας. Κι όμως: η ΕΚΤ επιμένει να εισπράξει το 100% της αξίας τους και, αργότερα, να επιστρέψει στο κράτος μας ένα ποσοστό γύρω στο 20%. Όμως, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει τα χρήματα να αποπληρώσει αυτά τα ομόλογα. Οπότε, είτε δανείζεται τα ποσά αυτά από την Τρόικα, αυξάνοντας το χρέος της, είτε «πουλάει» τραπεζογραμμάτια στις πτωχευμένες «μας» τράπεζες, οι οποίες, κατόπιν, καταθέτουν αυτά τα κρατικά τραπεζογραμμάτια στην... ΕΚΤ ως «εχέγγυα» ώστε να δανειστούν χρήματα από την ΕΚΤ για να τα δώσουν στην κυβέρνηση (ως αντίτιμο για τα τραπεζογραμμάτια που έλαβαν), ώστε η κυβέρνηση να... αποπληρώσει την ΕΚΤ με τα χρήματα της ΕΚΤ! Μάλιστα, για να «επιτραπεί» στην ελληνική κυβέρνηση να προβεί σε αυτές τις κινήσεις, οι οποίες αυξάνουν εν τέλει το χρέος της, της επιβάλλεται να εφαρμόσει κι άλλη λιτότητα στην οικονομία μας. Αν όλο αυτό το αλισβερίσι δεν είναι μια κλασική περίπτωση Σκευωρίας Πόνζι, δεν γνωρίζω πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί.

1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Θοδωρής Αντωνόπουλος / Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Αν θεωρήσουμε την ομοφυλοφιλία επάγγελμα, αξιότιμε κ. συνήγορε, τότε σίγουρα αυτό θα πρέπει να ενταχθεί στα βαρέα ανθυγιεινά. Τουλάχιστον για όσο μπορούν να δηλητηριάζουν τον δημόσιο λόγο κακοποιητικές απόψεις, αντιλήψεις και πρακτικές, σαν αυτές που είτε εκφέρετε είτε ενθαρρύνετε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος / Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Αντί να διαφωνήσουμε για το ένα ή το άλλο θέμα, όπως και είναι θεμιτό και αναμενόμενο σε μια δημοκρατία διαλόγου, το μόνο που ξέρουμε να κάνουμε είναι να εξευτελιζόμαστε οι ίδιοι και να εξευτελίζουμε τους άλλους, ωσάν να ήταν οι χειρότεροι εχθροί μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
O βούρκος των ημερών

Στήλες / O βούρκος των ημερών

Σήμερα: Μηνύματα στο αλεξίπτωτο • • • βουλευτική ηπιότητα • • • περιβαλλοντικη καταστροφή στο Ισραήλ • • • δύσκολες μέρες για τον Μακρόν • • • εμβολιαστική ευνοιοκρατία • • • ένας γενναιόδωρος πρώην οδηγός νταλίκας • • • η περιπέτεια της «μυστικής ομιλίας»
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Αρετή Γεωργιλή / Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Γιατί όλη αυτή η πολιτική χυδαιότητα που αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από το πραγματικό πρόβλημα και στρέφει τη συζήτηση σε μια στείρα κομματική αντιπαράθεση, στις πλάτες όλων αυτών των παιδιών, που το μόνο που ζητούν είναι δικαίωση και γαλήνη;
ΑΡΕΤΗ ΓΕΩΡΓΙΛΗ
Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Τι διαβάζουμε σήμερα: / Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Σήμερα: Τα Ζεν της Βαϊκάλης • • • νίκη μεγαλοψυχίας • • • η βία δεν πτοεί (ακόμη) τους Βιρμανούς • • • μια πρώτη δικαίωση • • • οι επίμονοι Ινδοί αγρότες • • • δημοκρατία και πίτσα • • • ένας τιτάνας
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια